Дилором АБДУРАҲМОН қизи🪷

Михаил БУЛГАКОВ

Хон алангаси
Ҳикоя

(Давоми, боши аввалги саҳифада)

– Бу ўзи ким?
– Охирги князь, – хўрсиниб жавоб берди Иона, – Антон Иоаннович, уларнинг барчаси кавалергардлар формасини кийишган, Россия империясида хизмат қилишган.
– У ҳозир у қаерда? Ёки вафот этганми? – эҳтиёткорона, эҳтиром билан сўради хоним.
– Нега вафот этаркан... Улар ҳозир чет элда. Аввал бошидан чет элга жўнаб кетишган, – деди, яланғочнинг яна бир қитмир гап ташлаб қолишидан чўчиб Иона.
Шу дам яланғоч князнинг ҳануз тирик эканига шубҳаланиб, оғзини очиб, қараб турган эди, ёшлар тўдасидан кимдир унга қараб:
– Э, Семён, бас, етар, тупурсанг-чи ҳаммасига... тирик бўлса ҳам қариб, қартайиб қолгандир...
Яланғоч чурқ этмай қолди.
– Қандай қилиб? Улар тирикми? – таажубланди яна бир хоним. – Ахир бу жуда ажойиб-ку!.. унинг болалари ҳам бордир?
– Боласи йўқ, – маюс жавоб берди Иона, – Худо унга фарзандни насиб қилмаган... Ҳа. Уларнинг кенжа укаси Павел Иоаннович эса, урушда ҳалок бўлган, немислар билан жанг қилган... У шу... император отлиқ гвардияси полкида хизмат қилган. Ўзи бу ерлик эмас, ўша пайтдаги Самара губерниясидан эди...
– Ажойиб қария... – дея, завқ билан шивирлади кимдир.
– Унинг ўзига бир музей керак, – тўнғиллади яланғоч.
Сайёҳлар хон ётоғи жойлашган чодир (шатёр )нинг ёнига келишди. Тепадан тортилган пушти ранг юлдузли ипак мато девор бўйлаб тўлқинсимон ёйилган. Девордаги пушти ранг гилам ҳар қандай товушни пасайтириб, ютади. Пушти ранг нафис тўрпарда ортида икки кишилик ўринли ўймакор кровать турибди. Унда худди яқин орада, балким шу оқшом икки вужуд ухлаб, тургандек. Бунда гўё ҳамма нарса уйғоқ, кумуш барг ромли кўзгу ҳам, стол устидаги суяк жилди альбом ҳам, рассомлар дастгоҳида турган сўнгги княз аёли – ёш княгинянинг портрети ҳам, пушти ранг либосдаги княгинянинг портрети ҳам гўё тириклик ичра нафас оларди. Тарашланган шишали чироқ, ёрқин рангли ромлардаги варақлар, тўшак узра ташлаб қўйилган ёстиқлар ҳам жонли туюларди... Иона шу кунга қадар саёҳатчиларни қарийиб уч юзинчи марта Тўқай-Беклар ётоғига бошлаб келар экан, ҳар гал бундаги гиламлар устида одимлаётган бегона қадамлардан, ётоқ узра тўшакни бамайлихотир тамоша қилаётган бегона нигоҳлардан ғурури топталар, ноқулайликдан ранж-аламда юраги ачишар, дили оғрир эди. Шармандалик. Аммо бугун улар орасида яланғочнинг юргани ва яна қандайдир куни бўйи кўнглини ғаш қилаётган ғалати ҳолат таъсирида юраги алланечик зирқираётганини тушуниб ҳам бўлмасди... Шунинг учун музей тамошаси якунига еткач, Иона енгил нафас олди. Чақирилмаган меҳмонларни бильярдхонадан ўтказиб, йўлакка, ундан иккинчи шарқий зинапоя орқали ён тарафдаги айвонга ва ниҳоят у ёқдан ташқарига чиқариб, кузатиб юборди.
Қария музейга келганларнинг бир тўда бўлиб оғир эшик орқали чиқиб кетишганини ўз кўзи билан кўрди ва Дунька улар ортидан эшикни ёпиб, қулфлаб қўйди.

* * *

Рус тилидан Дилором АБДУРАҲМОН таржимаси

Ҳикоянинг довоми кейинги саҳифада

Михаил БУЛГАКОВ

Хон алангаси
Ҳикоя

(Давоми, боши аввалги саҳифада)


Яланғоч тўда орасидан суриб ўтиб, унинг бронза бош кийимини тирноғи билан таққиллата туриб, деди:
– Мана ўртоқлар, ажойиб зот. Ўн тўққизинчи асрнинг биринчи ярмида ўтган машҳур фоҳиша...
Тўла аёл уятдан қизариб кетди, зудлик билан қизининг қўлидан тутиб четга ўтар экан, унга қараб, деди:
– Бунинг ҳаммасини Худо билади... Веражон, қара қизим, бу ёқда боболаримизнинг қандай портретлари бор экан-а...
– Николай Палкиннинг ўйнаши, – сўзида давом этди яланғоч, кўзойнагини тўғирлар экан, – у ҳақда ҳаттоки баъзи буржуа ёзувчилари ҳам ўз асарларида ёзиб қолдирган. Бу аёлнинг қилмишларини ақлга ҳам сиғдириб бўлмайди. Унинг атрофида унинг кўнгли тусамаган, майли бўлмаган бирорта ҳам истараси иссиқ йигит қолмаган... Улар иштирокида Афина шаҳвоний кечаларини уюштирган...
Иона лабини тишлаб, қийшартирди, хўрлигидан хира тортган кўзларига ёш қуйилиб келди ва қўллари титрай бошлади. У нимадир демоқчи бўлди, лекин индамади, икки марта чуқур нафас олди. Бу пайтда эса саёҳатчиларнинг барчаси катта қизиқиш билан дам кўп нарса биладиган яланғочга дам бронза аёлга тикилардилар. Ўзига оро бериб, бўяниб олган хоним бюстнинг атрофини айланиб чиқди, ҳаттоки улар орасидаги нуфузли чет эллик ҳам, рус тилини тушунмаса-да, яланғочнинг орқасидан кўз узмай, диққат билан узоқ тикилиб қолди.

Сайёҳлар кнаязнинг кабинети орқали, эспантонлар , палашлар , қайирма қиличлар, зирҳли подшоҳ жангчилари, дубулғали кавалергард лар, сўнгги император портретлари, замбараклар, қадимги пилта милтиқ, қиличсимон найзаларни томоша қилишди. Тўқай-Беклар катта авлодлари ва кейинги авлодлар хизмат қилган отли кавалергардлар гуруҳлари акс этган сарғайган фотосуратлар, Тўқай-Беклар отхоналари, пойгачи отларнинг фотосуратларини, ичи лиқ тўла оғир китоблар тахланган жавонлар бўйлаб тамоша қилиб ўтишди.
Бор бўйи текин гиламлари тўшалган, хонтахталар устига ҳар хил чилимлар, турли-туман чилим найлари тизиб қўйилган чекиш хонасидан юриб ўтишди. Оч яшил чиройли кимхоб гиламлар билан безатилган эски чироқли қандил осилган кичик меҳмонхонани тамоша қилишди. То ҳануз пальма шохлари сўлмаган, бойлар қароргоҳларида қуриладиган, турли дарахт, бута ва ўсимликлар билан безатиладиган махсус дам олиш жойини саёҳат қилишди. Сўнгра, заррин ярақлаб турган ойнаванд шкаф ва унда ҳаво рангда жилоланиб кўзни қувнатувчи сопол ва чинни буюмлар териб қўйилган яшил хонага ўтишди. Шунда Иона идишлардан хавотирланиб, Дунькага кўз қири билан қараб, ишора қилиб қўйди. Айнан шу хона деворидаги суратда оқ мундир кийган, келишган бир офицер қиличига суяниб, шукуҳ билан боқиб турарди. Тўладан келган хоним унинг бошидаги олтиқиррали юлдузли дубулғасига, қўлқопининг айлана оғзига, учи тепага қараб бураб қўйилган қора мўйловига боқар экан, Ионнадан сўради:

Рус тилидан Дилором АБДУРАҲМОН таржимаси

Ҳикоянинг довоми кейинги саҳифада

Михаил БУЛГАКОВ

Хон алангаси
Ҳикоя

(Давоми, боши аввалги саҳифада)

Товушлар орасидан яланғочнинг овози элас-элас қулоққа чалинди. У ярақлаб турган паркет устини оёғи билан айлантириб, чизиб кўрсатиб, Ионадан сўради:
– Паркетни ким қилган?
– Крепостной деҳқонлар, – хушламай жавоб берди Иона, – ўзимизнинг крепостнойлар.
Яланғоч унинг жавобини маъқуллаш ўрнига, заҳарханда тиржайди.
– Зўр ишланган, бошқа нима ҳам дейиш мумкин. Текинхўрларнинг оёғи учун мана бу матоҳларни йўнгунча халқнинг елкаси узилгани кўриниб турибди. Онегинлар... тринг... бринг... Эҳтимол туни бўйи кетини узмай рақсга тушишгандир. Ахир, қиладиган бошқа ишлари ҳам бўлмаган-да.
Шу тобда Иона, “Бу яланғочнинг худди ўлат янглиғ ёпишиб олганини қаран-га, эй, Парвардигорим, ўзинг кечир”, – дея, хаёлидан ўтказиб, хўрсиниб нафас олди, сўнг бошини чайқаганча, ишида давом этди.
Деворлар хира тортиб, тилла ромлар қоронғу полотно ортида кўринмай қолди. Эгнига оқ мўйнали либос кийган, хўппайтирилган оппоқ сочи устидан тиллақош тақиб, сурмали қошлари ва ҳайбатли тож остидан бутун девор бўйлаб Екатерина II боқиб турибди. У нозик, ингизча учли бармоқларини курсининг туткичи устига оҳиста қўйиб олган. Унга қарама-қарши томондаги деворда, рангли полотнода кўксига тўртбурчак юлдуз тақиб олган ёш пучуқбурун чиройли савлат тўкиб, онасига нафрат билан боқиб турарди. Она ва ўғилнинг атрофида то хона шифтининг нақшинкор ганчига қадар Тўқай-Бек-Ўрда княгиня ва князлари ўз қариндошлари билан қараб туришарди.
XVIII аср мўйқалам санъатига мансуб, иштиёқ билан чизилган ялтироқ, қора дарз кетган ёриқлари билан товланиб турувчи, қоронғуликда қанчалар ривояту, афсоналар ичра, вақт ўтиши билан хира тортган полотнодан қўлида сопига рангли тошлар қадалган, ярқираб турган қилич тутган ғилайкўз, қора ва ваҳший, қонхўр уруғ боши Кичик Ўрда султони Тўқай хон савлат тўкиб ўтирибди.
Ушбу девор узра яримминг йилдан кўп вақт давомида асли насли аслзодалар, довюрак князлар, хонлару подшоҳлар қонидан бўлган Тўқай-Беклар сулоласи жам бўлиб боқиб турди. Улар наслининг тарихи, хотираси хира тортган полотнодан турли доғлар аро, гоҳ жанговор зафарлар доғи, гоҳо шармандалик лаънати, гоҳо муҳаббат, гоҳ нафрат, иллат, фаҳш каби доғлар ичра ёдга олинди...
Бронза тагкурсида бронзадан ясалган, яшил тусга кира бошлаган она бюсти турарди. Унинг бошкийими бронза лента билан иягининг тагидан бойланган, кўксидаги шифри чўзинчоқ қотиб қолган ойнага ўхшаб кетарди. Ўткир бурунли бу аёлнинг қуруқшиган оғзи нимагадир чоғланган. У ҳаёти давомида ҳаммани ҳайратга солиб, чегарасиз бузуқ, фаҳш ишлари билан иккита – соҳибжамол гўзал ва мудҳиш, Мессалина деган ном олиб, довруғ таратди. Намчил туман ичра шавкатли ва даҳшатли шаҳарнинг шимол томонларида бу каби афсоналарнинг ёйилишига ўша оқ ҳарбийча тор шимли генерал га унинг биринчи муҳаббати билан боғланган кунлари сабаб бўлган эди. Унинг портрети Александр I билан бир хонада, унга ёнма-ён осиб қўйилган. Аёл ундан сўнг, унинг қўлидан Тўқай-Бек-отага ўтиб сўнгги, ҳозирги князни туққан. Бева қолгач, айниқса уни қип яланғоч ҳолда тўртта келишган хизматкор йигитлар ҳовузда арқон ҳалинчакда чўмилтиришгани ва бу воқеа ҳам шов-шув бўлиб, тарқаб кетгани уни росса шарманда қилди...

Рус тилидан Дилором АБДУРАҲМОН таржимаси

Ҳикоянинг довоми кейинги саҳифада

Михаил БУЛГАКОВ

Хон алангаси
Ҳикоя

(Давоми, боши аввалги саҳифада)

– Оёқларингизни поёндозга артиб киринг, – деди, Иона ва ҳар гал саройга кираётган чоғидаги каби унинг юзи жиддий, тантанавор тус олди. Дунькага қараб шивирлади: “Дунь, кузатишдан чалғима...” – ва кираверишдаги айвоннинг ойнаванд эшигини оғир калит билан очди. Унда оқ мармардан ишланган ҳайкалчалар меҳмонларга таъзим бажо айлаб панжарадан боқиб туришарди.
Улар тўқ қизил рангли гиламлар тўшалиб, олтин сим билан таранг тортиб қўйилган зинапоя орқали кўтарила бошладилар. Яланғоч ҳаммадан олдинда, Ионанинг ёнида, яланг оёқлари билан момиқ зина бўйлаб мағрур қадам ташлаб борарди.
Устумлар орқасидаги катта кенг дераза ойнаси узра оҳиста тушаётган кечки ёруғлик юмшоқ, нафис оқ пардалардан ичкарига сизиб турарди. Сайёҳлар юқоридаги майдончада туриб, ўгирилиб, зинанинг босиб ўтилган, ўпирилган жойини ва оқ мармар ҳайкалчалари бўлган панжарани тамоша қилишди. Қора полотноли портретларнинг оқ, ора деворини, ингичка ипда, узилиб кетай деб турган нафис ипли ўйма қандилни томоша қилишди. Бу пайт тепадаги, гўё қайларгадир баландлаб учиб кетаётган амурлар – яъни камалак билан қуролланган қанотли бола қиёфасидаги муҳаббат мабудлари пушти рангга кирган эди.
– Верочка, қара, қара – дея, шивирлади, тўладан келган она, – яхши даврларда князлар қандай яшаганлигини кўряпсанми?
Иона четда туриб, уларни кузатмоқда эди, унинг тарошланган, ажинли юзида сокин, кечки мағрурлик акс этиб турарди.
Яланғоч бурнининг устидаги кўзойнагини тўғирлаб олиб, атрофга тикилганча деди:
– Бу саройни ҳам шубҳасиз Растрелли қурган. Ўн саккизинчи аср.
– Қанақа Растрелли? – деди, секин йўталганча унга жавобан, Иона. – Бундан бир ярим юз йил илгари Князь Антон Иоаннович қурган, охирати обод бўлсин, – дея, оғир нафас олди у. – Мана шундай, олдинги князнинг бобосининг бобокалони.
Ҳамма Ионага қараб ўгирилди.
– Сиз аниқ билмайсиз шекилли, – дуди яна унга жавобан яланғоч, – бу аниқ, Антон Иоаннович даврида қурилгани аниқ, ахир мемор Растрелли эмасмиди? Иккинчидан, Худо раҳмат қилгур, ҳозирда у йўқ, олдинги князлар ҳам Худога шукурким, энди йўқ. Мен бир нарсага ҳечам тушунмаяпман, бу ернинг хўжайини ўша аёлнинг ўзи қани?
– Хўжайинми, – деди, Иона яланғочга қараб нафтатидан нақ бўғилаёзиб, – унинг тиши оғриб ётибди, ўлаяпти, балким эрталабгача ҳам бормаслиги мумкин. Охиратга келадиган бўлсак, сиз ҳақсиз. Кимлар учундир у йўқ. Аммо, айтиб қўяйки, жаннатга иштонсиз киролмаслигинг тайин. Ёки нотўғри айтаяпманми?
Ёшлар бирданига шарақлаб кулиб юборишди. Яланғоч кўзларини пирпиратиб, лабини чўччайтириб олди.
– Аммо, сизга айтсам, сизнинг қарашларингиз ҳар ҳолда, ҳозирги давргига қараганда анча ғалатироқ экан, охиратга ҳам, князларга нисбаттан ҳам... Менга негадир шундай туюлаяпти...
– Қўйсангизчи ўртоқ Антонов, – тўда орасидан муросага чорловчи қизболанинг овози жаранглади. Шундан сўнг,
– Семён Иванович, майли, ўз ҳолига қўйсангчи! – деган, дўриллаган йўғон овоз ҳам эшитилди.
Тамоша давом этарди. Кунботарнинг сўнгги нурлари оқ тувакдан айвоннинг ойнали эшиклари узра чирмашиб бўй чўзган чирмовуқгуллар тўри орқали ичкарига тушиб турарди. Мана бу олтита ўйма баргли оқ устунлар устида қачонлардир биргаликда жўр бўлган мусиқачиларнинг найлари ялтиллаб турган. Ўша даврда устумлар қувончдан мамнун, беғубор кўкларга кўтарган тилла суви югуртирилган енгил, курсилар ботартиб девор тагига тизиб қўйилган. Гўё девордаги қора шамдонлар ичида ёниб тугаган оқ шамлар худди куни кечагина ўчирилган каби эди. Тепада айланиб учаётган муҳаббат мабудлари орасида яланғоч аёл бетизгин булутлар узра рақсга тушмоқда эди. Оёқ остидаги силлиқ шахмат паркет пол ўта тойинчоқ эди. Қора ҳошиёли шахматнинг устида турган бугунги оломоннинг жонли тўдаси жуда ғалати туюлар эди, айниқса гуруҳдан ажралиб турган тилла кўзойнакли ажнабийнинг аҳволи алланечук тушунарсиз нохуш ва ғамгин кўринарди. У устумлар орқасига ўтиб олиб, худди жодуланган каби чирмовуқгул шохлари орасидан олис-олисларга тикилиб, томоша қиларди.


Рус тилидан Дилором АБДУРАҲМОН таржимаси

Ҳикоянинг довоми кейинги саҳифада

Михаил БУЛГАКОВ

Хон алангаси
Ҳикоя

(Давоми, боши аввалги саҳифада)


Соат 6 яримда Москвадан шаҳар атрофига қатнайдиган поездда саёҳатчиларнинг биринчи гуруҳи етиб келишди. Улар йигирма кишидан иборат хушчақчақ ёшлар эди. Сайёҳлар орасида мош ранг кўйлак кийган ўсмирлар ҳамда оқ матросча, йўл-йўл ола чипор кофта кийган бошяланг қизлар бор эди. Улар яланг оёқларига сандал кийиб олишган, қай бирлари уриниб қолган қора туфлиларда, ёшлари эса учи тўмтоқ баланд этик кийиб олишган эди.
Аммо, улар орасида ёши анча катта, қирқларни қоралаб қолган бир одамнинг ҳам юргани Ионани ҳайрон қолдирди. Агар унинг «1-е реальное училище» деган ёзуви бор тамғали қайши билан белига тортиб боғланган, тиззасини ҳам ёпмаган оч кофе ранг калта иштони, ҳамда бурнининг устидаги нопармонга мойил илгичли кўзойнагини айтмаганда, у қип яланғоч эди. Унинг хиёл букилиб турган елкасини буткул эски жигарранг тошма қоплаган, оёқлари эса икки хил – ўнг оёғи чапига қараганда йўғон бўлиб, ҳар иккала узун оёқларига вена қон томирларининг тугунчалари чизилиб қолган. Ўсмир йигит-қизлар гўё бу яланғоч одамнинг поездда улар билан бирга келиб, қўрғонча музейни тамоша қилаётганига ўзларини шунчаки беэтибордек тутишаётган бўлсаларда, бу ҳолат кекса, ғамгин Ионнани ҳайратга солиб, ажаблантирди.
Яланғоч қизлар орасига тушиб олиб, бошини қашиганча дарвоза томондан саройга қараб келаётганди. Унинг мўйловининг бир томони буралганга ўхшар ва соқоли худди ўқимишли одамларникидек қиртишлаб олинганди. Ёшлар Ионанинг атрофини ўраб олишиб, қушларга ўхшаб чуғурлашиб, тинимсиз кулаётгани Ионани бутунлай шошириб, адаштириб қўяёзди ва у асабийлаша бошлади. Жомлар ҳақидаги миясига келган хаёллардан ташвишланиб, қайта-қайта Дунькага яланғочни кўрсатиб ишора қилди. Дунька эса яланғочнинг ҳар хил оёқлини кўриб, ёноқлари ёрилиб кетай деб, кулгудан аранг ўзини тутиб турарди. Шу дам камига, бу ҳам етмагандай қаёқдандир Цезарь пайдо бўлиб, бошқаларни ҳеч қандай қаршиликсиз ўтказиб юбориб, яланғочга қараб ўзгача хириллаганча, қари қаҳри билан йўтал аралаш ҳура кетди. Сўнгра аянчли, ғамгин товушда увлай бошлади.
“Туф-ей, лаънати – дея, боши гангиб, дарғазаб бўлган Ионанинг кўнглидан, чақирилмаган меҳмонга қараб, – сени бу ерга қайси бир шайтон бошлаб келди ўзи. Хўш, Цезарь нега бунча увламасанг. Мабода кимнингдир ўлимини йўқлаётган бўлсанг, шу... яланғоч бўла қолсин, деган хаёл ўтди”.
Шундай қилиб, Цезарнинг ёнидан ўтишга тўғри келди, чунки тўданинг орқасидан изма-из беш нафар хуш-хулқ, яхши саёҳатчилар келаётган эдилар. Яланғочни кўриб уларнинг орасидаги тўладан келган аёлнинг юзи ғазабидан қизариб кетган эди. У билан узун сочларини ўриб олган ўсмир қизалоқ ҳам бирга юрарди. Яна бир чиройли аёлнинг ёнида новча бўйли, соч-соқоли тарашланган жаноб ва тилла кўзойнакли, кенг, ёрқин рангли пальто кийиб, қўлига ҳасса ушлаб олган бир ажнабий қария, бой жаноб ҳам бор эди. Цезарь яланғочдан сўнг яхши саёҳатчиларга қараб ташлана кетди ва ғазаб ичра қари, ўтмас, кўзлари билан аввал аёлнинг яшил соябонига қараб, сўнгра ажнабий, қарияга қараб ҳура бошлади. Шунда кекса жанобнинг ранги оқариб, орқага тисарилди ва ҳеч ким тушунмайдиган ўз тилида нималардир деб тўнғиллади.
Иона Цезарнинг бу қилиғига чидаб туролмай уни алла нима биландир сийлашга мажбур бўлди, унга жавобан кучук ўша заҳоти ҳуришдан тўхтаб, ғиншиганча кўздан ғойиб бўлди.

* * *

Рус тилидан Дилором АБДУРАҲМОН таржимаси

Ҳикоянинг довоми кейинги саҳифада

#Таржима

Михаил БУЛГАКОВ

Хон алангаси
Ҳикоя

Қуёш Орешнев қарағайлари орқасига ўтиб ботаётган маҳалда, Қайғу Худоси Апаллон саройнинг олд томонидан соя тарафга ўтиб олди. Шу пайт музей назоратчиси Татьяна Михайловнанинг ҳужрасидан фаррош Дунька югурганча келиб:
– Иона Васильич! Ҳой Иона Васильич! Юра қолинг тезроқ, сизни Татьяна Михайловна сўраяптилар, бугунги саёҳат ҳақида нимадир тайинламоқчи. Унинг жағи шишиб кетган, афтидан тоби қочиб қолганга ўхшайди! – дея, баланд овозда қичқирди.
Ёноқлари пушти ранг Дунька зудлик билан ортга қайрилиб, елдек югураркан, юбкасининг кенг этаги қўнғироқдек айланиб, яланг болдирлари кўриниб кетди.
Мункиллаб қолган кекса хизматчи чол Иона қўлидаги супургини четга ирғитиб, ёндирилган қуюқ бурганлар кулининг ёнига қараб туфлади-да, отхона тарафдан ўтиб Татьяна Михайловна томонга йўл олди.
Назоратчи ҳужрасининг дарчаси ёпиқ турар, даҳлизда эса аллақачон йод ва камфара ёғининг ҳиди анқиб кетган эди. Иона нимқоронғулик ичра оҳиста ингранаётган овозни эшитди. Ғира-шираликда кроват устида Мумка лақабли мушукнинг оппоқ қуённикига ўхшаш катта қулоқлари ва унинг ғамгин боқиб турган кўзлари элас-элас кўзга ташланди.
– Тишингми? – ачиниб, ишора билан сўради Иона.
– Ти-шиим... – хўрсинди оппоқойим.
– Ў... ў... ў... мана сенга керак бўлса, – дея, ҳамдардлик билдирди Иона, – қандай азоб! Дамо-дам Цезарнинг ҳам жағи тинмай увлагани, увлаган... Мен уни, тентак, куппа-кундузи нега мунча ув тортасан? Ахир ҳеч ким ўлаётгани йўқ-ку. Ўчир, овозингни, ҳе, ўз бошингни егур, деб уришдим. Сен эса тишинг оғриётган томондаги жағингнинг устига товуқнинг гўнгини бос, оғриғи бир пасда тинади, қолади.
– Иона... Иона Васильич, – оҳиста сўзлади Татьяна Михайловна, – бугун чоршанба, музейга одамлар келадиган кун. Мен эса чиқолмайман. Бу азобни қаранг. Энди саёҳатчиларни ўзингиз бир амаллаб сайр қилдирасиз. Уларга ҳамма нарсани кўрсатинг. Мен сизга ёрдамга, Дунькани ҳамроҳ қилиб юбораман.
– Ҳа, майли... Ҳар иш Худодан. Жўната қол. Ўзимиз қараймиз, амаллаймиз, асосийси, доимгидек жомларга эҳтиёт бўламиз. Ҳар хил одам келиб кетади-да... Ким билади дейсан, борди-ю, қайси бирови олиб, чўнтагига солиб кетса, бунинг ҳеч қийин жойи йўқ... Шунда уларнинг ном-нишонини ҳам тополмайсан. Аммо кейин ким жавоб беради? Биз, албатта. Картиналардан қўрқмайман, уларни, чўнтакка солиб, яшириб бўлмайди. Тўғри айтаяпманми?
– Дуняша сиз билан изма-из юради, орқангиздан кўз узмай, кузатиб, диққат билан эҳтиёт бўлади. Мабода, улар мени сўраб қолишса, кузутувчи бетоб бўлиб қолди, деб айтинг.
– Хўп, хўп. Сен эса, – дея, жағини кўрсатиб, гўнгга ишора қилди чол. Докторлар – улар ҳозир жағни осонгина кесиб, тишни суғуриб олади. Бир пайтлар Федор Орешневский деганининг ҳам худди шундай жағини кесиб, тишини суғуриб олишувди, натижа нима бўлди, у киши ўлиб қолди. Бу анча йиллар илгари бўлган воқеа. Ўшанда унинг ҳам ҳовлисида кучиги росса увлаганди.
Татьяна Михайловна бир инграб, деди:
– Боринг, борақолинг Иона Васильич, саёҳатчиларнинг қай бирлари аллақачон келиб ҳам улгургандир...
Иона оқ плакатли оғир чугун дарчани очиб қўйди, унда шундай ёзувлар бор эди:

ХОН ҚАРОРГОҲИ
МУЗЕЙ-ҚЎРҒОНЧАСИ

Музейга кириш чоршанба, жума ва якшанба кунлари
соат 6 дан кеч 8 гача.
Рус тилидан Дилором АБДУРАҲМОН таржимаси

Ҳикоянинг довоми кейинги саҳифада

#iqtibos

Агар денгизга мўмин билан кофир тушиб кетса, сузишни билган қутилади. Сабаби, Аллоҳ жоҳилларнинг ёнини олмайди. Гарчи у мўмин бўлса ҳам.

⸺ Мустафо Маҳмуд, мисрлик шифокор ва файласуф.

@BeshinchiTomon

Тилдан англаганга сўз,
ҳолдан англаганга кўнгил
омонат этилар.

                   Мавлоно РУМИЙ

Александр КУПРИН

Миннатли нон
Ҳикоя

(Давоми, боши аввалги саҳифада)


Гарфнинг дўстлари мен ётган қийшиқ курсининг ёнидан ўтаётганида унинг жуда аянчли аҳволига масхараомуз ишора қилиб, “кўнгилимни кўтариб” қўйишни ёқтиришарди. Улар уни азоб курсиси, деб атардилар.
Ўша мен жиноят содир этган куним, графнинг меҳмонларидан бири жаноби Лбов, унга қолдирилган меросни ювиш учун барча улфатларни ресторанга таклиф қилган эди. Мен ҳам ресторанга бориш учун кийимларимни кийя бошладим. Уйдан ташқарига чиқаверишда зина устида нохосдан жаноби Лбовга туртиниб кетдим ва дарҳол ундан узур сўрадим.
– Ҳеч қиси йўқ, аҳамият берманг, – деди у ва сўзининг орқасидан, – Ҳа, айтганча Федоров, сиз боришга чоғланиб бекорига оввора бўлаяпсиз, шекилли. Тушунишимча, ҳали сизни ҳеч ким таклиф қилганича йўқ... – дея, қўшиб қўйди.
Мен кутилмаганда унинг бу беаёв сўзлардан кейин довдираб, нима қиларимни билмай, пиллапоя устида тўхтаб қолдим. Бу чоғда меҳмонлар бирин-кетин шовқин солиб эшикдан ташқарига чиқаётган эдилар. Уларнинг ичидан кимдир менга қараб,
– Ҳа, сиз бора қолинг, ўша ўзингизнинг азоб ўрнингизда ётиб дам ола туринг, дея қичқирди, овозини баландлатиб.
– Ҳа, худди шундай! Борақолинг ўша ўзингизнинг муттаҳам ўриндиғингизга! – дея, қўшиб қўйди яна кимдир.
Улар биргалашиб, “хо-хо”лашиб кулишганча, ресторанга жўнаб кетишди. Мен ночор қайтиб келиб, ўрнимга чўзилдим. Ич-ичимдан эса, негадир дамо-дам: “Улар айтган гапларидан афсусланишади, мени олиб кетиш учун ортимдан кимнидир юборишади”, деган хаёл ўтарди. Аммо ҳеч ким қайтиб келмади. Шундан сўнг ноилож аламимдан икки-уч соатларча аччиқ кўз ёш тўкиб йиғладим. Айниқса менга “муттаҳам ўриндиқ” деганлари жудаям оғир ботди.
Мен секин ўрнимдан турдим. Юрак-бағрим ўзим ётадиган жойимга нисбаттан нафрат билан тўлган эди. Шу пайт беихтиёр шляпам остидан бир неча бўлак картон қоғозини суғириб олдим-у уни эски газетага ўраб, керосинга ботирдим ва ўша ўриндиқнинг тагига қўйиб, унга ўт ёқдим. Ўша пайтда менинг ҳушим, ихтиёрим умуман ўзимда эмас эди гўё. Орадан билмайман қанча пайт ўтиб, ўзимга келганимда хона буткул ловуллаб ёнмоқда эди. Мен қилиб қўйган ишимдан қаттиқ даҳшатга тушдим ва одамларни ёрдамга чақирдим. Воқеанинг қоган қисми эса сиз жанобларга маълум...


Рус тилидан Дилором АБДУРАҲМОН таржимаси

Тамом

Александр КУПРИН

Миннатли нон
Ҳикоя

(Давоми, боши аввалги саҳифада)

Бир куни кечаси Гарф билан бирга уникига йиғилган меҳмонлар аввал ресторанга, кейин эса аёллар билан учрашувга боришни режалаштирдилар. Улар шунчаки тил учида мени ҳам бирга боришимни таклиф қилишди. Мен албатта шунчаки рад жавобини бермоқчи бўлдим, чунки, “йўқ” деган жавобим уларга жуда маъқул тушишини билар эдим. Аммо, Худо ҳаққи ўшанда қандайдир бир куч мени шошганча, пальтомни кийиб олишим ва уларга қўшилиб жўнашимга мажбур қилганини ҳанузгача тушунолмайман.
Ресторанда овқатланиш пайтида ҳамма яйраб, шўхлик билан ўзаро ҳар хил ҳазил гаплар бошланди. Мен эса беихтиёр худди ўргатилган кучук каби тинмай қийқириб кулар эдим ва бу менга бениҳоя ҳузур бахш этарди. Аммо менинг ҳам хаёлимга бирор бир қиззиқ, кулгили фикр келиб қолса, мен уни айтиб берай десам, ҳеч ким менга эътибор бермасди. Мен қанчалик оғиз жуфтлашга ҳаракат қилмай, шу заҳотиёқ сўзимни бўлар ва менинг айтмоқчи бўлган гапим оғзимда қолиб кетарди. Бир сўзни ўнинчи бор айтишга ҳаракат қилиб, бирин-кетин ҳамсуҳбатларимнинг кўзларига боқарканман, уларнинг бирортасининг нигоҳи нигоҳимга тушмасди...
Мен учун кеч тушиши ҳаммасидан ҳам даҳшатлироқ эди. Чунки менинг ётар жойим худди коридорга ўхшаш ҳамма босиб кириб-чиқадиган тор йўлакда жойлашган эди. Менинг ўрним пружиналари чўкиб, ўртаси қийшайиб қолган, толаси титилиб, ташқарига чиқиб ётган эски узун курсига ўхшаш кушетка эди. Унинг олдинги икки оёғи йўқлиги учун ўрнига чамодонимни қўйиб қўйган эдим. Эҳ, бу ўриндиқни қанчалик ёмон кўришимни билсангиз эди! Мен бу каби одамни эсанкиратиб қўядиган ночор кўргиликни ҳеч бир инсонга раво кўрмасдим. Эски нарсаларга ўта ўч бўлган ашаддий эскипўш ҳам бундай расво, эски нарсанинг баҳридан аллақачон кечган бўларди. Ҳар куни навбатдаги узун кечалар яқинлашиб келар, мени кутиб турган чидаб бўлмас азобли, уйқусиз тун ўз бағрига чорлар эди.
Ниҳоят мен ўша кеч ҳам жойимга ётдим. Ётоқ курсининг букчайган қийшиқ жойи елкамга ботиб, қаддимни тобора бука бошларди. Чиқиб турган пружиналар икки ёнимдан танимга ботиб, ёстиғим жуда кичкина бўлгани учун бошимда турмай, сурилиб кетаверарди. Ўрнимга ётганимдан сўнг орадан беш дақиқача вақт ўтгач, доимгидек белим ва елкамда бемани оғриқ туради. Бошим қизиб, бечора миямда турли ўй-хаёллар айланиб, гўё талваса ўпқонида чарх ура бошлайди... Шунда бирин-кетин ақл бовар қилмайдиган ва ҳеч қачон рўёбга чиқмайдиган, келажакдаги режаларим тузила бошланади. Негадир тун кезлари бу каби хом-хаёл режаларимга ишонардим, аммо тонг ёришиши билан улар мени худди иситма аралаш алахсираш каби даҳшатга соларди. Кундузги бўлаётган ҳар бир ҳодисаларнинг тааъсуроти, ўзимнинг ва бошқаларнинг айтган сўзлари, кечган ҳар бир дилсиёҳлик, камситиш ва ҳақоратлар яна қайта-қайта хотирамда жонланарди. Мени қийноққа солиб, бирин-кетин хотирамда жонланаётган бу каби даҳшатли кечинма, изтироблар ичида борлиғимни жизиллатиб куйдиргувчи азоблардан сел бўлардим. Бу ҳолатимни фақат ёлғизликка маҳкум ва хўрланган инсонгина тасаавур қилиши мумкин холос. Бошимдан ўтказган бу каби қабиҳ паскашликларни хотирамда қайта жонлантиргач, қалбимнинг туб-тубидан бир жирканч балчиқни қўпориб олиб ташлашга ҳаракат қилар эдим, гўё. У шунчалар аянчли нарсаларки... ҳатто уни на суд залида ва на ўзингни ҳимоя қилиш учун ҳам гапириб бўлмайди...

Рус тилидан Дилором АБДУРАҲМОН таржимаси

Ҳикоянинг довоми кейинги саҳифада

Александр КУПРИН

Миннатли нон
Ҳикоя

(Давоми, боши аввалги саҳифада)


Бир куни Графнинг уйига келган меҳмонлардан бири эгнимдаги кўйлагим “тоғаваччамники” эканлигини эслатиб қўймоқчи, яна бошқа бир сурбет жаноб эса, муттаҳам, деган маънода шаъма қилиб ҳазил қилмоқчи бўлдилар.
– Федоров, янглишмаётган бўлсак, сиз либосларингизни бизнинг Граф билан битта тикувчига буюртма қилсангиз керак? – деди, баланд овозда кулгудан ўзини аранг тутиб турган каби биттаси. Шу заҳоти бошқалар баланд овозда “хо-хо”лаб кулиб юборишди.
Уларнинг бирортаси мени ўз исму шарифим билан чақирмасди. Граф эса мени ҳар доим йиғилган дўстларига таништиришни ёдидан чиқариб қўярди. Умуман олганда, у уга йиғилиб келувчиларнинг ҳам аксарият қисми Графнинг атрофида йиғилгувчи айнан текинхўр, сиғиндилардан бошқа ҳеч ҳеч ким эмас эдилар. Аммо улар сурбетларча унинг атрофида гирдикапалак бўлишар, унга ўзларини тенг қилиб кўрсатишга ва унга яқин, муносиб санашга ҳаракат қилишар эди. Мен эса улардан фарқли ўлароқ, ўзимни четга олардим, журатсиз ва итоатгўй эдим. Улар шу сабабдан бўлса керак, ўта беадаблик билан сурбетларча менга тоқат қилолмасликларини сездириб қўярдилар. Бу каби ҳолатни фақат кимнингдир ҳимоясига муҳтож бўлган фақир, ночор одамлардагина кузатиш мумкин бўлса керак.
Графнинг хизматкори ҳам менга шу каби хизматга мансубларга хос бўлган паст, аммо ўхшамаган калондимоғлик билан сурбетларча муомала қиларди. Стол атрофида менга ҳам ош-овқат ва вино келтиришга одатланишган бўлса-да, уларнинг малайларга хос паст қилиқлари ва қарашларидан менга нисбаттан бир текинхўр хизматчига қараган каби ижирғанишларини сезиб турардим. Мен турар жойим, тўшакларимни ўзим йиғиштарар ва кийимларимни ҳам ўзим тозалар эдим.
Баъзан кечалари Гарфнинг уйида “винт” деб номланадиган карта ўйини ташкил қилинар эди. Ўйинга шерик етишмай қолган пайтлар Граф менга ҳам карта узатарди. Мен эса ҳар доим пулсиз, аммо ҳар гал ютиш тўғрисидаги катта истак билан ўйинга киришардим. Ҳар доим, баъзан эса ҳатто ютишим тўғрисида ич-ичимдан Худога илтижо қилиб, иштиёқ билан ўйнар эдим. Аммо мен ҳар доимгидек, ҳаммадан ҳам кўп ютқизиб қўярдим.
Ўйин тугаб, шериклар ўзаро бир-бирлари билан ҳисоблашаётган пайтда уятдан бошимни кўтаролмай, ўлгудай яноқларим ловуллаб, бармоқларимни қайириб ўтирардим. Бу ҳолат узоқ давом этаверса, чидолмай, ўзимнинг ҳижолатимни билдириш учун ғулдираб:
– Илтимос... Граф... Менинг ҳозирча пул масаласида қийналиб турганимдан хабарингиз бор. Менинг ютқазганимни сиз тўлаб туринг... Мен сизга эртага қайтараман, – дердим.
Албатта бу ваъдани ёлғондакасимас, чиндан берардим. Аммо, бу
қарзимни эртага ҳам индинга ҳам қайтаролмаслигим ҳаммага аён эди.

Рус тилидан Дилором АБДУРАҲМОН таржимаси

Ҳикоянинг довоми кейинги саҳифада

Александр КУПРИН

Миннатли нон
Ҳикоя
(Давоми, боши аввалги саҳифада)


Ўша пайтдаги азобли кечмишимни ўз танидан ўтказмаган инсон тушуна олмайди. Ўзига тўқ, мағрур инсонлар фақир камбағал инсонларнинг, улар тилида “текинхўр, сиғиндилар”нинг турли ҳақоратлардан ожизона эзилиб йиғлаши, таҳқирликлардан ночор титраши каби заиф жиҳатларини кўриб, буларни истаганча хўрлаш, топташ мумкин, улар кўникиб кетаверишади, деб ўйлайдилар. Аммо, ишонинг мен ҳеч қачон, ҳа, ҳеч қачон текинхўр, сиғинди эканлигимга ишора қилиб айтилган бирор сўзга кўниколмадим, аксинча, у сўзлардан жуда ёмон таъсирланганман, юрагимга ўта оғир олганман. Эҳ, ўша кезлар бундай муносабатлардан менинг қалбим қанчалар топталганини билсангиз эди! Ҳар бир айтилаётган сўз, муомала қалбимни шу қадар эзар, яралар, гўё қиздирилган темир каби жизиллатиб куйдирарди. Ўша ҳолатимни таърифлашга бундан ортиқ сўз тополмайман. Аммо, вақт ўтган сайин ҳам бундай хўрликлардан қутилишимга кўзим етмасди, чунки ожиз, нотавон, қўрқоқлигимни сезиб турардим. Графнинг уйидаги тўқчил ҳаёт ва ундаги мен тушиб қолган ночор муҳит эса мени буткул бўшанг, беҳол қилиб қўйди, иродамнинг қолганини ҳам худди занг каби кемириб, еб битирди. Баъзи пайтлар уйқуга кетишдан олдин, кундузги хўрланганлигим алам қилиб, ғазабим қайнар, шундан сўнг ўз-ўзимга: “Йўқ, бўлди етар, эртага буларнинг барчасига чек қўяман! Кетаман! Графнинг сурбет, қўполликларини унинг юзига айтиб-айтиб, кетаман. Бу қадар хўрликда яшагандан кўра юпун бўлса ҳам, совуқда, очликда кун кечирган афзал”, дея такрорлар эдим.
Аммо, мен айтган ўша “эртага” ҳам етиб келарди, менинг қарорим эса ўз-ўзидан сўнарди. Уларнинг қаршисида иложсизликдан лабимни мажбуран қийшайтириб, илжайиб кўринишга ҳаракат қилардим. Яна ҳар кунгидек ҳижолатдан ўзимни ўнглаёлмай, ўйлаб қўйганимдек тушлик пайтида қўлимни стол устига шарт қўйиб, лом-лим деёлмасдим. Такрор аҳволимнинг шунчалар ночор, шунчалар аянчли эканлигидан озор чекардим. Бир куни Гарфга, унинг мени қаергадир жойлаштириб қўйишни ваъда қилганини эслатмоқчи бўлганимда, у ўзининг қоплон қараши билан қуйидаги сўзларни айтиб, қаршилик билдирди:
– Қаерга шошилаяпсиз азизим?.. Нима, менинг уйимда ёмон кун кечираяпсизми?.. Ҳозирча тура-туринг, кейинроқ бир ўйлаб кўрармиз...
Унинг бу жавобидан кейин яна жимиб қолдим. Мен уникида иродамни букиб, шунчалар итоаткорлик қилишга мажбур эдим-ки, ҳатто Граф менга бирор бир ўзининг эски кийимини “совға” қилганида, унинг кийимлари менга беўхшов катта ва кенг бўлса-да, ҳеч қандай эътироз билдира олмасдан кияр эдим.


Рус тилидан Дилором АБДУРАҲМОН таржимаси

Ҳикоянинг давоми кейинги саҳифада

Александр КУПРИН

Миннатли нон
Ҳикоя
(Давоми, боши аввалги саҳифада)

Аммо, кутилмаганда, суд раисининг унга қарата айтган сўнгги мурожаати унга умидсизлик ҳолидан уйғотиб, ғайриоддий дадиллик бахш этгандек бўлди. Шу пайт унинг ўзини тутиши худди ўлимга маҳкум этилган кимсанинг ўлими олдидан жаллод кундасига бош қўйиши ёки ўлим сиртмоғини бўйнига солишга қаршилик кўрсатиб, жазавага тушаётган пайтни эслатиб юборди.
У бирдан, ялинчиқ баланд овозда, -
– Ҳа, жаноби раис!.. Худо ҳаққи, мени эшитинг... Ҳамма нарсани ўзим
гапириб, тушунтириб беришимга руҳсат беринг! – деди.
Уни эшитган суд маслаҳатчиларининг қиёфаси худди унга диққат-эътибор қаратгандек ўзгарди, судялар бирин-кетин олдидаги варақларга энгашдилар. Йиғилганлар эса унинг нима дейишини кутиб, диққат билан жимиб қолишди. Айбланувчи сўзлай бошлади.
– Мен ўтган йилнинг бошида бу шаҳарга келганимда
келажагим ҳақида бирорта ҳам режам йўқ эди. Чунки мен ўзим ҳақимда, бу дунёга мен фақат омадсизлик учун келган бўлсам керак, деган фикрда эдим. Аслида ҳам шундайга ўхшайди, ҳаётимда менга ҳеч қачон, ҳеч борада омад кулиб боқмаган. Ҳатто, айни пайтда қирқ ёшга кирганимга қарамай, худди ёшлигимдаги каби нотовон ва тажрибасизлигимча қолиб кетганимга асло шубҳам қолмаган.
Ўшанда Граф Венцепольскийга ижарага бирор жой топишимда ёрдам сўраб мурожаат қилган эдим. У киши марҳума онамнинг узоқ қариндоши бўлгани учун ундан ёрдам сўрагандим. Саҳий, очиққўл, ўзгалардан мурувватини аямайдиган граф эса, негадир ўшанда менга бирор жой тополмади, аммо, қулай шароит туғилиб қолгунича ўзининг уйида яшаб туришимни таклиф қилди. Мен унинг уйига кўчиб келдим. Аввал бошлаб у менга қандайдир эътибор кўрсатгандек бўлса-да, аммо тезда унинг кўнглига урдим шекилли, борман-ми, йўқман-ми парво ҳам қилмай қўйди. Баъзи ҳолатларда эса мендан умуман ҳижолат ҳам бўлиб ўтирмасди. У менинг уйида юрганлигимга шунчалар тез кўникди-ки, назаримда мени уй ичидаги бирор мебелгами ўхшаш нимадир деб санай бошлади. Айни ўша пайтдан бошлаб менинг ночор, ўта аянчли сиғиндиликда топталган аччиқ ҳаётим бошланган эди. Менинг эса у уйда итоатгўйларча сўзлашим ва илжайиб туришдан бошқа иложим қолмаганди.

Рус тилидан Дилором АБДУРАҲМОН таржимаси

Ҳикоянинг давоми кейинги саҳифада

#Таржима

Александр КУПРИН

Миннатли нон
Ҳикоя

– Судланувчи, сизга қоидага биноан охирги сўз берилади, – деди, толиққан кўзларини аранг очиб, лоқайд бир оҳангда суд раиси. – Ўз қилмишингизга ойдинлик киритиш ёки ўзингизни оқлаш учун яна нималарни қўшимча қилоласиз?
Айбланувчи бу мурожаатдан сўнг бехосдан ўрнидан сапчиб турди ва асабий бир ҳолатда узун, ингичка бармоқлари билан судланувчи курсисини тўсиб турган панжарани маҳкам ушлаб олди. У ҳадиксираб, кўзларида акс этиб турган қўрқувни яширишга ҳаракат қилаётган кўримсизгина, озғин киши эди. Унинг оқ оралаб қолган сийрак соч-соқоли ва оппоқ киприги бўздек оқарган рангини худди камқонлик касалига чалинган бемор каби янада хастаҳол қилиб кўрсатарди... У ўзининг узоқ қариндоши бўлган граф Венцепольскийнинг уйида яшаб туриб, 23 январдан 24 январга ўтар кечаси олдиндан ўйланган режа асосида унинг хонадонига қасддан ўт қўйганликда айбланмоқда эди. Тиббий экспертиза айбланувчининг ақлий-руҳий сифатларини ўрганиб, меъёр ҳолда эканини маълум қилган. Хулосага эса унинг асаб тизимидаги баъзи зўриқишлар туфайли ички ҳиссиётларини тутиб туриш ҳолатининг заифлиги, кутилмаганда кўзёш қилишга мойиллиги борлиги каби жиҳатлар қайд этилганди.
Айблунувчи шу пайтгача давом этаётган айблов ишининг муҳокамасига аралашолмай, бепарво, гўё бу жараёнда иштирок ҳам этмаётгандек жимгина ўтирган эди. Расман тарзда олиб борилаётган суд йиғилишидаги ўта дабдабали вазият, судяларнинг ўзига хос либослари, устига тилла сув юритилган ипдан тайёрланган попукли, қалин қизил мовут ёпилган суд столининг кўриниши, икки хил тўқ рангда тантанавор безатилган кенг зал ва унинг деворларига осиб қўйилган маҳобатли рамкали портретлар, суд залига йиғилганларнинг махсус тўсиқ орқасини тўлдириб ўта жиддий ўтиришлари, назоратчи нозирлар, киборли суд маслаҳатчилари, совуққон прокурорнинг салобати, адвокатнинг эса масалага нисбаттан қилаётган бемазмун хулосаси ва буларнинг барча-барчаси айбланувчини буткул эсанкиратиб қўйган эди. Унинг назарида гўё у қандайдир баҳайбат, қўрқинчли машинанинг тишлари орасида қолиб кетган-у, энди эса уни бир нафас бўлса-да тўхтатишга на бир инсон ва на бирор ирода кучи қодир эмасдек эди, гўё.
У ҳимояловчи адвокати нутқ сўзлаётган пайтда бир неча бор шарт ўрнидан туриб: “Жаноби адвокат, сиз умуман бошқа нарса ҳақида гапираяпсиз. Воқеа сираям ундай бўлган эмас. Келинг, менга бир нафас имкон беринг, қилган айбим тўғрисида ўзим бирма-бир сўзлаб берай”, демоқчи бўлиб чоғланди, аммо айтолмади. Унга сўз бериб қолишларини кутди. Мабода унга сўз берилгудек бўлса, шу заҳоти унинг ўзи бўлган воқеанинг барчасини аниқ ва тушунарли қилиб сўзлаб бермоқчи эди. У ўзининг ўша пайтдаги руҳий изтироблари, ўй-хаёллари, ўзидан ўзга биров тасаввур қилиши қийин бўлган барча ички кечинмаларигача баён қилиб бермоқчи бўлди. Лекин ҳаракатга тушиб кетган бу беаёв қўрқинчли машинанинг тинимсиз бефарқ айланаётган ғилдиракларини тўхтатишга унинг журъати етмади.

Рус тилидан Дилором АБДУРАҲМОН таржимаси

Ҳикоянинг давоми кейинги саҳифада

Янги йил муборак бўлсин азизлар!

" Sevgilər ömür kimidir" mahnısı özbək mügənni Nigora Arzımuradovanın if...
https://youtube.com/watch?v=kLyDYTqD4o8&feature=shared

#МУНДАРИЖА

✨«Шарқ юлдузи» журналининг 2024 йил, 10-сони нашрдан чиқди. Мундарижа билан танишинг. Журналда асарлари эълон қилинган муаллифлар ижодини, имкон қадар, мактаб ўқувчиларига таништиринг.✨

(Тез орада янги сон мавзуларидан намуналар жойлаб борамиз)

Бизни кузатиб боринг:
Telegram|  Facebook | web-sayt

#Акс_садо

Гўзал озар диёридан


Азобларнинг юки оғир,
      чекмоқ бўлсанг мени чақир,
            чекмоқ бўлсанг мени чақир...

@Dilorom_ABDURAHMON

#iqtibos

Хотира ⸺ унутилмас воқеалар бир неча бор ҳам содир бўладиган ажойиб оламдир.

⸺ Жорж Санд

@BeshinchiTomon