اندیشه در اکنون

‍‍ ‍‍ به کجا چنین شتابان

🍀به واسطه یکی از دوستان متنی خواندم که نویسنده با استناد به کتاب #فیصل_التفرقه غزالی، نسبت تکفیر فلاسفه به وی را اتهامی رایج به شمار آورده که محصول شبهه پراکنیِ ناآگاهانه به نظام فکری این اندیشمند می باشد.

🍀روشن است که #غزالی برخلاف بسیاری و بسان #خواجه_نصیر سیر تطور و تغییر آراء زیادی دارد و زندگی پر فراز و نشیب فکری و بلکه سیاسی او به همراه تالیفات متعدد، رویکرد سلبی و جدلی در برخی موارد و تاثیرات مثبت و منفی توامان در تاریخ اندیشه کلامی و فلسفی خود از جمله دلائل صعوبت فهم و تحلیل نظرات نهایی وی در مسائل مختلف گشته است.

🍀اما نکته اینجاست که میان تحلیل اشتباهِ ناشی از صعوبت مساله و یا حتی عدم دقت در منابع معتبر و شتابزدگی ژورنالیستی تفاوت بسیار است و در جایی که اسناد محکم در انتساب قولی به یک متفکر در میان است نوبت به تحلیل و بررسی اقوال نمیرسد.

🍀کتاب فیصل التفرقه پس از کتاب #تهافت_الفلاسفه و پیش از #المنقذ_من_الضلال نوشته شده است و جهت کلی بحث در نقد و #تکفیر فلاسفه در آن تغییر خاصی پیدا نکرده است.

🍀عجیب است که اگر نویسنده مذکور، خاتمه کتاب تهافت را نخوانده(هل هم کافرون...قلنا تکفیرهم لابد منه فی ثلث مسائل)که در آن صراحتا فلاسفه را به دلیل سه مساله انکار معاد جسمانی و علم الهی به جزئیات و نیز ازلی بر شمردن عالم هستی، دچار کفر صریح و مستحق قتل دانسته لااقل تورقی در کتاب فیصل التفرقه مینمود.

🍀غزالی در فصلی تحت عنوان"عدم التسرع فی التکفیر" با شدت و حدّت بیشتری به تکفیر اهل فلسفه اقدام نموده است و راه را بر هرگونه توجیه و تاویل سخن ایشان بسته است.

@majidahsan62

از خودگذشتگی

1️⃣#برتراند_راسل، ریاضی‌دان و برنده جایزه #نوبل ادبیات در قرن بیستم و از بنیان‌گذاران #فلسفه_تحلیلی است. کتابهای بسیاری از وی به فارسی ترجمه شده است و یاد او و #علامه_طباطبایی(در عین تعلقشان به دو سنت فلسفی بسیار متفاوت) برای من، یادآور #آزادی_اندیشه و #استقلال_فکری است.

🔰وی در زندگینامه خودنوشتش که توسط احمد بیرشک ترجمه شده است زیستن را بدان دلیل سزاوار ارزش بر میشمرد که همراه با سه شور #عشق و #علم و #دغدغه_مندی نسبت به #رنج و #شر همنوع باشد و در نهایت بیان می کند:

🍀This has been my life. I have found it worth living, and would gladly live it again if the chance were offered me🍀

2️⃣امروز، روز بزرگداشت یکی از نخبگان ایران زمین، #خواجه نصیر الدین #طوسی ریاضی دان، متکلم و فیلسوف مشهور مسلمان است. خدمات علمی و فرهنگی خواجه خصوصا در دوره مغول زبانزد خاص و عام می باشد.

🔰گزارش وی در انتهای شرحش بر #اشارات_بوعلی، ارزش تلاشها و خدمات وی را بهتر نمایان میکند:

🍀رقمت أكثرها في حال صعب لا يمكن أصعب منها حال و رسمت أغلبها في مدة كدورة بال بل في أزمنة... بیشتر این‌ کتاب‌ را در چنان حال‌ سختی‌ نوشتم‌ که‌ سخت‌تر از آن‌ ممکن‌ نبود...در روزگاری‌ که‌ هر لحظه آن‌ ظرفی‌ برای‌ غصه‌ و عذاب‌ دردناک‌ و پشیمانی و حسرت‌ بود، زمانی نگذشت‌ که‌ اشکم جاری و دلم‌ پریشان‌ نباشد و زمانی‌ برنیآمد که‌ دردهایم‌ افزون‌ نگردد و غمهایم‌ دو چندان‌ نشود🍀

3⃣به نظرم رسید که هیچ چیزی جز همان اموری که #راسل بیان کرد یعنی عشق به علم و تلاش برای رشد #آگاهی آدمیان -که مهمترین سبب برای کاهش آلام آنهاست- نمی تواند موجب غلبه بر شرایط سخت روزگار گردد. شرایط سختی که به نوعی برای همه اندیشمندان از جمله #خواجه وجود داشته اما هیچگاه مجوز ترک تلاش ایشان نشده است.

4⃣عشق و علم و نوع دوستی در بیان راسل همچنین دارای یک عنصر مشترک است: #ازخودگذشتگی.
تنها با این مولفه است که #فلسفه و #زندگی معنا پیدا میکند و چه خوش گفته اند که فلسفه تمرین مرگ(#سقراط،#فایدون)و گذر از حصار تنگ نفسانیت است:

طفیل هستی عشقند آدمی و پری/ارادتی بنما تا سعادتی ببری/بکوش خواجه و از عشق بی نصیب مباش/که بنده را نخرد کس به عیب بی هنری


@majidahsan62