توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 در عرصه دیانت #زرتشتی و اساطیر #آریایی تقدس خاصی برای عناصر تشکیل دهنده طبیعت تعریف شده است. آب، آتش، گیاه و چارپایان هر کدام وجهی از احترام واجب را وامداری می کنند و حفظ آنان بر هر مومن زرتشتی واجب است. یکی از این عناصر مقدس مام "زمین" است.

زمین یکی از پنج وجه خلقت #هورمزد دادار است و آفرینش آن یک مرحله کامل از دوران خلقت را در برگرفته است. اگر #امشاسپند موکل بر زمین را بانو #سپندارمذ در نظر بگیریم آنگاه #مینو و پرسونیفیکیشن زمین ایزدبانو #زامیاد است.

زامیاد روح و وجود زمین است و در یک تعریف ساده زامیاد نامی برای همان تجسم مادر زمین است که به شکل یک ایزدبانو حلول یافته است.

زامیاد صاحب قدرت خاک است و نگاه دارنده دانه ها در دل خود تا روزی که برویند. او ثروتمند و بخشاینده و پاک است و آلودگی را میزداید. زامیاد از مصاحبان #اشتاد ایزد و از ملازمان امشاسپندان #امرتات و #سپندارمذ است. نام بزرگ او معرف روز بیست و هشتم از هر ماه و نوزدهمین #یشت از گاهان #اوستا است.

گیاه "ریحان" نماد پاکی و معصومیت زامیاد است و بوی خوش برگهای ریحان یادآور زیبایی ایزدبانوی بزرگ است.

◽️ @Torecilik

🔗 torecilik.ir

👁‍🗨 یکی از اصلیترین مسائلی که همواره دغدغه تمدنهای انسانی بوده است، عنصر "قانون" و "عدالت" است. بی شک جوامع انسانی با ارج نهادن به ذات عدالت پای در مسیر پیشرفت و شکل دادن تمدن نهاده اند و بدون نظامی قانونمند و عدالت محور، تعالی فرهنگ و انسانیت میسر نبوده است. با در نظر گیری این مهم کاملا قابل درک است که جوامع در رسته اعتقادات مذهبی خود نیز اعتقاد به وجودانی والا داشته باشند که نماد و مظهری از عدالت باشند. معرفی خدایان موکل بر عدل و قانون در پانتئون اعتقادی تمدنهای باستانی منظره ای از این تفکر است. در این میان تمدن باستانی #آریایی و اعتقادات دیانت #زرتشتی نیز از این قائله مستثنی نیستند.

در پانتئون دیانت زرتشتی وجودان آسترال متعددی توکل ضمنی بر عنصر عدالت دارند و پاسدار عدل و داد هستند. اما شاخص ترین دیتی موکل بر عدالت در این رسته ایزد #رشن است.

#رشن یا #رشنو (Rashnu) در اوستایی، همانطور که ذکر شد یکی از "ایزدان" دین زرتشتی است. به عبارتی پس از شخص خالق یکتا #اهورا_مزدا و گروه هفت گانه فرشتگان والا یا #امشاسپندان در جایگاه مقامی سوم از روشنان قرار میگیرد. اما این جایگاه چیزی از مقام پر اهمیت او نمیکاهد.

جایگاه مهم ایزد رشن در اعتقادات #آریایی یک #یشت و بخش اصلی در #اوستا را به نام او کرده است. "رشن یشت" از یسنا بخشی کامل در وصف این ایزد، وظایف او و هم رده های او در لشکر روشنان است. همچنان روز هجدهم از هر ماه تقویم خورشیدی ایرانی به نام این ایزد متبرک است.

از آنجا که یکی از نمودهای اصلی عدالت و دادخواهی در هر آیینی در عرصه "معاد" و زندگی پس از مرگ ظهور می یابد، گروهی سه گانه متشکل از ایزدان #رشن، #میترا و #سروش نیز در آیین زرتشتی این وظیفه را بر عهده دارند. این گروه در روز جزا داوری روان درگذشتگان را اجرا می کنند. در این میان رشن صاحب "ترازو"ی داوری است و بر سر #چینود پل منزل دارد. در اوستا میخوانیم که این ترازو عدالت مطلق را در مقایسه روشنی و تاریکی در وجود افراد نمایان میکند و ذره ای به نفع هیچ توانگر یا درویشی کج نمی شود. به همین علت یکی از صفات ایزد رشن "راست" است.

رشن همچنین در عرصه گیتی ناظر بر مراسم مهمی تحت عنوان "ور" است. "ور" در دیانت زرتشتی یک امتحان جسمی سخت و طاقت فرسای مرسوم برای اثبات حقانیت و راست گویی افراد است که به دو شکل ور "گرم" و "سرد" اجرا میشود. یکی از مهمترین و فراگیرترین اشکال ور در عرصه اساطیر نوع اصلی ور گرم یعنی امتحان "کذر از آتش" است. این عقیده باستانی مسلما ریشه در باستانی ترین عقاید تمدنهای انسانی دارد. چرا که نمونه های فراوانی از آن را در تعاریف اساطیر ملل شاهدیم. معروفترین نمونه ور گرم با نظارت ایزد رشن در اساطیر #آریایی بی شک روایت گذر #سیاوش از آتش برای اثبات بی گناهی و پاکدامنی است. به اعتقاذ زرتشتیت آتش پاک افراد پاکدامن را نمی سوزاند. مشابه این روایت را در اساطیر #هندو در داستان شاهزاده #پرالادا ی پاکدامن می یابیم. جایی که پدر ظالم و کافرش یعنی شاه #هیرانیاکاشیپو به خاطر ایمان وی به لرد #ویشنو وی را در آتش می افکند اما به لطف خدایان آتش بر وی سرد می شود و ویشنو در آواتار معروف خود یعنی #ناراسیما برای نجات شاهزاده و مجازات شاه ظالم نزول می کند. همچنین در اعتقاد ادیان یکتاپرستی "ابراهیمی" مشابه این شکل از ور را در روایت سرد شدن آتش #نمرود بر ابراهیم پیامبر شاهدیم.

نوع دیگر ور گرم نهادن فلز گداخته بر سینه فرد مدعی بود که این کار با سرب مذاب انجام میشد. این نوع ور را در روایت اسطوره ای راستی آزمایی ادعای موبد #آذراسپند شاهدیم. همچنین انواعی از ور "سرد" که با نظارت ایزد رشن به انجام میرسید مراسمی مانند نوشیدن "سیماب" یا "سوگند" (آب مخلوط با گوگرد) بوده است که نمونه های فراوانی از آن را در اساطیر #آریایی شاهدیم. به همین علت در ادبیات حال حاضر افراد برای اثبات حقانیت خود به اصطلاح "سوگند" میخورند.

در ریشه یابی نام ایزد رشن ارتباط فاحشی بین نام او و بن واژه "روشن" را شاهدیم. این ریشه مسلما اصلی ترین معنانگاری نام ایزد است. چرا که وی روشن کننده حقیقت هر چیز است و ذره ای از درون و نیت افراد بر وی پوشیده نیست. همچنین در #بندهشن، موبد #فرنبغ، گل "نسترن" را به عنوان نمادی برای پاکی و بی آلایشی ایزد رشن معرفی می نماید. در نهایت فرازی از بند بیست و سوم رشت یشن اوستا را با هم مرور می کنیم:

◽️ @Torecilik

🔗 torecilik.ir

👁‍🗨 پیش از این به توصیف اجمالی اعتقاد به "هزاره ها" در تاریخ اساطیری #آریایی و دین #زرتشتی پرداختیم. همچنین گفته شد که ظهور منجی زرتشتی بنا به این اعتقاد در سه هزاره چهارم و پایانی رخ خواهد داد. حال به شرح مفصل تر سه هزاره پایانی خواهیم پرداخت.

بنا به نظر زرتشتیت منجی نهایی از نسل زرتشت خواهد بود. اما این مسئله که او را همسری نبوده است و جانشینی نداشته به شکل دیگری توجیه شده. گفته شده که علیرغم رحلت زرتشت نطفه وی هنوز بر زمین باقی است و درون دریاچه ای نامعلوم در #خونیرس نگهداری می شود. البته اتفاق نظر غالب بر دریاچه #هامون است اما این نظر فقط یک فرضیه است. این نطفه پاک را بنا بر خورده اوستا 99999 فرَوَشی (فروهر) پاکزاد نگاهبان است تا روزی که وعده داده شده در هزاره های پایانی فرا برسد. سپس در روزهایی که باید، سه دوشیزه ی پاکدامن و پاکیزه در آب دریاچه شنا خواهند کرد و از نطفه نورانی زرتشت بدون نزدیکی کردن بارور خواهند شد. #سروتت_فذری، #ونگهو_فذری و در آخر #اردت_فذری هر کدام در ابتدای یک هزاره از نطفه زرتشت آبستن می شوند و سه منجی آخر الزمان یعنی #هوشیدر، #هوشیدرماه و #سوشیانت به ترتیب به گیتی پای نهاده و قیام خواهند کرد. از میان این سه منجی #سوشیانت همان منجی نهایی و نجات بخش اصلی تمام جهانیان است.

#سوشیانت را در زبان اوستایی به "آن که سود می رساند" معنا کرده اند. این کلمه بارها به صورت های مفرد و جمع در #گاهان_اوستا، #یسنه_اوستا و #خرده_اوستا آمده. بعضا آن را لقبی در نظر گرفته اند که مقصود اشاره به خود #زرتشت را دارد. همچنین به صورت جمع نیز در اشاره به یاران راستین زرتشت تلقی میشود. اما در یشت ها، آن سوشیانتی که با #اهریمن پیکار خواهد کرد بدون شک اشاره به شخصیتی آخرالزمانی دارد.

#جاماسب_نامه دوران ظهور سوشیانت در آخرالزمان را عصری بسیار پر هرج و مرج توصیف کرده. در این توصیف شاهدیم که دیوان #دروگ و #آز و #جهی قدرت یافته اند و گناه و دغل عادی شده و جامعه طبقاتی دنیا زیر و زبر شده و نالایقان بر گرده مردم سوارند و به ناحق حکومت میکنند.

در چنین دورانی سوشیانت از #خونیرس ظهور می کند و بر تخت شاهی مینشاند. او مردی قدرتمند و ثابت قدم است. زیباروی و خوش کلام است و سخنش نور امید را در دل مردم زنده میکند. همچنین او آخرین دارنده و پاینده #فر_ایزدی و بنا به تفسیری آخرین مخلوق #هورمزد است و آخرین #شهریور بر حق است.

گفته شده سوشیانت دین زرتشت را میگستراند و با اهریمنان پیکار میکند. او در پنج نوبت به یاری یاران پاک دین و متحدش پنج #یشت میکند و در هر یشت یک پنجم اهریمنان را نابود میسازد. خصوصا او #آز_دیو را نابود کرده و مردم را از چنگالش رهایی می بخشد.

پس از نابود شدن اهریمنان مردم پاک دینی پیشه میکنند و برکت و باران زیاد می شود. گوسفند کشی کنار گزارده میشود و مردم با خوردن گیاهان قوتی باور نکردنی به دست خواهند آورد که آنان را از خوردن گوشت بی نیاز خواهد ساخت. تغذیه مردم به مدت هفده سال بدین سان از گیاهان خواهد بود. پس از آن سی سال نسل بشر فقط با خوردن آب زندگی خواهد کرد و نیازی به غذا نخواهد داشت و از آن پس تا ده سال خوراک مردم #مینوی خواهد بود و هیچ آب و غذای مادی ای آنان را سیر نخواهد ساخت.

پس از پایان یافتن سالهای حکومت سوشیانت بنا به تعاریف زرتشتی پهنه ی ارمئیتی (گیتی) با مس مذاب شست و شو داده خواهد شد! (احتمالا اشاره ای استعاری به فوران آتشفشانها در آخرالزمان و قیامت) این کار توسط ایزد سروش انجام می شود. سپس ایزدان #میترا و #سروش و #رشن ترازوی حسابرسی به اعمال را در برابر هورمزد دادار به پا میدارند و به حساب تمامی روان درگذشتگان رسیدگی خواهد شد. سپس #چینود_پل برای عبور در مقابل تمام روان ها قرار خواهد داشت که در ورای آن #وهشت_انگو (بهشت) و در بستر آن #دژ_انگهو (دوزخ) قرار خواهد داشت.

▫️ @Torecilik