توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 در اساطیر #آریایی بزرگترین و مشهورترین شاه افسانه ای میان مردم #جمشید است. اگر دقیق تر بنگریم اسطوره ی #جم، #یاما و یا جمشید وجهه ای بسیار باستانی #سانسکریت دارد. هندوان یاما را ایزدی از آسترال های باستانی میدانند اما این شخصیت در دیانت #زرتشتی به شکل شاهی خدای داد ظاهر گشته است.

وصف جمشید در #اوستا، #بندهشن و #دینکرد بسیار است. او را پسر #تهمورث (در اوستا #ویونگهان) می دانند و از دارندگان و پایندگان #فر_ایزدی است. اوست که آریائیان را از سرزمینهای یخ زده شمالی به سمت #ایرانویج و #خونیرس رهنمون شد. در دوران هفتصد ساله حکومت او مرگ و تباهی از میان رفت و آدمیان نمی مردند مگر اینکه کشته شوند. اوستا او را با القابی چون "صاحب رمه" و "زیباروی" معرفی میکند.

جمشید به نوعی #نوح اساطیر آریایی است. تولد او پاداش ساختن #هوماب از #هوم توسط ویونگهان بوده است. در گاهان اوستا اینگونه میخوانیم:

"#زرتشت بدو گفت: درود بر هَومِ! ای هَومِ! کدامین کس، نخستین بار در میان مردمان جهان استومند، از تو نوشاب برگرفت؟ کدام پاداش بدو داده شد و کدام بهروزی بدو رسید؟

آنگاه هَومِ اَشَوَن دوردارنده ی مرگ، مرا پاسخ گفت: نخستین بار در میان مردمان جهان استومند، ویونگهان از من نوشاب برگرفت و این پاداش بدو داده شد و این بهروزی بدو رسید که او را پسری زاده شد، "جمشید" خوب رمه، آن فره مندترین مردمان، آن هورچهر، آن که به شهریاری خویش جانوران و مردمان را بی مرگ و آبها و گیاهان را نخشکیدنی و خوراک‌ها را نکاستنی کرد.

به شهریاری جم دلیر، نه سرما بود، نه گرما، نه پیری بود، نه مرگ و نه #رشک_دیو آفریده. پدر و پسر، هر یک [به چشم دیگری] پانزده ساله می‌نمود. [چنین بود] به هنگامی که جم خوب رمه پسر ویونگهان شهریاری می‌کرد."

همچنین در #آبان_یشت میخوانیم که چگونه پادشاهی به جمشید در ازای ستایش عظیمش به درگاه #آناهید اعطا شد. چرا که او در تسبیح طولانیش صد اسب، هزار گاو و ده هزار گوسفند تقدیم #اردویسور_آناهیته کرد. و آناهید نیز خواسته ی او را پاسخ گفت.

ساختن #ورجم_کرد یکی از بزرگترین اعمال انجام شده به دست جمشید است. (مطابق با مفهوم کشتی نوح یا آرک بهشت در اساطیر ادیان ابراهیمی و مسیحیت) چون از سوی #هورمزد به جمشید اخطار داده شد که #اهریمن بر او خواهد تاخت و با سه زمستان بسیار طولانی و پی در پی سعی در نابودی تمام مخلوقات خواهد کرد، جمشید با کمک مردمانش و قدرت فره و تسلط بر دیوان بنایی سر پوشیده و عظیم ساخت که #ورجم_کرد (ساخته شده به دست جم) نام گرفت. سپس او از تخمه تمام گیاهان و جانوران و مردمان در آن گرد آورد و پناه داد. اما پس از سیصد سال اهالی ورجم کرد بر او از کمبود جا و زیادی جمعیت شکوه بردند و او این بار هم توانست با قدرت فره و استعانت از امشاسپند #سپنتا_آرمئیتی زمین را فراخ سازد و گسترده کند. طوری که هیچ کسی دیگری را در کنار خود تا چشم کار میکرد نبیند و به هر کس به این اندازه زمین داده شد تا زندگی کند.

پس از اتمام زمستانها زیوندگان ورجم کرد دوباره بر زمین فرود آمده و تمام زمین هورمزد از مردمان نیک سرشت و کشتزار و باغ و جنگل پر شد و از همه ستوران و پرندگان و خزندگان و جهندگان در آن گسترده شدند. پس او تختی عظیم برای خود بنا نهاد و کاخی بس سترگ برپای داشت و در آن بر تخت نشست.

در زمان حکومت او مرگ و ویرانی از میان رفت و اهریمن با بیچارگی متواری گشت. اشونی و پاک تخمگی گستره یافت. در آن زمان مردم پرورش گیاهان را آموختند و رمه داری کردند، از خاک خشت برگرفتند و شهرها ساختند و کاخ های عظیم بنا نهادند، جامها و کوزه ها از سفال و آبگینه ساخته شد، خواندن و نوشتن اختراع شد و از پشم و ابریشم، مردم بافتن و رشتن و دوختن را پدید آوردند. آتشدان ها پر آتش شدند و از گیاهان، روغنها گرفته شده و عطر و عود فراوانی یافت. میوه ها غذای مردم بودند و شیر و عسل و هوم و سیب در هر کوی و برزن فراوان یافت میشد.

اما بنا بر بندهشن جمشید در پایان حکومت خود گرفتار حمله ی #دروج_دیو گشت و غرور و خودپسندی او را فرا گرفت و سپاس هورمزد و #اشه را از یاد برد و مردم را دستور داد که او را در مقام خدایی ستایش کنند. چون این روزگار پدید آمد #فره در سه مرحله از او دور گشت و هرگاه به شکل یک پرنده #وارغنه (شاید پرستو یا سار) از ضمیر او پر کشید. اولین وارغنه توسط #میترا ی پاک گرفته شد، دومی به دست #فریدون رسید و او را در زمان خودش پادشاهی بخشید و منتقم خون جمشید شد و سومین وارغنه به روان #گرشاسب رسید تا در هنگام ظهور سوشیانت در ارتش روشنی بر #آژی_دهاک بتازد و او را نابود سازد.

در هر صورت با رفتن نور هورمزدی از سیمای جمشید، و با حمله ضحاک بر وی پادشاهی آریاییان به دست بیگانگان افتاد که با ظلم تا فرا رسیدن ظهور فریدون در خفقان و تاریکی گذشت و جمشید به دستور ضحاک با اره هزار دندانه به دو نیم گشت.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 پیش از این به توصیف اجمالی اعتقاد به "هزاره ها" در تاریخ اساطیری #آریایی و دین #زرتشتی پرداختیم. همچنین گفته شد که ظهور منجی زرتشتی بنا به این اعتقاد در سه هزاره چهارم و پایانی رخ خواهد داد. حال به شرح مفصل تر سه هزاره پایانی خواهیم پرداخت.

بنا به نظر زرتشتیت منجی نهایی از نسل زرتشت خواهد بود. اما این مسئله که او را همسری نبوده است و جانشینی نداشته به شکل دیگری توجیه شده. گفته شده که علیرغم رحلت زرتشت نطفه وی هنوز بر زمین باقی است و درون دریاچه ای نامعلوم در #خونیرس نگهداری می شود. البته اتفاق نظر غالب بر دریاچه #هامون است اما این نظر فقط یک فرضیه است. این نطفه پاک را بنا بر خورده اوستا 99999 فرَوَشی (فروهر) پاکزاد نگاهبان است تا روزی که وعده داده شده در هزاره های پایانی فرا برسد. سپس در روزهایی که باید، سه دوشیزه ی پاکدامن و پاکیزه در آب دریاچه شنا خواهند کرد و از نطفه نورانی زرتشت بدون نزدیکی کردن بارور خواهند شد. #سروتت_فذری، #ونگهو_فذری و در آخر #اردت_فذری هر کدام در ابتدای یک هزاره از نطفه زرتشت آبستن می شوند و سه منجی آخر الزمان یعنی #هوشیدر، #هوشیدرماه و #سوشیانت به ترتیب به گیتی پای نهاده و قیام خواهند کرد. از میان این سه منجی #سوشیانت همان منجی نهایی و نجات بخش اصلی تمام جهانیان است.

#سوشیانت را در زبان اوستایی به "آن که سود می رساند" معنا کرده اند. این کلمه بارها به صورت های مفرد و جمع در #گاهان_اوستا، #یسنه_اوستا و #خرده_اوستا آمده. بعضا آن را لقبی در نظر گرفته اند که مقصود اشاره به خود #زرتشت را دارد. همچنین به صورت جمع نیز در اشاره به یاران راستین زرتشت تلقی میشود. اما در یشت ها، آن سوشیانتی که با #اهریمن پیکار خواهد کرد بدون شک اشاره به شخصیتی آخرالزمانی دارد.

#جاماسب_نامه دوران ظهور سوشیانت در آخرالزمان را عصری بسیار پر هرج و مرج توصیف کرده. در این توصیف شاهدیم که دیوان #دروگ و #آز و #جهی قدرت یافته اند و گناه و دغل عادی شده و جامعه طبقاتی دنیا زیر و زبر شده و نالایقان بر گرده مردم سوارند و به ناحق حکومت میکنند.

در چنین دورانی سوشیانت از #خونیرس ظهور می کند و بر تخت شاهی مینشاند. او مردی قدرتمند و ثابت قدم است. زیباروی و خوش کلام است و سخنش نور امید را در دل مردم زنده میکند. همچنین او آخرین دارنده و پاینده #فر_ایزدی و بنا به تفسیری آخرین مخلوق #هورمزد است و آخرین #شهریور بر حق است.

گفته شده سوشیانت دین زرتشت را میگستراند و با اهریمنان پیکار میکند. او در پنج نوبت به یاری یاران پاک دین و متحدش پنج #یشت میکند و در هر یشت یک پنجم اهریمنان را نابود میسازد. خصوصا او #آز_دیو را نابود کرده و مردم را از چنگالش رهایی می بخشد.

پس از نابود شدن اهریمنان مردم پاک دینی پیشه میکنند و برکت و باران زیاد می شود. گوسفند کشی کنار گزارده میشود و مردم با خوردن گیاهان قوتی باور نکردنی به دست خواهند آورد که آنان را از خوردن گوشت بی نیاز خواهد ساخت. تغذیه مردم به مدت هفده سال بدین سان از گیاهان خواهد بود. پس از آن سی سال نسل بشر فقط با خوردن آب زندگی خواهد کرد و نیازی به غذا نخواهد داشت و از آن پس تا ده سال خوراک مردم #مینوی خواهد بود و هیچ آب و غذای مادی ای آنان را سیر نخواهد ساخت.

پس از پایان یافتن سالهای حکومت سوشیانت بنا به تعاریف زرتشتی پهنه ی ارمئیتی (گیتی) با مس مذاب شست و شو داده خواهد شد! (احتمالا اشاره ای استعاری به فوران آتشفشانها در آخرالزمان و قیامت) این کار توسط ایزد سروش انجام می شود. سپس ایزدان #میترا و #سروش و #رشن ترازوی حسابرسی به اعمال را در برابر هورمزد دادار به پا میدارند و به حساب تمامی روان درگذشتگان رسیدگی خواهد شد. سپس #چینود_پل برای عبور در مقابل تمام روان ها قرار خواهد داشت که در ورای آن #وهشت_انگو (بهشت) و در بستر آن #دژ_انگهو (دوزخ) قرار خواهد داشت.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 تاریخ برخی از ادیان باستانی به حدی در نهایت کمال به توصیف جزئیات پرداخته است که مخصوص خود مقوله ای جدا آفریده. این توصیفات در دین بسیار باستانی #زرتشت و فرهنگ #آریایی نیز کاملا دقیق به تفسیر تاریخ خلقت و آفرینش و هدایت هستی از ازل تا به روز موعود پرداخته اند.

در بخش هایی از گاهان #اوستا و به صورت مفصل تر در #بندهشن عمر کل جهان 12000 سال در نظر گرفته شده. یعنی دوازده هزاره که نماینده آسمانی هر هزاره یک ستاره از صورت فلکی مربوط به دایره البروج است و تفکر عدد دوازده از دوازده بخش سال و گردش 360 درجه زمین به دور خورشید در دوازده دوره سی روزه اتخاذ شده است. این دوره دوازده هزار ساله همچنین به چهار دوره اصلی 3000 ساله تقسیم میشود که جریانات اصلی آفرینش و زندگانی کائنات در قالب این چهار دوره روی میدهند.

سه هزاره اول دوره آفرینش #مینوی یا جهان معنوی توسط #هورمزد است. در این دوره تمامی #امشاسپندان و #ایزدان و #فروشی (فرورهر) هر انسان که قرار است روزی در گیتی زندگی کند آفریده شده اند. همچنین #اهریمن و #کماریکان و #دیوان در همین دوره از عمق سایه ها و عدم برخاسته اند. در این دوره هیچ زندگی جسمانی وجود نداشته و هیچ انسانی از این دوره "الست" زرتشتی چیزی به یاد نمی آورد.

سه هزاره دوم برابر با آفرینش #گیتی یا جهان مادی است. در طول این سه هزار سال هورمزد گیتی را آفریده و سامان می بخشد و پس از آماده سازی پهنه گیتی برای زندگی انسان او اولین بشر یعنی #کیومرث را به همراه گاو مقدس یا #گوش در زمین سکنی می دهد و از فرَوَشی پاک خود در آنان می دمد. گفته می شود که در ابتدای این دوره #اهریمن به سمت آفرینش #هورمزد براق شده بود و قصد ورود به آن و آلودن آن را کرد. اما نور خلقت هورمزد او را آزرده و پس می راند. پس هورمزد کلمات مقدس #آنوویریه (Anuvairiah) را بر زبان میراند (منطبق با اسم اعظم الله در اعتقادات اسلامی) که باعث میشود اهریمن به پوچی و تاریکی بازگردد و سه هزار ساله ی دوم را کاملا در حالت خواب و گیج ی به سر برد.

در آغاز سه هزاره سوم اهریمن به تحریک کماریکان و #جهی دیو از خواب بر میخیزد و لشکر آراسته و به خلقت هورمزد حمله می برد. با اینکه لشکر روشنی دیگر بار اهریمن را عقب می راند اما کیومرث و گوش در این نبرد کشته میشوند و از خون کیومرث #ماسکی و #ماسکیانا یا همان #مشی_و_مشیانه یعنی اولین زوج بشر امروزی (مطابق با آدم و حوا) سر بر می آورند (پیشتر مفصلا شرح داده شد). بدین گونه زندگی بر گیتی در کنار آمیخته ای از نور و ظلمت و مرگ و محنت آغاز می شود. باید بدانیم که روان پاک #اشوزرتشت در این دوره از #خونیرس و در نزدیکی دریای مقدس #چیچست (دریاچه ارومیه) بر میخیزد و راه روشنی را بر مردم می خواند و انسان را با راه درست زندگی یعنی آیین #مزدیسنا آشنا می سازد.

در سه هزاره چهارم و پایانه اهریمن بیش از هر دوره دیگری بر گیتی تاخته است و تاریکی بر هر سرزمین چیره شده و زندگی انسان در سایه ترس و ریمنی می گذرد. در پایان این دوره سه منجی نوید داده شده در گاهان اوستا ظهور میکنند. #هوشیدر، #هوشیدرماه و و در انتها #سوشیانس که هر سه از نسل زرتشت هستند در خونیرس به پا میخیزند و نبرد نهایی #اهورا و #اهریمن آغاز میشود که پس از پیروزی نیروی خیر شاهنشاهی سوشیانس بر گیتی آغاز میشود و عدالت و برکت و آسودگی و ثروت در تمام پهنه گیتی گسترده می شود.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 در اساطیر #هند او را "شاه خدایان" لقب داده اند.

#ایندرا خدای جنگ و لشگر و صاحب قدرت طوفان و رعد و برکت "باران" است. نام باستانی #مازندران در #خونیرس از نام او اخذ شده.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 در اساطیر #آریایی و #فارس باستان و اعتقاد زرتشتیت نسل انسانهای کنونی به جفتی آغازین به نام های #مشی (مذکر) و #مشیانه (مونث) میرسد.

پس از کشته شدن #کیومرث (نخست انسان نیک سرشت) و گاو مقدس (گوش) در هجمه ی اهریمنان به خلقت هورمزد، خون پاک کیومرث (بنا به روایتی نطفه ی وی) بر زمین پاک و بکر میریزد. پس از پایان جنگ و مغلوب شدن هرج و مرج از این خاک خونین دو بوته ی "ریواس" تنیده در هم میروید که کم کم تغییر شکل داده و اولین زوج انسان زن و مرد را بوجود می آورند. (پدید آورنده ی فلسفه ی تکنیک "اسلیمی" در معماری ایرانی که از نقش دو بوته ی زیبا و پر گل پیچنده در هم برای تزیین درگاه ها و مهراب ها استفاده میشود و با کمی دقت میتوان دید که این دو بوته همیشه یک نقطه ی شروع دارند که آن همان خاک خونین پاک و اولیه است)

گفته میشود مشی و مشیانه در ابتدا از کمر به هم متصل بوده اند و سپس باد بین آنها جدایی افکنده و بوته را به دو نیم کرده و به آنان آزادی داده تا هر کدام وجودی مستقل باشند. (شباهت جالبی با اسطوره ی جدا شدن گب و نوت توسط شو یا باد در اساطیر مصر باستان در این نکته قابل بحث است)

با تطبیق زیادی بر روایت آدم و حوا در ادیان یکتا پرستی، مشی و مشیانه هشت جفت فرزند میزایند که هر کدام از آنان به یک سوی از زمین خاکی رهسپار شده و ازدیاد نسل میکنند و بدینسان جهان پر از نسل بشر می شود. در این بین فرزندان ارشد یعنی "جم" و "سیران" در سرزمین #خونیرس (مطابق با ایران زمان حال) سکنی می گزینند که نسل ایرانیان کنونی طبق این اعتقاد از آنان پنداشته میشود.

▫️@Torecilik