توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 علیرغم اعتقاد تمدن #اینکا و اقوام #سرخپوست آمریکای جنوبی به یک پانتئون گسترده چندین خدایی، باز هم می توان تمایل به "طبیعت پرستی" را مانند تمام اقوام دیگر سرخپوست در اینکاها نیز دید.

اما این بدین معنا نیست که طبیعت هیچ "شخصیت" مستقلی نداشته باشد. برای اینکاها این پرسونیفیکیشن به شکل یک مادر خدای یگانه و بسیار قدرتمند به نام #ماما_پاچا تظاهر می یابد.

نام ماما پاچا در یک کلام همسان با "طبیعت مادر" و در عین حال "مادر طبیعت" است! چنانکه حتی در خود گویش باستانی اینکا به هر دو شکل "ماما پاچا" و "پاچاماما" خوانده شده است.

خدابانوی بزرگ، خالق تمام زمین و ارواح طبیعت است. هر چه که رستنی بر زمین می روید از لطف اوست و وزش باد و حرکت حیوانات را او مقدر ساخته. اعتقاد بر این است که ماما پاچا با روان ساختن برگها به دست باد سخن می گوید. بنابراین کاهنان مادرخدای بزرگ برگهای خشک توتون را آتش زده و از بالای صخره ها بر باد می سپردند تا اینگونه ستایش و ثنای خود را به آفریدگار رسانده باشند.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 به اعتقاد اقوام #سرخپوست تمدن #آزتک، خداوندگار #زیپه_توتک یکی از چهار خدای (یا خدابانو) برادر بزرگ خالق زمین و آسمان است. البته که همگی این خدایان در اصل #تزکاتلیپوکا نام دارند و زیپه توتک، خدای قدرتمند موکل بر باد شرق، تزکاتلیپوکای سرخ نامیده میشود.

زیپه توتک همانند اغلب خدایان آزتک خدایی مولتی پوتنت است اما قدرت عمده او در "کشاورزی" است. مفاهیمی مانند "رویش"، "مرگ" و "زندگی دوباره" از ذات او ناشی می شوند. همچنین جالب است بدانیم او صاحب تمام "طلا" و "نقره" روی زمین است و از صنعتگران طلا و نقره حمایت می کند.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 #موسیقی اساطیری

گروه موسیقیایی #ایندیگو متشکل از سرخپوستان متجددی است که سالها در عرصه احیای فرهنگ موسیقیایی تمدن های #سرخپوست بومی آمریکا فعالیت داشته اند. این گروه ده ها قطعه زیبا از اصیل از آواها و آوازهای بومی سرخپوست را به نواخت درآورده اند.

قطعه "رقص ارواح باد" از آلبوم "ندای گرگ سپید" از این گروه تداعی کننده مراسم رقص های زیبای شبانه اقوام #آپاچی به دور آتش است. جایی که زن و مرد به افتخار باد خنک و مرطوب غربی که نوید بخش بارش باران است به دور آتش پایکوبی می کنند و ارواح پاک و سبک بال باد را می ستایند.

با هم به این قطعه بسیار زیبا و گوش نواز گوش فرا می سپاریم!

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 اساطیر #آزتک و اقوام #سرخپوست آمریکای جنوبی علاوه بر توجیهات اسطوره در مورد پانتئون خدایان سخن از نژادی تحت عنوان "غول ها" به میان می آورند.

در این اساطیر با تعداد هفت غول اصلی و معروف آشنا می شویم که در طول دوران تناسخ های پنجگانه جهانی و خورشیدهای #تزکاتلیپوکا و #کتزال_کواتل حضور داشته اند و نژاد انسانها از اعقاب آنان دانسته شده.

معروفترین این غولها #چلهوا است. چلهوا را غول باران دانسته اند چرا که به هنگام خشم #تلالوک و سیل عظیم عصر اژدهای دو سر در دژ خداوندگار باران پناه گرفت و جان سالم به در برد. گفته میشود هرگاه تلالوک مجددا چلهوا را میبیند از خشم آکنده شده و سیلی عظیم برای غرق ساختنش روانه میسازد. و اینگونه بلای طبیعی مخربی چون سیل توجیهی اساطیری نزد آزتکها داشت!

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 در دین باستانی مردم #آزتک و قبایل #سرخپوست آمریکای جنوبی، خداوندگار بی رقیب و مقتدر دنیای مردگان #میکتلان_تکوتلی است.

افسانه ها بیان می دارند که خدایان بزرگ #کتزال_کواتل و #زولوتل پس از خلق دنیا و آماده سازی پهنه حیات، برای دست یابی به استخوان های خدایان نسل پیشین به جهان زیرین سفر کردند. کتزال کواتل توانست استخوانهای مزبور را به دست آورد اما به هنگام فرار، با خشم و نهیب ضربه ی میکتلان تکوتلی مواجه شد و به زمین افتاد که باعث شد استخوانهای مزبور از دستش به زمین افتاده و خرد شوند.

در هر صورت کتزال کواتل موفق شد خرده استخوان ها را دوباره جمع آوری کرده و از جهان مردگان بگریزد. با این خرده استخوانها نسل انسانهای امروزی روی کره زمین توسط وی و #تزکاتلیپوکا خلق شد.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 #چیهوا_کواتل برای اقوام #آزتک و #سرخپوست های آمریکای مرکزی یک مادر خدای حمایتگر و مهربان بوده است.

خدابانوی "مادری" و الهه پاترون پایتخت آزتک، #تنوچ_تیتلان را موکل بر زایمان میدانستند. چیهوا مادران باردار را به هنگام زایمان مراقبت میکرد و اعتقاد بر این بود که نذر به درگاه وی خونریزی های موعد زایمان را درمان کرده و جان مادر را حفظ می کند.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 اما در غربی ترین نقاط زمین شاهد پرستش اژدها به شکل و با توصیفی متفاوت هستیم. اژدهای پردار معروف با پرهای رنگارنگ رنگین کمانی توصیفی واحد از یک اژدهاخدای ازلی بین تقریبا تمامی اقوام #سرخپوست بومی قاره امریکا بوده است. این اژدها برای #آزتک ها به شکل یکی از تناسخ های خدای بزرگ خالق یعنی #کتزال_کواتل معنا می یابد و به همان شکل و همان توصیف برای اقوام #مایا با نام #کوکولکان. همچنین بعضا دیده شده که خدای بزرگ خورشید #اینکا یعنی #اینتی به شکل یک افعی غول پیکر با تاجی از پرهای رنگارنگ تصویر شده که تصوری تقریبا مشابه دو مورد قبلی است. اما مورد متفق بین تمام این خدایان اژدهای پردار وجهه ی مثبت و سازنده آنهاست. برای آزتک ها شکل خالق و برکت رسان اژدهای پردار در تقابل با شکل نابودگر و مخرب "جگوار" قرار میگیرد که تناسخی نهایی از #تزکاتلیپوکا است و روزی همین جگوار با قتل عام تمام انسانها دوران آنها را به پایان خواهد رساند.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 بدون هیچ رقیبی، #اینتی خدای بزرگ خورشید برای اقوام #اینکا و #سرخپوست های آمریکای جنوبی بزرگترین دیتی و خدای پاترون اصلی امپراتوری #اینکا محسوب می شود. حتی شایسته است اگر لغت "اینکا" را از یک جنبه اتیمولوژی به "خورشید پرست" ترجمه نماییم.

#اینتی خدای بزرگ خورشید عمده ترین خدای مورد پرستش مردم اینکا بوده است. شاید همواره برای بسیاری از ما مورد سوال بوده باشد که نقش "خورشید" بر پهنه نیلی پرچم کشور "آرژانتین" از کجا نشئت گرفته است!

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 نکته جالب و فراگیر در مورد پاگانیسم اقوام #سرخپوست آمریکای مرکزی یعنی اقوام #مایا و #آزتک، وجهه ی ترسناک خدایان و حکومت و تسلط آنان بر انسانهای فانی بر بنیاد خفقان و خونریزی است!

#ایگزشل برای اقوام #مایا یک مادرخدای بسیار باستانی موکل بر "ماه" تلقی میشود اما قدرت ایگزشل در پرستاری و درمان و طب است. اعتقاد بر این بود که وی هر بار خرگوش سفید محبوب خود را برای درمان بیماری انسانها فدا می کند. پس برای هر بار استعانت از او می بایست یک خرگوش سفید قربانی شود. وگرنه خشم ایگزشل بی شک باعث مرگ بیمار میشد!

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 به دنبال رد پای مار در اساطیر در این قسمت سفری به دور افتاده ترین سرزمین جهان یعنی قاره #آمریکا خواهیم داشت و جایگاه این موجود سراسر شگفتی را در اساطیر اقوام #سرخپوست بومی آمریکا بررسی خواهیم کرد.

برای بزگترین و پرجمعیت قبایل سرخپوستان آمریکا یعنی تمدن #آزتک، مار در والاترین جایگاه الوهیت قرار میگیرد. چرا که معروفترین تناسخ خالق بزرگ، خدای خدایان #کتزال_کواتل به شکل یک افعی کیهانی پردار با پرهای رنگین تصور می شود. همین هیبت برای معادل کتزال کواتل در اساطیر #مایا یعنی #کوکولکان نیز متصور است. در این معنی "مار" به عنوان هیبتی خوش یمن و سرشار از زندگی و آبادانی در مقابل "جگوار" قرار می گیرد. چرا که پس از عصر کنونی (عصر افعی بالدار) در تناسخ های دوره ای جهان، که توسط برادرهای خالق دوقلو به صورت یک در میان اداره می شود، عصر جگوار فرا می رسد. به تقابل در این عرصه جگوار هیبت نماینده از سوی #تزکاتلیپوکا و پیام آور ویرانی و قتل عام نوع بشر است.

مار در اعتقادی راسخ از سوی تمدن #اینکا حیوانی بس مقدس پنداشته میشود و افعی ها و علی الخصوص مار زنگی نماینده ای از سوی خدایان و یک رابط روحانی بین دنیای فانی و دنیای خدایان هستند. بنابر این اعتقاد هتک حرمت به مارها می تواند پیامدهای جبران ناپذیری را به همراه داشته باشد. تا جایی که نسخه اینکایی از روایت "طوفان نوح" به یک مار مرتبط می گردد! داستان از جایی آغاز می شود که #اینتی خدای بزرگ خورشید تمدن #اینکا برای اینکه ماری آسمانی یکی از ارواح آسمانی که عموزاده وی بوده را نیش زده بود، مار را به شکل دردناکی می کشد. این اتفاق باعث روان شدن سیلی عظیم بر زمین میشود که تمامی شهرها را غرق می سازد. سپس انسانهای نجات یافته ابتدا به بلندی ها پناه می برند. چون سطح آب به بالای قله ها نیز می رسد، قوم نجات یافته به درگاه #ماما_شوکا مادر خدای بزرگ دریا لابه و التماس می برند که آنها را نجات دهد. پس ماما شوکا تنه یک درخت خر زهره غول پیکر که بر روی آب شناور بود را برای آنان میفرستد و آخرین انسانهای روی زمین با سوار شدن بر تنه خالی درخت نجات پیدا می کنند.

از دیدگاهی نسبتا مشابه مورد اخیر، مار در اساطیر #آزتک به عنوان ملازمی برای خدای بزرگ باران یعنی #تلالوک ایفای نقش می کند. اما در این مورد قربانی کردن مارهای سبز رنگ و تقدیم ارواح آنان به تلالوک می تواند موجب ریزش باران باشد.

برای قبایل شمالی تر سرخپوستان همچون #شایان ها و قبایل #ناواهو جایگاه مار به عنوان یک "محافظ ارواح" قابل احترام بود. قبایل #آپاچی مارها را راهنمایانی می دانستند که ارواح درگذشتگان را در سفر به جهان دیگر و در بازگشت از آن برای دیدار از بازماندگان، به مسیر درست رهنمون می شوند. چنین اعتقادی در فرهنگ قبایل #یوکاتان از شمال مکزیک نیز قابل بررسی است. حتی امروزه مکزیکی های اصیل در جشن باستانی "روز مردگان" نقاشی ها یا مجسمه هایی از مارهای زیبا و خوش خط و خال را بر سر در خانه ها می آویزند تا ارواح درگذشتگان خانواده بتوانند با دیدن آن نشانه راه خانه را پیدا کرده و به دیدار دوباره اعضای خانواده بیایند.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 #کویولزاکی خدابانوی ماه برای اقوام #آزتک و اقوام #سرخپوست آمریکای مرکزی است.

او خواهر #هویتزیلوپوچلی است به همین علت ارتباط نزدیکی با مفاهیم جنگ و "خونریزی" دارد. اقوام آزتک از اشکال خاص هلال ماه در دوره گردش یک‌ ماهه اش ایام خوش یمن برای جنگ و پیروزی را انتخاب می کردند و به طور کلی هلال ماه نمادی رساننده قدرت کویولزاکی و پیروزی در جنگ بود.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 شاید هیچ نژاد انسانی بر روی زمین به اندازه نژاد #سرخپوست تا کنون به عنصر "تقویم" دقت نکرده و در مورد آن تامل به خرج نداده باشد. سیستم تقویمی بسیار پیچیده تمدنهایی همچون #آزتک و #مایا حتی توانایی پیش بینی کردن رویدادهای آسمانی مانند خورشید گرفتگی و ماه گرفتگی را تا صدها سال بعد با تقریب یک روزه داشت!

این مسئله مسلما ناشی از دقت بسیار بالای تمدنهای باستانی بومی آمریکا به عناصر آسمانی همچون ماه و خورشید و نحوه حرکات و فرگشت آنهاست. بنابراین طبیعی است اگر این عناصر در شجره اساطیر و پرستش خدایان این تمدنها به صورت موثری ورود کرده باشند و پرستش آنها بخشی از اعتقادات و مذهب مردم را تشکیل داده باشد.

یکی از معروفترین پرسونیفیکیشنها و خدابانویان موکل بر عنصر "ماه" در دنیای باستان، #ماما_کیلا، خدابانوی ماه تمدن #اینکا است. #ماما_کیلا را مادر نور و زیبایی خوانده اند. او دختر #ویروشوکا خالق بزرگ کل در اساطیر پره اینکا است. همچنین در جایگاه خواهر و همسر #اینتی بزرگترین خدای پانتئون اینکا و خدای خورشید، ماما کیلا به نوعی سمت "شهبانو" و یا "پرنسس" خدایان را می گیرد (موازی با #هرا و یا #آرتمیس از اساطیر #یونان).

ماما کیلا خالق تقویم و زمان است. سیستم بیست و هشت روزه رویت ماه در آسمان برای فرهنگ اینکا همان موضوعی است که سالی مانند سال قمری تمدن #عرب را بوجود می آورد و باید بدانیم که این سیستم جدا از گردش سال خورشیدی سیصد و شصت و پنج روزه منسوب به گردش #اینتی محاسبه می شد.

از طرفی این خدابانوی بزرگ موکل بر صفات زنانگی و حامی مقام "زن" و "مادر" در جامعه است. او روح زیبایی و ظرافت زنانگی را در خود دارد که این موضوع از صورت زیبا و درخشنده مهتاب قابل برداشت است. افسانه ها حکایت از این دارند که ماما کیلای مهربان حامی و غصه خوار طبیعت و تمام انسانهاست. "اشکهای نقره ای" او در واقع همان عنصر "جیوه" یا "سیماب" است که در اعتقادات طبابت و جادوگری فرهنگ اینکا جایگاه بسیار والایی داشته است.

ستایش طبیعت از ماما کیلا در بسیاری از افسانه های اینکا مسجل است. برای مثال داستان عشق معروف "روباه و ماه" از فرهنگ اینکا که بیان میدارد چگونه روباهی سفید در دوران ابتدایی عاشق زیبایی خدابانو شد و چون ماه به آسمان صعود کرد، فشار پرواز باعث مرگ روباه شد که سعی داشت همراه او به آسمان برود. بنا به این اعتقاد لکه های تاریک بر چهره ماه در واقع خون همان روباه وفادار و عاشق است که در راه عروج بهمراه عشقش کشته شد!

طی افسانه ای دیگر میخوانیم که پدیده "ماه گرفتگی" نتیجه حمله یک افعی اهریمنی به خدابانو است و اینکه او سعی دارد ماه را کاملا ببلعد. اما هر بار ماما کیلا با قدرت خدایی خود از چنگ وی می گریزد (شباهت کامل با توجیه اساطیر #مصر از پدیده ماه گرفتگی دارد). مردم #اینکا ساعات ماه گرفتگی را در سکوت کامل و اعتکاف و راز و نیاز به سر می بردند تا الهه محبوب و زیبایشان از بحران بوجود آمده به سلامت بگریزد. این اعتقاد وجود داشت که شکار و ایجاد سر و صدا در هنگام ماه گرفتگی باعث وحشی شدن و قوی تر شدن افعی می شود. بنابراین مراسم گذار از پدیده ماه خونین با سکوتی وهم انگیز همراه بود!

باید بدانیم که اعتقاد به ماما کیلا برخاسته از اساطیر بسیار باستانی مردم آمریکای مرکزی است. معابد باستانی هرمی او در #کوزکو هنوز پا برجاست. معابدی که روزگاری توسط کاهنه هایی زیباروی اداره می شدند. این کاهنه ها از میان زیباترین زنان جامعه انتخاب می شدند و لباسهایی از حریر ناب رنگارنگ بر تن میکردند و موهای خود را با گلهای خوشبو می آراستند و از زیورآلات و طلای تقدیم شده به معبد در آرایش خود بهره می جستند. این کاهنه ها از طرفی شفاگران و دعا کنندگان جامعه نیز محسوب می شدند.

پس از تسلط خاندان #ایچما به عنوان اولین امپراتوری قدرتمند متحد کننده اقوام اینکا و مطرح شدن #پاچا_کاماک یا #پاچا به عنوان خدای خالق مرکزی پانتئون، ماما کیلا به عنوان مادر والاتبار پاچا مورد پرستش قرار گرفت.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 #ماما_کیلا مادرخدای بزرگ ماه در اساطیر #اینکا و یکی از بزرگترین الهگان مورد اعتقاد اقوام #سرخپوست آمریکای مرکزی است.

خدابانوی مهربان و زیبای ماه به اعتقاد مردم #اینکا حامی طبیعت و زنان و خالق تقویم و دهنده قدرت درمانگری و پزشکی است.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 #هوراکان برای اقوام #مایا و #سرخپوست های آمریکای مرکزی یکی از اصلی ترین خدایان آفرینش ازلی است.

توکل اصلی #هوراکان آفریننده و نابودگر بر "آتش" و "طوفان" است. او را در مقیاسی ساده میتوان برابر با #تزکاتلیپوکا از اساطیر همسایه یعنی #آزتک دانست.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 تا کنون در کنار یکدیگر در مورد خدایان بسیاری سخن راندیم و خواندیم. خوب است این را نیز بدانیم که از منظر تاریخ و علم میتولوژی، یکی از اصلی ترین خاستگاه های موجودیت های معنوی چیست؟

در دورانهای ابتدایی زندگی اجتماعی انسان بر روی زمین، همیشه رهبرها سر منشا قدرت و مورد احترام شمرده می شده اند. رئیس قبیله، رئیس دهکده، حکمران یک شهر و پادشاه یک تمدن همگی شخصیتهایی بوده اند که امکان داشت حتی وارد حیطه تقدس شده و پس از مدتی توسط مردم پرستیده شوند. این همان فلسفه ای است که توضیح میدهد چرا در تمدنهای بسیار باستانی آفریقا و آسیا، #اوریشا ها و #شامان ها بعضا به مقام خدایی رسیده اند.

اما نباید فراموش کرد که "خانواده" اولین گروه جمعی ای است که هر انسانی عضو آن است و رهبریت خانواده و خاندان نیز به همان تفکر، شخصیتی محترم و بزرگ است. تقدیس ارواح بزرگان خاندان نزد تمدن های #سرخپوست و در تمدن #هاوایی گویای این موضوع است.

در میان اقوام #آریایی نیز مسئله تقدس رهبریت خانواده با شواهد خاص خود قابل بررسی است. جالب است اگر می بینیم امروزه بسیاری از مردم جهان از #هند گرفته تا ممالک اروپایی، پدر خانواده را "بابا" یا "پاپا" صدا می زنند. شاید این لغت از باستانی ترین آواهایی باشد که توسط انسان به عنوان یک نام و یک لقب برگزیده شد.

نزد اقوام #آریایی و #سانسکریت باستانی در عصر کافر کیشی شخصیت های #بابا و #بی_بی تقدسی فراتر از رهبریت خانواده و خاندان ایجاد کرده اند و تبدیل به خدایانی با نمایندگی طبیعت شده اند.

#بی_بی نزد آریاییان مادر خدای طبیعت و زاینده تمام نباتات و زندگی است. معابد بسیار باستانی او در خرابه های کشف شده از مناطقی همچون تپه #مارلیک و یا #شهر_سوخته قابل بررسی هستند. معابدی کوچک که محل پرورش گیاهان بوده اند و کاهنانی نیز همانند همان وظیفه ای که #دروید ها داشته اند در این معابد به حیوانات پناه می داده اند.

امروز پس از گذشت هزاران سال شاید کمتر ایرانی ای وجود داشته باشد که بداند لغت #بی_بی روزگاری به یک خدابانوی زاینده و بزرگ اطلاق می شده است. اما بار معنایی این کلمه هنوز به همان منوال پابرجاست. چه اینکه ایرانیان شهربانویان خود را پیش از ورود اسلام "بی بی" می نامیدند و پس از حاکمیت اسلام به عنوان دین رسمی مردم، باز هم این لغت از میان نرفت و به بانوان مقدس دینی و مذهبی اطلاق شد.

بیشتر زیارتگاه های بی بی در کنار درختان بزرگ و پیر بنا می شد. پیر چناران و سروهای کهن سال نمایندگان رحمت بی بی در میان مردم بوده اند و پاسداری از آنان یک وظیفه عمونی انگاشته می شد. این فرهنگ پس از ظهور زرتشتیت نیز پای برجا ماند. تا آنجا که #هورمزد، خالق بزرگ در اعتقاد زرتشتیت، وظیفه توکل بر گیاهان را بر دردانه ترین و کاملترین فرزند خود یعنی امشاسپند بانو #امرتات (مرداد) محول نمود.

بی بی همچنین بانوی زمین و کوهستان است. بسیار دیده شده که در میان قلل رفیع کوه ها و تپه ها خرابه هایی از یک بنا تراشیده شده از سنگ مشهود است که نه می توان آن را مربوط به دخمه های زرتشتی دانست و نه امامزادگان اسلامی. بلکه اعتقادی به جای مانده از روزهایی بس دیرین باعث ساخته شدن چنین بنایی است و اگر از افراد مسن محلی درباره آن پرسیده شود شاید اطلاع دقیقی از فلسفه این بناها نداشته باشند، اما این را به خوبی می دانند که حرمت این مکان باید حفظ شود!

با تمام این اوصاف کاملا قابل درک است که چرا ایرانیان پس از هزاران سال هنوز هم مسن ترین و والاتبارترین بانوان خانواده ها را #بی_بی می نامند!

#توره

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 یکی از عجیب ترین دیتی های مورد اعتقاد تمدن #سرخپوست #مایا، #ایگزتب است.

ایگزتب خدابانوی موکل بر خودکشی و مرگ انتحاری است و همیشه با طناب داری به دور گردنش نقش می شود!

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 معرفی #کتاب اساطیری

بدون رقیب دیگری، کتاب باستانی #پوپول_ووه دقیقترین و سازمان یافته ترین مستند مکتوب از اساطیر #سرخپوست های آمریکای مرکزی و جنوبی است که توسط قبیله #کیچه و در مضمون اساطیر قوم #مایا نوشته شده است.

طبق معادل سازی ها و ترجمه هایی که به زبان #لاتین از پوپول ووه به عمل آمده است، با خبریم که کتابت آن باید تا حدود سالهای 1550 تا 1600 میلادی به طول انجامیده باشد. چرا که قسمت بزرگی از متن کتاب در باب تاریخ شاهنشاهی قوم #کیچه است که آخرین سلسله های معرفی شده در این بازه تاریخی سلطنت داشته اند.

پوپول ووه در یک معنای تحت اللفظی شاید "کتاب مجلس" یا "کتاب دانایی" معنا شود. متن اصلی را می توان به سه کتگوری اصلی تقسیم نمود. نخست کتاب به اسطوره اصلی "آفرینش" در اساطیر سرخپوستی می پردازد. شرح دقیقی از چگونگی "سیل عظیم اولیه" و به هم پیچیدن نورهای آفرینش در پوپول ووه موجود است.

بخش بعدی به چگونگی دخالت خدایان دوقلوی اولیه در آفرینش زمین، اقیانوس، "ذرت"، و انسانهای ابتدایی می پردازد. این بخش در رویه خود تقلید کاملی از اساطیر آفرینش #آزتک ارائه داده است. در واقع برادران دوقلوی آزتک یعنی #تزکاتلیپوکا و #کتزال_کواتل در این کتاب #هوراکان و #کوکومتس معرفی شده اند. روایت بیان میکند که چگونه این دو برادر خدای ازلی به عمق تاریکی های کائنات سفر کرده و نورهای آفرینش را با خود به عرصه زمین می آورند و چگونه هر کدام در تناسخ مربوط به خود گوشه ای از آفرینش را رقم می زنند. در این بخش خدایان بسیاری نام برده شده اند که سمت آنان از تقویم معروف 260 روزه #آزتک اخذ شده است اما تغییر نامهایی به سبک #مایا مشهودند.

بخش سوم پوپول ووه تاریخی آمیخته با اساطیر را بیان میکند و به توصیف عملکرد سلسله های پادشاهی قوم کیچه می پردازد.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 امروزه #پوپول_ووه را به عنوان اصلی ترین و جامع ترین مستند باستانی در باب اساطیر #مایا می شناسیم.

کتاب مزبور به شرح کاملی از افسانه های "آفرینش" در اساطیر #سرخپوست ها میپردازد.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 در تمام طول تاریخ تمدن همواره "کشاورزی" یکی از بزرگترین مسائل مربوط به جامعه انسانی بوده. این موضوع باعث شده است که در میان پانتئون مورد اعتقاد در دین باستانی تمامی تمدن ها، دیتی هایی با عنوان #خدایان_خرمن حضور داشته باشند.

بعضا تشابهات و مشترکات جالب توجهی در افسانه های مربوط به خدایان خرمن از تمدن های متفاوت نقل شده. آنان در بیشتر موارد جنسیتی مونث دارند که خود نشانه ای از باروری زمین و زایندگی است اما همواره نیز اینگونه نبوده است. با این حال در بسیاری موارد شاهد خدابانویی مهربان به عنوان خدابانوی خرمن و کشاورزی هستیم که گیسوانی زرین دارد (به نشانه رنگ طلایی خوشه های گندم و ذرت رسیده که غلات اصلی بیشتر جوامع باستان بوده اند). آنها وجودانی برکت رسان و خیرخواه میباشند و کمتر دیده میشود که چون دیگر خدایان درگیر اختلافات و کشمکش ها شوند.

همچنین از دیگر تشابهات در بعضی روایات ارتباط این خدایان با فصول بهار و تابستان است. در داستان مربوط به #تموز خدای خرمن #سومر شاهدیم که او چگونه در شش ماهه خزان سال در جهان زیرین اسیر میشود و با بازگشت بهار به روی زمین رجعت میکند. همچنین سیر داستانی مشابهی را در اسطوره مربوط به #دیمیتر و دخترش #پرسیفون در اساطیر #یونان شاهدیم.

در حالت کلی باید #تموز را از معروفترین و عمده ترین خدایان خرمن در طول تاریخ تمدنها بدانیم که تمدنهای همسایه و متاخر #سومر یا به صورت مستقیم خود او را می پرستیدند و یا اینکه تاثیراتی از داستانهای مربوط به او در سرنوشت دیگر خدایان خرمن دیده می شد.

در #مصر اما اعتقادات متفاوتی وجود داشت. رود #نیل به عنوان مهمترین آیتم تاثیرگزار در کشاورزی مصریان تلقی میشد و هر ساله با طغیان مقدس پاییزی خود مقادیر فراوانی از آبرفت و کود بسیار حاصلخیز را ارزانی زمینهای زراعی دره نیل میکرد. به همین دلیل تمامی خدایان مرتبط با نیل به نوعی از خدایان خرمن محسوب می شوند اما عمده ترین آنان #اوسیریس عادل و مهربان است و اوست که برکت ده گندمزاران طلایی مصر است.

در تمدنی مانند #ژاپن با اختلاف غله غالب از گندم به برنج تفاوتهایی در توصیفات مربوط به خدایان خرمن شاهدیم اما کماکان این خدایان شخصیتهایی خونسرد و مهربانند. #ایناری بانوی شالیزار مسلک #شینتو از محبوبترین کامی های ماژور مورد اعتقاد مردم #ژاپن بوده و هست.

همچنین برای مردمان تمدنهای #سرخپوست خدایان خرمن خدایانی موکل بر "ذرت" و "کاکائو" هستند. معروفترین دیتی خرمن سرخپوست بی شک #زیپه_توتک #آزتک ها است که در تعبیری #تزکاتلیپوکای سرخ نام گرفته و یکی از چهار دیتی ماژور اعتقادات آزتک ها به شمار می رود.

نزد تمدن #یونان و #روم شخصیت #دیمیتر (و همتای رومی اش #سرس) عمده ترین خدابانوی خرمن است. اما برای یونانیان خدایان جداگانه ای با توکل بر موضوع "میوه ها" و "شراب" نیز به اندازه خدابانوی خرمن مهم و محترم هستند. #دیونیسیس فرزند نیمه خدای زئوس تنها موجودی است که به خاطر تقدیس ویژه اش بر مفهوم شراب به مقام خدایی کامل رسیده است و در کنار اولمپیان جایگاه دارد. همچنین همتای رومی وی یعنی #باکوس وجودی کاملا عمده بوده و پرستش او شامل مراسم خاص و عجیب میشد.

نزد وایکینگهای #اسکاندیناوی همسر #تور یعنی خدابانو #سیف یک بانوی خرمن کاملا تیپیک است. او همیشه با گیسوان زرین و زیبا و داس درو به عنوان نماد مخصوصش معرفی شده است. اما برای فرهنگ بسیار گسترده #سلت خدایان خرمن در شماره نمی گنجیدند و افسانه ها و توصیفات مربوط به آنان بسیار بوده است که از عمده ترین آنان میتوان به #مودرون اشاره نمود.

برای برخی دیگر تمدنها نیز کمتر دیتی هایی با موضوع مستقیم "خرمن" توصیف شده است و خدایانی با توکل بر موضوعاتی چون "باران" و "خاک" وظیفه مزبور را بر عهده دارند که از جمله آنان میتوان به #ایندرا ی تمدن #هند و امشاسپند بانو #سپنتا_ارمئیتی نزد مردم #آریایی اشاره کرد.

▫️ @Torecilik