کانال واجه واج (واژه نامه تالشی)

🔴آیا زبان تالشی نابود خواهد شد..؟؟!!

🔺️دلایل بسیاری می تواند باعث نابودی یک زبان شود ، در اینجا فقط به دو مورد اشاره می شود...

◀️مثال واقعی ۱ - دامداری

به دو روستای تالش زبان در اطراف یکی از شهرهای منطقه تالش سر زده شد . در این دو روستا مشاهده شد که اهالی چند سالی است که دیگر انواع دام ها مانند گاو و گوسفند نگاهداری نمی کنند.

خُب حالا چه اتفاقی می افتد...؟؟!!

اتفاق مهم این است که همه واژه های تالشی که مربوط به نگاهداری و کارهای دام هایی مانند گاو و گوسفند و محصولات آنها می باشد نهایت در چند سال بعد نابود می شوند....!!

برای اینکه اهالی دیگر دام نگاهداری نمی کُنَند و در نتیجه واژه های تالشی این بخش دیگر در طول روز استفاده نمی شوند و کم کم فراموش می شوند....‌‌!!

و این یعنی نابودی بخشی از زبان تالشی....!!!

تنها راه این است که پژوهشگران اهل آن مکان سریع واژه های مربوط به دام ها و کارهای آنها را ثبت کنند تا حداقل این واژه ها در کتاب ها زنده بِمانَند.....!!


◀️مثال واقعی ۲ - کشاورزی

اهالی برخی روستاها دیگر گندم ، جو ، ذرت ، انواع سبزیها و درختان میوه و دیگر محصولات کشاورزی را نمی کارَنَد و این محصولات را از شهر تهیه می کُنَند.....!!

خُب همه واژه های تالشی مربوط به بخش گسترده کشاورزی نهایت در چند سال آینده نابود خواهند شد ، برای اینکه دیگر در طول روز کاربُردی ندارند این واژه ها و استفاده نمی شوند....!!!

و این یعنی نابودی بخشی از زبان تالشی....!!

و کم کم روزی خواهد رسید در دهه ها یا نهایت در دو سده بعدی همه واژه های زبان تالشی نابود خواهند شد و این یعنی پایان کامل زبان تالشی.....!!!

در حال حاضر تنها کاری که می شود کرد این است که پژوهشگران منطقه تالش همه واژه های تالشی را در همه بخش ها ثبت کُنَند تا حداقل این واژه های تالشی در کتابها زنده بمانَند و به نسل های آینده بِرِسَند....!!


🔴زبان تالشی را چگونه برای همیشه زنده نگاه داریم..؟؟!!

راه ها و روش های گوناگونی برای زنده نگاه داشتن زبان تالشی وجود دارد ، مانند اینکه با کودکان خود به زبان تالشی سخن بگوییم ، شعر تالشی ، موسیقی تالشی ، و ده ها راه و روش دیگر.....

ولی این ۴ مورد برای زنده ماندن زبان تالشی بسیار مهم هستند:

۱- انتشار کتاب های فرهنگ لغت تالشی
۲- انتشار کتاب های دستور زبان تالشی
۳- انتشار کتاب های آموزش ساده زبان تالشی
۴- تأسیس صدا و سیمای تالش


#تالش #تالشان #زبان_تالشی #کادوس
#زبان #منطقه_تالش #تالشی

🟢تفاوت های سه گویش زبان تالشی

🔴تفاوت هایی از گویش های شمالی ، مرکزی و جنوبی زبان تالشی

۱ - حرف « ه » گویش شمالی ، حرف « خ » گویش مرکزی و جنوبی :

مثال : کودک ، بچه

آستارا : هردَن hərdan
اسالم : خردَن xərdan
فومن : خردَن xərdan

مثال : چشمه

آستارا : هونی huni
اسالم : خونی xuni
فومن : خونی xuni

۲ - حرف « ز » در گویش شمالی ، حرف « س ، ف ، ت ، چ » در گویش مرکزی و جنوبی :

مثال : ازگیل

آستارا : زِر zer
اسالم : سِر ser
فومن : فتر fətər

مثال : شکوفه درخت

آستارا : زیزَه ziza
اسالم : چیزَه čiza
فومن : تیتَه tita

۳ - حرف « اُ » گویش شمالی ، حرف « آ » گویش مرکزی و جنوبی :

مثال : آب

آستارا : اُو ov
فومن : آو āv

مثال : آیینه

آستارا : اُوَینَه ovâynâ
رضوانشهر : آوَینَه āvayna
فومن : آوَینَه āvayna

۴ - حذف حرف ( ر ) در گویش شمالی در بعضی واژه ها:

مثال: مرغ

آستارا : کَگ ، کاگ kâg
اسالم : کَرگ karg
فومن : کَرگ karg

مثال: گرگ

آستارا : وَگ ، واگ vâg
اسالم : وَرگ varg
فومن : وَرگ varg

۵ - تفاوت واژه « ماه ، کره ماه » در گویش شمالی ، مرکزی و جنوبی :

آستارا : اُشم ošəm ؛ اُوشم ovšəm
جوکندان : اُوشم ovšəm
اسالم : مونگ mong
رضوانشهر : مانگ māng
ماسال : منگ məng ؛ مَنگ mang
فومن : ماگلَه māgəla ؛ مانگَه mānga

🔺منبع : از آستارا تا فومن ( تطبیق واژه هایی از گویش های مختلف زبان های تالشی و تاتی )، ضیاء طرقدار، نشر فرهنگ ایلیا، چاپ اول ۱۳۹۶ ، گفتار دوم .

@tarikh_astara

#منطقه_تالش #تالش #تالشان #زبان_تالشی

🟢 درخت های جنگل های منطقه تالش

🔴 نام برخی درخت های بومی جنگل های منطقه تالش به زبانِ تالشیِ گویش آستارا 

۱- مُلِنج – molenj : درخت بارانک

۲- اولَس – ulâs : درخت ممرز

۳- بالِه – bâle : درخت بلوط

۴- کادو – kâdo : درخت نمدار

۵- آلُش – âloš : درخت راش

۶- وزم – vəzəm : درخت مَلَج

۷- رازو – râzo : درخت توسکا

۸- کاشکار – kâškâr : درخت شب خوس

۹- ماتُل – mātol : درخت لَرگ

۱۰- نیل nil : درخت آزاد

۱۱- تُگلَه togəlâ : درخت داغ داغان

۱۲- بُسکام boskâm : درخت افرا

۱۳- کِکام kekām : درخت شیردار

۱۴- سُگید sogid : درخت بید

۱۵- کیش kiš : درخت شمشاد

۱۶- سیو گلَه siyo gəlâ : درخت سیاه وَلیک

۱۷- لَلَکی lalaki : درخت لَلَکی


🔺️در هر منطقه باید درخت های بومی همان منطقه را کاشت تا طبیعت آن منطقه حفظ شود و از بین نرود.
تا جایی که می توانیم باید درخت بکاریم تا طبیعت همیشه سالم باشد. قابل ذکر است که اینها فقط بخشی از درختان بومی جنگل های منطقه تالش هستند و درختان میوه های جنگلی بسیاری نیز وجود دارد.

✍ ضیاء طرقدار - آستارا
@tarikh_astara

#درخت #درختان #جنگل #طبیعت #گیلان #منطقه_تالش #تالش #آستارا #محیط_زیست #کوه #کوهستان #دریا #پرندگان #حیوانات #کاسپین #کادوس

🟢زبان تالشی - گویش آستارا


هندل həndəl : تمشک
هونی huni : چشمه
هردان hərdân : کودک
هر hər : ابر و مه
هل həl : سوراخ
هُوَه hovâ : خواهر
هاندِه hânde : خواندن
هاردِه hârde : خوردن
هان hân : خواب
هتِه həte : خوابیدن


اُو ov : آب
اُوین ovin : آبدار
اُوَینَه ovâynâ : آیینه
اُتاش otâš : آتش
اُسن osən : آهن


کاگ kâg : مرغ
واگ vâg : گرگ
سه sə : سرخ
وا ، وَه vâ : برف
وِه ve : زیاد ، بسیار


🔴ایران - غرب استان گیلان - منطقه تالش - آستارا

#تالش #تالشی #تالشان #زبان_تالشی #آستارا
#گیلان #منطقه_تالش

https://t.center/vajenameh_taleshi

کتاب های تالشی

کتاب هایی درباره تاریخ، فرهنگ و زبان تالشان

#گیلان_تالشان
#منطقه_تالش
@tarikh_astara

موسیقی تالشی

ترانه قدیمی و بسیار زیبای « خدالا هَوا بده »
خواننده : بانو شافعه گوشه گیر ( اسالم )

#گیلان_تالشان
#منطقه_تالش
@tarikh_astara