کلمه‌بازی

من همیشه تو‌ پیدا کردن معادل برای ageing مشکل داشتم. الان می‌بینم نیما یوشیج از تعبیر سن کردن استفاده کرده:
«عالم صحیح التربیة مجهول را انکار نمی‌کند. ولی فرق است بین مغرور و عالم. همه‌ی این‌ها را سن کردن به انسان می‌فهماند.»

خیلی بهتر از «مسن شدن‍»‍ه. چون مسن شدن به معنی پیر شدنه، ولی سن کردن افزایش سنه بدون اینکه الزاماً به پیری دلالت کنه.

#ترجمه

@kalamebazi

«واژه‌ی دی نیز از ریشه‌ی اوستایی  daδvah-؛ daduš می‌آید و در فرهنگ هند و اروپایی و هند و ایرانی با ریشه diut و diu به معنی پرتو افکندن و گرم کردن مرتبط است. نام ایزدانی چون زئوس و ژوپیتر که در شکل قدیمی‌تر به صورت Diespiter و Tiw آمده و نام ایزد آسمان اسکاندیناوی که در واژه‌ی تیوزدی/ Tuesday هم مانده است، با این ریشه مرتبط‌اند. همچنین واژه‌ی dies لاتین به معنی روز هم از همین ریشه است. این لغت در شکل مثبتش در فارسی فقط در دی باقی مانده است.»

از اینجا.

@kalamebazi

می‌گه فلانی «نوؤدان بوزو»ئه.
یخ ناودون. بی‌اثر و یخ‌زده. کسی که بود و نبودش فرقی نداره.

مشخصه این اصطلاح #ترکی از مناطق سردسیر میاد. ما که در مرکز ایران نه ناودون درست‌وحسابی دیدیم، نه زمستونی که توش ناودونه یخ بزنه.

📽️ ناودون کلیسای وانک، زمستون دو سال پیش، بعد از برف کریسمس. ناودونی که یخ نزده باشه این‌جور پرسرو‌صدا و شلوغه.

@kalamebazi

می‌دونستید سرود ملی (قومی ترانه) پاکستان با اینکه به زبان اردوئه ولی کلمات فارسی و عربیش اونقدر زیاده که کاملاً برای ما مفهومه؟
تنها کلمه‌ی سانسکریتی که توش به کار رفته «کا»ست، به معنی of.
شاعر؟ حفیظ جالندهری.

@kalamebazi

تو اسپانیایی و فرانسوی و ایتالیایی تصمیم رو می‌گیرند.
تو انگلیسی تصمیم رو می‌سازند.
تو آلمانی تصمیم ملاقات‌کردنیه.
تو ترکی استانبولی ‌و آذری تصمیم رو می‌دند: «قرار ورمک».

فارسیِ شهر یا روستای خاصی هست که تصمیم توش گرفتنی نباشه؟

@kalamebazi

نه فقط به‌خاطر اینکه بدونیم آستین‌پفی و پف
از کجا اومده، بلکه به‌خاطر این قصه‌.

به‌خاطر آنه که تا همیشه از قشنگ‌ترین آدم‌های زندگی‌مونه. به‌خاطر قلب بزرگ متیو. به‌خاطر قصه‌ها که ما رو و دوست داشتن‌ها و دوست نداشتن‌ها و ایده‌ها و باورهای ما رو می‌سازند، بدون اینکه حواس‌مون باشه و بدونیم که چطوری.

#انگلیسی

@kalamebazi

یه عزیزی تذکر دادند که از کاربرد عبارت «استفاده کردیم» توی موقعیت بهره‌مندی از کلام کسی، خوش‌شون نمیاد.

مثلاً در محضر کسی هستی، حرفای خوبی می‌شنوی ازش و انتهای کلام برای نشون دادن ادب و احترام می‌گی «ممنونم، استفاده کردیم.»
یه‌جور شئ‌انگاری توش هست. انگار دیگری رو چیزی تصور کردی که می‌شه ازش استفاده کرد. چیزی هم که استفاده‌کردنیه، تموم‌شدنی، خراب‌شدنی و حتی دورانداختنیه.

و بله. دقیقاً همچین تعبیر نابجا و نازیبا و زمختیه. منم به کارش می‌بردم، تا دیشب. می‌خوام ترکش کنم.

@kalamebazi

تو‌ #ترکی به آدم‌ متاهل می‌گند «اِوْلی/ evli». اما خود «اِوْ/ ev» یعنی خونه. آدم متاهل اهل خونه‌ست. ازش فعل هم داریم با مصدر «اِوْلنماخ» یا evlənmək. مثلاً می‌گی «فلانی اِوْلندی.» ظاهراً داری می‌گی فلانی ازدواج کرد ولی در بطنش داری می‌گی «فلانی خونه کرد.»

هر بار که می‌شنومش این نسبت بین ازدواج و خونه برام تازه‌ست.

@kalamebazi

اینکه به novel می‌گیم رمان، از کجا گرفتیم؟ آلمانی یا فرانسوی؟ هر دو می‌گند roman. البته با «ر»ی «ق»ای. شانس اوردیم به املا بیش از تلفظ اهمیت دادیم، وگرنه الان می‌گفتیم قمان. قم‌ها.

@kalamebazi

شب یلدا بر همگی مبارک!

و اما بعد! اخیراً چند نفر از ایرانیان خیلی آریایی عزیز کشف کرده‌اند که یلدا در حقیقت لغتی سریانی یا آرامی است و از مسیحیان ایرانی اقتباس شده است (چیزی که البته من خودم بیست سالی است که می‌دانستم). در حقیقت یلدا هم‌ریشه با کلمه‌ی عربی ولادت است، و به تولد حضرت عیسی اشاره دارد. یعنی یلدا در اصل همان بوده که امروز کریسمس نامیده می‌شود! حالا این کشف از عدم خلوص آریایی به این هموطنان گران آمده است، و متعاقباً امسال تبریک یلدا تبدیل شده به خجسته گویی شب چله! ("تبریک" هم چون عربی است نباید به کار رود).

آریایی عزیز! وابده! بس کن!

باستان‌گرایی ایرانی از بعضی روشنفکران دوره ناصری شروع شد، و سپس در دوره پهلوی‌ها رایج و شایع شد. تصویری کاملاً دروغین و معوج از روزگاران باستان ایران ارائه کردند که در آن یک نژاد خالص آریایی بود و همه با زبان پارسی و همه هم زرتشتی، و همه هم "پندار نیک، گفتار نیک، کردار نیک". اینها با هخامنشیان شروع شد و بعد ساسانیان، و بعد هم عرب‌های سوسمارخور آمدند و به زور شمشیر، خلوص دین و نژاد را بر هم زدند و خواستند زبان عربی را تحمیل کنند که فردوسی آمد و نگذاشت! عوام مردم هم فکر می‌کنند که یلدا (یا چله) آئینی زرتشتی بوده، و گمان می‌کنند که ایرانیان از دوره کورش شب چله هندوانه می‌خوردند و روز نوروز ماهی قرمز داشتند! آنهایی هم که بیشتر اهل فضلند برایت سخنرانی می‌کنند که بله، کریسمس همان یلدا است، چون در میترائیسم که از ایرانیان گرفته شده، تولد میترا همان یلدا بوده و مسیحیان بعدا این را تبدیل به تولد مسیح کردند....

تمام‌این تصورات از بیخ و بن غلط است یا در بهترین حالات فقط ذره‌ای از واقعیات دارند! نژاد آریایی وجود نداشته و ندارد (مفهومی که به اشتباه ساخته شد و بعداً توسط آلمانی‌های نژادپرست استفاده شد و بعداً همه جا دور انداخته شد، الا توسط تعدادی ابله در ایران!). در ایران همه زرتشتی نبودند، بلکه جمعیت‌های زیادی از یهودیان و مسیحیان و ادیان قومی و قبیله‌ای دیگر نیز بودند. بعضی تاریخ‌نویسان به مسیحی بودن خسرو پرویز ظن دارند و در مسیحی بودن جانشینش تقریباً مطمئن‌اند. زبان اداری هخامنشیان و ساسانیان بیشتر آرامی بود تا فارسی باستان یا پهلوی، و علاوه بر آن زبان‌های متعدد دیگر نیز در جای جای فلات ایران وجود داشت که از ریشه فارسی نبودند.... زرتشتیان هیچ آئینی برای یلدا یا چله یا بلندترین شب سال نداشتند، و قدمت گرامیداشت شب چله در نزد ایرانیان غیرمسیحی نیز شناخته شده نیست و حتی ممکن است متاخر باشد. میترائیسم آئینی رومی بوده و هیچ شاهدی بر وجود آن (به عنوان یک آئین فراگیر) در ایران نداریم (اگر چه ممکن است نام ایزد میترا را از ایرانیان گرفته باشند).....

اگر بخواهم در مورد همه اینها توضیحات مبسوط دهم، یک کتاب می‌شود.

خلاصه که رها کنید این خلوص احمقانه آریایی را! چله یا یلدا، هر پیشینه‌ای که داشته باشد، الان جشنی فرهنگی میان مردم است، و لازم نیست آن را تبدیل به یک بحث ایدئولوژیک "آریایی" کنید!

من برای یلدا چه می‌کنم؟ همان هندوانه و انار و آجیل را می‌خورم، ولی چون به درخت کریسمس علاقه خاصی دارم، یک درخت کریسمس هم تزئین می‌کنم. اسمش را هم "درخت یلدا" گذاشته‌ام!

@jenabegav

ابراهیم گلستان یه جا می‌نویسه «کار نباید نیاز به چوب زیر بغل داشته باشد.»
کنایه از نویسنده‌هایی که دنبال کارهاشون راه می‌افتند، توضیح‌شون می‌دند، براشون مقدمه‌ها و تفسیرها و معرفی‌های طولانی می‌نویسند و خلاصه قد خود کار توضیح میارند که کاره چیه و چرا نوشته شده. کار نباید نیاز به چوب زیر بغل داشته باشد.

@kalamebazi

دوستانی که هنر و نوشتن مسئله‌شونه این دوره رو از دست ندید.
ماها که سن‌مون بالاتره هیچ وقت هیچ دوره‌ای ندیدیم و سلف‌استادی و با آزمون و خطا ژورنالیستی نوشتن رو یاد گرفتیم‌. حالا اگه کلاسی هست که راه رو نشون‌مون می‌ده و زودتر ما رو به مقصد می‌رسونه، چرا استفاده نکنیم؟

#این_تبلیغ_نیست

📣 فهرست کامل رشته‌ها و مدرسان اولین دوره ژورنالیسم هنر «مدرسه میدان آزادی»

#مدرسه_میدان_آزادی در هر فصل از دوره‌های خود با اولویت اهمیت و جذابیت، سراغ بعضی از شاخه‌های #ژورنالیسم_هنر می‌رود.

▫️تأکید می‌شود همانطور که در فراخوان آمده، کارگاه‌های ترم زمستان همه به‌شیوه حضوری و در شهر تهران برگزار خواهد شد.

🔍 اما ژورنالیسم هنر چیست؟

▫️ ژورنالیسم هنر شاخه‌ای تلفیقی و تخصصی منشعب از دنیای هنر و دنیای ژورنالیسم است که همچنان در سرزمین ما آن‌طور که باید و شاید مورد پژوهش و آموزش عمومی قرار نگرفته است. شاخه‌ای که با بهره‌مندی از توانایی‌های نوین ژورنالیسم به سمت هنر می‌آید و با این روش، هنر، هنرمند و اثر هنری را تماشا، واکاوی، نقد، تحلیل و دسته‌بندی می‌کند، درباره‌‌شان صحبت می‌کند، از آن‌ها حمایت و محافظت می‌کند و آن‌ها را برای انواع مخاطبان دسترس‌پذیر می‌سازد.

▫️ ژورنالیسم هنر در جایگاه حرفه‌ای و هنری‌اش -فارغ از انواعِ صرفا تجاری و تبلیغاتی‌اش- نوعی هنربانی است؛ یعنی پل‌شدن و ایستادن در نقطه‌ای بین هنر و مخاطب هنر.


📰 اطلاعات بیشتر‌ و ثبت‌نام:
صفحه مدرسه میدان آزادی


#مدرسه_میدان_آزادی
8️⃣8️⃣4️⃣
@azadisqart

«خودپالایی» رو نداشتم که شکر خدا به دایره‌ی واژگانم اضافه شد. نگیم ما نشستیم به تماشا تا باد اومد، بارون گرفت، برف اومد هوا رو تمیز کرد، بگیم خودپالایی رخ داد.

@kalamebazi

فهمیدم دوستی اسم پسرش رو نویان گذاشته. تصور اولیه‌م این بود که با «نو» بازی کردند. مثل اتفاقی که توی شاهان و رادان و این‌ها می‌افته.
اما کمی جستجو من رو رسوند به اینکه نویان یه لقب نظامی #ترکی در تاریخ بوده. تا اینجاش هم مشکلی نبود. قصه اونجایی پیچیده شد که نویان کلمه‌ی ترکی مغولیه و مشهورترین نویانِ تاریخ، یه سردار مغوله که گویا نقش مهمی هم تو سقوط خوارزمشاهیان داشته.

گفتم در جریان باشید که ماجرای دراماتیک گذار از اسامی عربی‌اسلامی، پس از عبور از کوچه‌ی ایران باستان وارد لشکر مغول شده.

#اسم_پسر

@kalamebazi

توی کامنت‌هاش نوشتند تو #مازندران هم تعبیر «زینه‌جدایی» دارند که به همین معناست.

از اینستاگرام چراغبان.

@kalamebazi

اسامی #ترکی استانبولی خیلی وقتا همون اسامی فارسی و عربی هستند ولی با الفبای لاتین نوشته شدن‌شون باعث آشنایی‌زدایی‌شون می‌‌شه.

الان تو صفحه‌ی اینستاگرام #ماحسون دیدم از مادرش یاد کرده: Faike. خیلی تلاش کردم بفهمم چیه و نشد. معنیش رو گوگل کردم و باز نشد. تلفظش رو گوگل کردم و وقتی فائیکه رو شنیدم تازه متوجه شدم همون فائقه‌ست.

شما هیچ وقت حواس‌تون بود فائقه همون فائق اومدنه، به معنی برتر و عالی‌مرتبه‌؟ من که همیشه فکر می‌کردم این اسم عجیب چیه روی گوگوش گذاشته بودند؟ (پدر و مادر گوگوش هم ترک‌اند.) پسرونه‌ش رو هم ترک‌ها می‌ذارند: فائق‌ یا به قول خودشون فائیک.

@kalamebazi

می‌گند دم‌ پل خواجو تا همین چند سال پیشا یه دکه بوده مال شخصی به اسم غلوم علی دوخره.
در مورد وجه تسمیه پرس و جو کردند. یکی از روایتا می‌گه غلوم پسر شهید علی رحمانیه. ظاهراً علی زور زیادی داشته و به‌خاطر زورش بهش می‌گفتند دوخره. (زور دو تا خر رو داشته) علی تو جنگ هشت‌ساله شهید می‌شه. پسرشم که غلوم باشه کشتی‌گیر و خرزوری بوده برای خودش.

از صفحه‌ی اینستاگرام برنا موسوی و مهدی شاهدلی نقل می‌کنم.

#اصفهان [عکس از دو شب پیش]

@kalamebazi

چرا اینو دیدم؟

@kalamebazi