توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 امروزه بر تمام مطالعه گران ادبیات اساطیری #یونان باستان آشکار است که خدایگان #زئوس، شخصیتی بوالهوس داشته و معشوقه های بسیاری از خدابانوان و زنان فناپذیر را به همسری گرفته بود.

یکی از معروفترین این همسران شهبانو #سمله دختر پهلوان بزرگ #کادموس و مادر خدایگان #دیونیسیس از زئوس است. او شهبانو و بنیانگذار شهر عظیم #تبس و زنی بسیار زیبارو بود. از این منظر سمله مورد توجه زئوس قرار گرفت و خدای خدایان به شکل یک مرد زمینی زیبارو و قوی هیکل با او نرد عشق باخت!

چون خدابانو #هرا همسر اصلی زئوس از این ارتباط خبردار شد، همچون دیگر دفعات پر از خشم و حسادت گشت و تصمیم گرفت سمله را نابود سازد. برای همین با وخشی به او الهام نمود که مردی که با تو در ارتباط است یک دروغگو است و خدایگان زئوس نیست. اگر او راست میگوید پس از او بخواه تا در هیبت اصلی زئوس بر تو ظاهر شود.

پس سمله این خواهش را نزد زئوس مطرح ساخت اما زئوس اکیدا او را منع کرد. در نهایت در برابر التماس فراوان سمله زئوس با اکراه این خواهش را پذیرفت و هیبت اصلی خدایی خود را نزد شهبانو آشکار ساخت و سمله از لهیب این منظره سوخت و نابود شد!

◽️ @Torecilik

🔗 torecilik.ir

👁‍🗨 میتولوژی در فرهنگ اقوام #ارمنی در دوران پیش از مسیحیت جایگاه ثابتی داشته است. ارامنه باستانی همچون دیگر اقوام هندو اروپایی از رکن ادیان پاگانیستیک در تعریف مفاهیم مقدس بهره جسته اند. پس یعنی ارامنه کافرکیش پیش از مسیحیت خدایانی را می پرستیدند. اما باید بدانیم که مجموع پانتئون این خدایان به وجود آمده از چند خاستگاه است.

به عنوان باستانی ترین منبع، خود ارامنه بومی خدایان پروتو ارمنی داشته اند که تقریبا موازی با وجودانی هستند که در فرهنگ #سانسکریت تقدیس شده اند. خدایانی همچون #آرو (Arev خدای خورشید)، #آستغیک (خدابانوی عشق و باروری) و #نوارد (خدابانوی جنگ) از این رسته اند.

با ظهور آیین #زرتشتی نزد آریائیان، ارامنه نیز به تبعیت از دیگر اقوام #آریایی شکل خاصی از زرتشتیت را پذیرفتند و بخش عظیمی از پانتئون ارمنی به این منوال شکل گرفت. خدایانی همچون #آرامازد (موازی با #اهورا_مزدا)، #آناهیت (معادل #آناهید)، #میهر (معادل #میترا) و #اومانوس (منطبق بر شخصیت #وهومنه) را می توان از این دسته خدایان نام برد.

همچنین تعدادی از خدایان مورد پرستش ارامنه از فرهنگ #اورارتی وام گرفته شده اند. #ساریس و #باگوارتی خدایانی مشهور از این دسته اند.

اما شخصیت مد نظر ما خدایی بسیار باستانی از موکلان طبیعت است که توسط باستانی ترین اقوام ارمنی پرستیده میشد و مورد ستایش بوده است.

#آمانور در اساطیر #ارمنی خدای زیبای طبیعت و گلها و مرتبط با مفهوم "سال نو" است. نام او را در رسته زبانی ارمنی به "آورنده میوه" تعبیر نموده اند. چرا که حضور آمانور نوید بخش رسیدن بهار و باز به بار نشستن درختان میوه و وفور نعمت بوده است. پس در یک کلام آمانور خدای بهار است.

شخصیت آمانور در مناطق خاصی از سرزمین های شمالی پرستیده میشده، در صورتی که در حاشیه رود ارس شواهدی مبنی بر پرستش خدایی با عنوان #واناتور را یافته ایم که توصیفاتی مشابه با آمانور دارد.

مراسم خاص پرستش بهاره آمانور هر ساله توسط ارامنه در آستانه سال نوی ارمنی (در حوالی موعد ماه اردیبهشت ایرانی) برگزار میشد. این مراسم به رقص و پایکوبی و میگساری می گذشت و عشاق در آن به خلوت و همبستری می پرداختند! در این جشن مرسوم بود که آقایان تاجهایی از شاخ و برگ انگور بر سر بگذارند و بانوان دامن خود را با گلهای میخک بیارایند. پادشاهان به موعد ورود آمانور بار عام می دادند و مردم فقرا و اقشار پایین دست جامعه را اطعام می نمودند تا همه در شادی بهاره شریک باشند.

اگر بخواهیم معادلی از پانتئون یونانی برای آمانور برگزینیم این شخصیت بی شک #دیونیسیس خواهد بود. چرا که او نیز همانند همتای ارمنی خود صاحب درختان میوه و تاکستانها و موکل بر شراب و شراب گیری بوده است.

در دوره های متاخر با ورود خدایان معادل از زرتشتیت به پانتئون ارمنی آمانور فرزند #آناهیت دانسته شد. چرا که بنا به قاعده طبیعت نیز بدون بارانها و جاری شدن جویبارها در فصل بهار میوه ای از درختان حاصل نخواهد شد و بهار طبیعت حاصل پیوند آب با زمین است!

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 در نقل پیشین متذکر شدیم که سفر #جیسون عرصه گردهمایی بزرگترین پهلوانان یونانی بوده است. او پس از فرمان #پلیاس مبنی بر سفر به #کولخیس و باز آوردن پشم زرین جاودانگی، برای عبادت به معبد #پوسایدون رفت و به راز و نیاز پرداخت. در این هنگام از سوی وخش خدای دریا به او الهام رسید که برای یافتن بهترین و استوارترین کشتی که در طول تاریخ ساخته شده است نزد #آرگوس معمار برود. می دانیم که #آرگوس فرزند #فریکسوس اولین دارنده پشم زرین بوده است. او هنگامی که از نیت جیسون آگاه شد با کمال میل بهترین کشتی ساخته خود یعنی #آرگو را در اختیار وی قرار داد و اینگونه جیسون از خود او دعوت نمود که در سفر به سمت مقبره پدر فقیدش با او همراهی نماید.

از طرفی خدایان مقدر نموده بودند که بزرگترین پهلوانان هر کدام به نحوی در موعد حال در ساحل پلیون حاضر شوند. ما در این مقال از برخی از مهم ترین آنان یاد میکنیم:

1. شاهزاده #آکاستوس فرزند شاه پلیاس که خود علیرغم دستور صریح پدرش به آرگونات ها پیوست.

2. #آئتالیداس فرزند #هرمس خدای اولمپی و معشوقه ی زمینی اش #یوپولمیا

3. #آنکایوس فرزند لرد #پوسایدون و آلتائیا

4. #آسکالافوس و #یالمنوس فرزندان #آرس و همسر زمینی اش #آستیوک

5. #آسکولاب فرزند #آپولو (که بعدها در مقام خدای پزشکی شناخته شد و به درجه خدایی رسید)

6. #آتالانتا شاهزاده خانم مشهور #آرکادیا که پس از توقف یاران آرگو در پادشاهی اش به آنان پیوست

7. شاهزاده #آگیاس (که بعدها شاه پیسا شد) فرزند #هلیوس

8. شاهزادگان #کاستور و #پولوکس فرزندان شهبانو #لدا که بنا به روایت #کاستور فرزند شاه #تینداروس و میرا بود اما #پولوکس فرزند #زئوس بود و در مقام نیمه خدایی و نامیرایی قرار داشت.

9. شاهزاده #دئوکالیون فرزند #مینوس و #پاسیفای اط سرزمین کرت

10. #ارژینوس از فرزندان نیمه خدای پوسایدون

11. #یوریمدون فرزند #دیونیسیس و #آریادنه

12. #هراکلس (هرکول) بزرگترین پهلوان اساطیر یونان باستان. فرزند #زئوس و شهبانو #آلکمن که به دستور خدابانو #هرا با آرگونات ها همراه شد و پس از ادای نقش خود از آنان جدا گشت

13. #ایفیکلوس فرزند #آلکمن و شاه #آمفی_تریون و برادر ناتنی هرکول

14. شاه #لائرتس، شاه #ایساکا و پدر #اودیسیوس مشهور

15. #ملئاگر پهلوان معروف که در شکار گراز #کالودون نیز حضور داشت و معشوق آتالانتا

16. #اورفئوس فرزند خدابانو و سرور #میوز ها، #کالیوپ، چنگ نواز مشهور که با آوای چنگ آسمانی خود کمک شایانی در نفس گیر ترین چالش های آرگونات ها به آنان روا داشت.

17. #پلئوس شاه پیتیا و پدر پهلوان معروف و رویین تن یعنی #آشیل

18. شاه #تالمون فرمانروای #سالامیس و پدر پهلوان مشهور #آژاکس

19. #تیسئوس معروف پهلوان بزرگ از بین برنده #مینوتار و فرزند پوسایدون

20. شاهزاده #تیدئوس از #کالودون

به جز این موارد نامبرده، بسیاری از دیگر پهلوانان گم نام نیز حضور داشتند که در ابتدا یا حین سفر به یاران آرگو ملحق گشتند. اما در میان آنان مهم ترین شخصیت، شاهدخت #مدیا، شاهزاده ی #کولخیس است. او از کاهنه های والاتبار خدابانو #هکاته و از نسل #سیرسه بود که پس از ملاقات با آرگوناتها عاشق جیسون شد و در سفر بازگشت نزد پلیاس او را همراهی نمود.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 در تمام طول تاریخ تمدن همواره "کشاورزی" یکی از بزرگترین مسائل مربوط به جامعه انسانی بوده. این موضوع باعث شده است که در میان پانتئون مورد اعتقاد در دین باستانی تمامی تمدن ها، دیتی هایی با عنوان #خدایان_خرمن حضور داشته باشند.

بعضا تشابهات و مشترکات جالب توجهی در افسانه های مربوط به خدایان خرمن از تمدن های متفاوت نقل شده. آنان در بیشتر موارد جنسیتی مونث دارند که خود نشانه ای از باروری زمین و زایندگی است اما همواره نیز اینگونه نبوده است. با این حال در بسیاری موارد شاهد خدابانویی مهربان به عنوان خدابانوی خرمن و کشاورزی هستیم که گیسوانی زرین دارد (به نشانه رنگ طلایی خوشه های گندم و ذرت رسیده که غلات اصلی بیشتر جوامع باستان بوده اند). آنها وجودانی برکت رسان و خیرخواه میباشند و کمتر دیده میشود که چون دیگر خدایان درگیر اختلافات و کشمکش ها شوند.

همچنین از دیگر تشابهات در بعضی روایات ارتباط این خدایان با فصول بهار و تابستان است. در داستان مربوط به #تموز خدای خرمن #سومر شاهدیم که او چگونه در شش ماهه خزان سال در جهان زیرین اسیر میشود و با بازگشت بهار به روی زمین رجعت میکند. همچنین سیر داستانی مشابهی را در اسطوره مربوط به #دیمیتر و دخترش #پرسیفون در اساطیر #یونان شاهدیم.

در حالت کلی باید #تموز را از معروفترین و عمده ترین خدایان خرمن در طول تاریخ تمدنها بدانیم که تمدنهای همسایه و متاخر #سومر یا به صورت مستقیم خود او را می پرستیدند و یا اینکه تاثیراتی از داستانهای مربوط به او در سرنوشت دیگر خدایان خرمن دیده می شد.

در #مصر اما اعتقادات متفاوتی وجود داشت. رود #نیل به عنوان مهمترین آیتم تاثیرگزار در کشاورزی مصریان تلقی میشد و هر ساله با طغیان مقدس پاییزی خود مقادیر فراوانی از آبرفت و کود بسیار حاصلخیز را ارزانی زمینهای زراعی دره نیل میکرد. به همین دلیل تمامی خدایان مرتبط با نیل به نوعی از خدایان خرمن محسوب می شوند اما عمده ترین آنان #اوسیریس عادل و مهربان است و اوست که برکت ده گندمزاران طلایی مصر است.

در تمدنی مانند #ژاپن با اختلاف غله غالب از گندم به برنج تفاوتهایی در توصیفات مربوط به خدایان خرمن شاهدیم اما کماکان این خدایان شخصیتهایی خونسرد و مهربانند. #ایناری بانوی شالیزار مسلک #شینتو از محبوبترین کامی های ماژور مورد اعتقاد مردم #ژاپن بوده و هست.

همچنین برای مردمان تمدنهای #سرخپوست خدایان خرمن خدایانی موکل بر "ذرت" و "کاکائو" هستند. معروفترین دیتی خرمن سرخپوست بی شک #زیپه_توتک #آزتک ها است که در تعبیری #تزکاتلیپوکای سرخ نام گرفته و یکی از چهار دیتی ماژور اعتقادات آزتک ها به شمار می رود.

نزد تمدن #یونان و #روم شخصیت #دیمیتر (و همتای رومی اش #سرس) عمده ترین خدابانوی خرمن است. اما برای یونانیان خدایان جداگانه ای با توکل بر موضوع "میوه ها" و "شراب" نیز به اندازه خدابانوی خرمن مهم و محترم هستند. #دیونیسیس فرزند نیمه خدای زئوس تنها موجودی است که به خاطر تقدیس ویژه اش بر مفهوم شراب به مقام خدایی کامل رسیده است و در کنار اولمپیان جایگاه دارد. همچنین همتای رومی وی یعنی #باکوس وجودی کاملا عمده بوده و پرستش او شامل مراسم خاص و عجیب میشد.

نزد وایکینگهای #اسکاندیناوی همسر #تور یعنی خدابانو #سیف یک بانوی خرمن کاملا تیپیک است. او همیشه با گیسوان زرین و زیبا و داس درو به عنوان نماد مخصوصش معرفی شده است. اما برای فرهنگ بسیار گسترده #سلت خدایان خرمن در شماره نمی گنجیدند و افسانه ها و توصیفات مربوط به آنان بسیار بوده است که از عمده ترین آنان میتوان به #مودرون اشاره نمود.

برای برخی دیگر تمدنها نیز کمتر دیتی هایی با موضوع مستقیم "خرمن" توصیف شده است و خدایانی با توکل بر موضوعاتی چون "باران" و "خاک" وظیفه مزبور را بر عهده دارند که از جمله آنان میتوان به #ایندرا ی تمدن #هند و امشاسپند بانو #سپنتا_ارمئیتی نزد مردم #آریایی اشاره کرد.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 می توان او را تنها نیمه خدا در اساطیر #یونان دانست که به مقام خدایی رسیده

#دیونیسیس خدای شراب و خوشگذرانی و لا ابالی گری، فرزند #زئوس و #سمله است. پرستندگان او را #باکانت میگویند

▫️ @Torecilik