راوی | سارا خوشابی

جنون هواداری آدم را متوهم می‌کند؟

همین که من بسته بودن کامنت‌های کانال فهیم عطار را بهانه کردم برای بستن کامنت‌ها و خلاصی از وسوسه‌ی چک کردن کامنت، آقای نویسنده پویش ادبی راه انداخته تا پنج نفر را برای باهم‌نویسی انتخاب کند. تا این لحظه هزار و سه نفر داوطلب شده‌اند. تا دلتان بخاهد نویسنده داریم. چهارپنج سال پیش آقای اصغرنژاد در لایو نویسنده‌ی خلاق از داستانی که قرار بود نقد کند عصبانی شد. گفت «لازم نیست همه بنویسند. ما خاننده هم لازم داریم.» جالب اینکه نویسنده‌ی خلاق پیج پرطرفداری هم نیست. اگر تعداد کامنت‌های داوطلب را در کانال فهیم عطار می‌دید سبیل‌هایش را دانه‌دانه می‌کند.

گسترش یک جمله

نوشته «دیروز یه ملاقات غیرمنتظره با خرس داشتم.» انگار آدما همیشه برای ملاقات با خرسا برنامه‌ریزی می‌کنن. می‌تونست بگه دیروز یه خرس دیدم. همین رو می‌گه. ولی «دیروز یه ملاقات غیرمنتظره با خرس داشتم.» روایت نویسنده از رویداده. این جمله رو گسترش می‌دم ببینم چی پیش میاد:

صبح روزی که پام شکست یه ملاقات غیرمنتظره با خرس داشتم‌. همیشه می‌خاستم درمورد اینکه وقتی یه خرس دیدی باید داد بزنی تا ازت بترسه یا حرکت نکنی تا فکر کنه مُردی تحقیق کنم و بفهمم کدوم راه عملی‌تره. ولی اونقدر عقبش انداختم تا دیگه بدردم نخورد. مثل عقب انداختن ازدواجم. اگه شوهر داشتم مجبور نبودم یه‌تنه با یه خرس روبرو شم. این روزا هم‌سن‌وسالا و هم‌جنسای من به این نتیجه رسیدن که نیازی به مردا ندارن، خود من تا قبل از ملاقات با یه خرس قهوه‌ای به بزرگی پرایدم متوجه کمبود یه مرد تو زندگیم نشده بودم. ولی توی اون شرایط حتا نمی‌دونستم اون خرس بزرگه یا بچه‌ست. اگه بچه بود از یه طرف بنفعم بود. شاید نمی‌دونست صدای من به اندازه‌ی صدای مردا ترسناک نیست و می‌ترسید. ولی از طرف دیگه ممکن بود اونقدر بچه باشه که هنوز یاد نگرفته باشه نباید جسدا رو بخوره. پس برای انتخاب راه مقابله با خرسا باید بدونی یه خرس بالغ تقریبن اندازه‌ی چیه.

بد نشد نه؟ همین‌طور ادامه می‌دم تا داستان شه. باید از رفتار خرس و شخصیت هم بنویسم و از ذهن بیرون بزنم ولی متاسفانه فردا آزمون دارم و مجبورم نوشتن رو هم عقب بندازم.

فهرست جمله‌هایی که اگر به زنی اهمیت می‌دهید بهتر است هنگام خشم یا بقیه‌ی احساسات زودگذرش با منشا هرمونی نگویید:

پریودی؟
بخاطر پریودته.
داری پریود می‌شی.
خب معلوم شد حامله نیستی، فردا پریود می‌شی.
باز این پریود شد.
ببر زخمی!
گربه‌ی وحشی!

اگر خودخاهید و فقط فرصت گیر آورده‌اید بانمک باشید که هیچ، بگویید. چه کسی می‌تواند به دیگری بگوید چه بگو چه نگو؟

بنظرم شرایط بعد از تابوشکنی کنشگران فضای مجازی بدتر شده. من از شوخی خوشم می‌آید، ولی فقط در بیست روز از یک ماه. ده روز دیگر نه اینکه از شوخی بدم بیاید، اصلن نمی‌فهمم دارید شوخی می‌کنید. این حرف هم خیلی به من ربطی ندارد. این روزها دارم قانون می‌خانم. بعضی موارد لازم‌الجرا هستند. ولی بعضی دیگر فقط توصیه شده‌اند. حرف من هم از همین دسته‌ی دوم است.

برگی از داستان زندگی

با مشت به چیزی کوبید که نه به سختی دیوار آجری بود نه به نرمی شکم مردهای چهل ساله‌ای که دَدباد دارند. اگر نمی‌دانید ددباد چیست پاورقی را ببینید آنجا کامل توضیح داده‌ام.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
پاورقی: ددباد به شکم ربط دارد، اما به بادش نه. ددباد بدن مردهای میانسالی را می‌گویند که شکم دارند و عضلانی نیستند. خارجی‌ها می‌گویند به این مردها می‌شود اعتماد کرد چون اهل خانواده هستند و بیشتر به زن و بچه اهمیت می‌دهند تا باشگاه و مکمل. در ایران اینطور مردها معمولن کارمند هستند. برعکس عضلانی‌ها که یا توی مشاور املاک خانه نشان مردم می‌دهند یا بالاخره یک چیزی می‌فروشند. اگر یکی از اینها معلم شود هم آنقدر نامتعارف است که عکسش توی فضای مجازی پخش می‌شود. اما نه اینکه فکر کنید همه‌ی ددباددار‌ها خوبند و عضلانی‌ها بد. نه نمی‌شود با این قواعد من‌درآوردی اعتماد کرد. شوخی که نیست، بحث یک عمر زندگیست. یک عضلانی دیگر هم می‌شناسم در همین اینستاگرام سبیل ترکی دارد و خیلی خوشتیپ است ولی فقط تا وقتی حرف نزند. لینک اینستاگرامش را در منابع می‌گذارم ببینید. شبیه ازل است. اگر ازل را نمی‌شناسید پاورقی دوم را ببینید.

پاورقی دوم: ازل شخصیت اصلی سریال ترکی بود که براساس رمان کنت مونت کریستو نوشته‌ی الکساندر دوما در دو فصل ساخته شده بود. بیشتر نمی‌دانم چون این سریال را ندیدم و همین‌ را هم از ویکی‌پدیا درآوردم. البته اگر ازل پیرتر بود، ریش و کمی شکم داشت حتمن می‌دیدم چون داستان جذابی داشت و موسیقیش هم عالی بود. یک شخصیت دایی هم داشت که سخنان پندآموز می‌گفت. حتا دیدم حرف‌هایش را کتاب کرده‌اند و اسمش را گذاشته‌اند پند تلخ، که هم قند را یاد آدم می‌اندازد هم نشان می‌دهد حقیقت زندگی تلخ است. اینجور عمیق بود حرف‌هایش. یکی از پندهایش را برای نمونه می‌گذارم در پاورقی سه. با لحن یک لوتی که سختی زندگی را چشیده بخوانید.

پاورقی سه: برای فهمیدن حقیقت، یکی خودشو به خطر میندازه یکی یه نفر دیگه رو. درنهایت دیدن چهره‌ی عریان و بی‌رحم حقیقت چقدر ترسناکه! ولی از همه ترسناک‌تر اینه که باوجود همه‌ی اینا، نه دنبال حقیقت، بلکه دنبال رویا، خاطره، یا یه چیزی شبیه این باشی.

منابع: https://www.instagram.com/dadboddar

در فقدان ابرقهرمان

لیلا چون موهاش لخت و پر بود فکر می‌کرد شبیه هندی‌هاست. یک جمله داشت که هر کسی او را می‌شناخت دست کم یک بار از دهانش شنیده بود: «من ممکنه یادم نیاد چرا ازت دلخورم ولی یادمه ازت دلخورم و می‌دونی من عادت ندارم به کسی دو بار شانس بدم.» فهمیدید دیگر؟ رویا همین‌قدر نچسب و دماغ‌سربالا بود. ولی باحالم بود. همین یکشنبه بعد از دیدن استوری‌های اینستاگرمِ دوستانش که چپ را فحش‌کش کرده بودند برای یک حرف درباره‌ی مردم، سه پیک هنسی خورد و نشست فیلم هندی دید. شخصیت اصلی، در بچگیش می‌خاست ابرقهرمان باشد و از ساختمان پرید پایش شکست. مادرش گفت:«پدرت پلیس است و کم از ابرقهرمان‌ها ندارد فقط پرواز یاد نگرفته تو هم پلیس شو.» (زیرنویس فیلم به زبان معیار ولی بدون علائم نگارشی بود.) پسر پلیس شد دمار از روزگار بی‌شرف‌ها دراورد ولی رئیس پلیس با بی‌شرف‌ها بسته بود و قهرمان مجبور شد مخفیانه به حساب بی‌شرف‌ها برسد. چرا؟ چون یک دختر که بهش تجاوز گروهی کرده بودند جلوی چشم قهرمان ما خودسوزی کرد. رویا جامش را به سلامتی قهرمان بالا برد و گفت: «دمت گرم برارم خارشونو بگا. بی‌ناموسا.»

زخم‌های کهنه

شده ساعتی از گذشته را بیاد نیاوری؟ هرچه حافظه‌ات را بجوری آن یک ساعت بدست نیاید ولی پس و پیشش ناجور بخارد؟ سر دختر وسطی طبقه‌ی بالاییمان همین بلا آمد. طفلک آن‌قدر خودش را خاراند تا از دنیا رفت. من دیدم زیر ناخن‌هایش چربی جمع شده است. مادرش که زودتر مرده بود، مادربزرگش را سرزنش کردم. باید ناخن‌های نوه‌اش را می‌کشید. زمان ما هر شنبه ناظم سر می‌کشید دست‌ها، موها و کیفمان را، نگاهمان را حتا، بوی رابطه ندهد. از آن ساعتِ هیچ می‌پرسید؟ من دیدم سیاهچاله در سر جنازه بود. یک‌دانه‌برادرش خم شده بود تلقین بگوید سیاهچاله بلعیدش. بد هم نشد. برادرش دانشجو بود کم اینجا می‌آمد ولی قدش کوتاه بود. زندگی برای آدم‌های قدکوتاه راحت نیست.
می‌خاهم بگویم از من به شما نصیحت به سیاهچاله‌ها نزدیک نشوید و تاکید کنم سیاهچاله استعاره از زخم‌های کهنه است، زندگی قشنگ است و این حرف‌ها، ولی دلم برای مادربزرگ می‌سوزد.

بین خودمان باشد

درست وقتی در خانه تنها هستم و هنوز هوا روشن نشده باید ویدیویی ببینم از زنی نود ساله که پسر جوانی مدت‌ها پنهانی زیر خانه‌اش زندگی می‌کرده است. بیشتر نمی‌توانم توضیح دهم چون ردش کردم.

چهارشنبه پیاده رفتم کارگاه داستان ولی برگشتنی سربالایی بود و نتوانستم بیایم. اسنپ گرفتم. یک دناپلاس با شیشه‌ی دودی آمد. حتمن می‌دانید بیشتر این‌‌ها دنبال مسافر نیستند‌. بصورت کاملن اتفاقی فیلم «کیک محبوب من» را می‌دید. آقای بازیگر با صدای خیلی بلند می‌گفت ما مردها نمی‌توانیم به کسی پیشنهاد بدهیم از کجا بفهمیم کسی از ما خوشش آمده؟ زن‌ها باید پیشنهاد بدهند. خانم بازیگر جواب داد من کمی دیر این موضوع را فهمیدم. یا چیزی شبیه این. وقتی راننده کوچه را رد کرد داد زدم آقا رد کردی همین جا بود. «باشه خانم باشه» هول شد. دنده عقب گرفت و باسرعت شیب خیابان را بالا آمد. حتا نمی‌دانست کرایه‌اش چقدر است.

جوانیم بلد نبودم داد بزنم. یادم هست وقتی دم خانه‌ی خودمان کیفم را زدند هیچ واکنشی نشان ندادم.

خیلی کوچک بودم نمی‌دانم با دخترخاله‌هایم کجا می‌رفتیم، شاید سوپرمارکت، شاید هم کلاس ژیمناستیک. جلوی باغ روس‌ها یک مرد دوید و دخترخاله‌ی وسطیم را از پشت بغل کرد. من جیغ نزدم. حتمن آنها دادوبیداد کردند. مرد فرار کرد و دخترخاله‌‌ی بزرگترم گفت به کسی حرفی نزنیم. پس لطفن بین خودمان باشد و شما هم به کسی نگویید. اما به بچه‌هایتان حتمن یاد بدهید وقتی کسی به ما حمله می‌کند ما گناه‌کار نیستیم.

یک شکست یک روز پشیمانیست*

اولین تجربه‌ی ثبت روزگفتار، به چند دلیل جدن دشوار بود:

یک- نمی‌توانم به سرعتِ فکر کردنم حرف بزنم و بخشی از افکارم از دست می‌روند.

دو- وقتی به روایت شخصی می‌رسم احساسات و هیجانات اجازه نمی‌دهند حواسم جمعِ گفتن باشد.

سه- فهمیدم خیلی مثلن و اِاِ می‌گویم.

چهار- کلمات را تکرار می‌کنم. انگار کلماتِ مترادف دور از دسترس هستند و من هنگام گفتن، چون می‌خاهم بسرعت منظورم را برسانم از همان کلمات تکراری دم دستی استفاده می‌کنم.

پنج- از صدای خودم بدم نمی‌آید. ولی از ضعف و لرزشش چرا.

شش- اگر جلوی خودم را نگیرم آن‌قدر به این در و آن در می‌زنم که یادم می‌رود قرار بود چه بگویم. البته ویژگی بدی نیست و بکار داستان‌نویسی می‌آید.

و هفت- فهمیدم تنگی نفسم هر روز بدتر می‌شود.

تجربه‌ی هیجان‌انگیز و شیرینی بود‌. مجبور شدم چند بار قطعش کنم چون هربار می‌خاستم ماجرای بهارناز و سگی که گازش گرفت را بگویم «بغض گلویم را می‌فشرد.»


*سرنام از تراوشات فلسفی جانیار است.
می‌گوید: «یعنی اگه شکست بخوری یه روز پشیمون می‌شی ولی اگه شکست نخوری همیشه پشیمونی چرا سعی نکردی.»

انسان کامل

دور تا دور اتاق آدم می‌نشست ولی وسط پر از استکان بود. هر جمعه‌شب اگر اتفاق خاصی که به بیشترمان مربوط باشد، مثل ختم یا عروسی یا پخش مستقیم فوتبال ملی نمی‌افتاد دور هم جمع می‌شدیم. چای می‌خوردیم و استکان‌ها را روی زمین می‌چیدیم. استکان‌های لب‌طلا و کمرباریک، استکان‌های ساده که یک‌ استوانه‌ی کامل بودند و زیرشان تراش داشت، استکان‌های عینکی. فقط باید استکان می‌بودند یعنی دسته نداشته باشند، مثل نیم‌لیوان و لیوان بلند نباشند و مثل شات از شیشه‌ی ضخیم نباشند. بعد اوستا چشمش را می‌بست که مثلن عادل باشد و یک سنگ مینداخت‌. استکان هرکی می‌شکست باید اتاق را ترک می‌کرد. ده نفر مانده‌ی آخر بازی پول وسط را بین خودشان تقسیم می‌کردند.

مال من شکست ولی جر زدم گفتم نه برای من نبود. چون با صدای صادقانه، یعنی بدون لرزش و با نگاه مستقیم به چشم اوستا گفتم باور کرد. کسی را بیرون انداخت که کنار من نشسته بود و صدایش شفاف نبود. بنظرم بدبخت باور کرده بود من راست می‌گویم برای همین نتوانست خوب از خودش دفاع کند. اگر من بودم تکه‌های شیشه را بهم می‌چسباندم و ثابت می‌کردم استکانم پولکی بوده و این شیشه‌های ساده مال استکان من نیستند.

آرزوی برد نداشتم ولی انتظارش را داشتم. کسی را در جمع نمی‌دیدم که به خوبی من برای پیروزی بجنگد، حقم بود. بادقت استکانم را انتخاب می‌کردم. در تمام هفته تحقیق می‌کردم و بهترین فرمش را پیدا می‌کردم. فرم مهمتر از کیفیت شیشه است. دیگر مثل قدیم نیست، همه‌ی شیشه‌ها سبزند و حباب دارند. سخت بشود شیشه‌ی شفاف و بی‌ایراد پیدا کرد. آمار بازی را بدقت دنبال می‌کردم. بقیه می‌دانستند کی بیشتر برده و کی زودتر باخته ولی من می‌دانستم استکان کمرباریک از همه بیشتر استفاده می‌شود و زودتر می‌شکند. می‌دانستم هرکسی عادت دارد چه فرمی بخرد.

بعد از شکستن استکانم حواسم بود کنار کسی بنشینم که استکانی شبیه من دارد. همه بقدر بدبخت قبلی بی‌دست‌وپا نیستند. عجیب نبود که از من خوششان نیاید. یکیشان قبل از بازی آمد گفت اینها به تو حسادت می‌کنند. خودش را از آنها جدا کرد. همیشه استکان دهن‌گشاد اطلسی می‌خرید. یکی شبیهش خریدم و ترتیبی دادم تا استکانم کنار مال او باشد. از آدم‌فروش‌ها خوشم نمی‌آمد. می‌گفتند استکان آدم‌های ناجنس خرد می‌شود. وقتی استکانش خرد شد ماجرای آدم‌فروشیش را گفتم. او را برای همیشه بیرون کردند. اما به من نزدیک نشدند.

از آن روز استکانم هر روز خرد می‌شد و مانده بودم گردن بگیرم یا نه. برای من فقط یک بازی جدی بود ولی نمی‌توانستم باور کنم هرروز خرد شدن استکان‌هایم اتفاقی باشد. فهمیدم باید زودتر خودم را از این وضع خاص بودن بیرون بکشم. باید آبرومندانه ببازم. چشم می‌دوختم که استکان لبه‌اش بپرد یا از وسط دونیم شود تا با انگ ناجنسی بیرون نروم. همه‌ی فرم‌ها را امتحان کردم ولی نتیجه یکی بود. شیشه‌ی ایرانی و ترک مثل شیشه‌ی فرانسوی هزار تکه می‌شد.

بالاخره یک روز متوجه شدم بازی گیرم انداخته است و می‌خاهد بیرونم بیندازد. من هیچوقت چرندیات خرافی که طرز شکستن استکان آدم‌ها را به ذاتشان ربط می‌داد باور نکردم ولی آنقدر احمق نبودم که همه‌ی این اتفاقات معنی‌دار را تصادفی بدانم. تصمیم گرفتم تسلیم اراده‌ی بازی شوم.

برای گرامی‌داشت یاد اولین کسی که با نامردی بیرونش کرده بودم یک استکان پولکی خریدم. فقط خداخدا می‌کردم استکان خیلی خرد نشود. سنگ توی استکانم افتاد. ولی بیشتر از دعاهایم گیرم آمد. رسم داشتیم وقتی سنگ توی استکان کسی میفتد اما استکانش سالم می‌ماند طبق قرار ننوشته‌ای همه از او استکان بخریم. می‌گفتند پذیرفتن سنگ و نشکستن، نشانه‌ای‌ست از آدم کامل.

بخت به من رو کرده بود. هم پول زیادی از بردهایم بدست آورده بودم هم می‌توانستم سال‌ها استکان بفروشم. ولی مثل احمق‌ها جوگیر و دگرگون شدم. به دلم افتاده بود آخرین فرصت برای رستگاری بهم داده شده است. اعتراف کردم. البته شانس آوردم باور نکردند. حتا از فروتنیم خوششان آمد.


#بازنویسی

چه چیزها که بعد از سال‌ها می‌فهمم

نشسته‌ای
کتابت روی پایت
شستت تکان می‌خورد فقط
عکس شده‌ای
مانده در صفحه‌ای که ورق نمی‌خورد

الان که می‌نویسم سال‌ها گذشته است و دیکر شاعر نیستم. یک ساعت بعد از نوشتن پنج خط بالا گفتم می‌روم.

حالا یادم می‌آید کتاب را ورق زدی. ولی ندیدم یا اهمیت ندادم. منِ دیربین زودرنج.

آغازیدن

یک ساعت فرصت دارم چیزی سرهم کنم و اصرار دارم این بار نکته‌ای از روزمرگیم بیرون بکشم. با مرور امروز شروع می‌کنم چون هنوز عادت ندارم «بیاغازم». من آدم منعطفی نیستم و سخت به تغییرات عادت می‌کنم. «آغازیدن» من را یاد کار شنیعی با غاز میندازد. البته اگر حق داشته باشم با کلمه‌های فارسی شوخی کنم.

از صبح درس می‌خانم. شرح درس من به کار شما نمی‌آید. حتا شک دارم به کار خودم بیاید. ولی شصت و هفت روز مانده به آزمون وقت شک کردن نیست. سه ماه بی‌وقفه خاندم. با اسباب‌کشی عقب نیفتادم اما تسلط قبل را هم ندارم. سه تا از منابع تمام شده و باید مرور کنم. قرار است چند روز دیگر آزمون بگیرند و برای صد نفر اول دوره‌ی ویژه برگزار کنند. می‌خاهم در آن دوره‌ی ویژه باشم.

رقیب‌هایم بیشتر خانم‌ها هستند. مردها خیلی از ما ضعیف‌تر هستند و اگر خانم‌ها نبودند تراز این‌قدر بالا نبود. کلاس آنلاین است و گاهی وقتی خانمی پاسخ می‌دهد صدای بچه‌ای که معلوم است ازش آویزان شده و چیزی می‌خاهد هم می‌آید. با خودم می‌گویم یعنی کسی نیست دو دقیقه آن بچه را بگیرد؟

عوضش حمید همراه خوبی‌ست. شما نمی‌دانید ویروس‌های سیستان و بلوچستان با ویروس‌های بقیه‌ی شهرها خیلی فرق دارند، آنجا سرماخوردگی آدم را می‌کشد. وقتی چابهار بودیم یکی از این ویروس‌های وحشی چند روز بیمارم کرد. هوشیاریم بخاطر داروها یا بیماری کم شده بود. چند روز جسدی شده بودم که مثل بقیه‌ی جسدها بی‌آزار نبود و خرابکاری هم می‌کرد. حمید ازم مراقبت کرد. ازش تشکر می‌کنم می‌گوید یادم نیست. ولی من باز تشکر می‌کنم.

برای دلجویی از فارسی سرنام یادداشت را به آغازیدن می‌دهم البته بی‌ربط با این روزهایم نیست که اگر ادامه‌دار باشد و شهامتش را بدست بیاورم بیشتر درباره‌اش خاهم گفت.


#روزـچهارم

انسان کامل

دور تا دور اتاق آدم نشسته بود ولی وسط پر از استکان بود. چای می‌خوردند و استکان‌ها را روی زمین می‌چیدند. بعد اوستا چشمش را می‌بست که مثلن عادل باشد و یک سنگ مینداخت‌. استکان هرکی می‌شکست باید اتاق را ترک می‌کرد. استکان من شکست ولی جر زدم گفتم نه برای من نبود. چون با صدای صادقانه، یعنی بدون لرزش و با نگاه مستقیم به چشم اوستا گفتم باور کرد. کسی را بیرون انداخت که کنار من نشسته بود و صدایش ناخالصی داشت. بنظرم قربانی باور کرده بود من راست می‌گویم برای همین نتوانست خوب از خودش دفاع کند. آرزوی برد نداشتم ولی انتظارش را داشتم. کسی را در جمع نمی‌دیدم که به خوبی من برای پیروزی بجنگد. آنها از من خوششان نمی‌آمد یکیشان قبل از بازی آمد گفت اینها به تو حسادت می‌کنند. خودش را از آنها جدا کرد. ترتیبی دادم تا استکانم کنار مال او باشد. از آدم‌فروش‌ها خوشم نمی‌آمد. می‌گفتند استکان آدم‌های ناجنس خرد می‌شود و وقتی استکانش خرد شد ماجرای آدم‌فروشیش را گفتم. او را برای همیشه بیرون کردند. اما به من نزدیک نشدند. از آن روز استکانم هر روز خرد می‌شد و مانده بودم گردن بگیرم یا نه. چشم می‌دوختم که استکان لبه‌اش بپرد یا از وسط دونیم شود تا با انگ ناجنسی بیرون نروم. بالاخره نوبت به باخت من رسید. سنگ توی استکانم افتاد. ولی بیشتر از دعاهایم گیرم آمد. رسم داشتیم وقتی سنگ توی استکان کسی میفتد اما استکانش سالم می‌ماند طبق قرار ننوشته‌ای همه از او استکان بخریم. این را نشانه‌ای از آدم کامل می‌دانستیم. برای ما فقط بازی نبود. کسی که استکانش خرد می‌شد را مجبور می‌کردیم از شهر برود. کسی که استکانش با سنگ نمی‌شکست را روی سر می‌گذاشتیم. بخت به من رو کرده بود. هم پول زیادی از بردهایم بدست آورده بودم هم می‌توانستم سال‌ها استکان بفروشم. ولی مثل احمق‌ها جوگیر و دگرگون شدم. به دلم افتاده بود آخرین فرصت برای رستگاری بهم داده شده است. اعتراف کردم. البته شانس آوردم باور نکردند. حتا از فروتنیم خوششان آمد.

علی سطحی‌تر از آن بود که به اهدافش برسد

علی وقتی مریم دیگه نخاست ببیندش متوجه شد از صورتش خوشش نمیاد. دماغش یه فلفل‌دلمه‌ای قرمز بود که درست وسط صورتش کاشته شده بود. از اون مردای سفیدی بود که هروقت بیدارن سرخن. عصبانی می‌شد سرخ می‌شد، عرق می‌خورد سرخ می‌شد، ذوق داشت سرخ می‌شد، زور می‌زد سرخ می‌شد، خجالت می‌کشید سرخ می‌شد، غذای چرب می‌خورد سرخ می‌شد، مهمون سرزده می‌اومد سرخ می‌شد، اسم یکی یادش نمی‌اومد سرخ می‌شد. واسه اولین بار فهمید وقتی شکست عشقی می‌خوره هم سرخ می‌شه. بعدش زشتی و دماغش یادش رفت چون بسرش زد یه فهرست کامل از وقتایی که سرخ می‌شه با تعیین میزان قرمزی با دقت بالا بنویسه. باید سفیدترین و سرخ‌ترین حالت پوستش رو بدست می‌آورد. ولی چون ریاضیش ضعیف بود خیلی زود فهمید این کارا هیچ فایده‌ای نداره و به دوست صمیمی مریم پیشنهاد دوستی داد.

ذهن‌آگاهی در شرایط بحرانی

نصف سال درگیر آلرژیم و بینیم کیپه. وقتی نمی‌تونم درست نفس بکشم کم‌هوش می‌شم. کامل نمی‌فهمم دور و برم چه خبره و مجبورم رانندگی نکنم. واسه همین اسنپ می‌گیرم.

وقتی تو ماشینی باشم که خودم نمی‌رونم بیشتر می‌ترسم. گرمم می‌شه و چون عرق می‌کنم هیجانزده می‌شم.

معمولن یادم می‌ره از چی ترسیدم و اضطراب می‌گیرم. نمی‌تونم حواسمو جمع کنم و یه چیزایی رو باز می‌ذارم. شیر آب، در یخچال و دهنم که همش می‌جنبه.

اگه بدونم نباید چیزی رو بگم بیشتر حرف می‌زنم. مثه اون یه باری که قرص لاغری خوردم و فهمیدم شیشه توشه چون هرچی آب می‌خوردم بازم می‌خاستم و بااینکه دویست و پنجاه تومن پول داده بودم دیگه نخوردمش.

ولخرجی دلمو شور می‌ندازه. انگار یه چیزی داره تموم می‌شه. مثل اینکه توی حموم باشی، از کف نتونی چشاتو وا کنی و آب قطع شه.

تو یه جای نمناک با چشم بسته‌ی کف‌آلود و بینی کیپ نمی‌تونم بخابم. باید روی نفس‌هام تمرکز کنم و دست‌ها و پاهام. تا ذهنم بفهمه بدنم در همین لحظه کجاست و خطری تهدیدمون نمی‌کنه.

قانون، مانع خلاقیت

از هوش مصنوعی خاستم داستان بنویسد:
«یه داستان بنویس. با لحن کوچه‌بازاری و لهجه‌ی گرگانی. در مورد دختری به اسم لیلا که عادت داره وقتی استرس داره یواشکی سوزن بکنه توی بدنش. با یه پسر رفیق میشه ولی برادراش غیرتین و پسره رو می‌کشن. می‌خوام آخر داستان لیلا تبدیل به جوجه‌تیغی شه.»

لهجه و لحن را اجرا نکرد. پسر را هم نکشت. لیلا جوجه‌تیغی شد امیر را نجات داد و دست‌دردست یکدیگر شجاعانه از میان برادرانش گذشتند. پرسیدم نمی‌توانی از خشونت بنویسی؟ می‌خواهم امیر بمیرد. ولی درخاستم از فیلتر رد نشد. درشت بود.

امتحان کنید در اینستاگرام فحش بنویسید و بعد ترجمه‌ی کامنت را ببینید. رکیک‌ترین فحش می‌شود آی لاویو. احتمالن کسی که فارسی نمی‌داند خیال می‌کند فارسی حرف زشت ندارد. مثل زیرنویس «لعنتی» برای همه‌ی کلمات ناجور انگلیسی توی پلتفرم‌های قانونی.

ولی کارش در طنز بد نیست. ازش خاستم داستانی خلاقانه‌ و کمدی بنویسد. عروس دوازده ساله که فردای شب عروسیش با داماد چهل و هشت ساله‌ی خیلی پولدار، امتحان علوم دارد:

عروسی و امتحان علوم

در یک روز آفتابی و زیبا، در یک روستای کوچک، مراسم عروسی عجیبی در حال برگزاری بود. عروس، سارا، دوازده ساله و باهوش، به تازگی به سن نوجوانی رسیده بود و قرار بود با داماد چهل و هشت ساله‌ای به نام آقای ثروتمند ازدواج کند. آقای ثروتمند، مردی با موهای خاکستری و لباسی بسیار شیک بود که همه او را به خاطر ثروتش می‌شناختند.

مراسم عروسی باشکوهی برگزار شد. گل‌ها، لباس‌های زیبا و غذاهای خوشمزه همه آماده بودند. اما سارا در دلش نگران بود. فردای شب عروسی‌اش، امتحان علوم داشت! او همیشه عاشق علم و دانش بود و نمی‌خواست که به خاطر یک عروسی، نمره‌اش خراب شود.

در حین برگزاری مراسم، سارا به داماد نزدیک شد و گفت: «آقای ثروتمند، من فردا امتحان علوم دارم و باید درس بخوانم. آیا می‌توانیم این مراسم را کمی زودتر تمام کنیم؟»

آقای ثروتمند با خنده گفت: «عزیزم، من می‌توانم برایت معلم خصوصی بیاورم! چقدر پول داری؟»

سارا با نگاهی متفکر گفت: «من پول ندارم، اما می‌توانم از تو بخواهم که برایم یک ماشین بخری تا به مدرسه بروم!»

آقای ثروتمند با چشمان بزرگ شده گفت: «ماشین؟! اما تو هنوز خیلی جوانی!»

سارا با ناز گفت: «بله، اما اگر می‌خواهی من دختر خوبی باشم، باید به خواسته‌ام گوش بدهی!»

در نهایت، آقای ثروتمند تصمیم گرفت که مراسم را زودتر تمام کند. مهمانان با تعجب به او نگاه می‌کردند، اما او فقط لبخند می‌زد و می‌گفت: «این عروسی برای عشق نیست، بلکه برای علم است!»

بعد از پایان مراسم، سارا به اتاقش رفت و شروع به درس خواندن کرد. در همین حین، آقای ثروتمند تصمیم گرفت که کمی از ثروتش را خرج کند و یک معلم خصوصی برای سارا استخدام کند. معلم خصوصی یک دانشمند دیوانه بود که همیشه در حال آزمایشات عجیب و غریب بود.

سارا با خوشحالی مشغول درس خواندن شد و معلم دیوانه هم در گوشه‌ای از اتاق، در حال ساختن یک راکت فضایی بود. او هر بار که سارا جواب سوالاتش را درست می‌داد، به او یک شکلات بزرگ می‌داد.

فردای آن روز، سارا با اعتماد به نفس به امتحان رفت. او با یادگیری‌هایش از شب عروسی و کمک معلم دیوانه، توانست نمره عالی بگیرد. وقتی نتایج امتحان را دید، با خوشحالی فریاد زد: «من بهترین دانش‌آموز شدم!»

آقای ثروتمند که در گوشه‌ای ایستاده بود، با لبخند گفت: «می‌دانی عزیزم؟ شاید ازدواج ما به خاطر علم بهتر باشد تا عشق!»

و این‌گونه بود که سارا نه تنها یک عروس شد بلکه یک دانش‌آموز موفق نیز گردید. از آن روز به بعد، او همیشه می‌گفت: «عشق و علم می‌توانند دست در دست هم پیش بروند!»

کتاب بهترین ساخته‌ی بشر

چند روز است چیزی ننوشته‌ام. دنیای ادبیات چند روز است سارا خوشابی ندارد. مهم است؟ البته. هم برای من هم برای ادبیات و هم برای زبان. من و ادبیات و زبان جدا نیستیم. کتاب‌ها بدون خاننده می‌پوسند‌، من بدون کتاب‌هایم. امروز نشستم روی زمین و با فراغبال گرد کتاب‌ها را گرفتم و بسامان در کارتن چیدم. تا توانستم با کتاب‌ها وقت گذراندم. هرکدامشان قصه‌ای دارند. حافظ، سعدی، فروغ، خیام و خیلی‌های دیگر را بابا برایم خرید. اولین کتاب ساراماگو را عمواسماعیل. تاریخی‌ها را حمید. چندتا از نویسنده‌ها را از نزدیک دیده‌ام. بعد فکر کردم دلم می‌خاست کدام نویسنده را ببینم. کی حرفی داشته که ننوشته؟ چرا سلفون باباگوریو بالزاک را باز نکردم؟ چرا از بعضی کتاب‌ها دوتا دارم؟ کاغذ و جلد زبان زنده‌ی انور چقدر جذاب است. خوش‌بحالم که این‌قدر مارکز و کافکا دارم. چرا مرشد و مارگریتایم را امانت دادم به کسی که فروغم را بزور ازش گرفته بودم؟
کارتن‌ها را بستم ولی دلم نیامد بنویسم انبار. دلم برای کتاب‌هایم تنگ می‌شود. سانتیمال است؟ بله. رابطه‌ی من و کتاب‌هایم ظریف و احساسی‌ست.

پنج روز مرخصی می‌خاهم

روی زمین نشسته‌ام. میان بوی چندمنظوره‌ی اکتیو و صدای موزیک محلیِ «زیبای من تویی دلخاه من» با زمزمه‌‌ی «هوم، هوم،هوم»ِ الهام خانم از روی چهارپایه‌ی پلاستیکی صورتی. در خانه‌ی موقتمان.

خانه‌ی موقت شبیه پست موقت نیست. بعد از رفتن ما چند ماه بعد هم هنوز خانه است. ازدواج موقت هم نیست. گرچه وجه شبه زیاد دارند. پول داده‌ایم برای مدت معینی اینجا را برای استفاده‌ اجاره کرده‌ایم. اگر آن خانم موقت، زگیل تناسلی داشته باشد وجه شبه‌ها بیشتر هم می‌شوند چون از در و دیوار اینجا سوسک بالا می‌رود.

جای بدی نیست زیبا و بزرگ است ولی هرچیزی را برمی‌دارم سوسک از زیرش می‌جوشد. بار اول که آمدم از بوی کامن فهمیدم اما دستمان برای انتخاب باز نبود. کسی برای شش ماه خانه اجاره نمی‌داد.

الهام خانم آمد صبحانه خوردیم. صبحانه‌ی کارگری می‌چسبد. البته من کار نکردم ولی آن‌قدر رفتم و آمدم خسته شدم. اول کلید را جا گذاشته بودم رفتم تا خانه، نگو کلید توی کیفم بود. زیرانداز یادم رفته بود دوباره رفتم. نردبان هم. همیشه به آدم‌های حواس‌جمع و مرتب حسودیم می‌شود. هرچه فکر می‌کنم می‌بینم منصفانه نیست این همه ایراد در من جمع شده باشد و آنها همه‌چیزتمام باشند.

سر صبحانه فهمیدم برادر الهام خانم همسایه‌مان است و زنش برای اینها دعا گرفته، مادر خدابیامرز الهام خانم تا زنده بوده با ازدواجشان مخالف بوده و زنک با دعا زمین پدری را از چنگ اینها دراورده است. یک بار هم به پدرش گفته الهام اصلن قشنگ نیست و فقط پوستش سفید است. پدر خدابیامرزش ناراحت شده گفته خاهرهای تو خوبند، پوستشان رنگ گی من است، یک همچو چیزی البته به زبان محلی. برادرش از دور یک کاغذ نشان اینها داده که ببینید زمین مال من است ولی اینها هربار رفتند شکایت کنند زن‌برادر دعا گرفته و نگذاشته پی شکایت را بگیرند. از همین خاله‌زنک‌بازی‌ها که بعد از مرگ پدر و مادرهای زمین‌دار پیش می‌آید.

اینها را ننوشتم که غیبتم را موجه کنم. ولی این هم یکی دیگر از عیب و ایرادهایم است، شلوغ باشم نمی‌توانم تمرکز کنم. وقتی کسی از عیبش می‌گوید می‌گویم نه آدم می‌تواند خودش را تغییر دهد. گویا یکی باید به خودم گوشزد کند آدم می‌تواند تغییر کند.

شما که غریبه نیستید

مغز من پر از صداست. نمی‌ایستد. بله این متن خاهر و مادرِ خودافشایی‌ست، می‌خاهم سفره‌ی مغزم را برایتان باز کنم. همین حالا دارم رنگ‌ها را تکرار می‌کنم. کرم، طوسی، سفید، سیاه، کرم، طوسی، سفید، سیاه، کرم... در پس زمینه آهنگی مازنی از بی‌قراری می‌گوید. یک نفر گویا دارد می‌میرد و من را گناهکار می‌داند از تو باز کسی شاکی‌ست و کلمات درهم و بی‌فهم: «کتاب را من امروز که در کوچه رفتی برایت شفایت رهایت سراب. نه این بار در من ای نشسته به کاش خبری می‌رسید.»

گروه همسرایان یک لحظه خفه‌خون نمی‌گیرند. شده چند نفر باهم با شما حرف بزنند؟ صدا صدا صدا بس نمی‌کند. نمی‌ایستد. دلم برای خودم می‌سوزد.

جن‌های مومن ترسناک نیستند

این داستان براساس واقعیت است. کور شوم اگر دروغ بگویم. آقای جن آمده بود هشدار دهد خطری خانواده‌ی عسکری را تهدید می‌کند‌. تا پایان این داستان کسی از آقای جن قدبلند چشم و ابرو مشکی ما نپرسید اسمش چیست. ولی من به او آقای جن می‌گویم چون مردانگیش بیشتر از چشم و ابرویش توی چشمم بود. بیخود دنبال من نگردید. من از آقای جن هم غیرطبیعی‌تر هستم و عضو خانواده‌ی عسکری نیستم.

لیلا تازه‌نازعروس خانواده ترسیده بود. جاری پیرترش گفت احمق این جن مومن است از کافرهایشان بترس که اگر به جانت بیفتند دمار از روزگارت درمی‌آورند.

جن رفته بود توی حمام و می‌گفت اگر می‌خاهید حقیقت را بفهمید باید بیایید توی حمام لخت شوید. سه جاری و مادرشوهر و دخترش رفتند توی حمام. از آن خانه قدیمی‌ها بود که هنوز بازسازی نشده بود و حمامش گرمکن و سکو داشت. ردیف نشسته بودند روی سکو. خیلی فرقی ندارد کدام حرف را کدامشان می‌زد فقط چندتایی را نقل قول می‌کنم که بدانید ازخداخاسته لخت نشدند.

- جدی گفت لخت شیم؟
- فک کردی جنا اونقدر باهوشن که شوخی کنن؟
- پس تو قبول می‌کنی لخت شی؟
- هممون قبول می‌کنیم وگرنه اینجا نمیومدیم.
- نظر منو بخاین حقیقت مهمتر از عصمت ماست.
- وا افشین بفهمه منو می‌کشه.
- از کجا می‌خاد بفهمه؟
- تو به علی بگی چون براش مهم نیست بعد علی به افشین بگه.
- هیشکی جیکش درنیاد. پسرا من بفهمن غیرتشون برنمی‌داره زناشون واسه حقیقت لخت شدن.
- وا ننه یعنی می‌گی سعید غیرت نداره؟ فقط پسرای تو مردن؟
- سعیدم پسر منه.
- مامان جون ما فقط دنبال حقیقتیم.
- من الان چراغو خاموش می‌کنم یا لخت شین یا برین بیرون.
- خب یکیمون فداکاری کنه لخت شه حقیقت رو بفهمه بعدش به بقیه بگه.

- من اینجام حرفاتونو می‌شنوم. اگه نشنوم هم می‌فهمم چون گوشام بزرگتر از مال شماست.
حرف آخر مال جن بود.

مادرشوهر چراغ را خاموش کرد. هیچ‌کس بیرون نرفت. هیچ‌کس هم لخت نشد. جاری‌وسطی پای راستش را باز کرد و قلنج رانش را گرفت. بقیه هم کارش را تکرار کردند. خوششان آمد.

- پس شما می‌خاین مثل کبک سرتون رو بکنین تو برف؟
- ما به ماوراطبیعه اعتقاد نداریم.
- من ماوراءالطبیعه نیستم. من عین طبیعتم. فقط توی فیزیک شما جا نمی‌شم. شما نباید فیزیک و طبیعت رو یکی بدونین.
- جنا هم دانشمند دارن؟
- نه فقط این جمله رو یادمون دادن که از خودمون دفاع کنیم. شما ما رو بالکل از اعتبار انداختین.

چند دقیقه بعد از سکوت سرد سینمایی صحنه، لیلا تازه‌نازعروس خانواده‌ی عسکری با تن شاداب و سینه‌هایی که باهم قهر بودند، لخت ایستاد جلوی آقای جن، بعد مادرشوهر، دخترش و عروس‌های دیگر بدن‌های سفید لایه‌لایه‌شان را بیرون انداختند حقیقت را فهمیدند و خانواده را از خطری که تهدیدش می‌کرد نجات دادند.

من هم آن وسط جوری که کسی نفهمد لخت شدم تا حقیقت را بفهمم و به شما بگویم، گویا دو تا دختر قد دراز که یکیشان شبیه شتر بود و دیگری مثل اسب عقب‌مانده‌ی محسن خان پاهایش را گَلِ هم مینداخت، برایشان کن‌فیکون گرفته‌ بودند و اگر خانواده‌ی عسکری دست نمی‌جنباندند به باد می‌رفتند.

خدا خیر بدهد آقای جن را، خیلی مرد بود.