تاریخ و فرهنگ دره شهر

🔴 پیام پیشکسوت موسیقی استان، جناب آقای #خدامراد_هنرمند (نوازنده #کمانچه و #سرنا) از شهرستان #دره_شهر خطاب به مردم فهیم هم استانی در خصوص مقابله با #کرونا

#پیام_پیشکسوتان
#در_خانه_بمانیم

#همه_با_هم_با_فرهنگ_و_رعایت_بهداشت
#کرونارا_شکست_خواهیم_داد
✍ @CEYMARIAN
┈••✾•🌿🌺🌿•✾••

ایل‌بانگ 108 ث
از سری برنامه‌های موسیقی نواحی ایل‌بانگ رادیو فرهنگ
موضوع : گفتگوی #صادق_چراغی با آقای #احسان_عبدی_پور
به مناسبت کسب مقام نخست تکنوازی ساز #سرنا در بیست و دومین جشنواره مراکز استانی صدا و سیما
پخش نخستین بخش از این گفتگو ساعت8/30 بامداد جمعه 98.6.1

به تازگی شاهد برگزاری #بیست_و_دومین #جشنواره سراسری #تولیدات_مراکز_استانی_صدا_و_سیما بومی هستیم .

@CEYMARIAN

.
#رقص اصیل #لری
1- این رقص ها معمولا به همراه #سرنا و #دهل در محوطه هائی باز اجرا می شوند . البته در محیط های سربسته و کوچک مناطق شهری است ، استفاده از سازهای #کمانچه و #تمبک مناسب تر است .
2- از آنجا که در زندگی #ایلات و #عشایر زنان و مردان دوش به دوش یکدیگر کار کرده و زندگی را پیش می برند، در هنگام رقص هم ، به طور جمعی می رقصند ، رقصندگان پنجه در پنجه و بازو به بازو و سرشار از شادمانی و سرور به استواری کوه ها و با ایمانی به سترگی دار بلوط ، رقصی پر هیجان را نمایش می گذارند.
3- رقص ها بیشتر در #عروسی ها ، #جشن و #میهمانی ها اجرا می شود.
4- رقص دسته جمعی را در #لرستان چوپی یا بازی می گویند ، نفر اول صف رقصندگان را #سرچوپی یا چوپی کش می نامند . تمام رقصندگان بایستی ریتم و حرکات بدن ، پاها و دستان خود را با او هم #آهنگ کنند . سرچوپی با یک یا دو دستمال رنگین ، حرکات نمایشی تهییج کننده ای را انجام می دهد و بقیه رقصندگان دستان یکدیگر را گرفته و با حرکات موزون پاها ، سر و بدن ، رقص را پی می گیرند ، نفر آخر صف رقصندگان با تکان دادن دستمال حرکات نمایشی رقص را زیباتر می کند.
5- سرچوپی به لحاظ رعایت احترام دیگر رقصندگان یا از سرخستگی و احیانا عدم مهارت کافی ، جای خود را با دیگر رقصندگان عوض می کند. تماشاچیان برای هواداری و احترام به دوستان و خویشاوندان و یا کسانی که زیبا می رقصند ، #پول شاباش می کنند و زنان و مردان با کِل و هلهله ، هیجان شاباش را بیشتر می کنند./ ارسالی یونس_آبجامه
@CEYMARIAN

#سرنا

با سلام
گاه مطالبی در کانال تاریخ وفرهنگ دره شهر سوژه نگارنده ای می شود و پس از نمایه شدن در کانال به دنبال ان می بینم مطالبی پیرامون همان موضوع وبان همان سبک وسباق توسط فرد یا افرادی دیگر نگاشته می شود ،که گاه فقط در اسم با موضوع مرتبت است، ولی رشته های نگارنده اولی را پنبه می کند وحق صاحب تفکر وابداع کننده ی اولی را ضایع می نماید، مانند مطالب شب یلدا ی امسال که بدون اینکه موضوعی را نفی یا اثبات نمایند ،از هر دری سخن بمیان امد ،واجتماع نقیضین محال می شد . حال می خواهیم در باره سرنا که خواست وفراخوان اقای تتری میباشد مطالبی نگاشته شود ،اگر ساز ناکوکی نواخته نشود ،ولو اینکه چند هفته پیش از ان پرده برداری کرده باشند
مزید بر آموزه های دینی ،به شخصه بطور طبیعی با سرنا رابطه ی چندانی ندارم ، ولی چون سازی ایرانی، لری وموسیقیی وارداتی نیست، ومولوی چنین می اندیشد ،
ناله ی سرنا وتهدید دهل
چیزکی ماند بدان ناقور کل
بانگ گردشهای چرخست اینکه خلق
می سرایندش به تنبور وبه حلق

واقعیت این است که سیر تحول موسیقی وسرنا با تغییر حکومت ها همراه بوده است مثلا شاه طهماسب ان را از مناهی دانسته واز ان اجتناب تمام می نمود، ارباب طرب را در نظر شریعت وقعی واعتباری نمانده بود (عالم ارای ،صفوی ص۱۹۰)
اما کریم خان زند خود نی می نواخت ویک مقام از موسیقی هفت دستگاه امروز رابه نام او"بیات زند"می دانند ،(رستم التواریخ ص۴۱۱و۴۱۲)
مرز ومحدوده ی موسیقی لری و لکی همان مرز جغرافیایی فرهنگی این دو قوم است که سوای استان لرستان وایلام بلکه استانهای چهار محال بختیاری ،کرمانشاه ،همدان ،اصفهان وخوزستان را شامل می شود ،
سرنا در فرهنگ این دو قوم هم ساز سوک است وهم سور (شادی) که در حال حاضر در سیمره فقط از سور آن استفاده می شود وبندرت در سوگ نواخته می شود
واز دیگر موارد استفاده از آن که بالعینه دیده ام هر گاه #کسی_در_رودخانه_ای_غرق_میشد وجسدش پیدا نمی شد مسافتی چند در حاشیه ی رودخانه ساز ودهل نواخته می شد و صدای کوبه دهل با نوای سرنا اوج میگرفت ودر اب ارتعاش ایجاد می کرد وجسد از اب بیرون می امد...
از سرنا نوازان چیره دست که به جشنواره های جهانی راه یافتند ودر صدر قرار گرفتن مر حوم شاه میرزا مرادی بوده است..
از دیار نسیمره که بگوییم می توان به حاجعلی پدر مرحوم شبانعلی (شاوه)یاد کرد که بنا بنقل اسلاف از ابدانان تا دره شهر یکسره سرنا می نوازد و وقتی که به در ه شهر می رسد ساز بر اثر اصطکاک دم وباز دم گرم می شود وساز شکسته می شود و مرحوم #شبانعلی( #شاوه) ساکن قلعه گل دره شهر هم ساز نیکو می نواخت وسالها در کنار مردم سیمره زیست.ومحفل جشن عروسی این دیار را رونق می بخشید ...
با احترام، #علی_آقایی
تاریخ و فرهنگ دره شهر
@CEYMARIAN

"کوچ عشایر لر و لک"
@ceymarian

@ceymarian
بَرد در #بَرد
#کُچک
سنگلاخ
کوچ نزدیک است
سفر باید کرد
و #زمگه را خبر باید کرد
از کوچی دوباره
با موسیقی #زنُگل ها

*
#چاوو میرسد
هَوار هَوار
نشسته بزرگ ایل
بر اسب چوبی زمان
و #سُرنا ناله می دهد
در هق هق گلو
برپا می شود چمرگاهی
در رقص مرگ
و خاموش میشود تژگاهی
با #هوره_ی_درد
@ceymarian
سبزه در سبزه
کوچ نزدیک است
گل داده دشت
سبز گشته #تره و #پینامه بر بام کؤر و گرین
و #دوار دشت را تسخیر کرده است
می نوازد #مالار
موسیقی مشک را
در سرود زنان ایل
#هی #مشکه_مشکه
و مرد ایل کوه را ندا می دهد
در دشمنی گرگ و میش
با برنوی کُل
*

روشن میشود تژگاهی
با آتش عشق
و رقص #چوپی در دایره شادی
به بار نشسته است
*
بر دهل زنید
که #کِل در گلومان به گُل نشسته است
و زنان ایل
می خوانند سرود #سیت_بیارم را

@ceymarian
۱-بَرد : سنگ
۲-کُچِک.: قطعه سنگی قابل حمل


۳-زمگه : منزلگاه موقت عشایر که در کوچک ییلاق و قشلاق از آن استفاده می کنند.

۴-چاوو : خبر مرگ کسی را اوردن


۵- اسب چوبی :منظور تابوت است.

۶-چمرگاه: مکانی که مراسم عزا در آن برگزار می شود.
@ceymarian
۷-تژگاه :آتش دان ،اجاق اتش

۸-هوره :سرودی غمناک که لرها و لک ها در مرگ عزیزانشان می خوانند ،همچنین نوعی سرود باستانی کُوردی‌-لکی .

۹-تَره : ‌گیاهی کوهی که خوراکی است .

۱۰-پینامه : گیاهی خودرو که خوراکی می باشد.
@ceymarian
۱۱-کؤَر: کبیر کوه
۱۲-گرین:کوهی در لرستان
۱۳-دَوار : سیاه چادر
۱۴-مایار:سه پایه ای که هنگام مشک زدن مشک را به آن اویزان می کنند .
۱۵-هی مشکه مشکه:اشعاری که زنان لر هنگام مشک زدن می خوانند .
۱۶-کل(به ضم کاف): کوتاه، برنوی کل: برنوی کوتا۶ه.
۱۷-کل(به کسر کاف): هلهله

۱۸- سیت بیارم: سرودی شاد که زنان لر و لک در جشن عروسی می خوانند.

دکتر #احمد_زینی_وند

تاریخ و فرهنگ دره شهر
https://telegram.me/ceymarian