کانال واجه واج (واژه نامه تالشی)

#عارف_م_ماسال:
دوستن سلام
ایله سوال داریم، البته پیشتر نی دفرسما بما کسی جوابݖش ندوئه. واتݖمه چون ام گورو عوضۏن ۏیشترینه دفرسݖم هنی.

هیکس دا اسه ام کلیمه مسه؟
"موجور/مونجور"

#علی_حیدری_عنبران:
درود بزرگواران
مۊنجۊر/مۊجۊر/مۊنجۊل:هر سه واژه در معادل فارسی بسیار کوچک و ریز بکار میرود.
جزعی کوچک از یک مجموعه کل.
مثال: مۊنجۊله آنگٚشته/انگشت کوچک
ای مۊنجۊر اوتش: یک تکه (جرقه)اتش

والو کارده/vâlu kârde: پخش کردن،ولو کردن ، پراکنده کردن

لووه کارده/ luva kârde : التماس کردن

لوونییه/luvvunie : تکان دادن ، با پیشوند‌هایی(اَ،دَ،پِ، او،سَ)

توضیح: نظر شخصی من این است که واژه الوه که بزرگوارانی در معادل گِل مالیدن به دیوار وگل‌اندود کردن بکار برده‌اند ریشه ترکی از /ال/ به مفهوم دست باشد.مالیدن گل با دست.

معادل گل مالیدن(اندودن) در تالشی شمالی:
آندۊییه/ândüie
آندۊ کارده/ ândü kârde: گل اندود کردن

ویله‌وون/ویه‌وون:
انکه سر نخ رو گم کرده باشد،
ویله در مفهوم نخ بکار میرود،
انکه سرگشته و حیران است.

#عارف_م_ماسال
سلام برا
خیلی ممنون

آلوئه احتمالا فارسی آلودن‌ی نه هم‌ریشه‌یه.


#ضیا_طرقدار_آستارا
موُنجوُل mūnjūl : نوعی کِرم ریز

#علی_حیدری_عنبران:
درود
پو/pu : پا ،منظور از پا قسمتی از اندام تحتانی است که پایین‌تر از ساق و مچ قرار گرفته‌است و شامل پاشنه، کف پا، پنجه و انگشتان است.
کاربرد دیگر
پو : واحدی برای سنجش معادل قدم فارسی است.
کاربرد دیگر  : تای،همراه، یکی از زوج،لنگه

پوت/Put :فرد،تک،یک

پوئه/puˀa : پاره،تکه،

*نکته؛ عزیزانی که ارتباط دو واژه پا و پاره رو در فارسی می‌دانند لطفا بنویسند.

لݖنگ/ləng : لِنگ عبارت است از مجموعه لگن خاصره، ران، زانو، ساق، قوزک، پیش‌پا، کف پا، و انگشتان پا. استخوان‌های لگن خاصره نیز جزو اندام تحتانی هستند.

گݖر/gər :صفتی منفی برای پا . به پاهای افراد  که به صورت پرانتزی یا برعکس هستند.

#حجت_دامن_کش_منطقه سیاهمزگی:
غَغَج qaqaj

#سارا_روحانی:
درود

غغاج  : qaqāj   :  سبز قبا
کیجه  : kija   : گنجشک
رواس  : rəvās  :  روباه
شال  :  šāl  :  شغال

کشکره : kaškara  : زاغ
دار دا کو  : dār dā ku : دارکوب
اَله  : alə  :  عقاب
کلاچ  :  kaläč  : کلاغ

سارا روحانی ، تالشی تالش دولاب

Ážiar:
سلام وقت بخیر
سنجاقک به تالشی چی میشه؟

#رمضان_نیک_نهاد:
فݖرەنگ: سنجاقک   در تالشی فومن


#علی_حیدری_عنبران:
لو/lu: کلاغ ،کلاغ خاکستری
سیئو لو/siˀu lu: کلاغ سیاه در دو نوع نوک سفید و نوک قرمز
که‌چه‌له/kačala: زاغ
رݖووس/rəvus :روبا
لۊسه/lüsa : لاغر،مردنی ، مظهر لاغری
موره/mura : موش
مور/mur :مار

#پژمان _بخش پره سر : سلام در گویش ما به دارکوب دار دارَ کو یا دارَکو میگن و لوس یا لوسک به سمور خشکی گفته میشه که بین دستهاش از سینه تا شکم سفیدی داره. یک ماه قبل هم همسایه ها که جوجه هاشون رو شبها حیوانی می خورد با تله یکی ازشون رو گرفتن و متاسفانه دیر رسیدم و کشته بودنش. پرنده سبز قبا که عکسش رو دوستان بالا گذاشتن هم در منطقه ما وجود داره و بیشتر در مناطق باز و در مزارع در فصل پاییز روی سیمهای برق دیده میشه و اسمی که گه گاه شنیدم براش استفاده میشه هفت رنگ هست. باز هم سوال میکنم که ایا میتونم اسم دیگه ای پیدا کنم از سبز قبا . اما غغاج این عکس که گذاشتین نیست و با سبز قبا متفاوته . غغاج که به فارسی بهش زاغ جنگلی یا بلوط خوار میگن در جنگلهای ما فراوان دیده میشه و یکی از غذا های اصلیش بلوط هست و در جنگل به محض دیدن چیزی یا شنیدن صدایی با صدای گوش خراشی که شبیه به اسمشه فریاد میزنه و تقریبا زنگ هشدار هست برای همه. در گذشته گهگاه شکارش میکردیم و از گوشتش استفاده میکردیم . بعضی وقتها وقتی بی سر صدا بهشون هنگام غذا خوردن روی درختهای بلوط نزدیک میشم دیدم دانه های بلوط رو پوست میکنن و میخورن بر خلاف کبوتر وحشی که دانه های بلوط رو با پوست درسته می بلعن. با سرچ کلمه سمور خشکی میتونید عکس لوس رو ببینید. و همچنین با سرچ زاغ جنگلی یا جیجاق میتونید عکس غغاج و تفاوتش رو با سبز قبا ببینید.

#علی_حیدری_عنبران :
مانݖسه‌این/mânəsayin:
آن زمانی که من وجود داشتم.ان زمانی که من حضور داشتم.
مثال: مانݖسه‌این اݖم وݖل هاوزیٛ/mânəsayin əm vəl hâvze : از زمانی که من بودم(حضور داشتم)این گل سبز است.
توضیح:اشاره به مدت طولانی دارد و هدف طولانی بودن زمان سبزی گل است.
واژه "مانݖسه‌این " که کاربرد روزمره‌گی برای‌مان دارد در واقع مخفف واژه ترکیبی
مانݖ هیٛستیٛ کو /manə heste ku :از زمان هستی و بودن من.
بخاطر این عرض کردم شاید واژه مخفف شده باشد🙏
#علیرضا_پناهی_عنبران:
Çıman/çıman kə/مال من،خانه من
ıštı/ıštı kə/مال تو،خانه تو
Çəvı/çəvı kə/مال او،خانه او
Çımı ,çımı kə/مال این،خانه این
Şımə,şımə kə/مال شما،خانه شما
Çəmə,çəmə kə/مال ما،خانه ما
Çımün,çımün kə/مال اینها،خانه اینها
Çəvün,çəvün kə/مال آنها،خانه آنها
Çame,çame kə/مال آن،خانه آن(خانه ای که سمت شخص مقابل شماست)
Çamün,çamün kə_مال آنها،خانه آنها(آنهای که سمت شما قرار دارند)
Çəməün,çəməün kə/مال ماها،خانه ماها

Siyah Galiş:
اینجا çame نوشتید‌. چامه؟

و بین çəvun و çamun چه فرق هست؟

#مریم_محسنی_ماسال:
سلام
ما هم منده mande به معنی وجود داشتن، ماندن، بودن ... بکار می بریم و شما مانسین mānəsayn نمیدونم درست متوجه شدم یا نه؟

Siyah Galiş:
کلمه məndara یعنی «گویا» شما چطور استفاده میکنید؟

#مریم_محسنی_ماسال:
منتره məntəra : گویا، انگار، گویی، مثل اینکه، به نظرم، به خیالم
منتره اَون شینه məntəra aven šina : گویا آنها رفتند

#رمضان_نیک_نهاد:
مݖندەرە : به نظرم
مݖندەرە اەې ۏاته نی/مݖندەرە اەې نؽۏاته

#علی_حیدری_عنبران:
درود
این واژه مݖندەرە/məntəra : گویا
در گویش شمالی:
اه‌گه‌م بوتی /agam buti: گویا ، به‌گمانم،به گفتارم. ریشه واژه به گفتن می‌رسد.

#حجت_دامن_کش_منطقه سیاهمزگی:
درود
هنتَره həntara / مِنه menə / مِنِسِیه meneseyə / چومونو čumunu / چومونی čumuni:
گویا ، انگار ، گویی ، به گمانم ؛ مثل اینکه

مرا مِنه هادی شه
" هنتره
" منسیه " "
" چومونو " "
" چومونی " "
:
برایم انگار که هادی رفته است.

#مریم_محسنی_ماسال:
منسیه را لطفا توضیح بدید

#حجت_دامن_کش_منطقه سیاهمزگی:
.

meneseyə
مثال
_مرا مِنِسِیه ک چم کیتاوی پَز /پَس یَندمه
به گمانم کتابم را جا گذاشنه ام

_ ترا نه منِسِیه / نِمِنِسِیه اَمه قبلا یا اومَیمونه
برات اینجوری نیست که انگار قبلا اینجا اومدیم ؟!

باز اگه ایرادی هست راهنمایی کنید🙏🌺

#رمضان_نیک_نهاد:
چومونو: مانند آن است که
چومونی: مانند آن بود که

#مریم_محسنی_ماسال:
فکر می کنم مخفف مانسته باشه
مونو مثل این است
مانسته با این منده باید نزدیک باشه

Ážiar:
درود وقت بخیر
انتظار کشیدن یا منتظر بودن به تالشی چی میشه؟

#دکتر_فرزاد_بختیاری:
درود آژیار برام

۱. گوشه‌دار به (gušadār be)
۲. چم به را به (čem ba rā be)
مثال:
- اشته گوشه‌داریمه: منتظر توام.
- چده بی ته را چم به را بومونوم: چه‌قدر باید برایت چشم به راه بمانم (انتظار بکشم).
- و ...
#حجت_دامن_کش_منطقه سیاهمزگی:
درود
و همچنین ...
را بَدشته ră badešte
را دَیِشته ră dayešte
را دَیَشته ră dayašte
گوشه دار منده gušadăr mande
مونتَظیر منده muntazir mande
مونتَظیر به muntazir be
چم برا منده çem bə ră mande
🙏🌺

#علی_حیدری_عنبران:
درود
اگر تالش آذربایجان باشید ،به گویش شمالی منتظر ماندن:
چه‌ش به رو ماندیٛ :چشم براه ماندن
اومیٛ ماندیٛ :منتظر ماندن

#کوهزاد:
دورود

"اومه ماندِ" یعنی منتظر آمدن هستم؟

#علی_حیدری_عنبران:
درود
بله
اومیٛ/ume:آمدن
❤️

#مریم_محسنی_ماسال:
سلام
۱- منده mande : منتظر ماندن، انتظار کشیدن (یکی از معانی اش است)
از ترا مونوم az tərā munum : منتظرت می مانم
۲- گوشه دار به / منده / guša dār be/ mande
: انتظار کشیدن، منتظر بودن
۳- گوشه دار داشتهguša dār dāšte: منتظر داشتن، منتظر نگهداشتن
۴- گوشه داری gušadāri: انتظار
- گوشه داری داشته guša dāri dāšte: انتظار کشیدن، منتظر بودن
۵- چم به را čem ba rā: چشم به راه ، منتظر
- چم به را به čem ba rā be : چشم به راه بودن، منتظر بودن
- چم به را داشته/ هشته čem ba rā dāšte/ hašte : منتظر داشتن/ گذاشتن
۶- را دییَشته rā diyašte: منتظر بودن، چشم به راه داشتن
و اصطلاحات مربوطه
۱- چمه دیلی مو ایسبی آبهčəmə dili mu isbi āba : موی دلم از انتظار زیاد سفید شد
۲- چمه چمون کفتک ورده čəmə čemun kəftək varda: چشمهایم از انتظار کفتک در آورد
به نظرم کفتک باید بیماری برای چشم باشد
کفتک به انجیر کال می گوییم
۳- چمه چمون تلس کردهčəmə čemun təlas karda: چشمهایم از انتظار تاول زد

#منصور_بلوری_گشت:
با دورود

منده:manda: ماندن، استفهامی است بیشتر
هوسین کا منده: هوسین کجاست!
پامنده:pamande:سرپا ایستادن
پا بمون: وایستا
چم ب را مندن: چشم براه ماندن، انتظار کشیدن


#بهنام_ن :
توضیح
در خط تالشی #کادوس
نویسه "یٛ" برای کسره بکار می رود

#علی_حیدری_عنبران:
درود
واژه گݖنیه/گݖنه / gənye,gəne :
برخورد کردن
در متن زیر با چند پیشوند آمده است و جای تامل آنکه حتی با یک نوع پیشوند هم چند معادل دارد و باید با توجه به جمله متوجه مفهوم شویم.

تݖ نݖشته‌بیش، آره‌نده آز          ده‌گݖنیم
تݖ تݖلیٛش، اݖشتݖ دوما آز        سه‌گݖنیم
به اه‌گیٛن پیٛگیٛن خه‌لی آز           اه‌گݖنیم
تݖ شینه‌بیش رۊشنه چه‌ش ،آز  اوگݖنیم
به‌ تݖ اوخو سه به سه آز           پیٛگݖنیم
تݖ آسب‌پوبیش ، لݖنگݖ کو آز   ده‌گݖنیم
به دیٛنیو کو  اه‌خته آز                سه‌ده‌گݖنیم
به ایله حݖشکه وو‌ هه‌م آز          نݖگݖنیم

tə nəštabiš âranda âz     dagənim
tə təleš əštə dumâ âz     sagənim
ba agin, pegen xali âz     agənim
tə šinabiš rüšna čaš âz   ugənim

ba tə uxu sa ba sa âz        pegənim
tə âsbpubiš ləngə ku âz   dagənim
ba dənyu ku axta âz         sadagənim
ba ila həška vu ham âz     nəgənim
خطاب به دنیا :
تو نشسته بودی و من یکدفعه وارد شدم
تو فرار کردی و من دنبالت کردم
در افت و خیز(بالا و پایین) من خیلی افتادم
تو با چشمان بینا میرفتی و من خسته شدم

آخر با تو  سر به سر برخورد کردم
تو سواره بودی و من از پای افتادم
از "دنیا" من این قدر متوجه شدم
حتی به اندازه باد خشک هم ارزش نداشتم.


درود
واژه گݖنیه/گݖنه / gənye,gəne :
برخورد کردن
در متن زیر با چند پیشوند آمده است و جای تامل آنکه حتی با یک نوع پیشوند هم چند معادل دارد و باید با توجه به جمله متوجه مفهوم شویم.

تݖ نݖشته‌بیش، آره‌نده آز          ده‌گݖنیم
تݖ تݖلیٛش، اݖشتݖ دوما آز        سه‌گݖنیم
به اه‌گیٛن پیٛگیٛن خه‌لی آز           اه‌گݖنیم
تݖ شینه‌بیش رۊشنه چه‌ش ،آز  اوگݖنیم
به‌ تݖ اوخو سه به سه آز           پیٛگݖنیم
تݖ آسب‌پوبیش ، لݖنگݖ کو آز   ده‌گݖنیم
به دیٛنیو کو  اه‌خته آز                سه‌ده‌گݖنیم
به ایله حݖشکه وو‌ هه‌م آز          نݖگݖنیم

tə nəštabiš âranda âz     dagənim
tə təleš əštə dumâ âz     sagənim
ba agin, pegen xali âz     agənim
tə šinabiš rüšna čaš âz   ugənim

ba tə uxu sa ba sa âz        pegənim
tə âsbpubiš ləngə ku âz   dagənim
ba dənyu ku axta âz         sadagənim
ba ila həška vu ham âz     nəgənim
خطاب به دنیا :
تو نشسته بودی و من یکدفعه وارد شدم
تو فرار کردی و من دنبالت کردم
در افت و خیز(بالا و پایین) من خیلی افتادم
تو با چشمان بینا میرفتی و من خسته شدم

آخر با تو  سر به سر برخورد کردم
تو سواره بودی و من از پای افتادم
از "دنیا" من این قدر متوجه شدم
حتی به اندازه باد خشک هم ارزش نداشتم.

#مریم_محسنی_ماسال:
متن عالی بود
کلمات در گفته های نغز و شیوای گذشتگان و شیرین زبانان بومی بسیار دل نشین و زیباییشان آشکار می شود
دست مریزاد
ما هم در ماسال این کلمه را داریم
گینه gine، گینیسته giniste: برخورد کردن
آگینه āgine: همراه شدن
پگینهpegine : روبرو شدن
سه دگنم را سر آگینهsar āgine / سر آلکهsar ālake / سر دلکهsar dalake به معنی متوجه شدن می گوییم
گنهgəne: افتادن و دگنهdagəne: از پای افتادن را از دوستان شاندرمنی شنیدم
اِگانیegāni/ در افتان و خیزان را از دوستان گیلک شنیدم
دگنیم dagənim را از دوستان تات شنیدم

#سارا_روحانی:
درود پندومَه

به گویش ما یعنی
پندمستَه : pandəməsta :
یعنی ورم کرده / پف کرده

🙏

#بهنام_ن:
درود
در ماسال
واژه ی پند:pand: معنای سد و آب بند دارد
و
واژه ی پندوم :pandum: معنای هوای دم کرده و تف کرده وو شرجی

البته ممکن است معنای شرجی و تف کرده یک معنای مجازی و مصطلح باشد
شاید بصورت ریشه ای پندومه یعنی جمع شده و انباشت شده (احتمالی)

#منصور_بلوری_گشت:
با درود
درفومنات می گوییم:

پندومه:paduma:جایی که آب جمع شده باشد
ممکن است بطور طبیعی باشد یا با سنگچین
توسط آدمی صورت گرفته باشد

#سارا_روحانی:
درود

ما به سد و آب بند ( وند : vənd) میگیم
که قدیما تو رودخانه ها درست می‌کردند
تا آب جمع شود و تبدیل به بیل (عمق زیاد آب) بشود
که معمولا بچه‌ها شنا می‌کردند
یا ماهی می‌گرفتند
در واقع چیزی مانند سد امروزی
تا جای که بنده می‌دونم

#حجت_دامن_کش_منطقه سیاهمزگی:
درود
فَندم fandəm /fandım

#منصور_بلوری_گشت:
با درود

وند:vénd:جمع شدن طبیعی آب رودخانه را گویند،که برای شناکردن مناسب است
که گیلکها به آن جولفه می گویند

#سارا_روحانی:
درود ها برادر بزرگوار

رودخانه ها معمولا به شکل طبیعی بعضی جا خیلی عمق داره که به اون بیل می‌گوییم که برای شنا کردنه

معمولاً قدیما که رودخانه ها باریک بود بیل زیاد تشکیل می‌شد الان چون وقتی ماسه ها را از رودخانه ها بر میدارند بیل خیلی کمتر شده

البته این نظر بنده است

#علی_حیدری_عنبران:
سلام
پانده‌میٛ/پاندمِه/Pândamr: ورم کردن
پاندۊم/Pândüm: متورم شده
در حالت حقیقی این واژه در مفهوم فوق کاربرد دارد اما در معادلهای مجاز کاربرد زیادی دارد.
مثال:
داستݖم پانده‌مه:دستم ورم کرد.( حقیقی)
هَوو امرۊژ پانده‌مه: هوا امروز در حالت شرجی یا دم کرده است(مجاز)
خݖلݖ اووْ پانده‌مه: اب در بند(استخر) گند زده است.(مجاز)
توضیح اینکه این مصدر مانند سایر مصادر تالشی دارای مشتقات ،پیشوند و قابل صرف در همه شکل است.
#حسین_صفری :
دورود
پندومه آبی که مسیرش و یا مسیر خروجش مسدود شده باشد و راه خروجی نداشته باشد و جمع گردیده باشد را در روستا و مناطق ما می گویند.
آو پندومه کرده شه.

#داوود_فیروز:
درود پندومه.داغ و شرجی .زمانی ک خورشید زیر ابر تابستونی باشه.هوا پندومه بو آدمی خف پتیله

Ážiar:
درود و وقت بخیر
بی زحمت فعل "زندگی کردن" به تالشی جنوبی در زمان های مختلف صرف کنید.
من زندگی میکنم.
تو زندگی میکنی.
ما زندگی میکنیم.
من زندگی میکردم .
تو زندگی میکردی.
ما زندگی ميکردیم.
ممنون میشم پاسخ بديد

#رمضان_نیک_نهاد:
درود
ئه‌ز زݖندݖگی که‌رݖم
تݖ زݖندݖگی که‌ری
ئه‌مه زݖندݖگی که‌ره‌م
ئه‌ز زݖندݖگی که‌ریم
تݖ زݖندݖگی که‌ریش
ئه‌مه زݖندݖگی که‌ریمون

#بهنام_ن:
درود

زبان تالشی گویش جنوبی(ماسال)
از زندگی کر'م
ته زندگی کری
امه زندگی کرَم

از زندگی کریم
ته زندگی کریر
امه زندگی کریمون

معادل واژه زندگی در زبان تالشی
"ژییمون"  می باشد که متاسفانه در تالشی جنوبی فراموش شده اما در تالشی شمالی هنوز  رایج هست

#علی_حیدری_عنبران:
سلام
آز ژیئه‌نم
تݖ ژیئه‌نه‌ش
اه‌مه ژیئه‌نه‌مۊن

آز ژیئه‌نه‌بیم
تݖ ژیئه‌نه‌بیش
اه‌مه ژیئه‌نه‌بیمۊن

#بهنام_ن:
دوستان
سلام مجدد
ترجمه این عبارت روو به تالشی می فرمایید؟


"نوشته ام را برای شما  خواهم داد یا
ارسال خواهم کرد"


🙏

#علی_حیدری_عنبران:
سلام
اݖشتان نݖوݖشته‌ تݖ‌ رو به‌وقاندیٛم.
Əštân nəvəša tə ru bavgândem.

#اسماعیل_رضوی_نژاد:
چمه  نیویشته  ترا    آدم
یا چمه کاغذی  ترا  آدم

#بهنام_ن:
مثلا عبارات زیر درست اند؟

خازم هرده
خازم آدوئه
خازم به
خوازم واته


این ها را شما شنیدید؟
آیا بکار می برید؟

#عارف_محمدقلی_پور_ماسال:
دکتر بارها تاکید کردن که درسته و شنیدن این رو

#علیرضا_پناهی_عنبران:
درود بهنام جان
خواهم داد بَدوم
ارسال خواهم کرد بَوقاندم

#منصور_بلوری_گشت:
با دوروت
چم نیویشته وون ت را آدم یا ویسی آکرم

#میلاد_بردبار_اسالم:
این اگر اشتباه نکنم همون آینده نزدیک (مثلا : میخواهم بگویم) هستش که در گویش ما به این صورته :

کا بردیم Ká bardim
کا آمدا Ká ámadá
کا ببیم Ká babim
کا بواتیم/باتیم Ká bavátim/bátim

#عارف_محمدقلی_پور_ماسال:
تو هم‌روخون منم همینو گفتم، اما بعدش که فک کردم دیدم زیاد جور در نمیاد.

ما می‌گیم "هرده کرم"

البته واس ما می‌تونه یه جور آینده‌ی قطعی باشه.

#میلاد_بردبار_اسالم:
- اْشتَن نْوْشتَه شْمَرا آمَدا.
Ištan nıvıšta šımará ámadá.
(حالت عادی و با کاربرد بیشتر)

- اْشتَن نْوْشتَم شْمَرا آرَدا.
Ištan nıvıštam šımará áradá.
(تاکید بر روی "نوشته")

- اْشتَن نْوْشتَه شْمَرام آرَدا.
Ištan nıvıšta šımarám áradá.
(تاکید بر روی "شما")

#دکتر_حسینعلی_رحیمی:
دوستان درود
دوستان مخصوصا دانندگان تالشی شمالی
آیا ângivinbələşt شنیده‌اید؟
آیا مصدر ،ləşte دارید؟

#رمضان_نیک_نهاد:
در فومن در جایی که ارباتیما  میشود یعنی در کوره دوشاب‌گیری می‌شود بیشتر بچه ها یا کسانی که کارگرند، در پایان کار دوشاب گیری رسمی دارند به نام ته‌شت‌ئالیسی یا دوشاۏئالیسی  به شکلی که بچهها یا کارگران شیره چسبیده به تشت را با تراشه چوبی لیس می‌زدند شاید آن کارشان به نوعی با این واژه که دکتر رحیمی عزیز فرمودند، همبستگی داشته باشد

#دکتر_حسینعلی_رحیمی:
درود
بله باید همان باشد و برگردانش به فارسی:  «انگبین‌لیس»
جالب است که مرحوم عباس‌زاده این کلمه را به‌معنای انگشت شهادت (سبابه) ضبط کرده

#علی_حیدری_عنبران:
درود
بله جناب رحیمی بزرگوار
مصدر
لٚشته/ləšte :لیسیدن
وجود دارد با تمام مشتقات  و پیشوندها و پسوندها.
در واقع مصدری کامل است.
از انجایی که اغلب بعد از نوش کردن عسل انگشت سبابه شهد الود میشود، این انگشت را لیس میزنند . کاربرد معادل برای انگشت سبابه درست است البته در معنای مستعار و مجاز،چرا که همه پنج انگشت دست برای خودشان معادل‌های مستقیم در تالشی دارند.
واژه ؛
آنگیوین  الٚشت/ângivinaləšt : فاعلی است.
ان کسی که انگبین می لیسد،

#دکتر_حسینعلی_رحیمی:
سپاس
در بین شما هم این واژه برای انگشت اشاره به کار می‌رود؟

#علی_حیدری_عنبران:
بله
در قالب مجازی کاربرد دارد.

معادل مستقیم و حقیقی برای انگشتان دست
آنگٚشته/ângəšta :انگشت
مۊجۊل/müjül:انگشت کوچک
مۊجۊلٚه بٚوه/müjülə bəva :انگشت حلقه
دٚروزه آنگٚشته/dəruza ângəšta:انگشت میانی
ایمونه‌آنگٚشته/imüna ângəšt :انگشت اشاره
کله‌آنگٚشته/kala ângəšta :انگشت شست

#حجت_دامن_کش_منطقه سیاهمزگی:
انگبین
انگبین واژه پارسی سره واژه عربی عسل است. در بسیاری از کتب ها تاریخی به معنا شهد و عصاره نیز آمده است.

سلام
در اطرف شفت بعد از گرفتن عسل هم همین " تشته آلیشته taśta álište انجام میشد و بچه ها عسل های باقی مونده ی تشت ها و ظرف رو میخوردند.

شاید واژه ی مورد نظر همین انگبین لیشته angabin lište باشه
لیشته lište / لیشتن lišten : لیسیدن

🙏🌺

#مریم_محسنی_ماسال:
در مورد مطلب انگوشته آلیشته این مطالب رو در یاد دارم
- عسله واش لیشته
در ییلاق در تابستان گیاهی می روید که عسله واش می گوییم به نظرم مریم گلی باشد گل زرد رنگی دارد آن گل را از گیاه جدا می کنند و تهش را می لیسند ذره ای شهد شیرین دارد آن را می لسیند. بشم عسله واش بلیسم/آلیسم
- تشته آلیسی لیس زدن تشت دوشاب که فرمودند
- انگوشته لیشه
خردنی مهرز اشتن انگوشته بلیسه
نگذار طفل انگشتش را بلیسد
- از مگه چمه انگوشته لیسم
به این معنی که من هم خرج دارم انگشتم را که نمی لیسم
- انگوشته آلیس واحدی برای کمترین مقدار از خوراکی است
ای پاتیل قاتقی ای انگوشته آلیس مرا شون پس نییشته
از یک دیگ خورش به اندازه یک انگشت لیس زدن برایم باقی نگذاشتند
- چه آشپجی خوبه چه پته خوراکی بهری اشته انگوشتان نی آلیسی
در تعریف و تمجید از آشپز

#بهنام_ن:
[29/08, 14:21] #عاشوری_شولم_فومن:

عرض درود و ارادت
قول قا ژنم یعنی چه؟
[29/08, 16:09] #انوش_نازیابی_فومن:

قول قا زنم
کردن فروبردن بصورت ژولیده
از سرما شانه پسر را را قایم کردن ژولیده و قوز کردن
یا پنهان کردن گردن
برای این واژه حرکات است که در میکند
کز کردن
از توجه شما سپاسگذارم
اگر برداشتی دیگر داشتی در خدمت هستم
[29/08, 16:12] #انوش_نازیابی_فومن:

چوملیزه ،،کز کردن از باران
[29/08, 16:19] #زلیخا_صبا_ماسال:

قِلپ:Ĝəlp:ژولیدگی
قَلپ آژنده:Ĝəlpaźanda
پریشان وژولیده
معمولا برای  مرغ کرچ این اصطلاح به کار می رود
  قوقوره ؛  کِزکردن در اثر سرمارا به کار می برند البته طرف های ما در ماسال
صبا
[29/08, 16:25] #زلیخا_صبا_ماسال: چوکلوزه  : جمع کردن و سردر گریبان شدن در اثر سرما و ناراحتی
صبا
[29/08, 16:25] #انوش_نازیابی_فومن: درود
ما آنا میگیم قو قوله کردشه
وقوز کردن آدم را قولق گفته میشود البته تاانجا که شنیده ام
سردی قولقا ژندشه
سپاس

#علی_حیدری_عنبران:
درود
گٚژه /gəža : ژولیدگی، اشفتگی ظاهری،بهم خوردن پوشش ظاهری که میتواند متاثر از خیس شدن ، سرما،درد و ناراحتی  باشد.
گٚژه تیه(گٚژه اتییه)/gəža taye: معادل مستقیم(تنیدن اشفتگی،مهیا شدن برای اشفتگی).
واژه
اته (اتییه)/atiye: تنیدن

#رمضان_نیک_نهاد:
ۏݖژگݖم، گݖژگݖن: آشفته

#منصور_بلوری_گشت:
بادرود
غول غا ژنده شه: qulqâžadaša
سرزیربالش برده وپریشان شده است پرهایش
درمورد حیوانات وگاهی درمورد آدمهای ژنده
معادل
کرگی غوغوره کردشه می
باشد
چوملیز: čumliz: وشگون گرفتن،

وژگاژنده شه:vəžgâžandaša

پف کرده وپریشان است درمورد ماکیان
درمورد آشفتگی ی موی سر آدمی بکار میرود.

بلوری ازگشت

#عارف_محمدقلی_پور_ماسال:
@Alihe7506
سلام
شمه وقت به خیر
شمه تالشی دره وام (می‌گم) و کرا وام (دارم می‌گم) و کرم (می‌کنم) و کرا کرم (دارم می‌کنم) چه بو؟

#علی_حیدری_عنبران:
سلام
ووته/ووتیه:گفتن

ووته‌نین /vutanin:گفتنی

ووتمه/vutme:گفتم
ووتنم/vutnam:میگفتم
ووتنبیم/vutnabim: داشتم میگفتم
ووتمه/vutame:گفته ام
ووتم به/vutam bə:گفته بودم
ووتم بو/vutam bu:گفته باشم
بووتم/bəvutəm:بگویم
وونم/vunam:دارم میگویم
بووتم/bavutem:خواهم گفت
بووت/bəvut:بگو
مووت/mavut:نگو
توضیح اینکه:
وونم،وونبیم، ساخته شده از بن مضارع نیز کاربرد دارد.
ویژی،ویجی،بویژی،بویژی /بگو،گویی

#علی_حیدری_عنبران:
سلام
ژٚگو/žəgu:اینطور،اینگونه،همین طور ،همین گونه.(اشاره به جایگاه و جهتی که هر دو طرف ایستاده اند)
ژاگو/žâgu:
انطور،انگونه،همانطور،همانگونه(اشاره به جهت و سویی که مخاطب حاضردر ان قرار دارد)

ژگو/žagu:انطور،همانطور،همانگونه(اشاره به جایگاه سوم که گوینده و مخاطب هر دو دور از ان مکان قرار دارند)

نظر این حقیر در مورد کاربرد حرف " ط،ت" این است که واژگان  دخیل و خاص بدون تغییر در شکل صامتها، نگارش شود و این شیوه در خصوص سایر حروف الفبا نیز لحاظ شود.🙏🙏

‌

#عارف_محمدقلی_پور_ماسال:
سلام
اون واژه‌ها دخیل نیست
حتی تو زبان پارسیگ هم شبیه بهش هست.
نوشتنشون با ط درست نیست، حتی اگه هدف اون‌چه که شما فرمودین باشه.

#علی_حیدری_عنبران:

اَسکلیجینگال/  askalijingâl :الاکلنگ
اِحسان/ehsân
اسمۊن/usmün :اسمان
ایسپیشکه/ispiška :کبریت
آباد/âbâd
اوتَش/otaš:اتش
اٚمرۊژ/əmrüž :امروز
قزن/qazan :دیگ
غچی/γači:قیچی

#سارا_روحانی :
درود ها

دینگلدشا  : dingələdəšā : الاکلنک
احسان    : ehsān 
آسمون  : āsmun / آسمان
آستمون : āstəmun: آسمان
آواد   : āvād   : آباد
آتش  : ātaš   : آتش
اُومروز  :  omruz : امروز
قزون  : qazun : دیگ بزرگ
غَیچی  : qayči  :  قیچی

تالشی مرکزی ( پره سر )

#میلاد_بردبار_اسالم:
درود

در تالشی اسالم، ما به این شکل میگیم :
پَندَمْستِ pandaməste (متورم شدن)
پَنداونْستِ pandāvnəste (متورم کردن)

در تالشی لنکران هم به این صورته :
پاندَمِ pāndame (متورم شدن)
پاندُونییِ pāndovniye (متورم کردن)

درود
تالشی اسالم :
بْرَمْستِ bəraməste (گریه کردن)
بْراونْستِ bərāvnəste (گریاندن)
اَبرَم abram (کسی که گریه میکند)

تالشی لنکران :
بَمِ bame (گریه کردن)
بُونییِ bovniye (گریاندن)
اَبَم abam (کسی که گریه میکند)

#علی_حیدری_عنبران:
درود همراهان گرامی
پاندمه/Pândame:متورم شدن
پاندۊم/Pândüm:متورم شده
پاندمۊن/Pândmün:متورم شده ها
پاندوۊنه/Pândvüne:متورم کردن
اپاندوۊن/Apândvün:انکه ایجاد ورم میکند.
پٚندَه/Pənda:نوعی گیاه خاردار خود رویشی با خارهای ریز،که به صورت متورم شده در کوهستان میروید.

#زلیخا_صبا_ماسال:
پند : Pand:آب بند وجایی که اب در  انجا جمع شده باشد

پندومه :Panduma : هوای تف زده گرما وخفه کننده

پندومیه :Pandumiya :هوای تف زده وخفه کننده

پندومیسته :Pandu mista:هوای خفه کننده غیر قابل تحمل

  زلیخا صبا گویش تالش ماسال

#مریم_محسنی_ماسال:
تالشی ماسال
۱- پند pand : آب بند : جایی که‌مسیر آب با پرچین یا هر طریق دیگر بسته می شود تا آب در آن جمع شود
- رباری آوی ناری دبنده بدا پندوم آبو
rəbāri āvi nāri dabend bədā pandum ābu
جلوی آب رودخانه را ببندید بگذارید جمع شود
- سل səl / سیل seyl یا وند vənd هم انواع پند هستند که آب در آن پندوم یا جمع می شود
۲- پندوم آبه pandum ābe : جمع شدن آب در پند یا هر جای گود دیگر
- پندوم آکردهpandum ākarde : آب را در جایی جمع کردن
۳- پندومه به panduma be: هوای شرجی و دم کرده و خفگی آور
- اورو هوا پندومه یه صبی وارشه
Uru havā pandumaya səbi vārəša
امروز هوا شرجی و خفه است فردا باران است
- مترادف بوغمیش به buqmiš be : شرجی بودن هوا ،خفگی دست دادن
-- اورو هوا بوغمیشه کرا بوغمیش بوم. uru havā buqmiša kərā buqmiš bum
امروز هوا شرجی است خفگی به من دست داده
۴- پندمییهpandamiye / پندمیستهpandamiste: متورم شدن، ورم کردن، باد کردن
- مترادف ایما دکرده ، فو آکرده
-- چه گوشه کون بپندمییه
če guša kun bəpandamiyə
زیر گوشش ورم کند نفرینی برای کسانی که حرف گوش نمی کنند
۵- پندماونده pandamāvənde : متورم ساختن، باعث ورم کسی شدن
- منر پندماونده اشته دس دره ایمام دکرده
mənər pandamāvənda əštə das dəre čəmə dili imā dakarda
من را به ورم کردن انداختی، از دست تو دلم ورم کرده
مریم محسنی

#زلیخا_صبا_ماسال:
پندومه کردشه :pandumakadaša
بادکرده  وحالت ایما ومتورم داشتن

فوو فندیل  : Fufandil: مرض باد کردن ومتورم شده

دپنداونده : Dapndavənda هوای خفه کنند ه و فاقد جریان هوا

بوق: Bugهوای نمناک ورطوبت

بوقمیش : bugmiš: خفقان
بوقمیش ابیمه حالت خفه کننده داشتن

بوفور :Bufur:  خرده های اتش همراه با خاکستر

بوفور واره : Bufurvarə: خرده وخاکستر وشراره داغ می بارد ، هوی تفتیده وداغ را  می گویند
زلیخا صبا گویش تالشی ماسال

#علی_حیدری_عنبران:
درود
رمِه،رمییه/Rame,Ramiye:
رمیدن،یکدفه رمیدن.
مثال:
پَسۊن ایکَرنده دَرَمِنه/Pasün ikaranda daramen:گوسفندان یکدفه رمیدند.

رۊمه،رۊمییه/Rüme,Rümiye:راندن،حرکت دادن،به حرکت وا داشتن.
مثال:
پسۊن بٚرۊمه/Pasün bərüm:
گوسفندان رو حرکت بده.

دو واژه مجزا ،هرکدام با مشتقات خود.

درود همراهان گرامی
رمه/Rame

طبق قانون پیشوندی در گویش شمالی عنبران.
توضیح: واژه فوق با پیشوندهای "د"پ"او"اَ" و مشتقات زیر مجموعه خود در گویش شمالی عنبران نمین کاربرد دارد.

درمهِ/Darame:رمیدن با پیشوند "د" از جانبین و اطراف به سمت مرکز.
دَاَرم/Daram:انکه رم میکند
درَمَنین، درمونیننین:
Daramanin,darmuninanin
هر انچه قابل رماندن باشد.
دَاَرَمان/Daramân:رمیده شده ها
دَرم/Daram:رم کن
دَمَرَم/Damaram:رم نکن
دَرَمِم/Daramem:رمیدم
درمونیمِه/Darmunime:رماندم
درمونییَمِه/Darmuniyame:رمانده ام
درمونینبیم/Darmuninabim:داشتم می رماندم
درمونییَمِه/Darmuniyame:رمانده ام
درمونییم بهٚ/Darmuniyam bə:رمانده بوده ام
دمروۊنم/Damarvünem:خواهم رماند
درمونییم بو/Darmuniyam bu:رمانده باشم
درمونییم بٚه بو/Darmuniyam bə bu:رمانده بوده باشم

#علیرضا_پناهی_عنبران:
لَغَه laqa:لگد
پِواشتَه لَغَه pevâšta laqa:یته پرنده
داست نٚشۊن dâst nəšün:یادگاری
مَشَل mašal:شامه
زبان تالشی/نمین_عنبران

کوشِه kuše:خراشیدن با دندان
توشِه tuše:تراشیدن
ژَئِه žae:زدن
چٚپٚنِه čəpəne:زدن،ضربه زدن
زبان تالشی/نمین_عنبران

#علی_حیدری_عنبران:
درود
اول:
در تالشی شمالی واژه دامِه معادل چکیدن اگر در لغت نامه هم امده باشه به نظرم اشتباه بوده است و این واژه دامِه در مفهوم چکیدن ترکی است متاسفانه .
معادل تالشی شمالی برای واژه چکیدن
تٚکِه/təke🙏

دوم:
ام اولت ای تیکه به دیگه دَ بَه اومه
[این پیرهن ممکنه بعد مدتی آب بره]
#عارف_محمد_قلی پور:
دَبه‌اومه
چه شکل جالبی داره
شبیه آینده‌ست
اگه ممکنه این دو جمله هم بگین، خیلی مزاحم وقتتون شدم
۱. ای لباس، بهش بیا!
۲. ای لباس، آب برو!

#علی_حیدری_عنبران:
چشم بزرگوار
۱.هِی اولت بَوٚ دَاو
۲.هِی اولت دَاو.

#میلاد_بردبار_اسالم :
درود
کلمه dāme در گویش شمالی که در گویش مرکزی darme میگیم از حذف حرف r و تبدیل فتحه به آ و یا برعکسش به وجود اومدن که 2 مورد از تفاوت های اصلی دو گویش هستن.
همچنین در گویش شمالی برای "چکیدن" کلمات təle و təke و etəle و etəke هم استفاده میشن.
حرف e در گویش لنکرانی پیشوند "رو به پایین" هستش که در گویش مرکزی vi و vir هستن. مثلا به "فرو رفتن به پایین" اونا میگن eše و ما میگیم više

#علی_حیدری_عنبران :

درود همگروهی های بزرگوار
اومِه/Ume:آمدن
این واژه مثل بسیاری از واژگان دیگر تالشی پیشوند و پسوند میگیرد که گاها این پیشوندها موجب میشود که واژه حتی مفهوم متضاد با ریشه اصلی خودش را میگیرد مثال :

اَاومِه/Aume:از سمت بالا امدن یا ریختن و سرازیر شدن از سمت بالا به پایین که با توجه به جمله معادل خاص خودش رو میگیرد.

دَاومِه /Daumr : آمدن به سمت داخل،جمع شدن به سمت مرکز.

سَه اومِه/Saume:سر امدن،سپری شدن.

اولَت بَه  تانٚش دَاومَنَه/
Ulat ba tânəš  daumana
لباس به تنش میآید.

اولَتٚش شٚشت,دَاومَه/Ulatəš šəšt, dauma
لباس را شست،آب رفت،که منظور همان جمع شدن لباس به سمت داخل و کوتاه و کوچک شدن لباس است.

حالا بحث اصلی این است که چرا در هر دو جمله واژه"دَاومِه" به نظر مخاطبان در معادل متفاوتی بکار رفته است در حالی که از یک ریشه و مصدر هستند؟
جواب:
بنظرم از انجایی که در زبان فارسی واژه امدن  خودش معادل و مفهوم چندگانه دارد معادل تالشی هم همینطور است.
مثال : علی امد.
این ماشین به علی نیامد.

ضمنا واژه
دَکٚر/Dakər /که دوستان برای واژه اب امدن لباس بکار برده اند معادل :سفت و محکم و از ریشه/Dakərniue/ است که قبلا توضیح داده شده است.

[۱۱/۷،‏ ۱۹:۱۶] #سارا_روحانی_رضوانشهر: درود
#تالشی_پره_سر
دَدَه : dada : پدر
ننه :nana : مادر
مانی : māni : خاله
پو پو : pupu : عمه
خالا : xālā : خواهر
برا : bərā : برادر
مَمه : mama: مادر بزرگ
بابا : bābā : بابا بزرگ
خالو : xālu : دایی
خسورَه : xasura : پدر شوهر
خسرگ : xəsərg : مادر شوهر
خیور : xəyvar : برادر شوهر
ایرَه : eira : خواهر شوهر
خیور ژن : xəyvaržən : جاری همدیگر
اَوزنی : avəzni : هوو همدیگر
خردن : xərdan : بچه
کله : kəla : دختر
زوئه : zua : پسر
وَیو : vayu : عروس

#سارا_روحانی
[۱۱/۷،‏ ۲۰:۴۴] #علی_حیدری_عنبران: ۱_خزۊن/Xəzün: اعضای خانواده
۲-فامیلۊن/Fâmilün: خویشاوندان
۳-دده,ننهDada ,nana:والدین
۴-ننه/Nana :مادر
۵-دده /Dada: پدر
۶- ژن /žen : زن
۷-شۊئه/Šüˀa :شوهر
۸-بوه /Bəva : برادر
۹-هوئه /Huˀa :خواهر
۱۰-نوه/ nava : نوه
۱۱-پیه ننه/Piya nana : مادربزرگ
۱۲-پیه دده /Piya dada :پدر بزرگ
۱۳-خاله/xâla : خاله
۱۴-دادا /Dâda:دایی
۱۵-مامه /Mâma : عمه
۱۶-مامۊ /mâmü : عمو
۱۷-مامۊ زوئه /Mâmü zuˀa : پسرعمو
۱۸-مامۊکینه/Mâmü kina :دختر عمو
(۱۹- وبرای فرزندان دایی و خاله و عمه هم همین طور)
۲۰-هوئه کینه/Huˀa kina : دختر خواهر
۲۱-هوئه زوئه/Huˀa zuˀa : پسر خواهر
۲۲-بوه کینه/Bəva kina : دختربرادر
۲۳-بوه زوئه/Bəva zuˀa:پسر برادر
۲۴-هسه/Hasə : مادرزن
۲۵-هسه/Hasə : مادر شوهر
۲۶-هسۊئه/ Hasüˀa : مادر شوهر و مادر زن
۲۷-بوه لغ /Bəva ləγ :برادر ناتنی
۲۸-هوئه لغ /Huˀa ləγ:خواهر ناتنی
۲۹-ننه لغ/Nana ləγ : نامادری
۳۰-دده لغ/Dada ləγ : ناپدری
۳۱-اوسنه /Avesnə : هوو