توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 در اعتقاد اساطیر #آریایی و دیانت #زرتشتی برای هر خصلت ناپسند و هر گناه نوع بشر یک #دیو از لشکر #اهریمن معرفی شده است که توکل بر این گناه دارد. باید بدانیم که دیوها در مذهب باستانی کاملا "پلید" انگاشته میشدند و تیرگی وجودی آنان "مطلق" بود.

یکی از بزرگترین گناهان برشمرده در آداب زرتشتیت "احتکار" است و #پوش (Puša) فرزند اهریمن موکل بر این گناه است. پوش مردم را به احتکار کردن و گران فروشی امر میکند. در #بندهشن در توصیف نبرد پایان سه هزاره ابتدایی آفرینش در متن روایت هجمه اهریمن بر خلقت #هورمزد می خوانیم که #جهیکا بدکاره به کمک برادرانش #پوش و #آز سر منشا چشمه های آب شیرین و پاک را خشکانید و اینگونه گیاهان و ستوران تلف شدند.

مصاف #پوش دیو، ایزد #رشن است که به "انصاف" و "بخشندگی" سفارش میکند

◽️ @Torecilik

👁‍🗨 تا کنون بارها شنیده ایم که نیکی و ذات روشنی برای دیانت زرتشتی در سه وجه خلاصه می شود. "گفتار نیک"، "کردار نیک" و "پندار نیک". در این مورد باید بدانیم که همانند بسیاری از ادیان و مسالک، زرتشتیت نیز اهمیت "پندار" را از هر دو وجه دیگر بیشتر دانسته است. چرا که در محضر "اندیشه" است که هر ذات و کردار و گفتار شکل می گیرد.

با این توصیف بیراه نیست اگر در جریان اسطوره خلقت در اساطیر #آریایی و دیانت #زرتشتی شاهد تعاریف و عناصر مجزایی از مسئله "اندیشه" باشیم.

در اساطیر ازلیت آریایی خوانده ایم که #اهورا_مزدا پس از سه هزار سال کش مکش ابتدایی که هیچ خلقتی وجود نداشت توانست بر تاریکی #اهریمن پیروز شده و او را در ژرفای ظلمت زندانی سازد. پس از آن ذات مینوی #سپنتا دست به خلقت زد. و اولین چیزی که آفرید "اندیشه نیک" بود. پس او این روشنی تابناک را #وهومنه (بهمن) نامید و بدان تشخص داد. وهومنه بدینسان اولین و مهمترین وجه از صفات خلقت اهورایی شد و همچون فرشته ای زیبا رو با صفات تذکر در مقام اولین فرزند پسر زاده هورمزد برآمد. از آن پس اهورا مزدا تمامی خلقت مینو و سپهر و باقی امشاسپندان و ایزدان را برای همکاری بهمن آفرید.

همان طور که ذکر شد بهمن امشاسپند اولین و والاترین امشاسپندان و تابناکترین مخلوق دادار یکتا است. او در مقام دست راست و مشاور اهورایی قرار دارد و قدرتش فرای تصور است. وهومنه موکل بر اندیشه و ذات نیکو است اما در کنار این سمت خطیر او والاترین و برترین حامی جنبندگان حیوانی بر روی زمین است. اوست که صاحب مینو و روح پاک هر زاده حیوانی اهورا مزداست و بدون اراده او هیچ حیوانی بر زمین زاده نمی شود و جنبش نمی گیرد.

وهومنه امشاسپند به عنوان والاترین و مقام ریاست امشاسپندان همکاران و همراهان بسیاری از مینویان دارد. ایزدان #ماونگهه (ماه)، #گوشورون (گاو مینو) و #رام حسب توکلش بر حیوانات همواره در خدمت او بوده اند و ایزد #آذر از ملازمان اصلی اوست. در تقابل، او دشمنان بسیاری از لشکر دیوهای زاده اهریمن نیز دارد. در واقع هر چه که "عقل" و "اندیشه" نیکو را زایل سازد دشمن وهومنه به حساب می آید. با این حساب واضح است که دیوهای پلیدی همچون #آز (طمع) و #ایئشم (خشم) همواره در مصاف اویند. اما اصلیترین و پلیدترین دشمن بهمن امشاسپند، دیو پلید کماله یعنی #اکومن است. او به تقابل دقیقا موکل بر اندیشه پلید و تاریک است و همواره سعی در نابود ساختن تفکر نیکو و خیرخواهی دارد.

نقش وهومن امشاسپند در رشد و تعالی روان #اشوزرتشت، پیامبر زرتشتیت کاملا بارز و پر اهمیت بوده است. در #بندهشن می خوانیم که او با همراهی امشاسپند #اشه_وهیشته (اردیبهشت)، #فروهر زرتشت را در شاخه ای از #هوم پاک قرار دادند و بر زمین نازل ساختند تا پس از منعقد گشتن نطفه زرتشت پاک این فروهر در تن خود جای گیرد.

همچنین وهومنه به عنوان یک فرشته وحی والاتبار، اولین فروهری بود که بر زرتشت نازل گشت و دیدار و سخن گفتن با او اولین شهود و مبعث زرتشت بوده است.

از طرفی بهمن امشاسپند را در نقش یک #سایکوپامپ اساطیری می یابیم که روان پارسایان درگذشته را تا پردیس برین و والاترین جایگاه های آسمانی همراهی می نماید. او نوید دهنده و بیم دهنده است و در روز جزا یکی از اصلی ترین کرسی های قضاوت را در اختیار دارد. در واقع او همان ترازوی "پندار" را در مقابل خود برپا دارد و با این مقیاس حاضرین محشری را مورد قضاوت قرار می دهد.

نیک است اگر بدانیم از میان حیوانات "خروس" و علی الخصوص خروس با پرهای سپید رنگ نماد آگاهی و بیداری و نمود مورد علاقه بهمن امشاسپند است. رنگ مربوط به او سپید به نشانه روشنا و پاکی و گل مقدس او گل "یاس" است. موعد بهمن روز از ماه بهمن (دوم بهمن) برای آریاییان موعد گاهنبار بزرگ #بهمن_گان و جشن پاکی و تمسک به نیروی عظیم روشنی است.

◽️ @Torecilik

👁‍🗨 دیانت #زرتشتی و اساطیر ملل #آریایی همواره تاکید محکمی بر پاسداری از سنن و برپایی مراسم داشته اند. شاید بتوان یکی از زیباترین #گاهنبار های ایرانی و آریایی باستانی را #سروشگان یا "جشن سروش روز" دانست که امروزه جز برای هموطنان زرتشتی، نزد باقی ایرانیان تقریبا فراموش شده است.

#سروشگان گاهنبار سروش از ماه #فروردین هر سال زرتشتی است. این گاهنبار در هفدهم فروردین ماه هر سال در بزرگداشت ایزد #سروش برپای می شده است.

سروش از بزرگترین و نیکترین ایزدان زرتشتی است. اگر بخواهیم شخصیتی از ادیان ابراهیمی را منطبق با وی بدانیم بی شک باید #جبرئیل (گابریل) یا "روح الامین"، فرشته مقرب درگاه الهی را در این جایگاه قرار دهیم. نام #سروش ایزد (به اوستایی سراوشه) از بن واژه "Sru" از زبان باستانی #سانسکریت هندو اروپایی اخذ شده است که بار معنایی از "به گوش سپردن" یا "فرمانبرداری" را بر دوش می کشد. پس #سروش مطیع و فرمانبردار #هورمزد داداد است. اوست که پیام و سخن روشن هورمزد را به روان #زرتشت می رساند و مومنان را به اطاعت و فرمانبرداری از دادار یکتا فرا می خواند. شخصیت سروش همواره در عرصه اساطیر #آریایی خاری به چشم لشگر #اهریمن بوده، چرا که او انسانها را به عبادت و فرار از تنبلی و کفر سفارش می کند. سروش از پرخوابی نهی می کند و نا امیدی و طمع و خساست را جایز نمی داند. بنابراین جمعی از دهشتناکترین #دیو های لشکر #اهریمن مصاف اویند که شخصیت هایی مانند #آز، #ایئشم، #اسروشت و #بوشاسپ دیو درازدست در این دسته قرار میگیرند.

منطقی می نماید که با توجه به ویژگی های ایزد سروش، نماد زمینی وی "خروس" باشد. چرا که خروس با بانگ مبارک خود گوش اهریمنان را کر میکند و آنان را می پراکند و پرخوابی و تنبلی و غفلت را می زداید. بنابراین خروس برای زرتشتیان پرنده ای مقدس است.

بنابر #یسنه اوستا مقر سروش ایزد بر فراز #البرز کوه است که کاخی در آن با هزار ستون ستاره نشان دارد که به خودی خود درخشان و روشن است. ارابه او را در آسمان چهار اسب بادپای و زرین سم می کشند و اینگونه او اهریمنان رو در آسمان شکار میکند. #بندهشن عبور او از پهنه فلک را به سان دیده شدن شهابی نوارانی از روی زمین یاد می کند .

گاهنبار سروشگان موعد اطاعت و تسلیم است. این روز را روزه داشتن و استحمام کردن و آراستگی بسیار نیکوست. مومنان زرتشتی به وقت سروش روز به آتشکده ها و معابد می روند و تمام روز را به نیایش می گذرانند. با غروب آفتاب و پدید آمدن گاه نماز #سروثرم جشن بزرگی بر پای میشود و مردم به شکرانه آمرزیدگی و تجدید میثاق با پروردگار میخورند و می آشامند و پایکوبی می کنند.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 پیش از این به توصیف اجمالی اعتقاد به "هزاره ها" در تاریخ اساطیری #آریایی و دین #زرتشتی پرداختیم. همچنین گفته شد که ظهور منجی زرتشتی بنا به این اعتقاد در سه هزاره چهارم و پایانی رخ خواهد داد. حال به شرح مفصل تر سه هزاره پایانی خواهیم پرداخت.

بنا به نظر زرتشتیت منجی نهایی از نسل زرتشت خواهد بود. اما این مسئله که او را همسری نبوده است و جانشینی نداشته به شکل دیگری توجیه شده. گفته شده که علیرغم رحلت زرتشت نطفه وی هنوز بر زمین باقی است و درون دریاچه ای نامعلوم در #خونیرس نگهداری می شود. البته اتفاق نظر غالب بر دریاچه #هامون است اما این نظر فقط یک فرضیه است. این نطفه پاک را بنا بر خورده اوستا 99999 فرَوَشی (فروهر) پاکزاد نگاهبان است تا روزی که وعده داده شده در هزاره های پایانی فرا برسد. سپس در روزهایی که باید، سه دوشیزه ی پاکدامن و پاکیزه در آب دریاچه شنا خواهند کرد و از نطفه نورانی زرتشت بدون نزدیکی کردن بارور خواهند شد. #سروتت_فذری، #ونگهو_فذری و در آخر #اردت_فذری هر کدام در ابتدای یک هزاره از نطفه زرتشت آبستن می شوند و سه منجی آخر الزمان یعنی #هوشیدر، #هوشیدرماه و #سوشیانت به ترتیب به گیتی پای نهاده و قیام خواهند کرد. از میان این سه منجی #سوشیانت همان منجی نهایی و نجات بخش اصلی تمام جهانیان است.

#سوشیانت را در زبان اوستایی به "آن که سود می رساند" معنا کرده اند. این کلمه بارها به صورت های مفرد و جمع در #گاهان_اوستا، #یسنه_اوستا و #خرده_اوستا آمده. بعضا آن را لقبی در نظر گرفته اند که مقصود اشاره به خود #زرتشت را دارد. همچنین به صورت جمع نیز در اشاره به یاران راستین زرتشت تلقی میشود. اما در یشت ها، آن سوشیانتی که با #اهریمن پیکار خواهد کرد بدون شک اشاره به شخصیتی آخرالزمانی دارد.

#جاماسب_نامه دوران ظهور سوشیانت در آخرالزمان را عصری بسیار پر هرج و مرج توصیف کرده. در این توصیف شاهدیم که دیوان #دروگ و #آز و #جهی قدرت یافته اند و گناه و دغل عادی شده و جامعه طبقاتی دنیا زیر و زبر شده و نالایقان بر گرده مردم سوارند و به ناحق حکومت میکنند.

در چنین دورانی سوشیانت از #خونیرس ظهور می کند و بر تخت شاهی مینشاند. او مردی قدرتمند و ثابت قدم است. زیباروی و خوش کلام است و سخنش نور امید را در دل مردم زنده میکند. همچنین او آخرین دارنده و پاینده #فر_ایزدی و بنا به تفسیری آخرین مخلوق #هورمزد است و آخرین #شهریور بر حق است.

گفته شده سوشیانت دین زرتشت را میگستراند و با اهریمنان پیکار میکند. او در پنج نوبت به یاری یاران پاک دین و متحدش پنج #یشت میکند و در هر یشت یک پنجم اهریمنان را نابود میسازد. خصوصا او #آز_دیو را نابود کرده و مردم را از چنگالش رهایی می بخشد.

پس از نابود شدن اهریمنان مردم پاک دینی پیشه میکنند و برکت و باران زیاد می شود. گوسفند کشی کنار گزارده میشود و مردم با خوردن گیاهان قوتی باور نکردنی به دست خواهند آورد که آنان را از خوردن گوشت بی نیاز خواهد ساخت. تغذیه مردم به مدت هفده سال بدین سان از گیاهان خواهد بود. پس از آن سی سال نسل بشر فقط با خوردن آب زندگی خواهد کرد و نیازی به غذا نخواهد داشت و از آن پس تا ده سال خوراک مردم #مینوی خواهد بود و هیچ آب و غذای مادی ای آنان را سیر نخواهد ساخت.

پس از پایان یافتن سالهای حکومت سوشیانت بنا به تعاریف زرتشتی پهنه ی ارمئیتی (گیتی) با مس مذاب شست و شو داده خواهد شد! (احتمالا اشاره ای استعاری به فوران آتشفشانها در آخرالزمان و قیامت) این کار توسط ایزد سروش انجام می شود. سپس ایزدان #میترا و #سروش و #رشن ترازوی حسابرسی به اعمال را در برابر هورمزد دادار به پا میدارند و به حساب تمامی روان درگذشتگان رسیدگی خواهد شد. سپس #چینود_پل برای عبور در مقابل تمام روان ها قرار خواهد داشت که در ورای آن #وهشت_انگو (بهشت) و در بستر آن #دژ_انگهو (دوزخ) قرار خواهد داشت.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 #آز دیو در اساطیر #آریایی و دیانت #زرتشتی یکی از فرماندهان لشکر #اهریمن و مصاف اصلی ایزد #آتر است

#بندهشن او را "آنکه می اندوزد و سیر نمیشود" نامیده. او در #اوستا #ازای نام دارد.

▫️ @Torecilik