کانال واجه واج (واژه نامه تالشی)

[۹/۱۱،‏ ۷:۴۲] #مریم_محسنی_ماسال: سلام و درود خدمت بزرگواران گروه واجه واج
لطفا کلمات زیر و مشتقاتش و همه کلمات مربوطش را در گویش مناطق خودتان را بنویسید تا از گویشهای همدیگر بیشتر بیاموزیم
سپاسگزارم

۱- دشته dešte : دوختن
۲- آدشته ādešte : دوباره دوختن: پارگی درز دوخته شده قبلی یا پارگی هر چیزی را دوختن
۳- ماشون درزی māšun derzi : خیاطی با چرخ خیاطی
۴- خلا دشته xalā dešte : لباس دوختن
۵- بدرز آدرز bəderz āderz : دوحت و دوز
تالشی گویش ماسال
[۹/۱۱،‏ ۹:۲۶] #محمد_باقر_شیرزاد_ماسال: ‌با سلام عرض روز بخير

درزی : خیاط/فارسی Darzi
*****************👆
درز : Darz شکاف /تالشی

درز : Darz شالی / تالشی

دریزئی: Darizeiاز هم می پاشد /تالشی

درزی : Derzi می دوزی/تالشی.*****👆

آدرز ، ویدرز، بدرز، مدرز....
[۹/۱۱،‏ ۱۰:۵۹] #بیت_اله_صفری_فومن: درود بر فرهیختگان گروه
و خواهر بزرگوارم خانم محسنی.

گویش قسمتی از تالش جنوبی خطه قلعه رودخان فومن 👇



*درزٰم* من
*درزی* ته
*درزه* آ
*درزٓم* آمٓه
*درزٓین* شومه
*درزٰن* اوٍن

*آدرزم* من
*آدرزی* ته
*آدرزه* آ

*آدرزٓم* آمٓه
*آدرزٓین* شومه
*آدرزٰن* اوٍن

*دِشتمه* من
*دشتیره* ته
*دشتشه* آ
*دشتیمونه* امه
*دشتینه* شومه
*دشتوشونه* اوٍن


*آدِشتمه* من
*آدشتیره* ته
*آدشتشه* آ
*آدشتیمونه* امه
*آدشتینه* شومه
*آدشتوشونه* اون

بیت الله صفری سیدآبادی 🙏
[۹/۱۱،‏ ۱۱:۰۹] #منصور_بلوری_گشت: بادرود

دشته:dešte: دوختن

درز:dərz:شکاف/ بن مضارع

درزی: derzi: می دوزی


درز:darz: برنج با شاقه وشلتوک

پینک: pinak: پینه

آدشتمه:Adeštəma: دوختم

دشتمه: deštəma: دوختم

کج: kəj:دگمه

درزن: darzən: سوزن

آدرزم: Aderzəm: می دوزم

شوار:šəvar: شلوار

ش ای: še -e

جلغده:jəlqda: جلیزغه: نیمتنه بی آستین.

آدرز-ویدرز:Aderz-viderz:دوختن وپاره کردن

بلوری از گشت
[۹/۱۱،‏ ۱۱:۳۷] #ضیا_طرقدار: زبان تالشی - گویش آستارا

دوتِه dute : دوختن
بدوت bədut : بدوز، امر به دوختن
دارزان، دَرزَن dârzân : سوزن
اُلات ، اُلَت olât : لباس
اُلات دوتِه olât dute : لباس دوختن
[۹/۱۱،‏ ۱۱:۵۹] #عاشوری_شولم_فومن: برخی از مشتقات مصدر " دشته/ دوختن"
گویش فومن روستای شولم
#شیرمحمدعاشوری

بدرز : bəderz : بدوز

چمه شواری مرا بدرز:
شلوارم را برایم بدوز

آدرز : ăderz : بدوز
چمه ویزره شواری مرا آدرز :
شلوار پاره ام را برایم بدوز.

مَئادِرز : ma ăderz : ندوز

من آدشته ما : men ădeštama: من دوخته بودم
ته آدشته را : te ădeśtara : تو دوخته بودی
اَی آدشتا : ay ădešta : او دوخته بود
امه آدشته مونا : ama ădeštamonă

شمه آدشته رونا : šəma ădeštarona : شما دوخته بودید
اَوون آدشتا: avun ădeštă : آنها دوخته بودند

بشوم بدرزم :
bəšom bəderzəm
بروم بدوزم
بشی بدرزی : bəši Baderzi : بروی بدوز
بشو بدرزه : bəšu əderzə : برود بدوزد

بشم بدرزم : bəšam bəderzam
: برویم بدوزیم

بشَه بدرزه : bəša bəderza : بروید بدوزید
بشون بدرزن : bəšun bəderzən : بروند بدوزند
[۹/۱۱،‏ ۱۴:۵۷] #فرنگیس_قلیزاده_ماسال: زبان_تالشی_گویس_ماسال

۱-دشته :dešte=دوختن،
بخیه کردن درپزشکی

۲-آدشته: âdešte = دوباره
دوختن درزی که بعدازپوشیدن
باز شده باشد
۳-آدرز :âderz =بدوز

۴-بدرز :bəderz= بدوز

۵-بدرزآدرز :bəderz âderz=
دوخت ودوز

۶-بدرزم:bəderzəm=بدوزم

۷-آدرز ویدرز: âderz viderz=
ازهرطرف دوخت ودوز کردن

۸-دسه درز:dasa derz=دست دوز

۹-دسه درزه خلا:dasa derza zalâ=
لباسی که با دست دوخته شده باشد

۱۰-تل ژنده:tal žande= باسوزن
درشت درشت دوختن،کوک زدن

۱۱-خلا درزه ماشون:xalâ derza mâšum=
چرخ خیاطی،ماشین خیاطی

۱۲-خلادرز:xalâ derz=دوزنده لباس

۱۳-خلا قدکته:xalâ qad gete=
اندازه گرفتن لباس

۱۴-خلابرده :xalâ bərde=برش
دادن یا بریدن لباس

۱۵-خلا دشته : xalâ dešte= لباس
دوختن
۱۶-تالشه خلا: tâləša xalâ=
لباس تالشی
۱۷-جیگا خلا/جاخلا:jigâ xalâ/jâ/j âxalâ=
لباس مهمانی

۱۸-انور اوره خلا:ənvar avara xalâ=
لباس مهمانی

۱۹-ژنکه خلادرز:ženaka xalâ derz=
دوزنده لباس زنانه

۲۰-مِردکه خلادرز :merdaka xala derz =
دوزنده لباس مردانه

۲۱-درزن: darzən=سوزن خیاطی

۲۲- پوئه درزن/لفه درزن:pua darzən/lefa darzən=
سوزن لحاف دوزی

۲۳-پاره پیچنه کرده:pâra pična karde=
پینه دوزی کردن، لاپوشانی کردن کاری

فرنگیس قلبزاده

گویش_تالشی_ماسال
لاس(Lās): صخره،سنگ بسیار بزرگ ،سنگی که بخشی از تپه یا کوه را شکل می دهد
چت (čət): سنگ خیلی بزرگ
تخته سنگ: (taxta səng) سنگ تخت
تخته لیسه: (taxta lisa) سنگ تخت به اندازه کف دست یا کوچک تر که کودکان برای بازی استفاده می کنند، به این شکل که با یک پا به سنگ ضربه زده و در مربع های خط کشی شده بر روی زمین جابجا می کنند.(از تراشه چوب یا تخته هم استفاده می شد)
مشته سنگ : (məšta səng) سنگی برای کاربرد در آشپزخانه که معمولا سطحی زبر دارد.برای سابیدن و نرم کردن مغز گردوی فسنجان و نغناع و نمک (درار با دلار)
#حسین_زاغی_ماسال




#بیت_اله_صفری_فومن:
درود مهندس
*سوئه سنگ* هم هست برای تیز کردن داس و تبر . بعضاً کاردقصابی
یه نوع سنگ پهن و صاف هم هست *تخته سنگ* که روی آن با *مشته سنگ*
همانطور که گفتید برای درآر و نمک و گردو و...
استفاده میشه
🙏🙏🙏

[۹/۷،‏ ۲۳:۳۰] #کاظم_میرزایی_گسکره:
در مورد کلمه دلاغ در تالش جنوبی فومنات رایجه ،

آیا دییر مناطق تالش هم دارم؟

ممنون که بفرماین
[۹/۷،‏ ۲۳:۴۴] #صادق_شیرزاد_ماسال:
بله
دلاغ یک بیماری است که معمولا در دامها نمود پیدا میکند و در دامپزشکی هم برسمیت شناخته شده است
بجز دلاغ گرگجه/Gęrgja هم داریم


[۹/۷،‏ ۲۳:۴۸] #منصور_بلوری_گشت: بله
سره: sərə:سرخک
[۹/۷،‏ ۲۳:۴۹] #رسول_علیزاده: درود حاج صادق عزیز ممنون از توجه و نگاه عمیق تان.
آنچه من برداشت کردم اینست که این کلمات سره تالش شمالی ( خنده) و سره تالش جنوبی( گریه وزوزه ) از لحاظ وایشی و نحوه ی ادا همانند همنند، اما آنچه شما فرمودید کمی متغیر است تا نظر شما وسایر بزرگان چه باشد آن حجت است.
[۹/۸،‏ ۰:۰۴] #بیت_اله_صفری_فومن: درود و عرض ادب خدمت دوستان عزیز
*سره*= حنجره ،گلو
*سره*= صدای بعضی از حیوانات درنده
مثلاً پلنگ سره کره
خو فشته کره
شاله زوزه،ورگه زوزه
*سٍرٓ* یا *آسٍره*=سرد شد
صفری گویش قسمتی از تالش جنوبی خطه قلعه رودخان فومن

#عارف_محمدقلی_پور_ماسال:
درود بر شما
چرا باید سره تالشی جنوبی و سره تالشی شمالی حتما مرتبط باشن با هم؟
آیا نمی‌تونن فقط شباهت ظاهری داشته باشن؟

من می‌تونم مثال‌ دیگری بزنم
مثلا:
ویته در تالشی شمالی به معنی دویدن و گریختن هست و همزمان همین ویته هم در تالشی شمالی و هم در تالشی جنوبی به معنی بیختن
خوب مشخصه این دو ویته به هم مرتبط نیستن

البته
این دو فرق دارن
سر sər: قرمز
سر ser: فتر fətər (نوعی میوه )

[۹/۷،‏ ۱۳:۴۴] #ضیا_طرقدار: زبان تالشی - گویش آستارا

داکیچی یِه dâkičiye: چسبیدن ، دعوا کردن

داکیچُنی یِه dâkičoniye : چسباندن، به دعوا انداختن، دو نفر را به دعوا انداختن

داچیکی یِه dâčikiye: چسبیدن مربوط به لذت خوراک ، برای حالتی که خوراکی خورده می شود و می گویند خوشمزه بود چسبید .
[۹/۷،‏ ۱۳:۴۷] #بیت_اله_صفری_فومن: زبان تالشی ، گویش قسمتی از تالش جنوبی خطه قلعه رودخان
دچیکه=چسبیده

دچیکاوندشه=چسباند

دچیکاونه=می‌چسباند
و....
صفری
[۹/۷،‏ ۱۳:۵۲] #ضیا_طرقدار: گویا زبان تالشی بسیار زبان با ادب و با تربیتی بوده است در هزاره های دور و در برخی گویش ها هنوز این حالت زنده است ..

برای قاب عکس : نواِ = نهادن....
اگر فقط عکس باشد و قاب نداشته باشد ، ژای = زدن

برای میخ به دیوار زدن : ژای = زدن

در برخی از گویش ها مشاهده شد برای پهن کردن سفره از واژه انداختن استفاده می کنند ، این حالت در تالشی گویش دهستان هیران نیست ، ما سفره را نمی اندازیم ، سفره را پهن می کنیم و می گسترانیم... برای پهن کردن سفره از فعل ، جیکاردِه ، استفاده می کنیم ..
جالب است سفره حرمت دارد نباید انداخت اید پهن کرد و گستراند...
[۹/۷،‏ ۱۴:۰۷] #عاشوری_شولم_فومن: قاب عکس را به دیوار و روی میخی یا برجستگی دیگری که در ان است اویزان می کنند.
در گویش مناطقی از فومن به آویزان کردن می گویند " آیَندِه ".
اما به فرو گردن میخ به دیوار می گویند "مِخ ژندِه"
حال فرض کنیم می خواهیم به کسی امر کنیم یا بخواهیم قاب را به میخی که در دیوار فرو رفته آویزان کند، به شکل زیر مخاطبش قرار می دهیم:
عَکسَه قاپی دییاری مِخی کو/کا آیَن.
قاب عکس را به میخ دیوار( که قبلاً نصب شده) بیاویزان .

آیندِه : ăyande : آویزان کردن.
آیَن: ăyan : بیاویزان

تالش فومن

[۹/۵،‏ ۱۹:۴۸] #صادق_شیرزاد_ماسال:
درود
آوه وییر ربارینه وان
رباری که ایکو آو درییه
گاها به تنخایی نی بکار شو
وییری کو برشه بشه ا کولی کو خله بکه دکتر مسه 😄
[۹/۵،‏ ۱۹:۵۲] #بهنام_ن_ماسال:
درود
من وییر viyarرا اینطور شنیدم
وقتی رودخاته ای از حیاط خانه ای می گذشت
قسمتی از رودخانه را پله میزدند سنگ میچیدند و راه دسترسی درست می کردند و حتی گاهی مسیر رودخانه را کمی منحرف هم میکردند تا یک کناره ای ایجاد شود جهت دسترسی بهتر
که به آن وییر viyar می گفتند
در واقع محل دسترسی به آب رودخانه بود
[۹/۵،‏ ۱۹:۵۷] #بیت_اله_صفری_فومن:
درود
بله دقیقاً همینطوره
مزارع برنج ما برای دسترسی به آب رودخانه اصلی قلعه رودخان
مسیر انحرافی درست کردند ...

محلی که آب رودخانه اصلی منشعب میشه و با نهری کوچکتر به مزارع برنج ما آبرسانی می‌کنه رو *جٓرا وییر* میگن.
[۹/۵،‏ ۲۰:۳۸] #اسماعیل_دوستی_خوشابر:
سلام دوستان این وییر با (ویویَر) که در گویش ما به کار میره فک کنم از نظر معنا نزدیک باشن به هم

ویویَر=برو،ردشو،گذر کن
[۹/۵،‏ ۲۰:۵۴] #فرنگیس_قلیزاده_ماسال:
درود برشما
خنج خارکرده:xənjəxârkarde=پنهان کردن،نابودکردن
گویش ماسال
[۹/۵،‏ ۲۱:۰۴] #عاشوری_شولم_فومن:
وییر : viyar : زیاد ، خیلی
گویش تالش فومن
[۹/۵،‏ ۲۱:۰۵] #اسماعیل_دوستی_خوشابر:
ما میگیم وِر یعنی زیاد
[۹/۵،‏ ۲۱:۲۵] #ضیا_طرقدار:
زبان تالشی - گویش آستارا

وِه ve : زیاد ، بسیار
زی zi : پُر ، سرشار
نین nin : پنهان
داواردِه dâvârde : رد شدن ، عبور کردن
یُد yod : یاد
یُد باشِه yod bâše : فراموش شدن ، از یاد خارج شدن
اشماردِه əšmârde : شمردن

#صادق_شیرزاد_ماسال:
وییر: ربار
ویویر: برو به پایین
پویر: برو بطرف بالا
دویر : گذر کن و برو...

[۹/۵،‏ ۲۱:۲۸] #منصور_بلوری_گشت:
با درود
مازنی هابه آتش می گویند
تش:taš: آتش
وش: vaš:شعله وهرم آتش
ور و وشن: var-u-vašan:برف
همراه با بوران وکولاک

باتشکر
بلوری ازگشت

[۹/۵،‏ ۱۲:۵۷] #بیت_اله_صفری_فومن: درود و عرض ادب خدمت فرهیختگان گرامی

جناب دکتر بختیاری عزیز
و فرهیختگان فعال
اخیرا در باره ی *وش* صحبت شد.
الان کلمه ای یادم اومد.
شاید هم قبلا بررسی شده ولی من ندیدم.
یادآوریش ضرر نداره
و آن اینکه
*پٍرٓوش*
علی،فلانی زوئه نه پروش کره
علی، به پسر فلانی شبیه هست
اگه لطف کنید و به واکاوی این کلمه بپردازید ممنون میشم.

اینجا *پروش* یک کلمه تالشیه هست؟
*وش* چه جایگاهی داره

بیت الله صفری ،تالش جنوبی
[۹/۵،‏ ۱۴:۰۷] #دکتر_فرزاد_بختیاری: *بیت‌الله برام*
درود بر شما و روز خوش🌹

بابت یادآوری و مطرح کردن این واژه زیبا و خوش‌آهنگ، بسیار سپاس‌گزارم.

*پیله برام*

۱. تلفظ این واژه در گویش ما، *peravəš* است. بنابراین هجای پایانی این کلمه، *vəš* است، نه *vaš* .

۲. ظاهرا *پرَوٚش* را باید یک واژه ساده در نظر گرفت؛ چون ماهیت اجزای آن چندان مشخص نیست؛ اما می‌تواند ابدا چنین نباشد و کلمه‌ای باشد که از چند تکواژ شکل گرفته‌است.

۳. اگر این کلمه را غیرساده بگیریم، قاعدتا باید با *پی کسی یا چیزی* *رفتن* مرتبط باشد؛ چون در تالشی مصدر‌های مرکب *پی شه (pey še)* (سر این مورد مطمئن نیستم؛ شاید با مازندرانی قاطیش کردم) و *ره شه (ra še)* یا *ری شه* ( *ray še* ) یا *ری برشه* ( *ray barše* ) و ... هم داریم که به‌نوعی بیانگر مفهوم شباهت‌اند.

۴. اگر در پایان این کلمه *peravəš* پی یک پسوند باشیم، به نظر بنده آن پسوند باید *əš* باشد نه *vəš* .

۵. ممکن است ساختمان این کلمه از *پی +* *رو + ش* شکل گرفته‌باشد و ساخت و معنایی نزدیک *پیروی* در فارسی داشته‌باشد.

👆👆👆

این دیدگاه فعلا *کال* و *انَه‌دَپِه* است و می‌توان کلا ردش کرد.


[۹/۵،‏ ۱۳:۵۵] #عارف_محمدقلی_پور_ماسال: درود
خیلی ممنون
این ممکنه با واژه‌ی رفتن مرتبط باشه
رویسته در تالشی
ممکنه:
پِرَویسته: به کسی رفتن یا شباهت داشتن بوده باشه در گذشته
[۹/۵،‏ ۱۳:۵۷] #عارف_محمدقلی_پور_ماسال: واژه‌ی «روش: رقیق» در تالشی هم به احتمال خیلی زیاد همین‌طور ساخته شده
«بن مضارع فعل رویسته + ش»

[۹/۴،‏ ۲۳:۱۹] #علیرضا_پناهی_عنبران: سَدو sadu:سدا(شکل ایرانی)
وانگ vāng:صدای معمولی
دانگ dāng:صدای بلند
دَنگ dang:زیر آهنگ
دونگ dung:بم آهنگ
زبان تالشی/نمین_عنبران
البته دوستان قبلا این واژگان را نوشته بودم صرفا جهت یادآوری بود
🌺🌺🙏
[۹/۴،‏ ۲۳:۵۷] #سعید_بشری_ماسال: وقتی گاوی تازه میزاید اصطلاح:
چل آکرده:čal ākarde بکار می‌رود
که به معنی عادت دادن و کمک کردن به گوساله در شیر خوردن گفته می‌شود.
[۹/۵،‏ ۰:۰۲] #عارف_محمدقلی_پور_ماسال: درود به همگی
صحبت از «وشمنده» شد
ساختار این واژه خیلی برام تازگی داره
آیا واژه‌ی دیگری با این ساختار داریم در تالشی؟
بن ماضی یا بن مضارع + مَندَه/ماندَه
[۹/۵،‏ ۰:۰۵] #دکتر_فرزاد_بختیاری: عارف جان، درود

*پسمنده* (pasmanda) داریم؛ اما *پس* بن مضارع نیست.

باید کلمات دیگری هم داشته‌باشیم. در این لحظه، این کلمه به ذهنم رسید.
[۹/۵،‏ ۰:۰۹] #عارف_محمدقلی_پور_ماسال: سلام
خیلی ممنون
پس شاید وَش (در واژه‌ی وشمنده) هم بن ماضی/مضارع نباشه و در این‌صورت می‌شه از معنا و مفهوم این واژه (وَشمنده) به معنای واقعی «وَش» رسید
[۹/۵،‏ ۰:۱۷] #صادق_شیرزاد_ماسال: درود
وشمنده وش + منده
وش همون آتش است و منده به معنای مثل و مانند است نه مانده
وشمنده یعنی کسی که چون آتش است
مثل کسی که به او میگوینده،،« دیونه شی و شوارش درییه»
[۹/۵،‏ ۰:۲۲] #دکتر_فرزاد_بختیاری: اگر *منده (manda)* پسوند شباهت است، لطفا بفرمایید که در *پسمندَه* هم چنین است یا خیر؟ اگر در پسمنده پسوند شباهت نیست، یک مثال دیگر مرحمت کنید که در آن *منده* نشان‌دهنده شباهت باشد. 🙏🌹
[۹/۵،‏ ۰:۲۳] #عارف_محمدقلی_پور_ماسال: سلام
در گویش شمالی به جای مند می‌گن ماند
مثلا: زوماند: قوی (زورمند)
اون‌طوری نوشتم که دوستان شمالی هم مشارکت کنن.
ارتباطی به مانده فارسی نداره.

هرچند در واژه‌ی پَسمنده، منده قائل به ماندن هستش، نه شباهت.
البته در واژه‌ی وشمنده باید ابتدا بررسی صورت بگیره که اساس و ساختارش چی هست.
[۹/۵،‏ ۰:۲۵] #دکتر_فرزاد_بختیاری: ضمنا ارتباط این *منده* در پایان *وشمنده*، با پسوند دارندگی *مند* (mand) در فارسی، می‌تواند محل بحث باشد: هوشمند، خردمند، دولتمند، سعادتمند و ...
[۹/۵،‏ ۰:۲۷] #دکتر_فرزاد_بختیاری: در *زوماند*، این ماند قاعدتا باید پسوند دارندگی باشد و با *مند* فارسی کارکرد واحد دارد.
[۹/۵،‏ ۰:۲۸] #عارف_محمدقلی_پور_ماسال: بله درسته
مثل قوت‌مند (qəvatmand) تالشی جنوبی (ماسال)
[۹/۵،‏ ۰:۳۳] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود
زوماند zumānd:زورمند (گویش شمالی لنکران)
زۊدۊ züdü :زورمند(تالشان نمین_عنبران)
مانده mānde:ماندن
بنظر در وش منده یعنی شعله ور مانده افروخته مانده
اوتش بَووشه مانده
🌺🌹🙏
[۹/۵،‏ ۰:۳۵] #بیت_اله_صفری_فومن: جناب دکتر

*ویمنده*
گیر کرده ، مانده در کاری

*جیمنده*
آماده حمله کردن به کسی

هم داریم ما

[۹/۴،‏ ۱۴:۱۷] #کوهزاد: گردی پیشگا دوروت
خشه وختو زیرونه روزیگار شومه را پیمه
......................................
درمورد " واژه کونگا " بنده هم نظری دارم که ارائه میدهم

به نظرمعنی " کونگا" ورای معانی مندرج در گروه
چنین باشد

" کون + گا " یعنی نشستنگاه
جایگاه فرود ماتحت
یا درواقع محل فرود برای حشرونشر
جایگاه اطراق . فرود آمدن

اما اینکه دوستان فرمودند در ایسر نقاط به انتهای شالیزار میگویند
بله ممکن است در آن صورت بدان معنا تقییر کتد مانند خیلی از واژگان پارسی و لاتین که چند وجهی هستند البته در مقابل . واژه " سرگا " را داریم

اما در ناحیت ما به ابتدای شالیرار

سراو: sarav

وبه انتهای شالیزار

توناو: tonav
یا
کوناو: kunav

گویندی


ته سه سپاس 🌺
[۹/۴،‏ ۱۴:۳۸] #بیت_اله_صفری_فومن: درود *بن کولوس*

*بن آو* چی؟

سمت ما
قسمت بالای بجار و ورودی نهر آب رو *سرآوٓه کیله/لٓکٓه*
و قسمت پائین آنرا
*بن آوه لکه / کیله*
میگیم.
[۹/۴،‏ ۱۴:۴۵] #کوهزاد:
خشی وش دورود
وییر چاکم استه
بن آو : bənav
ایگله واژه وییه ر آبه

سغ بومونی

[۹/۴،‏ ۱۶:۳۷] #انوش_نازیابی_فومن: درود
واج های یا واژه های چند وجهی

جیلکه ،،اویزان شد از بین رفته
جیبندیه ، آویزان شده
جیوسییه ، دنبال کردن آویزان شدن ،دنبال کردن

جیلکه ،دنبال کردن
جیلکیه ،، آویزان شده
جیلا خیه ،،دنبال کرده گفته ای را دنبال کردن
جیبلکه ،،باز همان معنای مشابه
جیبلنگیه ،،اویزان شده
و،،،،از واژه الا خیه استفاده همراه است
برای هر کدام میتوان مثالی زد
که مشابه هم است
برای از بین رفته
جیلکه یا ویلکه همراه است
تالشی گسکرات صومعه سرا

[۹/۴،‏ ۱۸:۲۰] #بیت_اله_صفری_فومن:
درود استاد نازیابی عزیز و بزرگوار

خودتون بهتر میدونید که بعضی از واژه های تالشی
ممکنه به تنهایی یه معنی بده ، و وقتی با جمله میاد ، معنیش کمی تغییر پیدا می‌کنه.
مثلاً *جیلکه* رو که مثال زدید.
اگر با جمله ای بخواهیم بگیم معنی مورد نظر شما رو نمی‌ده.

*چمن دن آو جیلکه*

دهنم آب افتاد

و....
ارادتمندم: صفری 🙏🙏🙏
[۹/۴،‏ ۱۸:۲۴] #وحید_علیپور_شفت:
درود جناب نازيابى
در منطقه ما علاوه بر آن جيلكه براى معنى اصطلاحى شيرخوردن هم استفاده ميشود!
اشتن ننهَ جيلكه؛jilaká
[۹/۴،‏ ۱۸:۲۷] #انوش_نازیابی_فومن:
درود
مونده گا جیلکه شت هره
و،،،،
[۹/۴،‏ ۱۸:۳۰] #صادق_شیرزاد_ماسال:

سلام جناب بشری
مونده "جیگته" اصطلاحی ست که در دو شکل بکار میره...
اینکه شما فرمودین معنی ویژه و تخصصی آن است
اما
در معنای عام بعنوان «گرفتن» و« بدست آوردن» بکار میرود
مثلا..:
از ام گا کو ای مونده ده جیگرم، گا خرشم
یعنی اگر از این گاو یک گوساله بدست بیاورم آنرا خواهم فروخت

باعرض ارادت

[۹/۴،‏ ۱۹:۲۴] #صادق_شیرزاد_ماسال:
درود بر انوش خان ناریابی بزرگوار
جیلَکَه Gilaka یعنی همراه شد حال این میتونه در موقعیتهای مختلف مفهوم خاص خودش رو داشته باشه

Gilakeجیلَکِه
همراه شدن، به قصد استفاده و بهره شخصی
جیبندیه Gibendiye آویزان کردن
جیبسته هم شکل دیگری از این واژه است
سایر موارد نیز در راستای این مفهوم بکارمیروند
[۹/۴،‏ ۱۹:۲۹] #عاشوری_شولم_فومن:
در گویش ما، منطقه فومن جنوبی جیلکه به معنی زیر چیزی رفتن است.
به عبارت دیگر:
جیلَکَه : زیرش رفت
[۹/۴،‏ ۱۹:۴۶] #علیرضا_پناهی_عنبران:
درود
اووین uvin:آبکی،آبدار
دلم ته رو اووین اووین بنَه
Dələm təru uvin uvin bəna
از عشق و علاقه زیاد بی صبری و دلتنگی کردن بصورت ذره ذره
گو gu:گاو
گیژان گو gižān gu:گیجگاه (پسوند مکان و جا گو است)
هندل həndəl:تمشک
اَئی ai:آلوچه
مَکَژَه اَئی makaža ai:آلوچه درشت
همچنین به آلوچه درشت و درجه یک در کنار این واژه تولشه ائی tuləša ai هم گفته میشود
کاوشَنَه(کافشَنَه) اَئی :kāvšana ai:آلوچه کوهی
غونَغه اوتوغ qunaqə utuq:اتاق پذیرایی
هَه ha:خر(کوتاه شده هَر)
زیزَه ziza:شکوفه
زِر zer:ازگیل
زبان تالشی/نمین_عنبران

[۹/۴،‏ ۲۰:۲۱] #میرنادر_صادقی_عنبران:
درودجناب پناهی عزیز کاوشن( کافشن) واژه اصیل تالشی شمالی بوده که در اشعار تالشی شیخ صفی الدین اردبیلی درقرن ۷هجری بکاربرده شده و هم اینک نیزدرمناطق عنبران ونمین به همان معنای کوهستان وصحرااستعمال میگردد.
[۹/۴،‏ ۲۰:۲۳] #علیرضا_پناهی_عنبران:
درود بر شما
واژه کاوشن بمعنی صحرا کاربرد دارد💓🙏

[۹/۴،‏ ۱۲:۳۴] #سارا_روحانی_رضوانشهر: درود آقای زاغی گرامی

کلمه تالشی :

آؤر : āvər : باردار/ حامله گاو
مانند
چمه گا آؤرَه : čama gā āvəra
یعنی...گاو ما باردار یا حامله است
🙏
[۹/۴،‏ ۱۲:۵۴] #بیت_اله_صفری_فومن: درود و عرض ادب خدمت دوستان عزیز و بزرگوار

در باره ی گاو و حالات مختلف بارداری آن صحبت شد.

حالتی دیگر هست که تالشان سمت فومن پی می‌برند که گاو بارداره و به اون حالت هم *بٓرگٍتٍه* میگن.
چمن لیشه بر *گته شه*

و نشانه ی این بر گته از *گون* و *شکم* نیست.

نشانه آنرا جناب عاشوری دو روز پیش گفتند.

صفری🙏🙏🙏

[۹/۴،‏ ۱۲:۳۴] #سارا_روحانی_رضوانشهر: درود آقای زاغی گرامی

کلمه تالشی :

آؤر : āvər : باردار/ حامله گاو
مانند
چمه گا آؤرَه : čama gā āvəra
یعنی...گاو ما باردار یا حامله است
🙏
[۹/۴،‏ ۱۲:۵۴] #بیت_اله_صفری_فومن: درود و عرض ادب خدمت دوستان عزیز و بزرگوار

در باره ی گاو و حالات مختلف بارداری آن صحبت شد.

حالتی دیگر هست که تالشان سمت فومن پی می‌برند که گاو بارداره و به اون حالت هم *بٓرگٍتٍه* میگن.
چمن لیشه بر *گته شه*

و نشانه ی این بر گته از *گون* و *شکم* نیست.

نشانه آنرا جناب عاشوری دو روز پیش گفتند.

صفری🙏🙏🙏
[۹/۴،‏ ۱۴:۰۳] #حسین_زاغی_ماسال: گویش_تالشی_ماسال
اصلاحات مربوط به بارداری گاو اینطوری شنیدیم:
1- *گا وِشه*
گاو آماده جفتگری است.
2- *گا بَر گته*
گاو جفت‌گیری کرده
3- *گا اشکم داره*
گاو بار دار است.
4- *گا گونه*
موقع زائیدن گاو نزدیک است.
5- *گا زَنده*
گاو زائید،گوساله بدنیا اورد.
#حسین_زاغی_ماسال


[۹/۴،‏ ۱۴:۱۲] #حسین_زاغی_ماسال: درود بر شما
حالتی که استاد عاشوری فرمودند،یکی از نشانه بار داری گاو است.
ولی برای تشخیص نزدیک بودن زایمان ،از شکل ظاهری گون و سینه های گاو تشخیص می دهند.
ظاهرا در هفته های آخر بار داری ،پستان گاو توسط ترشح هورمونی و جمع شدن شیر،بزرگتر و چهار پستان تغییر حالت ظاهری می دهد.
افرادی هستند،با نگاه کردن به شکل گون،زمان زایمان گاو را با تقریبی تخمین می زنند.
با سپاس
[۹/۴،‏ ۱۵:۳۷] #منصور_بلوری_گشت: با درود
گاوهای رها دردشت وصحرا را نمی شود که کی وچگونه آبستن شده اند
فقط از گون وپستان می توان فهمید
زمان جفتگیری که نرها را تحریک می کندباترشح ماده تحریک کننده از مهبل موجود ماده ایجاد میشود درحقیقت نوعی به شکل ویاراست
درضمن علایمی که زمان جفگیری را(veš) نشان میدهد, میتوان با ماغ کشیدن
پیاپی گاو درطویله متوجه شد
در مورد
سراو وتوناو(sarav) و(tunav)گفته آقای کوهزاد وصفری یکی است
کرتی که ابتدا آب واردآن می شود راسراو کیله
وکرتی که آب از آن خارج می شودرا
توناو کیله می گوییم
باعرض پوزش
[۹/۴،‏ ۱۶:۱۴] #سعید_بشری_ماسال: مونده جیگته زمانی رخ میده که گاو و دیگر احشام نتوانند به صورت طبیعی بزایند، که در این موقع یک متخصص محلی و با تجربه به آن حیوان کمک میکنه تا بچه اش بدنیا بیاد و می‌گویند مثلا:
مشته حسن چَمه گا مونده جیگتشه .

[۹/۲،‏ ۲۲:۳۷] #دکتر_فرزاد_بختیاری: عارف جان
این‌جا یک نکته ظریف وجود دارد. تلفظ تالشی *سنگ*، səng است؛ در حالی‌که شکل ملفوظ *سنگین*، sangin است، نه səngin.
[۹/۲،‏ ۲۲:۴۱] #علی_حیدری_عنبران گویش شمالی عنبران

درود
لطفا
این سه جمله رو گویش خودتان بنویسید.
۱.گاو ابستن است
۲.پستان گاو زخمی است.
۳.گاو شما خیلی سنگین وزن است.


۱.گو بَوٚ /Gu bavə
۲.گو گۊاَن یاره بٚه /Gu güan yâra bə
۳.شٚمه گو گٚوۊنِه/Šəma gu gəvüne
توضیح اینکه واژه گٚوۊن بٚه یک اصطلاح است که برای حاملگی هر جانداری بکار میرود
[۹/۲،‏ ۲۲:۴۴] #علیرضا_پناهی_عنبران:
درود مهندس
گو گوئنه سه،گو بوه gu güanə sa,gu bavə
گو گوان یار به gu güan yara bə
شمه گو گوونه šəma gu gəvüne
مهندس حیدری عزیز گو گوانه سه اصطلاحه 🌹
[۹/۲،‏ ۲۲:۴۶] #دکتر_فرزاد_بختیاری:
درود برام

۱ *. گاو آبستن است.*

الف) گا اشکم‌داره (اشکم داره).
ب) گا گونه (نشانه‌های حمل در او ظاهر شده‌است).

۲. *پستان گاو زحمی است.*

گا گون زمه.

۳. *گاو شما خیلی سنگین‌وزن است.*

الف) شمه گا وزن وییره.
ب) شمه گا وزن سنگینه.

*و یک جمله قابل‌توجه:*

*شمه گا سنگینه* (گاو شما حامله است/ در آستانه زایمان است).
[۹/۲،‏ ۲۲:۴۷] #ضیا_طرقدار:
واژه سنگ در برخی گونه های گویش جنوبی حفظ شده است ولی در برخی گونه های دیگر از همان سنگ با کمی تفاوت در تلفظ استفاده می کنند ...

چت čət
چَت čat
سغ
کِت
کِر
و ...
[۹/۲،‏ ۲۲:۵۰] #علی_حیدری_عنبران:
درود درسته حتی چند اصطلاح دیگر هم داریم.
همان که آقای دکتر بختیاری هم فرمودن،
گو لَوه هِست/Gu lava hest
گاو شما شکم داره
لَوَه/lava :شکم
[۹/۲،‏ ۲۲:۵۳] #بیت_اله_صفری_فومن: درود دوکتور
*شمه گا سنگینه* واتیره

برای خانم باردار / آبستن هم میگیم
*چئی پا سنگینه*

[۹/۲،‏ ۲۳:۰۱] #بهنام_ن_ماسال:
درود بله داریم

گاجوجو:gā juju: نوعی سبزی که به جهت پختن آش سبزی(واشه تاره)
بکار می رود
[۹/۲،‏ ۲۳:۰۲] #علیرضا_پناهی_عنبران:
چوچه توره čuča tura: ی نوع اسفناج است
#منصور_بلوری_گشت:

۱-گا اشکم دار
۲-گاجوجویا گله زمه
۳-اشته گا خیلی سنگینه


[۹/۲،‏ ۲۳:۴۶] #زلیخا_صبا_ماسال: در ماسال به زن حامله می گویند
بارحمله
وقت زایمانش باشد می گویند
پا به مایه
در مواقع دیگر حتی به زن حامله
می گویند
پا سنگینه
هیچوقت به زن حامله نمی گویند گون است
گاهی در تعریف برای دیگران می گویند فلانی ژن اشکم داره
با سپاس ز.صبا
[۹/۲،‏ ۲۳:۴۷] #حسین_زاغی_ماسال: گویش_تالشی_ماسال
اصلاحات مربوط به بارداری گاو اینطوری شنیدیم:
1- *گا وِشه*
گاو آماده جفتگری است.
2- *گا بَر گته*
گاو جفت‌گیری کرده
3- *گا گونه*
موقع زائیدن گاو نزدیک است.
4- *گا زَنده*
گاو زائید
#حسین_زاغی_ماسال


[۹/۲،‏ ۲۳:۵۳] #منصور_بلوری_گشت:
با درود
اور:avar:جفت

قسره گا:qəsəra ga:گاوی که هنوز حامله نشده باشد

مونده: munda:گوساله

پارنه: parna: به گوساله چند ساله می گویند
زیه: ziya:آلت تناسلی گاو ماده

زیه گره مندن: ziyagaramadan
محل زاییدن گوسنفندوگاو
بلوری
از گشت

[۹/۲،‏ ۱۴:۴۷] #ضیا_طرقدار: درود بر همه دوستان

آیا این واژه ها را در منطقه خود دارید و به چه معنا ؟؟؟


دونگا dungā

دونگو dungo

دنگو dəngo
[۹/۲،‏ ۱۴:۵۷] #انوش_نازیابی_فومن: درود
فقط اولی را داریم
که هوالی واطراف ویا اشاره به ولایت است
[۹/۲،‏ ۱۵:۱۲] #انوش_نازیابی_فومن: شمع ام واته مس
ام دونگا دری نی

چمن ولت موسله روخونی دونگایه

من قله رونی دونگا نشتیمه
[۹/۲،‏ ۱۵:۲۴] #حسین_زاغی_ماسال: درود
واژه *دونگاه* نشنیدم.
ولی دو واژه برای مزرعه داریم.
با قسمت بالای مزرعه(محل ورودی اب از نهر) را
*سراف* (sarāf)
یا *صراف* (sarāf)
می گویند.
پایین ترین نقطه مزرعه یا آخرین کرت ها را
*کونگاه* (konəgā)
می گوییم.
محل تجمع تعدادی خانه روستای در نزدیگ هم را
*کوه گاه* (kohgh)
البته ممکن است دقیق نباشد.
دوستان ماسالی لطفا اصلاح کنند.
سپاس-زاغی
[۹/۲،‏ ۱۵:۳۱] #بیت_اله_صفری_فومن: درود مهندس زاغی

*سرآو*
*بن آو*
در منطقه ی ما بکار برده میشه برای مزرعه
*سرآوه لکه*
*بن آوه لکه*
[۹/۲،‏ ۱۵:۳۲] #منصور_بلوری_گشت: با درود

کونگا:kunga: هرچیز جمعی را گویند
ای کونگا آدم ها مندینا
جمعی آدم آنجا بودند
[۹/۲،‏ ۱۶:۲۱] #دکتر_فرزاد_بختیاری: مهندس زاغی عزیز

*سراف* ی که در این پیام آورده‌اید، قاعدتا باید همان *سرآو* / *سراو* (سرآب: ابتدای آب) ی باشد که بیت‌الله برا نوشته‌اند.
[۹/۲،‏ ۱۷:۰۵] #مریم_محسنی_ماسال: سرآو sarāv : ابتدای نهر مزرعه
سرآوه کیله sarāva kila : اولین کیله یا بالای مزرعه
کوناوه کیله kunāva kila: آخرین کیله یا کیله آخر مزرعه
گاچه gāča : کرت کوچک، کیله کوچک
[۹/۲،‏ ۱۷:۱۹] #حجت_دامن_کش_سیاهمزگی: سلام
دونگا نه ولی *کونگاkongā* به عنوان محل اطراق و حضور دائمی کسی یا حیوانی گفته میشه،
مثال ، اَ جنگل خرسی کونگایه
خرس همیشه در ان جنگل حضور دارد
[۹/۲،‏ ۱۷:۲۶] #دکتر_فرزاد_بختیاری: ضیاء بزرگوار
درود بر شما

در گویش ماسالی این کلمات را داریم:

۱. دونگا
۲. دنگ
۳. پاتنگ/ پادنگ
۴. کونگا
۵. و ...

و *دونگا* (dungā) یعنی محل دوشیدن گاوها و شاید دیگر دام‌ها. دوشیدنگاه، دوشه‌جگا.

*کونگا* هم چنان‌که آقا حجت اشاره کرده‌اند، گاه به معنای محل تجمع، محل اسقرار، اقامتگاه و ... است.

درباره دیگر کلمات هم فکر می‌کنم قبلا در این گروه بحث شده‌است؛ به‌ویژه درباره *دنگ* و معانی و کاربرد‌های گوناگونش.
[۹/۲،‏ ۱۷:۲۸] #دکتر_فرزاد_بختیاری: کونگا برای محل استقرار انسان هم به کار می‌رود؛ مثلا: تاسکوه/ تاسکو اسکندریه طایفه کونگا یه.
[۹/۲،‏ ۱۷:۵۷] #فرنگیس_قلیزاده_ماسال: درود
درماسال برای کسی که
کاری را بلد نیست انجام
دهد بهانه های خاصی
می گیرد
می گویند گشه گادوشی نزونو وا دونگا پشه
geša gâbuši nezunu vâ dungâ peša
یعنی عروس دوشیدن شیرگاو را بلد نیست میگوید زمین ناهمواراست
پس دونگا:dungâ=محل دوشیدن شیر گاو است
[۹/۲،‏ ۱۸:۲۰] #زلیخا_صبا_ماسال: گون : Gun: پستان حیوان
درود فرنگیس بانو
حالا طرف ما. می گویند گادوشی نزونو وا گا گون پشه یا گا گله پشه
صبا
[۹/۲،‏ ۱۸:۲۹] #دکتر_فرزاد_بختیاری: نازنین مرد

مه نی امی مسه که بانو قلی‌زاده نیویشته:

*گشه گادوشی نزونو، وا دونگا پشه* : عروس بلد نیست گاو بدوشد (گاو دوشیدن بلد نیست)، می‌‌گوید محل دوشیدن [شیر] کج است.

geša gāduši nezunu, vā dungā pəša.

[۹/۱،‏ ۱۸:۵۳] #بیت_اله_صفری_فومن: درود و عرض ادب خدمت دکتر بختیاری عزیز

در باره ی *آلک*
دو روز پیش توضیحات کامل و مبسوطی بیان فرمودید.

دیشب مطلبی یادم اومد و خواستم در گروه عنوان کنم.

*سٓر آلٓکٓه*
در اینجا ما برای کسی بکار میبریم که ، یادش اومده، یا تازه فهمیده و با خبر شده

فلانی *تازه سر آلکه*
تازه متوجه شده ، فهمیده


یا بعضی جا وقتی دو نفر همدیگه رو میبینن
میگیم *سرپٍلٓک* بینه

*ٍچٍم پٍلٓک*

ٍنوم ویلک

ممنون اگه صلاح دونستید
توضیح بفرمائید
[۹/۱،‏ ۱۹:۲۸] #سارا_روحانی_رضوانشهر: درود

سَر آگنسته : sar âgənəste
تازه متوجه شدن / فهمیده

سَر آگنستیشَه sar âgənəstiša
متوجه شدی /فهمیدی

سارا روحانی

[۸/۳۰،‏ ۲۲:۲۱] #محمد_رضا_فدایی: درود دوستان
معنای کلمات زیر به زبان تالشی چه میتواند باشد ؟
۱- موشاره Mušāra
۲- موزگ Muzg
۳- جیجه Giga
۴- جیدم Gidam
[۸/۳۰،‏ ۲۲:۳۷] #حسین_زاغی_ماسال: درود بر شما
*موشاره(mušăra)* : کپک زده،فاسد شده
*جیجه (Giga)* : زخمی در سطحی وسیع تر (نه نکته ای یا خطی )و همراه با از هم پاشیدگی بافت
#حسین_زاغی_ماسال
[۸/۳۰،‏ ۲۲:۵۶] #سارا_روحانی_رضوانشهر: درود
موشَه : muša : کپک
موشه آکرده : muša ākarda
کپک زده
جیجه : jija : نوعی از زخم تو سطح پوست که قرمز می‌شود

سارا روحانی پره سر
[۸/۳۰،‏ ۲۲:۵۷] #مریم_محسنی_ماسال: سلام و درود
- موشاره: کپک، زنگ/ مورام murām : زنگ
۲ - موزگ فعلا حضور ذهن ندارم یادم بیاد عرض می کنم
۳- جیجه jija : زخم عمیق و مزمن
۴- جیدم jidam : غالب می کنم، سیلی می زنم یا محکم می زنم جیدم‌چه گوشه کونی
[۸/۳۰،‏ ۲۳:۰۳] #بیت_اله_صفری_فومن: درود و عرض ادب

موسٓه= کپک
موسه آکرده =کپک زده
جیدم= *میزنم* مشت زدن ، سیلی زدن مشت به چانه سیلی به گوش
جیدومه= زدم

جیجه= زخمهای سطحی پوست
[۸/۳۰،‏ ۲۳:۰۵] #عارف_محمدقلی_پور_ماسال: درود
به صورت موشخاره (mušaxāra) هم شنیدم من این رو
آیا به کپک نون هم عبارت «موشه‌خاره آکردشه» به کار می‌برن؟
[۸/۳۰،‏ ۲۳:۲۳] #دکتر_فرزاد_بختیاری: درود بر استاد فدایی و همه سروران

۱. *موشاره* (mušāra): کپک. موشاره غالبا برای خوراکی‌ها و گستردنی‌ها به کار می‌رود؛ اما *مورام* (murām) برای ظرف و ظروف؛ به‌ویژه ظرف و ظروف مسی و *ژنگ* (žang) برای فلزات.

۲. *موزگ* (muzg): نشنیده‌ام؛ اما اگر اشتباه نکنم، قبلا در همین گروه یا گروهی دیگر از استاد فدایی خوانده‌ام و باید به‌ معنای *موچک* (mučak) باشد که نوعی حشره یا مگس بسیار ریز است. گفتنی است که در بعضی از زبان‌های ایرانی، *موز* و *ماز* یا *مَهاز* به معنی *مگس* است. از این رو، شاید شکل درست این کلمه muzak باشد که به *موچک* نزدیک است.

۳. *جیجه* (jija): چنان‌که بانو محسنی و دیگران نوشته‌اند، به معنای زخم عمیق و مزمن است. *جیج* (jij) هم در برخی از گونه‌های تالشی جنوبی داریم که دکتر رفیعی آن را "ماده‌ای لزج‌مانند که به تنه درختان می‌چسبد"، معنا کرده‌است. برابر این واژه در تالشی رایج در ماسال، نام بانزاکتی ندارد (البته اگر اشتباه نکنم).

۴. *جیدم* (jidam): این کلمه را به همین شکل و به‌تنهایی به‌عنوان فعلی از مصدر *جیدوئه* (jidue) شنیده‌ام؛ اما یقینا نظر جناب فدایی فعل مورد اشاره نیست. باز اگر اشتباه نکنم، قبلا در همین گروه یا گروه تخصصی کم‌عضو واجه‌واج این واژه مطرح شده‌ و باید به معنای *آهسته* و مانند آن باشد. اگر اشتباه نکرده باشم و جناب فدایی برای این واژه معنای مفهوم آهسته، آرام، یواش و ... در نظر داشته‌باشند، بنده برای این معنا در منطقه، کلمه *جیدن‌جیدن* (jidaj-jidan) یا *جیدم‌جیدم* (jidam-jidam) را شنیده‌ام.


[۸/۳۰،‏ ۲۳:۲۳] #حسین_زاغی_ماسال: درود
*جیدم اشته گوشی دیله،چره بریسی*
می زنم تو گوشت ،مثل دوک نخ ریسی ،دور خودت بچرخی
[۸/۳۰،‏ ۲۳:۲۴] #محمد_باقر_شیرزاد_ماسال: درود بر اساتید و هموندان
با اجازه عرضم اين است‌ که؛

جید
جیده
جیدم
جیدوشه
جیدوشونه
...
وید
ویده
ویدم
ویدوشه
ویدوشونه
...
بنظرم ناظر به جهت برخورد است‌
همراه با تعبیرهای مختلف!

ویده یعنی از بالای سر
جیده از پایین سر

به طور کلی به‌ ساختار مخصوص فعل در تالشی بايد توجه شود


[۸/۳۰،‏ ۲۳:۰۳] #بیت_اله_صفری_فومن: درود و عرض ادب

موسٓه= کپک
موسه آکرده =کپک زده
جیدم= *میزنم* مشت زدن ، سیلی زدن مشت به چانه سیلی به گوش
جیدومه= زدم

جیجه= زخمهای سطحی پوست
[۸/۳۰،‏ ۲۳:۰۴] #عاشوری_شولم_فومن: جیدوئِه : جا دادن زیر چیزی
[۸/۳۰،‏ ۲۳:۰۵] #عاشوری_شولم_فومن: مشتی جیدم اشته گوشی بنی یعنی مشتم را زیر گوشت جا میدم .
کنایه از گوشمالی دادن است
[۸/۳۰،‏ ۲۳:۰۷] #بیت_اله_صفری_فومن: جینم هم داریم
مورغونه کرگی بن جینومه
[۸/۳۰،‏ ۲۳:۱۶] #حسین_زاغی_ماسال: درود
معمولا وقتی *جیدم* گفته می شود،فقط با دست امکان دارد.
اگر با وسیله دیگری باشد *ژَنم* بکار می رود.


#فرنگیس_قلیزاده_ماسال :
سلام
موشاره:mušâra=کپک
موشاره کرده:mušâra karde=کپک زده
مورام :murâm= زنگ زدن آهن
موز:muz=کپک
موزکرده:muzkarde=
کپک زده
جیجه :jija=بسیار زخمی،
له شده
جیدم:jidam=محکم میزنم، غالب می کنم

روی نام ها کلیک کنید
👇👇👇
#مریم_محسنی_ماسال
#فرنگیس_قلیزاده_ماسال
#زلیخا_صبا_ماسال
#دکتر_فرزاد_بختیاری
#معصومه_اپروز
#محمد_رضا_فدایی
#ضیا_طرقدار
#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی
#منصور_بلوری_گشت
#اسماعیل_دوستی_خوشابر
#انوش_نازیابی_فومن
#بیت_اله_صفری_فومن
#علیرضا_پناهی_عنبران
#عارف_محمدقلی_پور_ماسال
#سارا_روحانی_رضوانشهر
#کوهزاد
#سعید_بشری_ماسال
#شیر_محمد_عاشوری
#استاد_علی_ماسالی
#صادق_شیرزاد_ماسال
#پیمان_خدایی_عنبران
#وحید_علیپور_شفت
#حسین_زاغی_ماسال
#کاظم_میرزایی_گسکره
#شهریار_پور_محمد
#هویه_تحویلداری_رضوانشهر
#رمضان_نیک_نهاد
#جیران_الله_بخشی_پونل
#عباس_رحمتی_ماسوله
#تقی_ابراهیم_نژاد_گسکریی
#صلاح_الدین_حمیدی_عنبران
#پیمان_خدایی_عنبران

[۸/۲۷،‏ ۱۶:۴۲] #منصور_بلوری_گشت:
با درود خسته نباشید
نسا: nesa:سایه
خرم:xarem: آفتابگیر
سور:sur: شور،میهمانی
سوکله:sokla:خروس کوچک
سـرد: نردبان
ساوین:savin: صابون
سرپر:sarper:سربالا
آسا:āsa:بمال
ویسا:visā:بکش
ویکش:vikaš:بکش
سوره:.sura:لور
سوجه وا:sojava:بادسرد
سراو: serav:آب سرد
سومبور:sumbur:زالو
سیته:sita: سار
سیناو:sinav: شنا، شناکردن

بلوری ازگشت
[۸/۲۷،‏ ۱۷:۲۷] #علیرضا_پناهی_عنبران:
سُو so:سرا،محوله
سو su:سایه
سه sə:سرخ
سارد sārd:سرد
سَرین sarin: خنک
سو su:نور اندک،نور
سۊ sü:گلپر(میناباد)
سۊ sü:شور
سۊئَه لیف süalif:برگ
گلپر(میناباد)

زبان تالشی/نمین_عنبران
[۸/۲۷،‏ ۱۸:۰۴] #دکتر_فرزاد_بختیاری: *چند نکته در ادامه تلاش ارزشمند* *بانو قلی‌زاده بزرگوار:*

۱. *سره* (sara): یار، هم‌تیمی، عضو (یکی از معانی "سره")

۲. *سره گته* (Sara gete): یارگیری، عضوگیری (این عضو و عضوگیری مفهومی است که ظاهرا می‌شود بر این واژه بار کرد).
*سره‌گری* (sara-geri) هم داریم که یکی از معانی آن، یارگیری است.

۳. *آسرییه* (āseriye)/ *آسریسته* (āseriste): سرد شدن، خنک شدن، دل‌سرد شدن (تقریبا هم‌معنای *پسمییه* (pesamiye)/ *پسمیسته* (pesamiste))

۴. *سۊر* (sür): شام؛ *سور* (sur): شور یا پرنمک

۵. *سوره* (sura): دوغ نمک‌سود شده؛ بو کشیدن چهارپایان علف‌خوار و اهلی برای یافتن نمک، اعلام نمک‌خواهی حیوانات با بو کشیدن جاهای خاصی از محوطه و محل اقامت دامداران (مثلا: زیر بوروم که محل آویزن کردن کیسه‌های دوغ و ماست است و یا محل شستن ظرف و ظروف و ...).

۶. *سورخون* (surxun)/ *سرخون* (sərxun): اسب سپیدموی

۷. *ساویلنگ* (sāvilang): تقریبا زمان مابین عصر و غروب؛ آن‌گاه که با نزدیک شدن آفتاب به نشستنگاه، سایه‌های درختان و تپه‌ها و کوه‌ها برکشیده و چیره می‌شوند؛ اما هنوز تا غروب فاصله است.

*نکته:*
در تالشی حال حاضر ماسال، به غروب، *درماز* (darmāz) یا *دییرماز* (diyarmāz) گفته‌می‌شود؛ اما اگر این *دییرماز* را شکلی از *دیگرنماز/ نماز دیگر* رایج در فارسی بدانیم، این کلمه (درماز/ دییرماز) باید معادل *عصر* باشد.

در این خصوص، نظر شما خوبان می‌تواند این هموندتان را بیشتر روشن کند.
[۸/۲۷،‏ ۱۸:۰۸] #علیرضا_پناهی_عنبران:
درود جناب دکتر بختیاری
Süanəmuž: سۊئه نموژ
عصر
[۸/۲۷،‏ ۲۰:۲۰] #بیت_اله_صفری_فومن:
درود و دییر ماز خش
*سوج* : درد
*سوج* : سرما
*سوجه* : سوخته بجا مانده از کاه و کلش که برای جوانه زدن جو ازش استفاده میکنیم
*سر جیر* : سرازیری
*سرجیر* :سر پائین
*سر پٍر* :سربالایی
[۸/۲۷،‏ ۲۰:۲۴] #حسین_زاغی_ماسال: گویش_تالشی_ماسال
سا(sa) : سایه
زئینگه(ziyanga) : سرمای غروب روز زمستانی
ایاز(ayaz) : سرمای اثر گذار(شاید ترکی باشد)
سوجه(sujah) : باد بسیار سرد
سوجه وا(sujsa va)
گرگجه ور(grgja va) : برف همراه باد

#جیران_الله_بخشی_پونل:

سرده هوا : هوای سرد
یخ دندون:سرمای شدید
سرد کرا،سوته: سرما میسوزاند


[۸/۲۷،‏ ۱۸:۲۵] #علیرضا_پناهی_عنبران:
سپاس آقای بختیاری عزیز واژه سو در ماه رمضان در افطار باز کردن هم بکار می رود سو اوکارده

در گویش کرینگان تبریز این واژه به شکل
Sürnamuž: سۊر نَموژ
کاربرد دارد

[۸/۲۷،‏ ۲۲:۰۰] #علی_حیدری_عنبران:
درود
همانطور که اشاره فرمودید :
سۊئَه نٚموژ Süanəmuž : هنگامه عصر است,
در ماه مبارک رمضان به وقت باز کردن افطار را سۊ اوکاردِه میگن .اما ریشه واژه میتونه از همان بوقت باز کردن افطار باشد و یا از ترکیب واژه ؛
سو su : سایه
اَیٚمَه aəyma : پایین امدن
ترکیب دو واژه به مفهوم پایین امدن سایه و رو به تاریکی رفتن است.

سو Su :سایه
سووٚه Suvə : به غیر ،به جز
سَوَه Sava : ابزاری بافته شده از نی یا چوبهای نازک جهت که خوراک دام را در ان میریزند.
سۊ Sü : نور اندک
سٚوَه Səva :سابیده شده
سۊ Sü :شور

[۸/۲۷،‏ ۲۲:۵۶] #سارا_روحانی_رضوانشهر: درود
ساویلنگ : sāvilang :
سایه افتاده است
سا دگنسته : sā dagənəsta :
سایه افتاده/ نزدیک غروب شده
سرَرو : səraru : صورت قرمز گون
ساداربن : sādārabən :
زیر سایه درخت
سور : sur : شور
سوج : suj : سوزش / سوز
سوکله : sukla : خروس کوچک
سوک : suk : خروس
سوکه خون : suka xun :
خروس خوان ، صبح زود
سخمال : saxmāl : همسن
سوجو بوج : suju buj :
آه و ناله و گریه زاری کردن
سُورَه مای : sura māy :
ماهی شور
سرَه دیم : səra dim :
صورت قرمز
سَره کنلَه : səra kanla :
کسی که موی سرش قرمز باشد
سوته : sute : سوختن
سوتیم : sutim : سوختم
سره مو : səra mu : مو قرمز

#سارا_روحانی_گویش_پره_سر
[۸/۲۷،‏ ۲۳:۰۶] #عاشوری_شولم_فومن: سو : so : نور
سَف : saf : اشتباه
سومبر : sombər : زالو
سیفا : sifa : جدا/سوا
سودا : savdă : خرید
سمبل: səmbel : سبیل
سلا : sală : دعوت
سفر : safr : عطسه

[۸/۲۰،‏ ۲۳:۳۳] #هویه_تحویلداری_رضوانشهر: زالاوم کرده
هلاک شدم/ازخستگی هلاک شدم.. بیحال شدم
اگراین واژه معنی دیگری داردبزرگان گروه لطف کرده معنی کامل وصحیحش راعنوان کنید
باتشکرهویه تحویلداری ازرضوانشهر
[۸/۲۱،‏ ۱۵:۵۶] #مریم_محسنی_ماسال: سلام بر شما
من چنین کلمه ای نشنیدم
زله کرده zala karde داریم به معنی زهره ترک شدن ، ترسیدن
[۸/۲۱،‏ ۱۵:۵۹] #ضیا_طرقدار: در پارسی واژه ، زِل لِه ، داریم ..

مانند این جمله معروف :

این بچه من را زِل لِه کرد ...
[۸/۲۱،‏ ۱۶:۰۵] #علیرضا_پناهی_عنبران: درود
زالو اوبم من از قدیمیای محل شنیدم🙏
[۸/۲۱،‏ ۱۶:۰۶] #هویه_تحویلداری_رضوانشهر: براثرفشارزیاد کاری
میگن. زالاوم کرده
بخصوص درکارسنگین کشاورزی ورفت وآمددرییلاقات تامیرسیدندازخستگی زیادمیگفتندزالاوم کرده
[۸/۲۱،‏ ۱۶:۰۸] #هویه_تحویلداری_رضوانشهر: زال که میشه همون کیسه صفرا... آو.. که همون آب درکل (آب کیسه صفرا)
[۸/۲۱،‏ ۱۶:۱۵] #هویه_تحویلداری_رضوانشهر: به درخواست تعدادافرادی که از واژه نامه تالشی یاهمون واجه واج اطلاعاتی داشتندپرسش کردندوپاسخ خواستند
[۸/۲۱،‏ ۱۶:۴۶] #منصور_بلوری_گشت: ما داریم واژه ای بنام (زالش) که مربوط
به حیوانات است که در اثر گرما به این بیماری دچار می شوند
[۸/۲۱،‏ ۱۶:۵۳] #هویه_تحویلداری_رضوانشهر: درودبه حیوانات هم مربوط میشه
مثلابیچاره گا... زالاو کرده
[۸/۲۱،‏ ۱۶:۵۶] #بیت_اله_صفری_فومن: درود و عرض ادب
*زالٓش*
وقتی که بچه بودیم و گوجه سبز نرسیده رو خارج از قائده و به مقدار زیاد می‌خوردیم و یا همچنین انار نرسیده رو مصرف میکردیم بزرگترها میگفتند که زیاد نخور *زالٓش کری*

*زال*
معنی بی ادبی داره
مربوط به نشیمنگاه آدمها

*زٓلٓه ترکه*
زهره تَرَک، زهله ترک شدن.

دییٓرماز خش
بیت الله صفری سیدآبادی 🙏

#دکتر_فرزاد_بختیاری:
درکتاب فرهنگ تطبیقی تالش و تاتی وآذری دکتر عبدلی
زال: نوعی بیماری برای دامهاست؛تورم طحال
#فرنگیس_قلیزاده_ماسال: درود بر همه بزرگواران
ما درماسال به کسی که گوجه سبز یا باقلا مازندرانی زیاد خورده باشدمی گوییم
خروئه زله :xarua zala و باکله زله :bâkle zalaکردشه.بیمار
دچار کم خونی وبی حالی
می شود که باخوراندن دوشاب یا شیره انگور
درمانش می کنند
#دکتر_فرزاد_بختیاری: *زالاو* (zālāv)
بنده هم در منطقه ما *زالاو* نشنیدم؛ اما از مجموع اظهارات شما خوبان پیداست که این کلمه باید با *زله* (zala) و *زال* (zāl) در پیوند باشد‌.
#دکتر_فرزاد_بختیاری: *طحال*
فرهنگ فارسی معین
(طَ) [ ع . ] (اِ.) اسپرز، سپرز؛ یکی از اعضای داخلی بدن انسان که در طرف چپ شکم قرار دارد و کار آن ذخیره کردن گلبول های سرخ است .
#دکتر_فرزاد_بختیاری: *زله (zala)*
برابر *زهره* فارسی

👇
لغت‌نامه دهخدا

*زهره* . [ زَ رَ / رِ ] (اِ) پوستی باشد پرآب که بر جگر آدمی و حیوانات دیگر چسبیده است . (برهان ) (انجمن آرا) (آنندراج ). و به عربی مراره گویند.(انجمن آرا) (آنندراج ). و با لفظ بافتن و شکافتن مستعمل است . (از آنندراج ). پوستی باشد کیسه مانند که درآن آب زرد تلخ پر باشد و آن به جگر هر حیوان چسبیده می باشد. (غیاث ). صفرا و مراره . پوستی کیسه مانند که به جگر چسبیده و محتوی صفرا می باشد. (ناظم الاطباء). 
#هویه_تحویلداری_رضوانشهر: زال که چسبیده به روده بزرگ ماهی ووووکه مزه تلخی داردوقابل استفاده نمیباشد
#سارا_روحانی_رضوانشهر: سلام هویه جان خوبی عزیزم
عصرتون خوش

ما تو گویش تالش دولاب ( زال) داریم و این واژه تالشی بیشتر برای حیوانات بکار می‌برند

مثلاً می‌گفتیم :
هوا خیلی خیلی گرمه ... الان گاو زال می‌کنه...
یعنی در اثر کمبود آب و گرمای زیاد زرد میشه....و احتمالا صفرا کارش را خوب نمی‌تواند انجام دهد...و
به خاطر همین.... مردم بیشتر احشام خودشون را تو فصل تابستان به ییلاقات می‌بردند که از بعضی از امراض و گرمای شدید در امان باشند
ولی در مورد انسان چیزی به یاد ندارم

#اسماعیل_دوستی_خوشابر:
ما درمورد انسان هم بکار میبریم
کسی که زیاد تشنش شده باشه میگیم=(زالِش آکَردَه)یا (زال کَردِشَه)
یا میگیم(زال دونِش بَرمَه وِشنَگیرا یا تِشنَگیرا)
زال آو= به مایع صفراوی کیسه صفرا میگیم زال آو
#اسماعیل_دوستی_خوشابر:
زالِم کَردَه= هلاک شدم (مقصود اینجا ازتشنگی است)
زالشون آکَرد=هلاک شدن از تشنگی
زال آمَکَری=هلاک نشوی از تشنگی
زال آکَردِر؟=هلاک شدی از تشنگی؟
زالِش کَردَه نی کِ!= هلاک نشده است که از تشنگی!

#بیت_اله_صفری
*زالش*
وختی آلوچه زیاد می‌خوردیم ، مادر بزرگ و پدر بزرگ و ...
میگفتند زیاد نخور ، زالش می‌کنی.
یا انار نرسیده رو می‌خوردیم ، همینطور...
خروئه زالش، اناره زالش

*زال*

با عرض پوزش مجدد

یکی اگر چاک شلوارش پاره بود و هم میشد.
میخندیدند بهش و میگفتد
اشته *زال* بٓرومٓه.
#حسین_زاغی_ماسال:
*چه زله او آبه*
*چم زله ترکه*
یعنی *خیلی ترسیدم*

#مریم_محسنی_ماسال
#فرنگیس_قلیزاده_ماسال
#زلیخا_صبا_ماسال
#دکتر_فرزاد_بختیاری
#معصومه_اپروز
#محمد_رضا_فدایی
#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی
#منصور_بلوری_گشت
#اسماعیل_دوستی_خوشابر
#انوش_نازیابی_فومن
#بیت_اله_صفری_فومن
#علیرضا_پناهی_عنبران
#عارف_محمدقلی_پور_ماسال
#سارا_روحانی_رضوانشهر
#کوهزاد
#سعید_بشری_ماسال
#شیر_محمد_عاشوری
#استاد_علی_ماسالی
#صادق_شیرزاد_ماسال
#پیمان_خدایی_عنبران
#وحید_علیپور_شفت
#حسین_زاغی_ماسال
#کاظم_میرزایی_گسکره
#شهریار_پور_محمد
#هویه_تحویلداری_رضوانشهر

#مریم_محسنی_ماسال
#فرنگیس_قلیزاده_ماسال
#زلیخا_صبا_ماسال
#دکتر_فرزاد_بختیاری
#معصومه_اپروز
#محمد_رضا_فدایی
#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی
#منصور_بلوری_گشت
#اسماعیل_دوستی_خوشابر
#انوش_نازیابی_فومن
#بیت_اله_صفری_فومن
#علیرضا_پناهی_عنبران
#عارف_محمدقلی_پور_ماسال
#سارا_روحانی_رضوانشهر
#کوهزاد
#سعید_بشری_ماسال
#شیر_محمد_عاشوری
#استاد_علی_ماسالی
#صادق_شیرزاد_ماسال
#پیمان_خدایی_عنبران
#وحید_علیپور_شفت
#حسین_زاغی_ماسال
#کاظم_میرزایی_گسکره
#شهریار_پور_محمد
#هویه_تحویلداری_رضوانشهر

[۸/۱۷،‏ ۰:۳۸] #اسماعیل_دوستی_خوشابر: پِدیَس=نگاه کن (از پایین به بالا)
پِدیَشتیم=نگاه کردم
پِدیَشتیمون=نگاه کردیم
پِمَدیَس=نگاه نکن بالارا
پِدیَسَه=ببینید،نگاه کنید
پدیَشتیش؟=نگاه کردی؟به بالا..

[۸/۱۷،‏ ۰:۴۹] #عاشوری_شولم_فومن: پداشته : جلو گیری کردن
[۸/۱۷،‏ ۰:۵۶] #اسماعیل_دوستی_خوشابر: آدا=جلوگیری کن،نگه دار،متوقفش کن

آداشتِش=نگه داشت،جلوگیری کرد،متوقف کرد

آداشتِ نِبو= نمیشه متوقفش کرد و....


آداشتِشون=متوقفش کردند و..


آداری؟=متوقفش میکنی؟


[۸/۱۷،‏ ۱:۰۱] #منصور_بلوری_گشت: با درود
پدیس:pediyes:از پایین به بالا نگاه کردن

ویدیس:vidiyes:از بالا به پایین نگاه کردن

ویدیس،آدیس: vidiyes,ādiyes: به اینور وآنور نگاه کردن،

آدیس:ādiyes: نگاه کن ،امری

دیس: diyes: نگاه کن ،خبری


بلوری ازگشت
[۸/۱۷،‏ ۱:۰۷] #بیت_اله_صفری_فومن: درود و وقت بخیر
*آدٍشتٍن*= دوختن
*آدٍرز* = بدوز ( امری)
*آدٍرز ویدٍرز*= دوخت و دوز
*ویداشتٍن*=
با تفنگ شلیک کردن ، با قلاب سنگ، چیزی رو پرت کردن برای شکار و...
همچنین برای کودک و نوزاد بکار میبریم.
بچه رو بغل کرده و برای دفع ادرار ( کوچک) تشویقش میکردیم.
حتی چند بار جیش جیش میکردیم تا بچه ادرار کنه.

بیت الله صفری سیدآبادی
گویش قسمتی از تالش جنوبی خطه قلعه رودخان فومن

*ویدار*= شلیک کن/ بچه رو ترغیب کن تا ادرار کنه