در تعریف دقیق‌تر زبانشناسی، دستور گشتاری نوعی دستور صوری و نحو‌بنیان توصیف می‌شود که در آن برای اشتقاق جمله از قاعده‌های ساخت گروهی و قاعده‌های گشتاری استفاده می‌شود. در این نوع دستور، دو مفهوم ژرف‌ساخت و روساخت اهمیتی ویژه دارند.
ژرف‌ساخت سطح بازنمود بنیادی و انتزاعی ساخت نحوی جمله است.
روساخت آخرین سطح از بازنمود ساخت نحوی جمله است که درونداد بخش واجی در دستور زایشی-گشتاری است.
دستورِ گشتاری دستوری است براساس دو سطح ساختاری که ازطریق فرایندهایی موسوم به گشتارها به یک‌دیگر مرتبط می‌شوند.
دستور گشتاری مانند اکثر دستورهای دیگر سه مؤلفه اصلی دارد:
_مؤلفه نحوی که به نحو می‌پردازد
_مؤلفه واجی که به آواها می‌پردازد
_مؤلفه معنایی که به معنا می‌پردازد.
ولی تفاوت آن با دستورهای دیگر در این است که مؤلفه نحوی آن به دو بخش تقسیم می‌شود: پایه و قواعد گشتاری.
هر یک از قسمت‌های تشکیل‌دهندهٔ دستور گشتاری، بخش نامیده می‌شود. این بخش‌ها عبارتند از:
بخش پایه: ژرف‌ساخت جمله در آن شکل می‌گیرد.
_بخش معنایی: شامل قواعد معنایی جمله
_بخش گشتاری: شامل قاعده‌هایی که ژرف‌ساخت را به روساخت تبدیل می‌کنند.
_بخش نحوی: شامل بخش پایه و بخش گشتاری
_بخش واجی: شامل قواعد واجی که بر روساخت جملات عمل می‌کنند.
🇮🇷 @linguiran
