اندیشه در اکنون

https://t.center/majidahsan62 جامه کس سیه و دلق خود ازرق نکنیم


1️⃣نویسنده ای از معاصران که تکیه بر کرسی استادی فلسفه و عرفان اسلامی زده است پیش از نقل تکه هایی تقطیع شده از اندیشمندی که دوران و تحولات فکری مختلفی را تجربه کرده است، مدخل کلام خود را با این عبارت آغاز میکند تا از همان ابتدا موضع آتشین خود و یا حکم به در آتش بودن وی را اعلام نماید:

[🔥اگر به عبارات ذیل، توجه هم نکردید چیزی از دست نداده اید]

2️⃣وی در ادامه با یادآوری دست و پنجه نرم کردن او با #مرگ آنهم در بستر بیماری، غرض ورزی اش در خصوص دین و متدینان را در این عبارات گزینش شده گوشزد کرده و عاملش را تشویق و کف مشتی بی شرافت میخواند.

3️⃣نویسنده به این توهینها اکتفا نمیکند و با توهم مدار حق و حقیقت بودن خود و جدی گرفتن میزان تاثیرش در کائنات، درخواست کنندگان #دعا برای او را به این حوالت میدهد که دعا میکنم زنده بماند تا جبران مافات کند و الا طبق مبانی خودش شایسته دعا نیز نیست.

✅این اندیشمند که مستحق چنین #نفرت_پراکنی شده است کسی نیست جز #داریوش_شایگان؛ که بامداد امروز پس از سالها تلاش فکری و خدمات متعدد فرهنگی درگذشت.

📚وی، #فیلسوف و #متفکری_معاصر بود که به اقتضای روح جستجوگر خود، تطورات اندیشه ای مختلفی را تجربه کرده است. چه بسا بتوانیم بگوییم که زاده شدن از پدری شیعه و ایرانی و داشتن مادری سنی مذهب و از اهالی گرجستان و البته تحصیل همزمان در محضر معلمان مسیحی و مسلمان در اروپا و ایران در این سیر گونِگون بی تاثیر نبوده باشد.

🔰سیری که از #شرق و جستجو در فلسفه اسلامی و ادیان شرقی همچون ادیان هندی و حشر و نشر با علامه طباطبایی و هانری کربن و با تمِ هایدگری فردیدی در نقد #مدرنیته شروع شده و به تمایل به #غرب و دست برداشتن از ستیزه با مدرنیته و کوشش برای یافتن راهی برای گفتگو میان شرق و غرب منجر میشود.

4️⃣با این توضیحات، حال شاید بهتر بتوان پرسید که اندیشمندی با چنین پیشینه از تلاش و #خدمات_فکری که ناملایمات به جان خریده و در #رنج #تحقیق، #راحتی_دیگران را طلبیده چگونه ممکن است که هدف تیرهای آلوده به #نفرت و #کینه گردد؟

🔰اطلاعات من آنقدر زیاد نیست تا بدانم آیا #دیگر_ملل نیز اینگونه با #فرهیختگان خود رفتار میکنند یا نه اما این را میدانم که حساب عطر دل انگیز نقد علمی از تعفن بدگویی جداست که حافظ چه زیبا سروده:

ما نگوییم بد و میل به ناحق نکنیم/ جامه کس سیه و دلق خود ازرق نکنیم/حافظ ار خصم خطا گفت نگیریم بر او/ ور به حق گفت جدل با سخن حق نکنیم

5️⃣نمیدانم در جایی که شایگان به نقد خویش همت گمارده بود و میگفت: "این فقط احمق ها هستند که متحول نمیشوند" چه جای توهین و کینه است.

🔰مگر نه اینکه او راه را برای #آزادی_اندیشه با فهم و کشف اساسی ترین معضل امروز جامعه فلسفی و فرهنگی ما یعنی #بی_مسئلگی باز کرده بود:

"هنوز بزرگترین متفکران ما فردوسی، حافظ، مولوی و سعدی‌اند. انگار همه جواب‌ها را قدما داده‌اند و انسان فرزانه امروز، تنها باید آن جواب‌ها را بیابد، پس ما آزادانه فکر نمی‌کنیم و مساله‌ای طرح نمی‌کنیم. من به این مسایل اندیشیده‌ام"

✳️اینجانب گرچه لزوما موافقتی با همه اندیشه های شایگان و مواضع مختلف وی ندارم و البته که صلاحیت و تخصص چنین اظهار نظری را نیز ندارم ولیکن به عنوان یک دانشجوی فلسفه همانطور که حق هرگونه نقد اندیشه های شایگان را برای نویسنده، محترم میشمارم این حق را نیز به خود میدهم از نویسنده که متصف به عناوین حوزوی و دانشگاهی است و از قضای روزگار جانشین کسانی شده که در اندیشه گفتگوی بی تعصب غرب و شرق بودند بخواهم که #حرمت_بزرگان را پاس بدارد:

تکیه بر جای بزرگان نتوان زد به گزاف/ مگر اسباب بزرگی همه آماده کنی

✅حق مطلق پنداری خود و بر مبنای آن، منکوب کردن اشخاص و تعیین وضعیت و نوع جایگاهشان در برزخ و قیامت که منحصر در علم الهی است اموری نادرست میباشند و حتی با تفکر کسانی که امثال این نویسنده خود را منسوب به ایشان میدانند نیز سازگار نیست:

"من واقعا معتقدم هر فرد یا گروهی، هر مرامی، هر فکر و هر مذهبی داشته باشند اگر آن فکر و آن مذهب را از روی صداقت بپذیرند و واقعا روی همان حس #حقیقت_جویی دنبال آن بروند عاقبتشان به خیر است." مطهری، مجموعه آثار،ج۲۴، ص۱۹۲

از خودگذشتگی

1️⃣#برتراند_راسل، ریاضی‌دان و برنده جایزه #نوبل ادبیات در قرن بیستم و از بنیان‌گذاران #فلسفه_تحلیلی است. کتابهای بسیاری از وی به فارسی ترجمه شده است و یاد او و #علامه_طباطبایی(در عین تعلقشان به دو سنت فلسفی بسیار متفاوت) برای من، یادآور #آزادی_اندیشه و #استقلال_فکری است.

🔰وی در زندگینامه خودنوشتش که توسط احمد بیرشک ترجمه شده است زیستن را بدان دلیل سزاوار ارزش بر میشمرد که همراه با سه شور #عشق و #علم و #دغدغه_مندی نسبت به #رنج و #شر همنوع باشد و در نهایت بیان می کند:

🍀This has been my life. I have found it worth living, and would gladly live it again if the chance were offered me🍀

2️⃣امروز، روز بزرگداشت یکی از نخبگان ایران زمین، #خواجه نصیر الدین #طوسی ریاضی دان، متکلم و فیلسوف مشهور مسلمان است. خدمات علمی و فرهنگی خواجه خصوصا در دوره مغول زبانزد خاص و عام می باشد.

🔰گزارش وی در انتهای شرحش بر #اشارات_بوعلی، ارزش تلاشها و خدمات وی را بهتر نمایان میکند:

🍀رقمت أكثرها في حال صعب لا يمكن أصعب منها حال و رسمت أغلبها في مدة كدورة بال بل في أزمنة... بیشتر این‌ کتاب‌ را در چنان حال‌ سختی‌ نوشتم‌ که‌ سخت‌تر از آن‌ ممکن‌ نبود...در روزگاری‌ که‌ هر لحظه آن‌ ظرفی‌ برای‌ غصه‌ و عذاب‌ دردناک‌ و پشیمانی و حسرت‌ بود، زمانی نگذشت‌ که‌ اشکم جاری و دلم‌ پریشان‌ نباشد و زمانی‌ برنیآمد که‌ دردهایم‌ افزون‌ نگردد و غمهایم‌ دو چندان‌ نشود🍀

3⃣به نظرم رسید که هیچ چیزی جز همان اموری که #راسل بیان کرد یعنی عشق به علم و تلاش برای رشد #آگاهی آدمیان -که مهمترین سبب برای کاهش آلام آنهاست- نمی تواند موجب غلبه بر شرایط سخت روزگار گردد. شرایط سختی که به نوعی برای همه اندیشمندان از جمله #خواجه وجود داشته اما هیچگاه مجوز ترک تلاش ایشان نشده است.

4⃣عشق و علم و نوع دوستی در بیان راسل همچنین دارای یک عنصر مشترک است: #ازخودگذشتگی.
تنها با این مولفه است که #فلسفه و #زندگی معنا پیدا میکند و چه خوش گفته اند که فلسفه تمرین مرگ(#سقراط،#فایدون)و گذر از حصار تنگ نفسانیت است:

طفیل هستی عشقند آدمی و پری/ارادتی بنما تا سعادتی ببری/بکوش خواجه و از عشق بی نصیب مباش/که بنده را نخرد کس به عیب بی هنری


@majidahsan62