🏛 تاریخ درترازو 🏛 Date in the balance

آن قصر که باچرخ همی زد پهلو....

#حکیم_عمرخیام
🎤 #استادشجریان
همراه با تصاویری از #ایوان_مدائن.

⏰ ۳۳ ثانیه
t.center/tarikhdartarazoo 🏛

هرآنچه که در باره #حکیم_عمرخیام باید دانست.

⏰ ۴ دقیقه و۲۶ ثانیه

🔻عُمَر خَیّام نیشابوری (نام کامل: غیاث‌الدین ابوالفتح عُمَر بن ابراهیم خَیّام نیشابوری) (۴۴۰ – ۵۱۷ هجری قمری) همه‌چیزدان،فیلسوف، ریاضی‌دان، ستاره‌شناس و شاعر رباعی‌سرای ایرانی در دورهٔ سلجوقی بود. گرچه جایگاه علمی خیام برتر از جایگاه ادبی اوست و لقبش «حجّةالحق» بوده‌است،ولی آوازهٔ وی مدیون رباعیاتش است که شهرت جهانی دارد. رباعیات خیام به بیشترِ زبان‌های زنده دنیا برگردانده شده‌است. آوازهٔ وی در غرب به‌طور مشخص بیشتر مدیون ترجمهٔ ادوارد فیتزجرالداز رباعیات او به زبان انگلیسی است.

t.center/tarikhdartarazoo 🏛

چوبخشایش پاک یزدان بُوَد
دم آتش و آب ، یکسان بود...

#حکیم_فردوسی

ریشه یابی جشن #چهارشنبه_سوری ...

⏰ ۱دقیقه و۴۰ ثانیه

پ.ن: 🔻
البته به باور برخی شاهنامه پژوهانی نظیر دکتر #سجادآیدنلو آیین چهارشنبه سوری ارتباطی با موضوع از آتش گذشتن سیاوش ندارد.
👈مجلهٔ بخارا، سال بیست‌ودوم، شمارهٔ ۱۲۹

t.center/tarikhdartarazoo 🏛

درمیان مورخان اسلامی توجه به این جنبه سودمندی #تاریخ هیچ جا به اندازه کتاب "تاریخ ابوعلی مسکویه"بطورخودآگاه وجدی دنبال نشده است.
وی که درفلسفه بعنوان #حکیم_اخلاقی مشهوراست، درتاریخ ، مؤلف کتاب حکیمانه ای است بنام "تجارب الامم وتعاقب الهمم".

✍ #دکترزرینکوب
📕تاریخ درترازو/ ص۷۵

t.center/tarikhdartarazoo 🏛

یادمان باشد...
بعضی روزها امروزمان به فردا نمی رسد!

بقول #حکیم_توس:

ز روزِگذر کردن اندیشه کن
پرستیدنِ دادگر ،پیشه کن

⏰۱ دقیقه و۴۵ ثانیه

t.center/tarikhdartarazoo 🏛

#حکیم_توس علل اصلی زوال حکومت‌ها رادر سه چیز می داند:

۱_ ستم به مردمان
۲_سپردن امورکشور به بیمایگان
۳_گرایش به مال اندوزی.

چه گفت آن سخنگوی با آفرین
که چون بنگری مغز دادست دین

سرتختِ شاهان بپیچد سه کار
نخستین ز #بیدادگر شهریار

دگرآنکه #بی‌مایه را بر کشد
زمردِ هنرمند ، برتر کشد

سه دیگر ،که با #گنج خویشی کند
به دینار کوشد که بیشی کند.

t.center/tarikhdartarazoo 🏛

#روزنامه_اطلاعات فروردین ۱۳۴۰
نگاه کنید..

پائین سمت چپ #کوکاکولا فوت آیت الله بروجردی را تسلیت گفته و بالای همون آگهی، #القانیان، (یهودی) ضیافت جشنی را که در هتل ونک داشته به خاطر فوت مرحوم بروجردی تعطیل و به آینده موکول کرد.

دربار شاهنشاهی اطلاعیه داده و سه روز #عزای_عمومی اعلام کرده به روزنامه نگاه کنید، پائین سمت راست نوشته سوت پالایشگاه ها و ناقوس کلیسا ها به صدا در آمد.!

آیت الله #نجفی از شنیدن خبر بیهوش شده، و آیت الله #حکیم فرمودند پارسال پسرم مرد آنقدر ناراحت نشدم که در فوت آقا ناراحت هستم.

بالای روزنامه سمت راست نوشته:
مصیبت عظیم اسلامی

♦️وقتی در راه درست گام برداری، جدا از مذهب و ملیت محبوب همه خواهی بود.
بقول عطارنیشابوری:
...تو پای به ره در نه و از هیچ مپرس
خود راه بگویدت که چون بایدرفت.


t.center/tarikhdartarazoo 🏛

جاهلان سرزمین
حنظله‌بادغیسی !


زمانی که تازیان مسلمان درزمان #خلیفه‌دوم (عمربن خطاب) به ایران حمله کردند و سلسله #ساسانیان را سرنگون و خلفای مسلمان بر فلات ایران حاکم شدند، گفتند ایران به زبان فارسی نیاز ندارد. همچون سایر سرزمین‌ها شروع کردند به ترویج زبان و فرهنگ عربی، غافل از اینکه نمی توان زبان فارسی را از بین برد.

عرب‌ها به بسیاری از سرزمین‌ها که رفتند، آنها را عرب زبان و فرهنگ شان را عربی کردند.اگر چه ایران را هم تحت تاثیر قرار دادند اما ایرانیان تمام فرهنگ‌شان را فراموش نکردند. به عبارتی مشهور: "ایرانیان مسلمان شدند ولی عرب نشدند". بسیاری از سرزمین‌هایی که تاریخ دیرینه داشتند با آمدن مسلمانان کاملا عرب شدند مثل مصر، سوریه، لیبی، فلسطین، الجزایر و.... اما ایران عرب نشد. این عرب نشدن ساکنان ایران و فلات ایرانِ فرهنگی، دلایل بسیاری دارد. مهمترین آنها عبارتند از:
1️⃣ فلات ایرانِ فرهنگی سرزمینی گسترده بود و اعراب نمی‌توانستند در زمانی کوتاه به همه‌ی جغرافیای آن دست یابند.
2️⃣ وجود راههای صعب العبور مثل جنگل‌های شمال یا کوه‌های هندوکش و.... راه را بر اعراب بیابانگرد بسته بود. و قرن‌ها طول کشید تا این سرزمین ها فتح شوند.
3️⃣در کنار این دو مانع جغرافیایی و طبیعی فوق، عامل سوم که مهمتر از همه بود، فرهنگ دیرینه و قوی ساکنان این سرزمین کهن بود که بعدها حتی عرب‌ها را هم تحت‌تاثیر قرار داد.
این موارد در کتب تاریخ ذکر شده اما یک نکته هم می توان به آن اضافه کرد. همت، تلاش و سماجت خود ایرانیان اعم از حاکمان و متفکران‌شان بودند که تلاش کردند فرهنگ و ادبیات ایران را مجدداً احیا و سرپا نگهدارند که گل سرسبد آنها #حکیم_ابوالقاسم_فردوسی است.

با گذشت زمان ۲۰۰ ساله‌ی سیطره‌ اعراب، در زمان مامون عباسی بود که حکومت نیمه مستقل #طاهریان به پایتختی نیشابور تشکیل شد. از آن #۲۰۰سال_سیاه تحت سلطه‌ی امویان و عباسیان، عبدالحسین زرین کوب با عنوان #دوقرن_سکوت یاد می‌کند و کتابی به همین نام دارد.

حکومت طاهریان با دعوت از #حنظله_بادغیسی شاعر اهل شهر بادغیس افغانستان کنونی به نیشابور و دربار، در صدد احیای زبان فارسی برآمدند. بعدها دولت‌های #صفاریان، و بویژه #سامانیان به همت امثال #رودکی زبان فارسی را زبان رسمی دربار اعلام کردند و در ترویج آن کوشیدند. پس از آن در همیشه‌ تاریخ این سرزمین زبان فارسی زبان اداری و درباری شد. حتی در دوره‌هایی که حکومت‌های ترک زبان مثل غزنویان، صفویان، قاجار و امثالهم حکومت می کردند، زبان فارسی زبان دربار بود. در ادامه این زبان مرزها را هم در‌نوردید و به مناطق مختلف جهان از جمله شبهه جزیره‌ی هند راه یافت. تا آنجا که حافظ می‌گوید:

شکّرشکن شوند همه طوطیان هند
زین قندپارسی که به بنگاله می‌رود 

بهرروی اگر چه فقط چند بیت شعر از حنظله بادغیسی از تطاول روزگار باقی مانده، اما حضور او در نخستین دربار ایرانی پس از حمله اعراب نشانگر جایگاه، اهمیت، شهرت و توانایی این شاعر افغانستانی در شعر فارسی می باشد. بعد از آن بزرگان زیادی از افغانستان کنونی در حوزه ادبیات برخاستند، یکی بهتر از دیگری. بی‌شک ادبیات فارسی بدون آنها چیزی کم داشت. شاعرانی مثل : انوری،  سنایی، خواجه عبدالله انصاری، ناصرخسرو و.... و سرآمد همه‌ی آن‌ها مولوی است که زادگاهش این کشور بوده و مدفن‌اش ترکیه‌ کنونی است.

👈اخیراً یکی از مسئولین طالبان گفته؛ "افغانستان به زبان فارسی نیاز ندارد". و آموزش آن را در محافل آموزشی و دانشگاهی غیر ضروری تشخیص داده اند. این مثل اینست که بگویی فرد برای نفس کشیدن به هوا نیاز ندارد.
شاید حکومت دینی متحجر طالبان بتواند زبان فارسی را در مدارس و دانشگاه‌ها ممنوع کند اما زبان، شعر و ادبیات فارسی درافغانستان خواهد ماند و همچون همیشه‌ تاریخ با شدت و حدّت بیش از پیش ادامه خواهد داشت. به باور اینجانب با توجه به تاریخ ادبیات فارسی و وجود ادیبان و نویسندگان توانمند، زبان فارسی به افغانستان و افغانستان به زبان فارسی نیاز متقابل دارند. زبان فارسی بخشی جدایی‌ناپذیر از فرهنگ مردمان افغانستان بویژه ساکنان مناطق غربی این کشور است. همانطور که سلف ایشان - امویان و عباسیان - نتوانستند زبان فارسی را به عنوان یک زبان باستانی و میراث بشری از بین ببرند، جاهلان حاکم بر سرزمین حنظله‌ی بادغیسی هم نمی‌توانند مانع رشد و ترویج آن شوند.

[لازم به ذکر است است که واژه "اعراب" به معنی جمع عرب‌ها و یا ساکنان سرزمین‌های عرب‌نشین در یک قرن اخیر وارد ادبیات ما شده است. در قدیم  بیشتر از واژه عربان و یا #تازیان استفاده می‌شد و "اعرابی" بیشتر به معنی عرب بادیه نشین که درکی از مدنیت نداشت به کار می‌بردند.]

✍ #سعیدمعدنی

t.center/tarikhdartarazoo 🏛

تصویری تاریخی ازآرامگاه #حکیم_توس

سال ۱۳۴۷

بیست و پنجم اردیبهشت ماه؛ روز بزرگداشت #فردوسی (منجی زبان پارسی) گرامی باد.

t.center/tarikhdartarazoo 🏛

درسی از #تاریخ


زمانیکه #ایرلند اعلام استقلال از انگلستان کرد،در طی آن ۹ جوان شورشی ایرلندی دستگیر و محکوم به مرگ شدند .

از آنجایی که حکم مجازات آنان قبل از
#ملکه_ویکتوریا صادر شده بود و او با اعدام آنان مخالف بود دستور داد آنان را به زندانی در مستعمره انگلستان یعنی
#استرالیا منتقل کنند .

حدود ۴۰ سال پس از آن ،ملکه ویکتوریا
از استرالیا دیدن کرد و مورد استقبال
نخست وزیر آنجا یعنی
#چارلزدافی قرار گرفت!!!

وقتی چارلز به اطلاع ملکه رساند که
او یکی از ۹ نفر ایرلندی محکوم به مرگ
بوده است ، ملکه به راستی شوکه شد...

ملکه از او پرسید که آیا از سرنوشت
آن هشت زندانی دیگر خبری دارد یا نه؟

او به آگاهی ملکه رساند که آنان
همگی باهم در تماس هستند :

#توماس_فرانسیس به ایالات متحده
مهاجرت کرد و خیلی زود به مقام
فرمانداری مونتانا رسید.

#ترنس_مک_مانس و  #پاتریک_دونا_او
هر دو ژنرال ارتش ایالات متحده شدند.

#ریچارد_اوگورمان به کانادا مهاجرت
کرد و فرماندار کل نیوفوندلند شد .

#ماریس_لین و  #مایکل_ایرلند هر دو از
اعضای هیئت دولت استرالیا شدند و
جدا از هم به عنوان دادستان کل استرالیا
انجام وظیفه کردند .

#دارسی_مگی نخست وزیر کانادا شد .

و در آخر #جان_میچل نیز در مقام
شهردار نیویورک خدمت کرد .

🔹️مخالفان ما لزوماانسانهای ناشایست نیستند.شاید خودما نالایق وبی کفایت هستیم وخود غافلیم.

بقول #حکیم_توس:

جهان سر به سرحکمت و #عبرت است
چرا بهره ی ما همه ، #غفلت است ؟!


t.center/tarikhdartarazoo 🏛

بنای یادبود آرامگاه #حکیم_فردوسی در عین سادگی یکی از زیبا ترین آثار وابنیه ایست که برمزارهای مفاخرفرهنگی ساخته شده است.عبدالحسین خان سردارمعظم( #تیمورتاش) نخستین کسی بود که کوشش عملی برای ساخت آرامگاه را آغاز کرد. او در دوازدهم امرداد ۱۳۰۳ در زمانی که #نماینده_نیشابور در مجلس شورای ملی بود، خواهان تصویب بودجه‌ای برای ساخت آرامگاه فردوسی شد.گفتنی است #ملک_الشعرای_بهار نیز از کسانی بود که برلزوم احداث بنایی برآرامگاه حکیم توس تاکیدداشت.

جالب است بدانیم که طراح وناظر اجرای این بنا زنده یاد مهندس #هوشنگ_سیحون بود.

برای احداث این بنا در کل مبلغ یک میلیون وچهارصدوبیست هزارتومان(۱,۴۲۰,۰۰۰)هزینه شد.هفتاد هزارتومان از این مبلغ از طریق فروش بلیط بخت آزمایی و مابقی از محل کمکهای مردمی وانجمنهای خیریه تامین شده بود.

بنای مزبور درسال ۱۳۱۳ با حضور #رضاشاه_پهلوی وعده ای ازمستشرقان وفردوسی پژوهان گشایش یافت.


t.center/tarikhdartarazoo 🏛

بنای یادبود آرامگاه #حکیم_فردوسی در عین سادگی یکی از زیبا ترین آثار وابنیه ایست که برمزارهای مفاخرفرهنگی ساخته شده است.عبدالحسین خان سردارمعظم( #تیمورتاش) نخستین کسی بود که کوشش عملی برای ساخت آرامگاه را آغاز کرد. او در دوازدهم امرداد ۱۳۰۳ در زمانی که #نماینده_نیشابور در مجلس شورای ملی بود، خواهان تصویب بودجه‌ای برای ساخت آرامگاه فردوسی شد.گفتنی است #ملک_الشعرای_بهار نیز از کسانی بود که برلزوم احداث بنایی برآرامگاه حکیم توس تاکیدداشت.

جالب است بدانیم که طراح وناظر اجرای این بنا زنده یاد مهندس #هوشنگ_سیحون بود.

برای احداث این بنا در کل مبلغ یک میلیون وچهارصدوبیست هزارتومان(۱,۴۲۰,۰۰۰)هزینه شد.هفتاد هزارتومان از این مبلغ از طریق فروش بلیط بخت آزمایی و مابقی از محل کمکهای مردمی وانجمنهای خیریه تامین شده بود.

بنای مزبور درسال ۱۳۱۳ با حضور #رضاشاه_پهلوی وعده ای ازمستشرقان وفردوسی پژوهان گشایش یافت.


t.center/tarikhdartarazoo 🏛

‍ یادی از میرزا علیرضاخان #شفاءالدّولهٔ_کاشانی

🔹 مرحوم علیرضاخان شفاء‌الدّوله – معروف به #حکیم_شفا در حدود سال ۱۲۹۶ ه‍ ق در #کاشان متولّد شد و سال‌ها در شهر #قم به طبابت مشغول بود. وی در اواخر عمر به تهران هجرت کرد و به‌تاریخ ۲۸ فروردین‌ماه ۱۳۳۹، در همان‌جا از دنیا رفت. پیکرش را به قم بازگردانده و در ایوان بقعه‌ای در سمت جنوب شرقی صحن اتابکی (در مقابل آرامگاه میرزا جهانگیرخان صوراسرافیل، که هم‌اکنون به راهروی بزرگی تبدیل شده است) به خاک سپردند.

🔸 مطبّ حکیم شفا روبروی درب ساعت از صحن اتابکی و در جوار مدرسهٔ خان قرار داشت و هنوز ساختمان آن پابرجاست. بر دیوار بیرونیِ این مطب، کاشی‌های زیبایی مشتمل بر اشعار جالبی از حکیم شفا الصاق شده بود که اعجاب بینندگان را برمی‌انگیخت. در خاطرات محصّلین قدیمیِ حوزهٔ علمیّهٔ قم نیز خاطراتی از این کتیبه‌های زیبا – که امروزه به موزهٔ آستانهٔ حضرت معصومه منتقل شده – منعکس گردیده است. (برای نمونه، ر.ک: حکایت عمر، ص۱۰۳)

🔹 اشعار معروف حکیم شفا که به‌زیبایی ترکیب و تلفیقِ معماریِ دو بنایِ حرم مطهّر حضرت فاطمهٔ معصومه و مطبّ حکیم شفا را به تصویر کشیده، بدین شرح است:

رواق حکمت اینجا، کاخ سبط مصطفی آنجا
بشارت دردمندان را، دوا اینجا، شفا آنجا

در اینجا طبّ یونانی و تشریح اروپایی
فرامین و الهیّات و آیات خدا آنجا

سبب اینجاست یعنی حکمت و تدبیر و دانایی
توانایی است یعنی حکم و تقدیر و قضا آنجا

«شفا» از نبض اینجا می‌دهد تشخیص علّت را
خداوند «شفا» دارد یدِ معجزنما آنجا.

🔸ابیات مزبور، به صورت افقی روی دیوار نوشته شده بود. اشعاری هم به صورت عمودی بر روی آن دیوار کتیبه شده بود که متن آن اشعار نیز به قرار ذیل است:

از غم هجر، مریضی که گرفتار تب است
نسخه‌اش افشرهٔ وصل به هنگام شب است

و آن که در بستر بیماری عشق است، دواش
خُرفهٔ خال و گلِ عارض و عنّابِ لب است

پادزهر اثر سمّ خیالات به مغز
سبزه و باغ و گل و قصّه و شعر و ادب است

الغرض نیست عجب گر نشود سهل علاج
هر مریضی که ز هر درد به رنج و تعب است.

🔹 لطافت این اشعار و ارتباط مضامین آن با مصطلحات علم طب، بر ظرفاء و اهل ذوق، مخفی نیست.

🔸 روی برخی از کاشی‌های این مطبّ قدیمی، سنهٔ ۱۳۲۲ ه‍ ق درج شده که تاریخ بنا را صد و اندی سال به عقب می‌راند. در برخی کتیبه‌ها هم تاریخ ۱۳۵۲ ق به چشم می‌خورد. در سالنامهٔ حکایات الأطبّاء (تقویم ویژهٔ پزشکان قم، چاپ ۱۳۹۱ ه‍ ش)، به نقل از یادداشتی مهم (چاپ‌شده در مجلّهٔ توفیق، سال ۱۳۱۳) آمده است که: حکیم شفا این بنا را خریده و تعمیر کرده است. وی ابتدا این اشعار را برای مطبّ خود کتیبه کرد:

مطبّ دکتر اینجا، کاخ سبط مصطفی آنجا
بشارت درمندان را، دوا اینجا شفا آنجا.

🔹 امّا به دلیل آن‌که فارغ التّحصیل دانشکدهٔ پزشکی نبود، به وی اعتراض شد و او نیز اشعار را بدین‌شکل عوض کرد: رواق حکمت اینجا الخ.


علی قنبری بیگدلی


منابع:
بزرگان کاشان، تألیف #افشین_عاطفی و
یادداشتی از #رسول_جعفریان.


t.center/tarikhdartarazoo 🏛

بنای یادبود آرامگاه #حکیم_فردوسی در عین سادگی یکی از زیبا ترین آثار وابنیه ایست که برمزارهای مفاخرفرهنگی ساخته شده است.عبدالحسین خان سردارمعظم( #تیمورتاش) نخستین کسی بود که کوشش عملی برای ساخت آرامگاه را آغاز کرد. او در دوازدهم امرداد ۱۳۰۳ در زمانی که #نماینده_نیشابور در مجلس شورای ملی بود، خواهان تصویب بودجه‌ای برای ساخت آرامگاه فردوسی شد.گفتنی است #ملک_الشعرای_بهار نیز از کسانی بود که برلزوم احداث بنایی برآرامگاه حکیم توس تاکیدداشت.

جالب است بدانیم که طراح وناظر اجرای این بنا زنده یاد مهندس #هوشنگ_سیحون بود.

برای احداث این بنا در کل مبلغ یک میلیون وچهارصدوبیست هزارتومان(۱,۴۲۰,۰۰۰)هزینه شد.هفتاد هزارتومان از این مبلغ از طریق فروش بلیط بخت آزمایی و مابقی از محل کمکهای مردمی وانجمنهای خیریه تامین شده بود.

بنای مزبور درسال ۱۳۱۳ با حضور #رضاشاه_پهلوی وعده ای ازمستشرقان وفردوسی پژوهان گشایش یافت.


t.center/tarikhdartarazoo 🏛