♥🌺🍁♥تاریخ و ادبیات تالش ♥♥

🍉🍉🍉 بررسی ریشه #هندوانه

بمناسبت شب یلدا

✅🍉 واژه هندوانه از کجا آمده است ، چه ریشه ای دارد ، در زبان های منطقه به آن چه میگویند ؟

⭕️🔴⭕️ نوشته زیر بر پایه #منابع تاریخی و زبانشناسی است.


✅🍉✅ هندوانه : #میوه ای است که اصل آن مربوط به سرزمین #هندوستان باشد و از آنجا آمده است. به همین دلیل نام این میوه ، امروزه در زبان #فارسی ، دارای واژه « #هند » است. در فرهنگ #دهخدا آن را متشکل از هندوان + پسوند نسبت میداند. هرچند که نیای باستانی این میوه احتملا مربوط به آفریقا است ، اما از هندوستان به #ایران ، راه پیدا کرده است. از طرفی برخی پژوهشگران همچون ﮊﻭﺭﻩ ، معتقدند که هندوانه از ایران به هند راه یافته و نه برعکس.


✅🍉 در منابع کهن فارسی چندین بار بدان اشاره شده است ، همچون « #فارسنامه ابن بلخی » ( نوشته شده در 498 تا 511 ق ) : « ... انار میبد نیکوتر است و به فهرج خربزه ها بود نیکو و شیرین و بزرگ و #هندویانه بدآن مرتبه که دو ، از آن خربزه ، بر چهار بایی نهند. و از آن ناحیت ابریشم خیزد ... ». همچنین در « فارسنامه #ناصری » ( حسن بن حسن فسائی 1237-1316 ق ) چندین بار به این میوه اشاره شده است : « ... بقولات کازرون از بیشتر جاهای فارس بهتر شود و #هندوانه آن از سالی به سالی بماند و بسیار دیده شده که هندوانه سال پیش را برای امتحان با هندوانه سال دیگر بیاوردند و هندوانه نو را از کهنه نشناختند ... » و در برگه ۲۷۹۱ این کتاب آمده است که : در کازرون به #هندوانه کوچک کروکک و به هندوانه فاسد دلکوک گویند. و همچنین در بسیاری از متون کهن دیگر.


✅🍉✅ واژه هندوانه دراصل برپایه #خربزه تعریف شده است. یعنی در متون قدیمی ، هندوانه را نوعی #خربزه می دانستند. برای نمونه در کتاب مخازن التعلیم آمده است : (( بطیخ هندی ، بفارسی « خرپوزه هندی » و تبریزی و « هندوانه » ، و در هندی « تربوز » نامند )). و یا در ذخیره #خوارزمشاهی ( تالیف ۵۰۴ ق ) : « خربزه هندو ( هندوانه ) : اندر سردی و تری از خربزه فزون است و از وی رطوبتی تفه ... ». همچنین در انگلیسی هم به هندوانه ، خربزه آبدار watermelon میگویند. حتی در فارسی میانه زردشتی هم در چندجا برای اشاره به هندوانه از واژه harbīcak استفاده شده است ( نیبرگ ۶۷ ).

✅🍉 پس همانگونه که دیدیم واژه هندوانه در اصل مرتبط با خربزه است و بعبارتی نوعی خربزه دانسته شده است. اما واژه خربزه از کجا آمده است ؛

✅🍉 اتیمولوژی سنتی میگوید که خربزه دراصل « #خرپوزه » میباشد که یعنی میوه ای که شبیه « پوزه خر » است ( پاول هورن ) ، که در چند متن قدیمی هم با این خوانش آمده است ، برای نمونه در « تالیف شریفی » یا « مخازن التعلیم». اما این ریشه شناسی عامیانه #غلط است.

✅🍉✅ واژه خربزه در زبان امروزی فارسی ، برگرفته از « پهلوی #ساسانی » است. یعنی از واژه xarbuzak خربوزک ، xarbučak خربوچک ، xarbuĵina خربوجینَ و ... همچنین در زبان یونانی باستان هم بصورت karpós بمعنای کلی « #میوه » بارها بکار رفته است که #همریشه با خربزه فارسی است و هردو از ریشه پرتو هندواروپایی kerp بمعنای « درو کردن ، بریدن » آمده اند. از این ریشه ، در سانسکریت واژه kṛpāṇa بمعنای شمشیر ، و در لاتین carpere بمعنای بریدن را داریم. همچنین harvest ( از پرتو جرمنی harbaz ) در #انگلیسی بمعنای درو کردن هم از همین ریشه است.

✅🍉✅ این واژه ، از راه زبان پارسی به بسیاری از زبان های جهان راه یافته است ، از جمله به زبان های #ترکی که در این زبان های بمعنای هندوانه است :

🔴 ۱- زبانشناس معروف ترکیه ، سوان نیشانیان هم این واژه را در ترکی ، برگرفته از فارسی میداند :
www.nisanyansozluk.com/?k=karpuz&lnk=1

Farsça χarbūz veya χarbūza ﺧﺮﺑﺰﻩ " kavun veya karpuz " sözcüğünden alıntıdır . Farsça sözcük

🔴 ۲- حسن ارن در فرهنگ ریشه شناسی ترکی ، برگه ۲۱۴ ، هم این واژه را در ترکی ، برگرفته از فارسی میداند و برای تحول خ به ک ، واژه خایگینه فارسی را مثال میزند که در ترکی شده است kaygana و ... ( هرچند که کرپوز خواندن خربزه در ترکی به این علت است که خربزه بصورت قارپوز وارد زبان عثمانی شد و در ترکی نو هر واژه ق‌دار تبدیل به ک شده است ).

🔴 ۳- گرهارد دورفر هم این واژه را فارسی میداند که صورت دیگر آن یعنی « تربزه » به بسیاری از زبان های شرق فلات ایران ، راه یافته است :

→ Tajik : tarbuz
→ Bengali : tôrômuj
→ Hindi : tarbūz
→ Urdu : tarbūz
→ Kalmyk : tarvs
→ Mongol : tarvas
→ Kyrgyz : darbız
→ Uyghur : tawuz
→ Uzbek : tarvuz

🔴 ۴- سایت ریشه یاب ترکیه ، این واژه را در ترکی ، برگرفته از صورت یونانی خربزه میداند :


🔴 ۵- هرمان وامبری نیز همین نظر را دارد : ﻭﺍﮊﻩ ﺗﺮﮐﯽ karpuz ﯾﺎ harbuz ﺍﺯ ﻓﺎﺭﺳﯽ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻩ ﻭ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺩﻟﯿﻞ ﻫﻨﺪﻭﺍﻧﻪ ﺍﺯ ﺍﯾﺮﺍﻥ ﺁﻣﺪﻩ ﺍﺳﺖ.

🔸نام گیاه با گویش #تالشی،رضوانشهر

🔹#تالشی :#زارم

🔹#فارسی :#علف چشمه

اسفندیاراحمدی

📚

🔸نام گیاه با گویش،تالشی رضوانشهر

🔹#تالشی :#قرمز
🔹#فارسی :#سرخاب

اسفندیاراخمدی

📚

🅰🔸#واژه #شکافی

✅🔶#فارسی #استخر ،

🅰🔸#تالشی #اٍستل

🔵🔶معنی واژه ،اٍستل در زبان تالشی

🔵 کلمه( اٍست )در تالشی به فارسی
به معنی ،هست ،می باشد

🔴 تٍل در تالشی به فارسی تلخ است

✅ اٍستل خلاصه شده دو کلمه ( اٍست ) و تٍل
در اصل این کلمه اٍسته تٍل یعنی تلخ است
برای راحت تلفظ کردن تالش آن خلاصه کرد و به صورت استل ،بیان کرد

✅🔶حال پرسش این است چرا تالش به اسختر ،اٍستل میگفت ؟؟

✅🔶اکثر دوستان اطلاع دارند که استخر یا استل از ماندآبها تشکیل میشود یعنی آبهایی که دایما به صو رت ساکن و راکد هستند و جاری نمیشوند
چون آبها ساکن خیلی زود به انواع ویروسه میکروب ها آلوده میشوند و این آبها غیر قابل شرب می شوند
تالش نام آن را اٍستل گذاشت به معنی تلخ است این نامگذاری موجب میشد که مردم از مصرف چنین آبی خوداری کنند و متوجه زیانبار بودن آن شوند

✅ تالش های شرق گیلان به استخر مانند زبان گیلی سل میگویند
تالش به فضولات حیوانات سل میگوید
❤️🌸درود به نیاکان ما که اینچنین با تدبیر و آگاه بودند و این آگاهی را با واژه های روشن در اختیار ما گذاشتند

✅ جای تاسف اینجا است که در آستارا استخری وجود دارد که به جای اٍستل به آن استیل میگویند

اسفندیاراحمدی
📚 https://t.center/Ahmadi111

🔸نام حشره با گویش #تالشی
🔹#تالشی :#جیکل کو

🔸#فارسی : زنجَرَک

اسفندیاراحمدی

📚

🔸نام حشره با گویش #تالشی
🔹#تالشی : دِ دومه
🔸#فارسی :#گوش_خیزک
🔹عده ای به اشتباه به آن دودومه میگویند ،چون این حشره دارای دو دم بود به همین دلیل تالش نام این حشره را د(۲) دومه گذاشت =حشره ای که دو (۲) دم دارد

.اسفندیاراحمدی

📚 https://t.center/Ahmadi111

🔵🔷#واژه #شکافی

🔷#تالشی #پونش
🔶#فارسی #پشه

✅🔸 در مورد #پونش میتوان دو نظر داشت

🔵۱-چشره ای که روی پا می نشیند

🔵۲_#تالش به نخ ریسده شده از #پشم
گوسفند #پو ،میگوید
در گویش تالشی به #نشستن ،#نشته
میگویند
🔶 چون ضخامت #پونش به اندازه
#پو بود و برای تغدیه روی بدن
می نشست به این دلیل بود که تالش
به آن #پونش میگفت
#پونش = #پویی که می نشیند

🔶 #در تالش واژه #پو ،کابرد دیگری نیز داشت
در تاریخ باستان به دلیل نبود نفت یا اینکه حمل نفت مشکلاتی داشت تالش برای ابتدای روشن کردن #آتش در داخل #تنه درختان خشک شده #بلوط (#مازو) آوندهای به هم چسبیده ای وجود داشت که بعد از خشک شدن اشعال بالای داشت که با یک جرقه چغماق در جا آتش میگرفت و #تالش به آن نیز #پو میگفت
اگثر کسانی که در ییلاقات زندگی میکردند از این روش برای روشن کردن آتش استفاده میکردند مخصوصا افرادی که قرار بود یک روز یا چند روزی به به مسافرتی بروند علاوه بر غذا اولین چیزی که جز ملزمات بود جند سنگ آتش زنه یا چقماغ و همین #پو بود
با این روش #آتش روشن میکردند


اسفندیاراحمدی

📚 https://telegram.me/Ahmadi111

🔴🔶گردنه #هیران درست است ، نه #حیران
.
✅هیر در زبان های کهن ایرانی بمعنای آتش است. وجود آتشکده‌های های فراوان در این منطقه و نیز شهرها و مناطقی دیگر با نام هیر ، خود این موضوع را تایید میکند
.
✅هیر در فرهنگ #دهخدا : هیر. (اِ) #آتش را می ‌گویند و به #عربی نار خوانند. (برهان ) (آنندراج ) (انجمن آرا). || طاعت و عبادت. (آنندراج )
.
✅#هیر نام یکی از شهرهای بخش هیر در شهرستان #اردبیل و یکی از شهرستان های استان اردبیل در شمال غربی #ایران است. این شهر در جنوب شهرستان اردبیل واقع شده است
.
✅هیر #روستایی است در بخش رودبار الموت غربی شهرستان #قزوین واقع در استان قزوین است. رودخانه «نینه رود» آنرا سیراب می‌سازد و زبان مردم آن #تاتی است
.
✅هِرُوْآباد ( هیرو ) نام یک روستا و همچنین یک رود در شهرستان خلخال در استان اردبیل است ، همچنین نام قدیمی #خلخال
.

✅هیربُد یا هیربَد یا هیربَذ ( پارسی میانه : hērbed ، اوستایی : aēθrapaiti ) یکی از پیشوایان آئین مزدیسنا است. در اوستا به صورت ائثَرپئتی به معنی آموزگار یا استاد و یا آموزنده آمده و در زبان پهلویک ایرپت یا هیرپت و در #فارسی #هیربد گفته می‌شود. در نوشته‌های پهلویک از واژه هیربد غیر از مفهوم آموزگار، پیشوای دینی نیز اراده می‌شود. پائین‌ترین طبقه روحانیان را #مغان می نامیدند. پس از ایشان #هیربدان و سپس #موبدان بودند. خوارزمی هیربد را خادم #آتش گفته است. طبری حکایت می‌کند که خسرو پرویز آتشکده‌هایی بنا کرد و دوازده هزار هیربذ براین زمزمه ادعیه و سرودن اغانی در آن آتشکده‌ها برگماشت
.
✅کهن‌ترین جشن باستانی جهان ، که به پاس کشف #آتش گرامی داشته میشود ( جشن سده ) نیز « هیرومبا » نام دارد که یعنی : آتش پایدار باد
.
✅یکی از « پر آتشکده ترین » مناطق ایران ، منطقه #شمالغرب است : آذربایجان ( آذر = آتش ) ، اردبیل ، گیلان ، قزوین ، زنجان
.
🔥آتشکده گیلانکشه
🔥آتشکده اسپی مزگت
🔥آتشکده گیلوان
🔥آتشکده الیز
🔥آتشکده پیرچم
🔥آتشکده تشویر
🔥آتشکده نیر اعظم
🔥آتشکده آذرگشنسب
🔥آتشکده اردبیل ( مسجد جمعه امروزی )
🔥آتشکده آذرفریق ، روستای آتشگاه
🔥آتشکده شوفات تبریز
🔥آتشکده مرند
🔥آتشکده تمر
🔥آتشکده کفو ، اندبیل
🔥آتشکده شیندان و ....
.
🔵🔶.با توجه به اینکه در #گویش#تالشی #غربی به ابر#هر میگویند و نیز در گویش #تالشی ،#آن از ریشه #آمدن است ....
چه بسا در تاریخ باستان نام آن #هران به معنی سرزمینی که ابرها از آنجا میآیند، باشد
روشنترین دلیل برای اثبات نام باستانی اردبیل فعلی است که در تاریخ باستان نام آن #هندل بود ، که در گویش #تالشی #غربی به تمشک #هندل میگوید ،#هندل =سرزمین تمشک
دکتر شاپور آرین مورخ ایرانی نام ابتدایی #هندل و بعداز هندل ، #ازبیل یاد میکند و می نویسد خشاریار شاه از راه #ازبیل به یونان رفت

✅🔶توجه :
در اوستا ،و گویش تالشی غربی به ابر#هر ،میگویند
گردنه ،#هران =محل ابرها
بدون شک ریخت درست نوشتاری #حیران ، #هیران است که واژه‌ای کاملا ایرانی است. حال آنکه هیر+آن چه معنایی میتواند داشته باشد ، نظریات مختلفی وجود دارد که مهم‌ترین آنها ، همان نظریه آتش و فرهنگ کهن ایرانی در آن منطقه است
اسفندیاراحمدی

📚 https://t.center/Ahmadi111



.

✅🔶 #ضرب المثل تالشی

🔷 #تالشی :ای کله پرزه
کشته را ویشه آتش مژن

🔶ترجمه :#فارسی
برای شکار یک آهو جنگل
را آتش نزن

🔶این ضرب المثل در
تالشی موقعی گفته میشود
که فردی یا افرادی با اینکه
خواسته کوچکی دارند برای اینکه به هر قیمتی که شده به هدف شان برسند ،حاظرند خسارت زیادی وارد میکنند
با این ضرب المثل افراد را از این کار منع میکنند

اسفندیار احمدی
📚 https://t.center/Ahmadi111


.

🔸نام حشره با گویش #تالشی
🔹#تالشی : دِ دومه
🔸#فارسی :#گوش_خیزک
🔹عده ای به اشتباه به آن دودومه میگویند ،چون این حشره دارای دو دم بود به همین دلیل تالش نام این حشره را د(۲) دومه گذاشت =حشره ای که دو (۲) دم دارد

.اسفندیاراحمدی

📚 https://t.center/Ahmadi111

🔸نام حشره با گویش #تالشی
🔹#تالشی :#جیکل کو

🔸#فارسی : زنجَرَک

اسفندیاراحمدی

📚 https://t.center/Ahmadi111

🅰🔸#واژه #شکافی

✅🔶#فارسی #استخر ،

🅰🔸#تالشی #اٍستل

🔵🔶معنی واژه ،اٍستل در زبان تالشی

🔵 کلمه( اٍست )در تالشی به فارسی
به معنی ،هست ،می باشد

🔴 تٍل در تالشی به فارسی تلخ است

✅ اٍستل خلاصه شده دو کلمه ( اٍست ) و تٍل
در اصل این کلمه اٍسته تٍل یعنی تلخ است
برای راحت تلفظ کردن تالش آن خلاصه کرد و به صورت استل ،بیان کرد

✅🔶حال پرسش این است چرا تالش به اسختر ،اٍستل میگفت ؟؟

✅🔶اکثر دوستان اطلاع دارند که استخر یا استل از ماندآبها تشکیل میشود یعنی آبهایی که دایما به صو رت ساکن و راکد هستند و جاری نمیشوند
چون آبها ساکن خیلی زود به انواع ویروسه میکروب ها آلوده میشوند و این آبها غیر قابل شرب می شوند
تالش نام آن را اٍستل گذاشت به معنی تلخ است این نامگذاری موجب میشد که مردم از مصرف چنین آبی خوداری کنند و متوجه زیانبار بودن آن شوند

✅ تالش های شرق گیلان به استخر مانند زبان گیلی سل میگویند
تالش به فضولات حیوانات سل میگوید
❤️🌸درود به نیاکان ما که اینچنین با تدبیر و آگاه بودند و این آگاهی را با واژه های روشن در اختیار ما گذاشتند

✅ جای تاسف اینجا است که در آستارا استخری وجود دارد که به جای اٍستل به آن استیل میگویند

اسفندیاراحمدی
📚 https://t.center/Ahmadi111

🔶نام گیاه با گویش تالشی

🔹#تالشی:#سوف

🔹#فارسی :چَگن
.از ساقه های این گیاه برای
حصیر بافی استفاده میکردند

🔸#اسفندیاراحمدی

📚 https://t.center/Ahmadi111

🔸نام گیاه با گویش #تالشی،رضوانشهر

🔹#تالشی :#زارم

🔹#فارسی :#علف چشمه

اسفندیاراحمدی

📚 https://t.center/Ahmadi111

🔸نام گیاه با گویش،تالشی رضوانشهر

🔹#تالشی :#قرمز
🔹#فارسی :#سرخاب

اسفندیاراخمدی

📚 https://t.center/Ahmadi111

🔸نام گیاه با گویش تالشی رضوانشهر
🔹#تالشی :#لی
🔹#فارسی :#سازو

اسفندیاراحمدی

📚 https://t.center/Ahmadi111

✅🔶#واژه های #تالشی

🔶فارسی:#آباد
🔷تالشی:= #آواد
تالش به آب آو میگوید ،به انداز واد میگوید
🔷#آواد=#آو +#واد ،با حذف
یک (و)به اندازه آب
آواد به معنی جایی که میتوان با آب عمران و آبادی کرد

📚 آبدزدک
تالش به آن کا پیش میگوید
به حصیر کوپ یا کپ میگفت
به مثل و مانند شیوار میگفت
چون این حشره شالی از ته قیچی میکرد و کل ساقه برنج مثل حصیر در زمین هموار می شد به این دلیل بود که نام آن کوپیش یا کاپبش میگفتند
حشره ای که ساقه برنج را مثل حصیر میکند

🔷فارسی :#آبراهه

🔷تالش به آن دغن میگوید
در اصل دکن بوده
به معنی کندن به طول که به مرور زمان به دغن تبدیل شده

🔶فارسی :#آبرو

🔷تالشی :#زیور

تالش به آبرو زیور میگفت
چون طلا از ارزش خاصی برخودار بود
مردم تالش آبرو با طلای انسان میدانستند

🔶فارسی:# آبستن یا بادار
حامله

🔷#تالشی #اشکمدار ،#پاسنگین
#آور

تالشی واژه #اشکمدار،یا #پاسنگین را برای خانمهای باردار بکار میگیرد
و واژه #آور ،را برای حیوانات و احشام بکار میگیرد


🔶#فارسی: #آبشار
🔷#تالشی #ویچر یا #وزن
واژه آبشار در تالشی دو گونه تلفظ میشود
برای آبشار هایی که از چشمه ها در ارتفاع بلند به پایین سغوط میکنند به آن #ویچر میگوید
و آبشارهای که از #چشمه آن از لابلای سنگ ها جاری میشود و از ارتفاع بالا سقوط میکنند " به آن #وزن میگویند
وزن در تااشی کاربر دیگری نیز دارد و آن نیز سوراخی است که زنبور داران در جلوی کندو زنبور عسل برای ورود و خروج زنبورها ایجاد میکنند

🔶#فارسی :#آبشخور
🔷#تالشی :# سرآخور

به معنی جایی که فقط سر برای خوردت در آن فرو میرود

🔶فارسی :#ابگیر

🔷#آبگیردر تالشی چند گونه کاربرد و معنی دارد

اگر در مسیر رودخانه باشد به آن #وند میگویند
اگر جدا از روخانه باشد و مساحت آن بسیار کم باشد به آن #بیل یا #بیله
میگوید

اگر در خارج از مسیر رودخانه باشد و وسعت بزرگتری داشته باشد به آن #استتل میگویند

#واژ #استل معنی خاصی دارد ،چون تالش به، است یا هست ،میگوید ،اِست
و به تلخ ،#تل ،میگوید
چون آبگیرها و استخر ها دارای ماندآب هست و ماندآب ها اگثر خیلی زود به انواع ویروس ها و قارچها و وباکتری ها آلوده میشوند
به همین دلیل بود که تالش نام آن آب تلخ گذاشت که افراد متوجه شوند این آب غیز قابل شرب است

پایدار باشید اسفندیاراحمدی

📚 https://t.center/Ahmadi111

🔵🔶#واژه #شناسی

🔵#تالشی: #زاما، #زما

🔵#فارسی #داماد

🔷#زاما #داماد #از واژگان
کهن #گویش های ایرانی است
که به سایر زبانهای منطقه از جمله
ترکی نفوذ کرده
#امروزه در #گویش های ایرانی
این واژه ها باستانی با خوانش های
گونا و گون بکار گرفته بکار گرفته
میشود #مثل #یزنه
که در بعضی از #تالش به #داماد
یا#زاما ، # یزنه میگویند به احتمال
قوی نام #یزنه برای# داماد یا#زاما
بعد از ورود اعراب کاربرد پیدا کرد
که به معنی مخالفت با تعدد ازدواج
هشداری بود به داماد که یک زن بگیرد
#یزنه =یک زنه

#واژه #داماد در فارسی از گویش
پهلوی ساسانی میباشد
در پارسی باستان به صورت #danat(دامادی )
در زبان ایرانی باستانی سغدی
#zamate
آمده و #zamatyaدر این زبان به
معنی عروس و دامادی است درپارسی میانه#داماد به صورت داماد آمده است
#دایه به معنی نگهدارنده
#داماد =کسی که نگه میدارد

ودر استایی به صورت #زاماتر#zama-tarبه معنی داماد
آمده است

🔵🔶 در گویش های #تالشی و #گیلکی #داماد را #زاما میگویند

#تالش به زخم ها #زم میگوید و نیز
به زمستانی که سخت باشد
هم #زم میگوید
# زاما کسی که شریک زخمها است
یا به عبارت ساده بگوییم که بعد از
ازدواج علاوه بر اینکه باید
زخمها و سختی ها را تحمل کند
ونیز باید در سختی های خانواده
عروس خانواده شریک باشد
#زاما =#کسی که باید
سختیها و زخمها را تحمل کند

#پایدار باشید :#اسفندیاراحمدی


📚 https://t.center/Ahmadi111

.

🔴🔶گردنه #هیران درست است ، نه #حیران
.
✅هیر در زبان های کهن ایرانی بمعنای آتش است. وجود آتشکده‌های های فراوان در این منطقه و نیز شهرها و مناطقی دیگر با نام هیر ، خود این موضوع را تایید میکند
.
✅هیر در فرهنگ #دهخدا : هیر. (اِ) #آتش را می ‌گویند و به #عربی نار خوانند. (برهان ) (آنندراج ) (انجمن آرا). || طاعت و عبادت. (آنندراج )
.
✅#هیر نام یکی از شهرهای بخش هیر در شهرستان #اردبیل و یکی از شهرستان های استان اردبیل در شمال غربی #ایران است. این شهر در جنوب شهرستان اردبیل واقع شده است
.
✅هیر #روستایی است در بخش رودبار الموت غربی شهرستان #قزوین واقع در استان قزوین است. رودخانه «نینه رود» آنرا سیراب می‌سازد و زبان مردم آن #تاتی است
.
✅هِرُوْآباد ( هیرو ) نام یک روستا و همچنین یک رود در شهرستان خلخال در استان اردبیل است ، همچنین نام قدیمی #خلخال
.

✅هیربُد یا هیربَد یا هیربَذ ( پارسی میانه : hērbed ، اوستایی : aēθrapaiti ) یکی از پیشوایان آئین مزدیسنا است. در اوستا به صورت ائثَرپئتی به معنی آموزگار یا استاد و یا آموزنده آمده و در زبان پهلویک ایرپت یا هیرپت و در #فارسی #هیربد گفته می‌شود. در نوشته‌های پهلویک از واژه هیربد غیر از مفهوم آموزگار، پیشوای دینی نیز اراده می‌شود. پائین‌ترین طبقه روحانیان را #مغان می نامیدند. پس از ایشان #هیربدان و سپس #موبدان بودند. خوارزمی هیربد را خادم #آتش گفته است. طبری حکایت می‌کند که خسرو پرویز آتشکده‌هایی بنا کرد و دوازده هزار هیربذ براین زمزمه ادعیه و سرودن اغانی در آن آتشکده‌ها برگماشت
.
✅کهن‌ترین جشن باستانی جهان ، که به پاس کشف #آتش گرامی داشته میشود ( جشن سده ) نیز « هیرومبا » نام دارد که یعنی : آتش پایدار باد
.
✅یکی از « پر آتشکده ترین » مناطق ایران ، منطقه #شمالغرب است : آذربایجان ( آذر = آتش ) ، اردبیل ، گیلان ، قزوین ، زنجان
.
🔥آتشکده گیلانکشه
🔥آتشکده اسپی مزگت
🔥آتشکده گیلوان
🔥آتشکده الیز
🔥آتشکده پیرچم
🔥آتشکده تشویر
🔥آتشکده نیر اعظم
🔥آتشکده آذرگشنسب
🔥آتشکده اردبیل ( مسجد جمعه امروزی )
🔥آتشکده آذرفریق ، روستای آتشگاه
🔥آتشکده شوفات تبریز
🔥آتشکده مرند
🔥آتشکده تمر
🔥آتشکده کفو ، اندبیل
🔥آتشکده شیندان و ....
.
🔵🔶.با توجه به اینکه در #گویش#تالشی #غربی به ابر#هر میگویند و نیز در گویش #تالشی ،#آن از ریشه #آمدن است ....
چه بسا در تاریخ باستان نام آن #هران به معنی سرزمینی که ابرها از آنجا میآیند، باشد
روشنترین دلیل برای اثبات نام باستانی اردبیل فعلی است که در تاریخ باستان نام آن #هندل بود ، که در گویش #تالشی #غربی به تمشک #هندل میگوید ،#هندل =سرزمین تمشک
دکتر شاپور آرین مورخ ایرانی نام ابتدایی #هندل و بعداز هندل ، #ازبیل یاد میکند و می نویسد خشاریار شاه از راه #ازبیل به یونان رفت

✅🔶توجه : بدون شک ریخت درست نوشتاری #حیران ، #هیران است که واژه‌ای کاملا ایرانی است. حال آنکه هیر+آن چه معنایی میتواند داشته باشد ، نظریات مختلفی وجود دارد که مهم‌ترین آنها ، همان نظریه آتش و فرهنگ کهن ایرانی در آن منطقه است

📚 https://t.center/Ahmadi111



.