توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 در #بندهشن از اساطیر #آریایی و روایات #زرتشتی می خوانیم که چون #هورمزد کار خلقت کائنات را در یک سال به پایان رسانید، آن میزان را پیمانه اندازه گیری وقت و عمر برای آدمیان و خلقت روشنان قرار داد.

پس #رشن ایزد از سوی اهورا مزدا فرمان یافت که زمین و آسمانها را به گردش وادارد تا مردم بتوانند با نگاشتن حساب شب و روز تقویم را نزد خود حفظ کنند. بدینگونه #رشن ایزد، داور و پاسدارنده هر روشنی آسمانی، ماه و خور و استارکان را در مدار خود منظم داشت و به یاری ایزد #زروان شمارش روزها آغاز شد.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 مسئله توکل تایتان خدای معروف، پدر اولمپیان یعنی #کرونوس در اساطیر #یونان باستان عرصه اختلاف نظر میتولوژیستها است.

اغلب در فرهنگ روتین و به اعتقاد عامه مردم تایتان خدا #کرونوس موکل بر مفهوم زمان و از طرفی صاحب سیاره "زحل" و حتی یک "خدای خرمن" است. این موارد برای همتای رومی وی یعنی #ساتورن نیز صدق می نماید.

اما نظر تخصصی و ارجح این است که دو خدای هم نام کرونوس وجود دارند که آوای نام آنها یکسان و تنها در نوشتار متفاوت هستند. اولی "Coronus" شاه خدا و سرور تایتان ها و پادشاه خدایان "عصر طلا" در اساطیر یونان که نامش از ریشه یونانی "Coron" به معنای "تاج" مشتق شده و دومی "Chronus" خدایی کمتر شناخته شده که پرسونیفیکیشن زمان است و نامش از بن واژه "Chrona" به معنای "مزمن" و "ازلی" اخذ شده.

هر چند در اعصار متاخر تر چندی از فلاسفه مشهور رومی شخصیت این دو خدا را کاملا یکسان دانستند و مفاهیم سلسله زمان را به تایتان خدا کرونوس نسبت دادند. جالب این است که در این منظر از توکل، شخصیت کرونوس بسیار ماننده به شخصیت #زروان از اساطیر #آریایی و #زرتشتی خواهد بود!

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 اگر نگاهی اجمالی به اساطیر ملل بیندازیم خدایان موکل بر مفهوم "زمان" را در هر فرهنگی، خدایانی قدرتمند و عزیز و حتی تا حدودی مرموز می یابیم! از #زروان گرفته تا #کرونوس و خدایانی که اغلب در نقش "ازلی" برای یک پانتئون ایفای نقش می کردند.

نزد اقوام #آتروسک، #نورتیا خدابانوی والاگهر "زمان" است. اعتقاد به یک خدابانوی بسیار قدرتمند موکل بر زمان، سرنوشت و اقبال در روزگاری تمام خاک اروپا را در نوردیده است. معابدی عجیب که پرستندگان این خدایان به آنان پناه می بردند معمولا کهنه ای نداشتند و در مکانهایی بنا شده بودند که دسترسی آسانی به آن نبود. تبرک یک خدابانوی زمان همچون نورتیا می توانست سرنوشت یک پادشاهی بزرگ را جور دیگری رقم بزند!

▫️ @Torecilik

🔗 Torecilik.IR

👁‍🗨 #موسیقی اساطیری

"آنتی مارتیکینن" از بزرگرترین موسیقیدانان و آهنگسازان عرصه اساطیر است که تا کنون آثار و نواخته های بسیاری را با درونمایه "اساطیر" باستان خلق نموه است.

قطعه "آخرین تاریخچه" شاهکاری بی نظیر از آنتی در مدح "خدایان زمان" در طول تاریخ تمدن است. او در این قطعه پرشور ابتدا به ستایش #کرونوس خداوندگار زمان در اساطیر #یونان می پردازد، سپس سری به #هند می زند و نواخته به زیبایی در مدح لرد #شیوا پیش می رود. آنتی پس از آن تم را به تمدن #چین می رساند و #یو_وانگ یا "شاه یشمین" زمان از باور #تائو را می ستاید. در ادامه ی این قطعه اساطیری به #آفریقا میرسیم و با اینسترومنتالی زیبا چند پرده در مدح #اوری خدای زمان و سرنوشت از تمدن #یوروب می شنویم. در این شاهکار اساطیر #آریایی به هیچ عنوان فراموش نشده اند و پس از این سلوک طولانی موسیقی به شیوه ایرانی باستان به ثنای #زروان خدای زمان ایرانی می پردازد و در پایان شاهد گریزی به موسیقی #سلت و مدح #داگدا خدای زمان اساطیر سلت هستیم.

با هم به این شاهکار فوق العاده زیبا گوش فرا می سپاریم.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 برای بررسی جایگاه مار در اساطیر #آریایی و دیانت #زرتشتی باید گامی پیشتر نهیم و ابتدایی ترین تواریخ فرهنگ #سانسکریت را مورد بررسی قرار دهیم. برای دیانت باستانی سانسکریت و به تبع آن تدین #هندو مار یکی از مقدس ترین موجودات کائنات است! در بسیاری از تناسخ ها خدایان اصلی تثلیث #تری_مورتی هندو به شکل مار ظاهر شده اند. یا اگر هم خود شکل مارگونه ندارند، حتما یک یا چند کبری را به عنوان همراه یا حامی آنان خواهیم دید. در #مهابهارات دیتی شاه کبری یا #ناگراج را محافظ تناسخ لرد #ویشنو یعنی #کریشنا ی جوان و زیبا می یابیم که همواره همراه او بوده و حتی پیش از سپرده شدن وی به آب توسط پدرش شاه #نارایان، به شخص شاه خدمت می کرده است. همچنین سخت می توان تصویری از لرد #شیوا ماهادیو یافت که ماری بر گردنش چنبره نزده باشد. در این مقام ناگراج را متوکل بر مفهوم جاودانگی یا "از ازلیت تا ابدیت" می یابیم. این همان پیامی است که بعدها از هیبت مار چنبره زده به دور پاهای ایزد #زروان از اساطیر #زرتشتی استخراج می شود. فرهنگ #سانسکریت همچنین بارها از نقش توکل مار بر "دانش و آگاهی" در قالب یک خدابانوی مرتبط با مار سخن رانده است که به اصطلاح #ملکه_مارها لقب دارد. این خدابانو در هند #ناگین نام میگیرد و بعضا حتی به شکل یک خدای مار سر مذکر به نام #ناگا نیز ظهور می یابد. همین شخصیت نزد اقوام #ماد #آریایی تبدیل به خدابانو #شاماران می شود که افسانه های بسیاری در وصف سرنوشتش در فرهنگ فولکلور اقوام با خاستگاه مادی هنوز نیز منقول و مشهور است.

اما دیانت #زرتشتی تقریبا تنها عقیده ایست که مار را موجودی خالصا اهریمنی میپندارد. #بندهشن صراحتا چند دسته از موجودات را از مخلوقان #انگره_مینیو نام می برد که در تقابل روشنان #هورمزد در سه هزاره دوم خلق شدند. #وندیداد همین دسته حیوانات را #خرفستران (Khrafstarān) مینامد و از آنان برمیشمارد که مار و مور و ملخ و زنبور و شپش و ساس و کنه و... و نشانه بهدینی هر مومن زرتشتی را همراه داشتن نیزه ای مقدس به نام #مارغن میداند که بدان خرفستران پلید را کشته و یا دور سازد. سوای این هیبت #دروج دیو در برخی توصیفات "نیمه مار" بیان شده و همچنین است توصیف شمایل #زریز دیو از دیوان پلید #کماریکان که موکل بر خشکسالی و قحطی و مرگ است. اما به عنوان پلیدترین مار در دیانت زرتشت بی شک باید از #اژی_دهاک یاد نمود که به شکل یک اژدهای سه سر نمود می یابد و یکی از دشمنان اصلی دین و خونریز و قاتل اصلی به هنگامه ظهور #سوشیانت منجی است. همین اهریمن پلید الهام بخش #فردوسی برای خلق شخصیت شاهنشاه پلید شاهنامه یعنی #ضحاک است که به خاطر بوسه اهریمن بر شانه هایش دو "مار" به نماد بندگی تاریکی روییده است. برای همین مارهای شوم جوانان بسیاری قربانی گشتند و این موضوع باعث قیام #فریدون و #کاوه گشت. علیرغم تمام این تواصیف نباید از یاد برد که مار از نمایندگان مقدس مادرخدایان بزرگ طبیعت از دوران کافر کیشی ایرانی به شمار می رود.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 در اساطیر #آریایی باستان و دیانت #زرتشتی اعتقاد به #زروان جایگاهی جالب توجه دارد اما باید اقرار کرد که با نقاط مجهول بسیاری نیز همراه است.

#زروان در یک تعریف کوتاه خدای "زمان" است. در "گاهان" و "خرده اوستا" او در جایگه یک ایزد معرفی میشود و "آکرانا" یعنی "بیکران" لقب میگیرد. او ایزدی موکل بر مفهوم ازلی و ابدی زمان است و سخنی از هنگامه ی خلقت وی وجود ندارد. اما توضیح داده شده که چگونه زمان کرانه دار از بطن وجود او آغاز گشته است.

اما با کنکاشی جزئی در میابیم که موجودیت زروان خدایی غیر #آریایی است و شواهدی دال بر پرستش او در تمدنهای همسایه یافت میشود. همچنین مذهب "زروانی" به عنوان مسلکی جدید از زرتشتیت در بازه های وسیعی از تاریخ امپراتوری آریایی قابل کشف است.

به اعتقاد زروانیان، موجود ازلی شخص #زروان است. او از ازل وجود داشته و برای زمانی طولانی در تنهایی و پوچی بسر برده تا اینکه آرزوی داشتن پسری با ویژگیهای وجودی #هورمزد در او شکل گرفته است. بنابراین دست به خلقت زد اما در میانه کار پشیمان شد و حس نا امیدی وی را فراگرفت. با این حال او آفرینش #هورمزد را به پایان رساند که خلقتی بس نیکو به بار آمد و توکل او بر تمام نیروهای خیر و مفهوم "نور" قرار گرفت. اما از حس نا امیدی و خستگی او موجودی موازی با #هورمزد با عنوان #اهریمن شکل گرفت و تسلط بر عنصر "تاریکی" و نیروهای شر یافت. سپس شاهدیم که ادامه خلقت چگونه توسط هورمزد و اهریمن پیش میرود و زروان به نوعی بازنشسته میشود!

در نقوشی که از تمدنهایی همچون #بابل استخراج شده زروان آریایی را به صورت ایزدی با سر شیر (به نماد اصالت و تسلط) که ماری بلند (به نماد ازلیت و ابدیت و بلندای زمان بیکرانه) به پای او چمبره زده و تا روی بدنش رسیده است ترسیم کرده اند. اما خود زرتشتیان و زروانیان زروان را با صورت پیرمردی فرزانه و با صلابت نقش کرده اند.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 در اساطیر #آریایی او پدرخدای زمان است. نام #زروان با ازلیت و ابدیت پیوند خورده.

همچنین در اعتقاد مذهب #زروانیت او را پدر #هورمزد و #اهریمن دانسته اند.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 #انگره_مینیو یا #اهریمن وجود اصلی شر در اساطیر پارس است. وی همچنین آفریننده ی نیمه ی شر آفرینش است و هر آنچه که تاریکی و نقصان و عیب را شامل می شود از آفریدگان وی هستند.

طبق عقاید ابتدایی زرتشتی #انگره مینیو همان "اندیشه یا مینوی پلید" معنا میشود و نیرومندترین قدرت شر که در مقابل #سپنتا مینیو (اندیشه ی نیک) قرار میگیرد که این دو در کنار هم آفریده ی #اهورا مزدا هستند. اما در عقاید متاخر #زروانیان وی همپای و برادر هورمزد است و هر دو فرزندان #زروان یا "زمان".

ملازمان اصلی اهریمن #دَئِوا یا #دیو نامیده میشوند (در تقابل با مفهوم امشاسپندان) که هر یک موکل بر یک نیروی شر در طبیعت می باشند. قدرتمند ترین این دیوها #اَکومن است که موکل بر نیروی "دروغ" می باشد (در مقابل #وَهومنه و حقیقت).

طی هزاره های آفرینش در اساطیر آریایی، اهریمن چندین بار به آفریدگان هورمزد هجوم میبرد و آنها را به تاریکی و ناپاکی می آلاید و جنگهای دهشتناک و طولانی از تقابل نور و تاریکی در میگیرد که در آخرین این جنگها در هزاره ی #سوشیانس (عصر حاضر) اهریمن شکست خورده و عقب نشینی میکند اما آثار هجومش در آفریدگان اهورا پاک نشده و کاملا مشهود است. این گویای تعادل خیر و شر در ساختار آفرینش دیانت زرتشتی است.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 او پیش از #هرمزد میزیست و #فارس ها او را میپرستیدند

#زروان فرشته زمان بود و همیشه در تلاش بود تا فرزندی به خوبی هرمزد یا #اهورامزدا متولد کند.

او میتوانست زمان را کنترل کند

▫️ @Torecilik