توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 تا کنون در تبیین اینکه دیانت #زرتشتی چگونه عناصر تشکیل دهنده خود را از اعتقادات بسیار باستانی #سانسکریت و #ودایی وام گرفته است، مباحث بسیاری را مرور کرده ایم. در این مقاله ابتدائا باید بدانیم که شکل امروزی زرتشتیت خط سیر تبدیلی واضحی از پاگانیسم سانسکریت به یک دین با اعتقاد به وحدت یا ثنویت وجود داشته است. متون باستانی زرتشتی در ابتدا سه وجود والاگهر از پانتئون ودایی را برگزیده اند و آنها را به عنوان "آفریننده های اصلی" معرفی نموده اند. شاید این "تثلیث" را بتوانیم در موازات تثلیث #تری_مورتی از تدین #هندو بپذیریم. چرا که دو رسته اعتقادی هندوئیسم و زرتشتیت، به موازات هم از دل اعتقادات بسیار باستانی سانسکریت هندو-اروپایی برخاسته اند. این تثلیث زرتشتی سه شخصیت با عنوان #اهورا معرفی میکند که در کنار هم صاحب و مدبر تمام قدرتهای جهان هستند.

1. مزدا اهورا: اولین #اهورا موکل بر دانش و آگاهی است. او "دانای کل" و آگاه بر تمام آن چیزی است که در زمان اتفاق افتاده یا اتفاق خواهد افتاد. شاهدیم که #اهورا_مزدا بعدها به شکل آفریننده قادر مطلق و "یگانه" نمود می یابد و باقی دیتی ها تحت لوای قدرت و آفرینش او پای بر وجود #مینو می گذارند.

2. میترا: دومین اهورا موکل بر حقیقت و "بینای کل". #میترا یا #مهر همانگونه که پیشتر هم گفته شد پاسدار حقیقت و روشنی است. او بیننده مطلق است و هیچ ظاهر و باطن و اندیشه و رفتاری از او پنهان نمی ماند. میترا بعدها به عنوان یک #ایزد بزرگ و پر اهمیت با حفظ قدرت توکل خود ایفای نقش میکند.

3. اپم نپات: سومین اهورا یعنی #اپم_نپات (Apam Napāt) "وجود مطلق" است. او معنای هر چیزی است که شکل و ظاهری می یابد و قدرت او در آفرینش مادی است. در این مجال ما در مورد شخصیت اپم نپات بحث می کنیم.

#اپم_نپات در دیانت اصلی سانسکریت یک خدای اصلی و ازلی بسیار مهم است. او را میتوان خدای پره موردیال تمام "آبها" دانست. پس اوست که قدرت آفرینندگی را در دست دارد چرا که "آب" عنصر آفرینش است‌. اما طی گذر اعصار جایگاه او در خود اعتقادات سانسکریت و همچنین هندوئیسم و زرتشتیت کمرنگ می شود. شاهدیم که قدرت او در دین هندو به طور کامل به شخصیت #وارونا واگذار می گردد. در زرتشتیت نیز پس از تکمیل عرصه دینی او به عنوان یک ایزد خرد و تحت نظارت ایزدبانو #آناهید حفظ جایگاه می کند. به طوری که اگر بخواهیم یک ایزد زرتشتی موکل بر قدرت آبها معرفی کنیم شخصیت اول مورد معرفی باید ایزدبانو #آناهید باشد.

در هر صورت در شکل نهایی زرتشتیت، اپم نپات ایزد "آبهای زمینی" است. او صاحب قدرت رودها، آبشارها، برکه ها، جویبارها و حتی چاهها و قناتها است. نام او را باید همتراز با مفهوم "فرزند آبها" یا حتی "نوه آبها" در نظر بگیریم. او در متون زرتشتی با لقب "بُرز" یا "بلند قد" خطاب شده است و همچون تمامی دیگر ایزدان صاحب اسب تیزپا است. (استعاره از اینکه جابجایی فیزیکی برای وجودان مینوی معادل اجسام مادی نیست و آنها توانایی حضور در هر نقطه ای در هر لحظه که بخواهند را دارند)

وظیفه اصیل اپم نپات پراکنده ساختن آبهاست. او هنوز خوی خالقیت خود را به همراه دارد و با پخش کردن آبها در منابع زمینی زندگی را در عرصه گیتی پراکنده میکند. پس بدون اپم نپات هیچ گیاه و حیوان و انسانی زنده نمی ماند. همچنین او یکی از شخصیتهای "سایکوپامپ" (همراهی کننده ارواح) در عرصه اساطیر #آریایی است‌. اپم نپات #فروهر‌های پاکان را می جوید و قدرت آنان را به آب میدهد تا آبهای جاری بر زمین را از ریمنی و پلیدی تطهیر کند. بنابراین او همواره شکارچی فرَوَشی های نورانی و والا است.

در #گاهان #اوستا در مورد او میخوانیم:

"ای اسپنتمان زرتشت! اپم نبات به همراهی باد چالاک و فر در آب آرام گزیده تا فروهر‌های پاکان را به هریک از مکان‌ها در جهان مادی، حصه یی معین از آب تقسیم کند."

همچنین در #زامیاد یشت در مورد او میخوانیم که در جست و جوی فر ایزدی به دریای #فراخکرت وارد می شود:

"فَر به دریای فراخکرت جَست، آنگاه اپم نپات تیز اسب بی‌درنگ آن را دریافت. اپم نبات تیز اسب آرزوی داشتن آن نمود. این فرّ دست نیافتنی را من خواهم گرفت! از ته دریای ژرف. پس سرور بزرگوار، شهریار شیدور، اپم نبات تیزاسپ را می‌ستائیم! آن دلیر اجابت‌کنندهٔ خواستار را. و آن کسی را که بشر را بیافرید، که بشر را ساخت و آن ایزد آب، اپام نپات را، که نیکو بشنود هر آن گاه که او را بستایند."

در میان تمامی دیگر ایزدان، اپم نپات با شخص #وایو، ایزد بادها بیشترین ملازمت و همکاری را دارد. چرا که این دو ایزد با کمک یک دیگر فروهرهای پاک را در عرصه آفرینش پراکنده می کنند.

◽️ @Torecilik

🔗 torecilik.ir

👁‍🗨 میدانیم قدیم ترین پانتئون در اعتقادات مردم بسیار باستانی #سانسکریت و پدران اقوام "هندو اروپایی" خدایان #ودیک (ودایی) هستند.

اینگونه نیست که خدایان ودایی شخصیتهای جدا از پانتئون متاخر #هندو و اساطیر #هند باشند. اما درجه اهمیت آنان برای هرکدام از اقوام مشتق شده از فرهنگ سانسکریت به شکل خاصی است. به گونه ای که برای اساطیر عصر #ایران کافرکیشی خدایانی همچون #میترا و #وایو و برای اروپاییان خدابانویی همچون #دانو در راس قدرت قرار گرفته اند.

اما خارج از همه این تواصیف شخصیت #آدیتی (مادرخدای ازل) برای تمامی این فرهنگها به گونه ای ایفای نقش داشته و هیچگاه به فراموشی سپرده نشد. وجود شخصیتی همچون #خائوس در اساطیر #یونان شاهد این مدعی است.

آدیتی برای اقوام سانسکریت مادر ازلیت و به نوعی شروع همه چیز بوده است. (البته شروع آن چیزی که وجود گیتی بوده است و جهان معنوی پیش از او نیز حیات داشته)

او مادر شاهنشاه خدایان یعنی #ایندرا است و فرزندان مهمی همچون خدایان #سوریا، #آگنی، #یاما و #وارونا است. توکل آدیتی بر مفاهیم کلی آفرینش همچون "آسمان" و "باروری" بوده است.

◽️ @Torecilik

👁‍🗨 شاید بتوان اساطیر تمدن #هند را به دو عصر اصلی اساطیر #ودیک و دیانت #هندو تقسیم نمود.

خدایان و موجودات آسترال ودیک همان وجودانی هستند که تمامی مردمان #سانسکریت در روزگاری بسیار دور آنان را می پرستیده اند. خدایان مشهوری همچون #میترا، #ایندرا و #وایو در این دسته جای می گیرند که در دورانی باستانی مورد احترام ایرانیان و هندیان بوده اند.

لرد #وارونا پروردگار اقیانوس و تمام آبها از جمله خدایان بزرگ و مشهور پانتئون ودیک از اساطیر هند است. او حاکم بر قدرت تمام آبهای روی زمین و درون دریاهاست و آسمان به دستور وی باران را فرو میریزاند. انعکاس سیمای پهناور وارونا بر پهنه آسمان توجیهی اساطیری به نقل از #ریگ_ودا برای رنگ آبی آسمان هنگام روز است. چرا که #سوریا خدای خورشید هر روز در عبورش از پهنه آسمان با فرستادن انوار خود بر دریا او را ستایش می گوید و وارونا برای جواب به این تهنیت نور سوریا را به آسمان بازتاب می دهد!

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 خدای آب، اسمان و قانون

مردم #هند و #فارس به او #وارونا میگویند.

ریشه نامش نیز از همان وارونه و وارونگی می آید.

▫️ @Torecilik