تاریخ و فرهنگ دره شهر

#چوپی
🎙#فرج_علیپور

✍ @CEYMARIAN
┈••✾•🌿🌺🌿•✾

#پیشینه رقص @CEYMARIAN
نقوش سه انسان درحال رقص بر سفالهای کشف شده، نمایش رقص در سر پرچم مفرغهای لرستان، که از لرستان مربوط به هزاره یکم پیش از میلاد بدست آمده‌است و در موزه لوور نگهداری می‌شود، و نیز سنجاق #مفرغی دیگری با تندیس خدا که از لرستان مربوط به  سده هفتم پیش از میلاد بدست آمده‌است، شواهد موجود بر سنگ نگاره‌های نوازندگان و آلات موسیقی در #کول_فرح ایذه و #چغامیش دزفول نشاندهنده ارزشمند بودن و پیشینه رقص در مناطق لرنشین است. به علاوه این قضیه نشان دهنده این است که مردم  روزگاران پیش از تاریخ براین پندار بوده‌اند که همانگونه که خودشان روی زمین می‌رقصند، خدایان آن‌ها در آسمان یا در زیر زمین به رقص برمی‌خیزند، و برخی نیز رقصیدن را از کارهای خدایان می‌دانسته‌اند که بشر از آنان تقلید می‌کند.
 این رقصها  کارکردها و مضمونهای گوناگونی مانند آئینی و دینی، شادی و تغزل، حماسه و رزم، کار، تقلید و نمایش، سوگ و درمان دارند. 
رقص‌های لُری شامل دامنه‌ای از رقص‌های فولکلوریک است که در میان گروه‌های مردم لُرتبار بشکل انتقال از نسلی به نسل بعدی  گسترش یافته و شکل گرفته‌است.
🔸شیوه های رقص در لرستان:
در مناطق لرنشین ایران، رقص‌های بسیار گوناگونی وجود دارد: #دستمال_بازی، #رقصهای_ چپی یا #چوپی، « #سنگین_سما » با ضرب و کمانچه یا با دهل و سرنا، رقص #سه_پا که تندتر از رقص سنگین سما است، رقص #دو_پا با ریتم کندتر، رقص دو نفره با چوب ( #تَرکَه_بازی یا #چووبازی) که نمایشی رزمی است. از مهمترین شیوه‌های رقص  لری هستند. از دیگر شیوه‌های کمتر مرسوم می‌توان به رقصهای #برزگری به هنگام درو کردن محصولات، رقص آهنگین « #پا_پشت_پا»، رقص #بارووتَلَو (طلب باران)، رقص « #سوار_سوار» رقص #مرگ که به هنگام مصیبت اجرا می‌شود، اشاره کرد. این رقص در میان لرهای لرستان فیلی(لُر کوچک) به نام #چَمَریونه یا چمر و نزد بختیاریها و لرهای جنوبی (لر بزرگ) در سوگ خویشاوندان نزدیک بنام #کتل یا #چمر اجرا می‌شود. این رقص های ایینی همگی ریشه در #عیلام باستان دارند.(تاریخ لرستان)
#علی_اکبر_هاشمی
تاریخ و فرهنگ دره شهر
@CEYMARIAN

"کوچ عشایر لر و لک"
@ceymarian

@ceymarian
بَرد در #بَرد
#کُچک
سنگلاخ
کوچ نزدیک است
سفر باید کرد
و #زمگه را خبر باید کرد
از کوچی دوباره
با موسیقی #زنُگل ها

*
#چاوو میرسد
هَوار هَوار
نشسته بزرگ ایل
بر اسب چوبی زمان
و #سُرنا ناله می دهد
در هق هق گلو
برپا می شود چمرگاهی
در رقص مرگ
و خاموش میشود تژگاهی
با #هوره_ی_درد
@ceymarian
سبزه در سبزه
کوچ نزدیک است
گل داده دشت
سبز گشته #تره و #پینامه بر بام کؤر و گرین
و #دوار دشت را تسخیر کرده است
می نوازد #مالار
موسیقی مشک را
در سرود زنان ایل
#هی #مشکه_مشکه
و مرد ایل کوه را ندا می دهد
در دشمنی گرگ و میش
با برنوی کُل
*

روشن میشود تژگاهی
با آتش عشق
و رقص #چوپی در دایره شادی
به بار نشسته است
*
بر دهل زنید
که #کِل در گلومان به گُل نشسته است
و زنان ایل
می خوانند سرود #سیت_بیارم را

@ceymarian
۱-بَرد : سنگ
۲-کُچِک.: قطعه سنگی قابل حمل


۳-زمگه : منزلگاه موقت عشایر که در کوچک ییلاق و قشلاق از آن استفاده می کنند.

۴-چاوو : خبر مرگ کسی را اوردن


۵- اسب چوبی :منظور تابوت است.

۶-چمرگاه: مکانی که مراسم عزا در آن برگزار می شود.
@ceymarian
۷-تژگاه :آتش دان ،اجاق اتش

۸-هوره :سرودی غمناک که لرها و لک ها در مرگ عزیزانشان می خوانند ،همچنین نوعی سرود باستانی کُوردی‌-لکی .

۹-تَره : ‌گیاهی کوهی که خوراکی است .

۱۰-پینامه : گیاهی خودرو که خوراکی می باشد.
@ceymarian
۱۱-کؤَر: کبیر کوه
۱۲-گرین:کوهی در لرستان
۱۳-دَوار : سیاه چادر
۱۴-مایار:سه پایه ای که هنگام مشک زدن مشک را به آن اویزان می کنند .
۱۵-هی مشکه مشکه:اشعاری که زنان لر هنگام مشک زدن می خوانند .
۱۶-کل(به ضم کاف): کوتاه، برنوی کل: برنوی کوتا۶ه.
۱۷-کل(به کسر کاف): هلهله

۱۸- سیت بیارم: سرودی شاد که زنان لر و لک در جشن عروسی می خوانند.

دکتر #احمد_زینی_وند

تاریخ و فرهنگ دره شهر
https://telegram.me/ceymarian