#واژه_شناسی_گویشها#شتاب_روستا_راستا#ضیا_طرقدارهمانطور که در کتابهای فرهنگ لغات (مانند فرهنگ دهخدا، معین و...) میبینیم در برابر
واژهها معنای کلی آن
واژه آمده است یا معنای ثانویه آن
واژه آمده است و ریشهٔ
واژهها را مشخص نکردهاند و
واژهها را نشکافتهاند. یعنی
واژه را تکهتکه نکردهاند. ریشهٔ
واژهها را فقط کسانی که به یکی از زبانهای باستانی ایران مانند اوستایی یا به یکی از زبانهای محلی کنونی ایران مانند کردی، لری، تالشی، تاتی، گیلکی، تبری، بلوچی، و... مسلط باشند، میتوانند مشخص کنند و کسانی که یکی از این زبانهای باستانی و محلی ایران را ندانند، نمیتوانند
واژهای را بشکافند.
بهعنوان مثال، در فرهنگ عمید در برابر
واژهٔ «شتاب» نوشته است: عجله و تندی در کار و حرکت، چالاکی و سرعت، تند رفتن، مقابل درنگ.
همانطور که میبینید نویسندهٔ فرهنگ لغت معنای
واژه را درست نوشته است، ولی توانایی شکافتن
واژه را ندارد، فقط معنای این
واژه را که در طول تاریخ سینه به سینه به ما رسیده به درستی نوشته است.
بهعنوان مثال، یک تالشزبان، نیازی ندارد برای دانستن معنای
واژهٔ «شتاب» به یکی از فرهنگهای لغت فارسی مراجعه کند، چراکه تالش زبان میداند در زبان تالشی:
شِه– še= رفتن؛ تاو– tāv (توو– tov، تاب)= تند، تندی. در نتیجه: شتاب، یعنی: تند رفتن، به تندی رفتن، با عجله رفتن.
بِش– bēš: برو، امر به رفتن.
بِش شِه– bēšše: رفت، برفت.
شِدَه– šeda: میرود، در حال رفتن است.
و مثال دیگر
واژهٔ «روستا»:
در فرهنگ فارسی عمید در برابرش آمده است: ده، قریه.
همانطور که میبینید در برابر این
واژه فقط آمده است: ده، قریه. همین و هیچ چیز دیگر. ولی تالشزبان میداند که در زبان تالشی:
رو– ru= رود
سِتا– sētā؛ سِتو– sēto= کناره، لبه، حاشیه، کناره و لبه رودها و دریا.
در نتیجه «روستا» یعنی: کنارهٔ رود، لب رود.
در گذشتههای خیلی دور، روستاها بیشتر در کنار رودخانهها تشکیل میشدند به دلیل استفاده از آب آن برای خود مردم و دامهایشان و کشاورزی. تمدنهای بزرگ و کهن خود گویای این سخن است. تمدن مصر باستان در کنار رود نیل و... و همین طور مانند
واژه «راستا» که به معنای کنارهٔ راه است. همانطور که میبینید با استفاده از زبانهای محلی ایران میتوان
واژههای پارسی را تکهتکه کرد و معنای حقیقی و اصلی و ریشهای آنها را به دست آورد که این کار به تنهایی از عهدهٔ زبان فارسی بر نمیآید. زبانهای محلی کنونی ایران همان زبانهای کُهن ایرانزمین مانند اوستایی و پهلوی است که به یادگار مانده است و
واژههای این زبانهای محلی ساختار و شکل کُهن و درست خود را حفظ کردهاند.
📚 https://t.center/Ahmadi111