مازندران‌گیلان آریایی

سال نو طبری یا اسپهبدی ساسانی فرخنده ❤

نگاهی به سال تبری

 سال تبری دوازده ماه ‌است با فردینه ما از ۲ مردادماه هجری خورشیدی آغاز می‌شود و هر ماه ۳۰ روز دارد.

 دوم مردادد، برابر است با یکم فردین ماه تبری که مازندرانی‌ها آن را به عنوان آغاز سال نو جشن می‌گرفتند. سالی که در تقویم مردم منطقه مازندران به عدد ۱۵۳۶ رسیده، اما آئین های بومی و محلی آن کم کم دارد به دست فراموشی سپرده می شود.

گاهشمار اسپهبدی / تبری / مازندرانی ، نوعی از گاهشمار #ساسانی است که در آن سال برابر ۳۶۵ روز و شامل دوازده ماه ۳۰ روزه بوده‌است.

در سکه‌های اسپهبدان تپورستان و همچنین حاکمان اسلامی طبرستان ، ضرب سکه، با این تاریخ یا یزدگردی ، انجام می‌گرفته‌ است ‌.

دربارهٔ مبدأ تقویم تبری نظرات متفاوتی ارائه شده‌است و مبدأ آن را اسپهبدی (۲۴شمسی)، یزدگردی، خراجی (۱۱ق. ه) یا باستانی می‌نامند. اما آنچه امروزه مشهور است بر اساس محاسبات نصرالله هومند آغاز آن باستانی و برابر با دوم مرداد ۱۳۳سال پیش از هجرت مصادف با پادشاهی #قباد_ساسانی و حاکمیت فرزندش #کیوس بر ساتراپ تپورستان می‌باشد .

اکنون ۲ فردینه ما ۱۵۳۶ طبری است .

🗻@TaporestanGilak_Ariyaea

دیلمیان سهمناک ترین دشمنان تازیان در بعد از انقراض #ساسانیان

دیلمیان در بعد از حمله #تازیان به ایران،بزرگترین و سهمناک ترین دشمنان اسلام محسوب می شدند نام دیلم و حملات بی باکانه آنها ضرب المثل بود.
تنها نام دیلم و #دیلمی کافی بود تا لرزه بر اندام تازیان مسلمان بیاندازد و آنها را به فرار وادارد.

خلفای اسلامی هر فردی را که به سمت والی گری عراق عجم می گماردند، مهمترین وظیفه اش این بود که با دیلمیان بجنگد وجلو تاخت و تاز آنان را بگیرد.
حتی تازیان در اقدامی عجیب حدیثهایی از پیامبر در مورد فضیلت نشستن در قزوین اختراع نمودند تا تازیان تشویق شوند در آنجا سکونت کنند!
قزوین دروازه ی ورود به دیلم بود و دلاوران دیلم بارها از همین نقطه به تازیان حمله کرده و آنها را به شکست می کشاندند.
به قطع اگر #یزدگردسوم #ساسانی به جای فرار به سمت شمال شرق ایران ،به دیلم پناه برده بود سرنوشت ایران جوری دیگر رقم می خورد و مسیر #تاریخ_ایران تغییر می کرد.

بن مایه:
#شهریاران_گمنام،کسروی، ص24-25

🗻@TaporestanGilak_Ariyaea

کهن‌دژ ‎ملک بهمن پادوسبانی بر صخره‌ای سترگ و صعب‌العبور در ‎شاهان‌دشت #لاریجان استوار است.

دیرینگی این دژ باشکوه و زیبا که بیست و سومین سال‌روز ثبت آن در فهرست آثار ملی ایران است، به دوران ‎ساسانیان می‌رسد.

این دژ تا زمان #عباس_صفوی، شکست ناپذیر و قتلگاه دشمنان ایران چه مغول و چه تازیان و ترکان و ... بود که سرانجام با خیانت گروهی توسط ارتش صفوی گشوده شد و مردم به خاک و خون کشیده شدند و اینگونه آخرین حکومت از ریشه #ساسانی در جهان که دومین حکومت طولانی در دنیا بود یعنی قریب به ۱۰۰۰ سال حکومت کردند، و پاسدار فرهنگ ایرانی، توسط #صفویان از میان رفت ...

🗻@TaporestanGilak_Ariyaea

در دست #ایرانیان ماندن و #زرتشتی ماندن و سقوط نکردن مناطق شمالی ایران (تبرستان و‌ گیلان و هیرکانیه) که زبان پهلوی داشتند تا سال‌ها پس از سقوط کامل #ایرانشهر که از این مناطق گیلان و مازندران و گلستان کنونی بیشترین مقاومت را کردند و تا دوران عباسیان کاملا مستقل و دارای حکومت‌هایی الگویی و ریشه‌ایی از #ساسانی و #زرتشتی بودند با اتحاد با خاندان‌های پارتی، آذربایجان هم در دست خاندان پارتی و خراج گذار مسلمانان بود و زبانش آذری پهلوی بوده که بعدها با هجوم تورکان تغییر کرد و این مناطق پهلوی زبان، مناطق شورش #مازیار_تبری و #بابک_خرمدین بودند، بعد از زمانی که حکومت عباسیان آن مناطق را اشغال کرده بود.

آیا حمله اعراب به ساسانیان، باعث سقوط آنها شد يا مسائل ديگر هم دخيل بود؟ #پروانه_پورشریعتی استاد تاریخ و ایران‌شناسی از دانشكده تكنولوژى نيويورك، در این مورد توضیح میدهد.
‎‌‌‌‎‌‌‌‌
🗻 @TaporestanGilak_Ariyaea

سکه رکن الدوله دیلمی، بنیانگذار #آل‌بویه با الگو و القاب ساسانی و به خط #پهلوی

این سکه در سال ٣۵١ در #ری ضرب شده است. در پشت سکه عبارات عربی تشهد و نام #خلیفه و نام رکن‌الدوله بویی و محل و تاریخ ضرب مدال است.

در روی سکه، چهره تمام رخ رکن‌الدوله دیلمی با تاجی #ساسانی است و علامت ماه و ستاره به سبک سکه‌های ساسانی. نوشته‌های روی سکه به خط پهلوی متصل است که از خط پهلوی ساسانی متاخرتر است و معنی آن این می‌شود: «فَره شاهنشاه (رکن الدوله) افزود»

مشابه جمله‌ای که بر سکه های #خسرو_پرویز است: «فرَه شاهنشاه افزود»

🗻 @TaporestanGilak_Ariyaea

#سال_تبری نو بر همه شما فرخنده‌باد‌
‌
دوم امرداد برابر با روز نخست فَردینِه ماه ۱۵۳۳ #تبری #ساسانی است و آغاز سال نو #مازندرانی .

گاهشمار تبری نوعی گاهشمار #ساسانی است که در آن سال برابر ۳۶۵ روز و دوازده ماه ۳۰ روزه است.
برپایه کاوش استاد #نصرالله_هومند آغاز آن برابر با دوم امرداد ۱۳۳سال پیش از هجرت مصادف با فرمانروایی فرزند قباد ،کیوس بر ساتراپ تبرستان می‌باشد.این گاهشمار با هجری خورشیدی ۱۳۳ سال ناهمگونی دارد.
و با فردینه‌ ما آغاز و با نوروز ما پایان می‌یابد.
ماه‌های سال مازندرانی به اینگونه هستند:‌
★۱- فردین ما(سیو ما)۲ امرداد - ۳۱ امرداد★۲ -کرچه ما۱ شهریور - ۳۰ شهریور★۳ - هره ما (غرب مازندران: خره ما)۳۱ شهریور- ۲۹ مهر★۴ - تیر ما۳۰ مهر - ۲۹ آبان★۵ - ملاره ما(مردال ما)۳۰ آبان - ۲۹ آذر★۶ - شروینه ما۳۰ آذر - ۲۹ دی★۷ - میر ما۳۰ دی - ۲۹ بهمن★۸ - اونه ما۳۰ بهمن - ۲۹ اسفند«شیشک»
«پیتک»۳۰ اسفند
۱–۵ فرودین★۹ - ارکه ما۶ فرودین - ۴ اردیبهشت★۱۰- دِ ماه۵ اردیبهشت - ۳ خرداد★۱۱- وهمنه ما۴ خرداد - ۲ تیر★۱۲- نوروز ما ۳ تیر - ۱ امرداد

امروز سوم امرداد نیز #جشن_امردادگان در سراسر #ایران ست.

@taporestangilak_ariyaea

رفت و آمد در جاده‌های لغزنده تنها با زنجیرچرخ امکان‌پذیر است

رئیس مرکز اطلاعات کنترل ترافیک پلیس راهور ناجا:
هم اکنون رفت وآمد در جاده های #چالوس، #هراز، #فیروزکوه و آزادراه #قزوین_رشت (رفت و برگشت) روان است.
جاده #فیروزکوه دارای بارش پراکنده برف و باران و مه گرفتگی در کوهستان و جاده #هراز، #چالوس و آزادراه #قزوین_رشت دارای مه گرفتگی در کوهستان هستند.
هم اکنون آمدوشد در آزادراه #قزوین_کرج_تهران از #ساسانی تا #پل_کلاک و جاده #شهریار_تهران در شهرقدس نیمه سنگین است.
در جاده ‌های استان‌های #آذربایجان_شرقی، آذربایجان غربی، خراسان رضوی، خراسان شمالی، زنجان، قم، کرمان و #گلستان بارش پراکنده برف و باران و در محور‌های استان‌های #خراسان_جنوبی و #گیلان بارش پراکنده باران را شاهد هستیم.
برای آمدوشد در جاده های کوهستانی و برفگیر کشور به زنجیرچرخ و تجهیزات زمستانی به همراه داشته باشید.

از کانال هواشناسی با ویرایش

@taporestangilak_ariyaea

گاهشمار مردمان #شمال_ایران:
بخش نخست:

گاهشمار تبری:

امروز یکشنبه ۵ آبان ۱۳۹۸خورشیدی

۶ تیره ما ۱۵۳۱ طبری

۲۷ اکتبر۲۰۱۹ میلادی

۲۸صفر۱۴۴۱قمری

گاهشماری تبری (مازندرانی)، نوعی از گاهشمار #ساسانی است که در آن سال برابر ۳۶۵ روز و شامل دوازده ماه ۳۰ روزه بوده‌است.

تاریخچه و مشخصات ویرایش

مبداء سال طبری از دوم مرداد ۱۳۳ سال پیش از هجرت، مصادف با پادشاهی «قباد ساسانی» و حاکم شدن فرزندش «کیوس» بر تبرستان است.

از آنجا که دوازده ماه سی روزه برابر سیصد و شصت روز خواهد شد، پنج روز اضافه محاسبه نمی‌شود. پنج روز اضافه هر سال پیتِک نامیده شده و به آخر سال اضافه می‌شود. اهالی سعی می‌کنند که این پنج روز را در دامان طبیعت به استراحت بگذرانند. به شش روز اضافه سالهای کبیسه ششک گفته می‌شود.

سال طبری با فردینه ما (مرداد ماه) آغاز و با نوروز ما (تیر ماه) پایان می‌پذیرد.

امیر تیمور قاجار (همدوره محمدشاه قاجار) ماه‌های طبری را چنین می‌شمارد.

سیوماه و کرچ و هره ماه و تیر دگرهست مردال و شروین و میر
چو اونه مه و ارکه ماه است و ده زپی وهمن و هست نوروز اخیر
پتک را بدان خمسه زائده به آئین هر کس صغیر و کبیر
.

آغاز(مبدأ):

دربارهٔ آغاز(مبدأ)گاهشماری تبری دیدگاههای متفاوتی ارائه شده‌است و آغاز آن را #اسپهبدی (۲۴شمسی)، #یزدگردی، #خراجی (۱۱ق. ه) یا #باستانی می‌نامند. اما آنچه امروزه مشهور است بر اساس محاسبات #نصرالله_هومند آغاز آن #باستانی و برابر با دوم مرداد ۱۳۳۳سال پیش از هجرت مصادف با پادشاهی #قباد_ساسانی و حاکمیت فرزندش #کیوس بر #ساتراپ_تبرستان می‌باشد. وی بر این باور است که در این سال مردمان #تبرستان با برقراری یک روز #کبیسه به نام #ششک سال را از گردش بازداشتند و از این رو آن را آغاز(مبدأ) در نظر گرفت. از اینرو این گاهشمار با گاهشمار هجری خورشیدی ۱۳۳ سال تفاضل دارد که بعلت تفاوتشان در سر سال از اول فروردین تا اول مرداد این تفاضل ۱۳۲ سال می‌باشد.

اکنون ۵ تیره ما ۱۵۳۱ طبری است.

ماه‌ها و سال تبری :

ماه‌های #تبری برابر با شمسی
۱ - فردینه ما(سیو ما) ۲ مرداد - ۳۱ مرداد
۲ - کرچه ما ۱ شهریور - ۳۰ شهریور
۳ - هره ما (غرب مازندران: خره ما) ۳۱ شهریور - ۲۹ مهر
۴ - تیر ما ۳۰ مهر - ۲۹ آبان
۵ - ملاره ما(مردال ما) ۳۰ آبان - ۲۹ آذر
۶ - شروینه ما ۳۰ آذر - ۲۹ دی
۷ - میر ما ۳۰ دی - ۲۹ بهمن
۸ - اونه ما ۳۰ بهمن - ۲۹ اسفند
«شیشک»
«پیتک» ۳۰ اسفند
۱–۵ فرودین
۹ - ارکه ما ۶ فرودین - ۴ اردیبهشت
۱۰- دِ ماه ۵ اردیبهشت - ۳ خرداد
۱۱- وهمنه ما ۴ خرداد - ۲ تیر
۱۲- نوروز ما(عید ما) ۳ تیر - ۱ مرداد
سال تبری دوازده ماه‌است با فردینه ما از ۲ مردادماه هجری خورشیدی آغاز می‌شود و هر ماه ۳۰ روزه دارد. مانند گاهشمار باستانی دارای پنجه می‌باشد که «پیتک» نام دارد و با پنج روز اول فروردین هجری خورشیدی برابر است و در سالهای کبیسه ۳۰ اسفند با روز کبیسه «شیشک» برابر است. سرسال تقویم تبری با داشتن کبیسه‌گیری یکنواخت چهارساله نسبت به گاهشمار رسمی گردان بوده‌است و زمانی که به ۲ مردادماه خورشیدی رسیده‌است از نظر کبیسه‌گیری با تقویم رسمی هماهنگ شده‌است و سرسال آن تثبیت شده‌است. این روز بعلت تناسب فصلی سرسال گرفته شده و تثبیت گردیده‌است؛ و از سویی روز کبیسه «شیشک» با این محاسبه با ۳۰ اسفند مطابقت دارد.

این گاهشماری با قرائتی دیگر (غیررسمی و قدیمی‌تر) در تطبیق با تقویم هجری خورشیدی سال آن از ۳ مردادماه تثبیت شده و آغاز می‌شود و در ماه‌های پاییز و زمستان با گاهشمارهجری شمسی مطابق است. در سالهای عادی روز اول فروردین با ۳۰ اونه ما تبری و پنج روز بعد با پیتک (۵ روزه) و در سالهای کبیسه شش روز اول فروردین برابر با شیشک (۶ روزه) برابر است.

منابع ویرایش

۱٫۰ ۱٫۱ سالنامه کشور ایران. محمدرضا میرزا زمانی. ۱۳۲۹ خورشیدی
سیمای میراث فرهنگی مازندران. شهربانو وفایی. سازمان میراث فرهنگی کشور. ۱۳۸۱ تهران(ISBN 964-7483-19-8)
رویدادهای مهم مازندران وبگاه شخصی نصرالله هومند
نصرالله هومند، کتاب «گفتاری درباره تقویم مردمان مازندران».

@taporestangilak_ariyaea

حاکمان #ساسانی در #شمال_ایران
#ال بویه
بخش دوم:


در باختر و مرکز ایران دو دودمان از دیلمیان به نام #زیاریان(۳۲۰ ه‍. ق) و #آل_بویه که هر دو از سرزمین‌های #گیلان برخاسته‌اند مرکزی و باختری #ایران و #فارس را از دست خلفا آزاد کردند. دیلمیان نام قوم و دیلمی نام گویشی در منطقه کوهستانی گیلان بود به نام #دیلمستان. دیلمیان سخت نیرو گرفتند و مدت ۱۲۷ سال حکومت راندند و چون خلفا در برابر آن‌ها چاره‌ای جز تسلیم ندیدند حکومت بغداد را به آن‌ها واگذاشتند و خود به عنوان خلیفگی و احترامات ظاهری بسنده کردند. این سلسله در سال ۴۴۷ ه‍.ق بدست سلجوقیان و به خاطر اختلاف همیشگی که با آل زیار و دیگر امیران محلی ایرانی داشتند، از میان رفتند. در سال‌های ناتوانی و انحطاط بغداد که فرماندهان ترک و کرد و گیل و دیلم خلیفه را هم در تختگاه وی دست نشانده قدرت و غلبه خویش ساخته بودند، با آن که در ایران اندیشه ایجاد یک قدرت پایدار همراه با زنده ساختن حکومتی مانند حکومت #ساسانیان در خاطر بسیاری از داعیه داران این دوره،شکفته بود، به بار نشستن این آرزو آن هم در یک مدت کوتاه، تا اندازه‌ای تنها برای آل بویه ممکن شد که آن نیز به سبب اختلافات خانگی، تقید به پیروی از دعوت زیدیان و برخورد با آشوب‌های خراسان به
نتیجه نرسید، با این حال پایه‌گذار این سلسله علی بن بویه دیلمی ملقب به عمادالدوله و برادر زاده‌اش فنا خسرو بن حسن معروف به عضدالدوله، با وجود محدود بودن قلمرو خویش و با آن که در زمان آن‌ها فرصتی هم برای زنده ساختن فرهنگ باستانی در قلمروشان پیدا نشد، باز استعداد خود را برای بازسازی وحدت و یکپارچگی از دست رفته قرن‌های دور نشان دادند. هر چند دولت آن‌ها علی‌رغم پایبندی به رسم دوره با تکیه بر یک پادشاه باستانی مانند #بهرام_گور هم موفق به ایجاد تعادل پایدار عصر از یاد رفته بهرام در قلمرو یزدگرد نشد، باری طی چندین دهه فرمانروایی آنها، قدرت خلفای عباسی، که پیش از آن نقش فعالی را در تعیین سرنوشت مردم ایران داشت، ناتوان ساخت و بدینگونه عناصر تازه‌ای از مردمایران بار دیگر آنچه را ایران با پیمودن سال‌ها به اعراب و ترکان اهل سُنت واگذاشته بودند، این بار همراه آیین شیعه، دیگر بار، و گرچه برای مدتی کوتاه، به دست آوردند. دولت شیعی آل‌بویه در بخش مهمی از سرزمین ایران حضور داشت.

سه تن از فرزندان بویه که گویا شغل ماهیگیری در گیلان داشتند، به خدمت فرماندهان آل زیار درآمدند. البته، ماکان کاکی هم از آنان حمایت می‌کرد. همچنین، «علی»، «احمد» و «حسن» مورد حمایت مردآویج نیز قرار گرفتند. فتح اصفهان برای مرد آویچ، ظاهراً توسط علی که برادر بزرگ‌تر بود صورت گرفت. پس از قتل مرد آویچ، غلامان ترک از ترس غلامان دیلمی، به خصوص ابوالحسن علی بن بویه به اطراف گریختند و میدان تنها برای دیلمیان خالی ماند. علی بن بویه به همراه برادر خود، احمد که کنیه ابوالحسین داشت به گشایش اهواز توفیق یافت (۳۲۶ ه‍. ق). وی، غلامان ترک را که به سرداری «بجکم» در آنجا پناه گرفته بودند گریزاند.


@taporestangilak_ariyaea

فرمانروایان #ساسانی در #شمال_ایران
#آل_بویه

یکی از دودمان‌های پس از اسلام در ایران

آل بویه یا بوییان یا بویگان (۳۲۰–۴۴۷ ق / ۹۳۲–۱۰۵۵ م) از دودمان‌های دیلمی زیدی مذهب شیعه پس از اسلام است که در بخش مرکزی و غربی و جنوبی ایران و عراق فرمانروایی می‌کردند و از دیلم در لاهیجان گیلانبرخاسته بودند.

پایتخت بوئیان شیراز - ری - بغداد و زبان‌های عربی (رسمی) و پارسی وگیلکی رایج بود‌

بوییان دودمانی از دیلمیان بودند و به زبانی ایرانی بسیار شبیه به زبان گیلکان صحبت می‌کردند.سرزمین بوییاندیلمستان بود.در مورد تبار خاندان بویه در میان دانشمندان و تاریخ‌نگاران دیدگاه‌های گوناگون وجود دارد، صابی در کتاب تاجی آورده‌است که نسب بویه به #بهرام_گور منتهی می‌گردد و بعضی گفته‌اند که بویه از نسل دیلم بن ضبه بوده‌است و ابوعلی مسکویه در کتاب تجارب الامم آورده‌است که پادشاهان آل بویه خود را از فرزندان #یزدگرد_سوم آخرین پادشاه #ساسانی می‌دانند و می‌گویند که در آغاز تهاجم اعراب مسلمان بعضی از اولاد #یزدگرد به #گیلان رفته و درآنجا ساکن شدند. و در کل #دیلمیان_ایرانی‌تبار بودند.

طبق کتاب‌های تاریخ بختیاری و تاریخ ایران و همچنین به گفته تاریخ شناسان تبار و ریشهٔ مردم بختیاری به همین سلسله آل بویه می‌رسد. عزالدوله بختیار که فرزندمعزالدوله یکی از شاهان آل بویه می‌باشد طبق کتاب تاریخ بختیاری جد بزرگ ایل بزرگ بختیاری می‌باشد.


@taporestangilak_ariyaea

امیران آل زیار

#مردآویج



اسفار پسر شیرویه، هرچند ابتدا با سامانیان همراه بود، اما در آخر کار بر آنان شورید. او چندین جنگ با ماکان بن کاکی کرد و او را شکست داد. اسفار مردی خونریز و غیر مسلمان بود. او به تدریج گرگان، طبرستان، قزوین، ری، قم،کاشان و خراسان را به تصرف خود درآورد. اسفارفرماندهی سپاه خود را به یکی از بزرگان ولایت، یعنی  #مرد_آویچ پسر #زیار، سپرد ولی خود با طغیان سربازان روبه‌رو گردید و در طالقان به قتل رسید (۳۱۶ ه‍.ق).

قلمرو حکومت مرد آویچ علاوه بر #مازندران و و قسمتی از #گیلان، به شهرهای ری، قم و کرج و ابهر و بالاخره همدانرسید. حتی سپاه خود را به حدود دینور نیز فرستاد (۳۱۹ ه‍.ق). مرد آویچ، اصفهان را فتح کرد و خیال حمله به بغدادرا داشت. وی به زبان آورده بود که من شاهنشاهی #ساسانی را برمی‌گردانم و قصد داشت که #مدائن را پایتخت قرار دهد. او پس از آن که مراسم جشن سده را در #اصفهان بر پای داشت، به علت اختلافی که میان غلامان ترک و دیلماو پیش آمده بود، در ۳۲۳ ه‍جری به دست غلامان ترک در حمام کشته شد.

@taporestangilak_ariyaea

حکومت #پادوسپانیان در #مازندران:


#پادوسپانیان که #آل_پادوسبان نیز نامیده شده‌است، سلسله‌ای #ساسانی‌تبار بودند که نسب ایشان به #جاماسب ساسانی بیست و یکمین پادشاه دودمان #ساسانی می‌رسیده‌است. این دودمان که #پادوسبان پسر گاوباره آن را تأسیس کرد و پادشاهی منطقه بر خاندانش موروثی شد. این سلسله پس از دودمان #یاماتو در #ژاپن طولانی‌ترین سلسله جهان است که از ۲۲ تا ۱۰۰۶ هجری قمری (در حدود هزار سال) در #رویان و اطراف آن حکومت کردند.

پادوسبانیان 

قلمرو پادوسبانیان در محدوده تبرستان بود پایتخت آنان #رویان زبان‌(ها)فارسی و تبری
دینشان #زرتشت بود و در سالهای پایانی حکومت دینشان اسلام بود



پایه گذار حکومت #پادوسبانیان

#ابن_اسفندیار در مورد حکومت پادوسبان یکم می‌گوید: «پادوسبان بر خلاف برادرش دابویه، تند و عصبی نبود. وی در سال ۴۰هجری (یعنی ۲۲ سال پیش از مرگ گاوباره) به خلافت رویان رسید و پس از مرگ پدر در همان‌جا به حکومتش ادامه داد.» ابن اسفندیار همچنین دربارهٔ اخلاق و رفتار پادوسبان پسر گاوباره می‌گوید: «گویند، پادوسبان روزی ششصد نفر را طعام می‌داده. وی همچنین به پناهندگانی که از عباسیان گریخته‌اند بخشایش بسیار می‌کرد، مثلاً به عبدالله فضلویه ثروت و املاکی اعطا کرد و همچنین به فرزندان او از لحاظ مالی کمک می‌نمود.» سرانجام پادوسبان در۷۵ هجری و هم‌زمان با سی‌و پنجمین سال حکومتش، وفات کرد و حکومتش به دست خورزاد افتاد.

مخالفت با عباسیان

۷۰سال پس از مرگ پادوسبان یکی از نوادگانش به نام شهریار یکم در حالی‌که پدرش زنده بود، فرمانروایی‌اش را آغاز کرد. مهم‌ترین اتفاق در زمان وی این بود که تمام پادشاهان مازندران با درخواست مردمان به ستوه درآمده مازندران باهم متحد شدند. شاهان وقت طبرستان چنین بودند:

مسمغان ولاش «در مرکز طبرستان»ونداد هرمز سوخرائی (پدر مازیار) «شاه سلسله آل‌قارن‌وند، در ساری»اسپهبدشروین باوندی «شاه سلسله باوندیان، درشهریارکوه»شهریار یکم پادوسبانی «شاه سلسله پادوسبانیان، دررویان (نور)»

این شاهان تصمیم گرفتند تا با سربازان عباسی به مبارزه بپردازند. ایشان به مردم ابلاغ کردند تا هر کسی که عربی را دید بدون هیچ درنگی وی را بکشد. تا جایی رسید که زنان مازندران شوهران عرب خود را تحویل ارتش متحد مازندران می‌دادند تا سپاهیان مرد عرب را بکشند. سپس مقرهایی را که عباسیان برای جمع خراج بود به آتش کشیدند و کشتند و عده‌ای نیز فرار کردند.

اسلام در دستگاه پادوسبانی

پس از مرگ شهریار یکم پادوسبانی پسرش ونداامید به دستگاه پدر رسید. در زمان وی مردم رویان و گیلان و دیلمستان علیه هارون‌الرشید قیام کردند؛ ولی سودی نداشت در زمان پسر ونداامید، که عبدالله نام داشت، مردمانی که تحت فرمان سلسله پادوسبانیان بودند توسط عبدالله بن ونداامید مسلمان شدند سپس عبدالله به درخواست مردم به حسن بن زید، که از فرزندان علی بود، درخواست رهبری مازندرانی‌ها را برای جنگ با عباسیان داد؛ و این قضیه که موجب تأسیس سلسله علویان طبرستانشد.

تابعیت #پادوسبانیان از دودمانهای دیگر

پس از این حکام #پادوسبانی، که مسلمان بودند، با علویان متحد شدند و مدت بسیاری تحت فرمان ایشان بودند؛ که البته بسیاری از شاهان پادوسبانی تاب نیاوردند که تحت نظر دیگران باشند و با لشکرشان به علویان هجوم بردند.

سلسله #پادوسبانیان در زمان ظهور سلسله‌های #آل‌بویه و#آل‌زیار نیز از فرزندان #دابویه تبعیت کرد و با ایشان وصلت‌های خانوادگی بسیار کرد. در زمان قیام #سربداران در #سبزوار و تأسیس مرعشیان نیز به آنان گروید و همه این تبعیت‌ها به خاطر کوچک بودن این سلسله و محدود بودن مردم منطقه بود.

تجزیه و فروپاشی

در سال۸۵۷ هجری قمری با مرگ #ملک_کیومرث یکم پسران وی که هشت تن بودند بر سر جانشینی اختلاف داشتند. در میان این برادران نام دو تن #ملک_کاووس و #ملک_اسکندر بود که بر سر جانشینی اختلاف بسیار داشتند. #ملککاووس با حکام #قره‌قویونلو ارتباط بسیار نزدیکی داشت و از این طریق مردم #نور را تابع خود ساخت؛ ولی ملک اسکندر با کمک چند تن از برادرانش به حکومت #لاریجان و اطراف آن رسید. سپس میان دو برادر جنگی درگرفت که #ملک_کاووس به کمک زمامداران گیلان در آن جنگ پیروز شد. ملک اسکندر نیز در زندان کاووس اسیر شد.




@tap0restan_ariyaea

بخش #هزارجریب و حکومت #آل_باوند

بخش آخر:

#یانه‌سر بخشی از منطقه کوهستانی #هزارجریب_بهشهر است که #خسرو_انوشیروان پادشاه #ساسانی پس از پیروزی در جنگ «هیاطله» با کمک اولاد سوخرا ولایات متعددی از جمله #هزارجریب را به «قارن»‌ پسر «سوخرا» داد و برای نظم طبرستان نواحی یارکوه (هزارجریب) را به #باوندیان سپرد.

نزدیکی به پایتخت #اشکانیان، شهر #صددروازه یا #دامغان امروزی با منطقه کوهستانی #هزارجریب این بخش مورد توجه شاهان #اشکانی هم بوده است.

اسپهبد شهریار یکم از دودمان باوندیان با حکومت مازیار بن ‌قارن در هزارجریب مخالفت کرد و قسمت‌هایی از قلمرو پدر مازیار را به تصرف درآورد و بعد از مرگ #اسپهبد_مازیار از سوی مأمون به حکومت نواحی کوهستانی به عنوان نایب‌الخلیفه منصوب شد.

از حوادث مهم #هزارجریب بعد از مازیار، حمله حسن‌بن‌زید به کوهستان هزارجریب و جنگ با اسپهبد قارن ‌شهریار باوندی بود چرا که مهم‌ترین سلسله حکومتی هزارجریب خاندان باوندیان یا آل‌باوند بودند که به مدت ۷۰۰ سال در تبرستان حکومت کردند.

دوره تحت فرمانروایی آل باوند که ، کیوسیه خوانده شده ، از سال 45 تا397 هـ است. قلمرو آنان در این دوره بخشهای  کوهستانی  معروف به جبال #قارن به مرکزیت #پریم یا #فریم بوده که به همین خاطر به ملک الجبال و گرشاه شهرت یافته اند.

دومین دوره فرمانروایی آل باوند از سال 466 هجری آغاز شده وتا سال 606 هجری به درازا کشیده است ، مورخان #اسپهبدان این دوره را #باوندیان_اسپهبدیه نام نهاده اند . نخستین فرد این سلسله اسپهبد حسام الدوله شهریاربن قارن و آخرین آنان اسپهبد شمس الملوک رستم بن اردشیراست . باوندیان اسپهبدیه در سرزمینهائی بیشتری حکمرانی داشتند و بر #تبرستان ، #گیلان ، #ری و #قومس فرمانروایی داشتند و مرکز حکومتشان شهر #ساری بوده است .

سومین سلسله آل باوند ، کینخواریه نام داشته که حکومتشان از 635 هـ  با به تخت نشینی  اسپهبد ابوالملوک حسام الدوله اردشیر ملقب به کینخوار آغاز شده وتا سال 750 هـ یعنی زمان قتل اسپهبد فخرالدوله حسن به دست کیا افراسیاب چلابی به طول کشیده است . مرکز فرمانروایی شان #آمل بوده که از آنجا بر سراسر #مازندران حکم می رانده اند .

#برج_لاجيم در #سوادکوه در فاصله ي دوره اول باوندي و ظهور دومين سلسله ي اين خاندان ساخته شده است. يعني زماني كه تمامي دشت و نواحي مازندران قريب به هفتاد سال در دست آل زيار بود و سلاطين باوندي در كوههاي جنوب ساري ( پايتخت سابقشان) مأمن گزيده و منتظر فرصت بودن كه مجدداً حكومت مازندران را در دست گيرند.

 زبان تبري يا مازندراني، بازمانده ي زبان #ايرانيان قديم #پهلوی است كه ديرتر وكمتر از ساير زبانها تحت تاَثير زبانهاي بيگانه اي چون عربي، مغولي، تاتاري قرار گرفته است.

 تا قرن پنجم هجري، پادشاهان تبرستان به خط پهلوي مي نوشتند و سكه مي زدند. دو كتيبه که به خط #پهلوي در #رِسِكت، واقع در #دودانگه_ساري، و #گنبد_لاجيم در #سوادكوه به دست آمده است نشان می دهد که دودمان ساسانی آل باوند به پهلوی می نوشتندو سکه می زدند






@taporestangilak_ariyaea

حکومت #آل_باوند یا #ساسانیان در (مازندران):

بخش پنجم.
#کیوس_ساسانی:

#کیوس_ساسانی فرزندبزرگ #قباد ( شاهنشاه ساسانی ) و برادر بزرگتر #خسرو_انوشیروان بود. #کیوس پدربزرگ #باو بنیان‌گذار پادشاهی #باوند است.

#کیوس در سال ۵۲۸ میلادی از طرف پدرش #قباد_ساسانی به پادشاهی #تپورستان گماشته شد و عنوان #فرشواذگر شاه ( عنوان باستانی پادشاهان #تبرستان ) به او داده شد. #کیوس ولیعهد و وارث تاج و تخت #ساسانی بود. با این همه پس از همه‌گیر شدن #کیش_مزدکی متهم به پشتیانی از #مزدک و پیروی از کژدینی او شد. برادر جوان‌ترش #خسرو_انوشیروان به پشتیبانی از آیین #زرتشتی برخواست و مورد پشتیبانی اشراف و موبدان قرار گرفت. به دنبال آن، #کیوس توسط شورای سلطنت از جانشینی تاج و تخت #ساسانی کنار گذاشته شد و #خسرو_انوشیروان جای او را گرفت.

#کیوس در سال ۵۳۷ میلادی هنگامیکه پادشاه #تبرستان بود در برابر #انوشیروان سر به شورش برداشت و تخت #ساسانی را از آن خود دانست. ولی #انوشیروان او را شکست داد. #کیوس را به #تیسفون برده و دو گزینه پیش رویش نهادند : یا به گناه خود اعتراف کند یا مرگ را برگزیند. کیوس مرگ را برگزید.

از #کیوس فرزندی به جای ماند به نام #شاپور و از #شاپور فرزندی به نام #باو که بعدها نخستین پادشاه #دودمان_باوند در #تپورستان_شرقی شد. پس از سقوط #ایران به دست اعراب ، سلسله‌ی #باوند یا به عبارت دیگر همان #سلسله_ساسانی به حیات خود در سرزمین #تپورستان ( مازندران ) ادامه داد. دوره‌ی نخست دودمان باوند را به نام #کیوس ، #کیوسیه یا کاووسیه می‌نامند. دودمان #باوند از دوران #ساسانی تا به امروز نقشی پررنگ و ماندگار در سرزمین #تبرستان ایفا کرده‌اند. عنوان رسمی پادشاهان #باوند
#اسپهبد بود.




@taporestangilak_ariyaea