توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 کانال توره | اساطیر باستان با افتخار تقدیم میدارد:

▫️ اسلیمی. اسلامی یا ایرانی؟!

پیرو مباحثه پیش آمده با برخی دوستان عزیز و همراهان همیشگی کانال توره بر آن شدیم تا توضیح کوتاهی با عنوان فوق الذکر را تقدیم تمام علاقه مندان به تاریخ و معماری باستانی ایران بداریم.

همانطور که میدانیم اسلیمی یک سبک مشهور طراحی باستانی ایرانی است که در هنر معماری، نقاشی، کاشی کاری و قالی بافی به وفور در آثار ایرانی به کار رفته و به گونه ای شناسنامه ای برای آثار هنری پس از اسلام است. ازین رو نام آن را نیز ممالی از صفت وابسته به اسلام یعنی "اسلامی" یا #اسلیمی نامیده اند. یعنی هنری که به جای مانده از اسلام است. اما آیا به واقع اینگونه است؟

در تعریف دقیق تر و موشکافانه بنا به نظر اهل فن در معماری ایرانی، اسلیمی طرحی شامل پیچکهای رونده است که در مسیر خود به تولید برگهایی می انجامند و گاها شکوفه هایی از کناره های آن نمایان شده یا به یک گل پربار و متقارن منتهی میشود. از این شیوه در تزیین نماهای کاشیکاری صحن و گنبد مساجد، کاخها و حتی به عنوان نقش پرکاربرد فرش ایرانی استفاده شده.

لکن دقت به چند نکته ضروریست تا بتوانیم نتیجه گیری درست را حاصل بداریم. اصل تقارن در هنر طراحی معماری ایرانی، قانونی ثابت و پایدار است و نمیتوان جز آن را یافت. اغلب در اسلیمی ها دو پیچک رونده میبینیم که در کنار هم و پیچنده در هم صعود میکنند و اگر نیک بنگریم همواره یا به یک نقطه منتهی شده و یا از یک نقطه شروع شده اند. بعضا نقطه به هم رسیدن و تلاقی این دو پیچک جایی است که گلی پرپشت شکفته میشود و شکوفایی آغاز میگردد و این نقطه مقام آیه قرآن یا احادیث یا ابیات اشعار است.

مراد از تمامی این توضیحات این است که بازگو نماییم که دو پیچک در هم تننده در هنر طراحی ایرانی خواه ناخواه اسطوره #مشی_و_مشیانه را از ناخودآگاه ضمیر ایرانی بازخوانی می کند. چرا که در اولین اعتقاد #زرتشتی و #آریایی و سالها پیش از ظهور دین اسلام، اسطوره بوجود آمدن اولین والدین نسل بشر در ایران مرتبط با دو پیچک ریواس در هم تننده توضیح داده شده است که در نطفه پاکشان یعنی خاک آلوده به خون #کیومرث شهید، مشترک و به هم چسبیده اند. پس جای تعجب نیست اگر ادعا نماییم که پیچک های طرح اسلیمی الگوگیری شده از اسطوره مشی و مشیانه اند. چرا که به زیبایی تمامی ویژگی های آنان را بازگو میکنند.

علی ای حال مقال فوق بدین معنا نیست که تمدن اسلامی نقشی در اعتلای طرح اسلیمی نداشته و باید اقرار کرد که اتفاقا دوران اسلامی دوران شکوفایی اسلیمی در ایران در حد اعلای خود است و بی شک این نقوش زیبایی و ظرافت خود را وامدار تفکرات و هنر اسلامی هستند.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 تاریخ برخی از ادیان باستانی به حدی در نهایت کمال به توصیف جزئیات پرداخته است که مخصوص خود مقوله ای جدا آفریده. این توصیفات در دین بسیار باستانی #زرتشت و فرهنگ #آریایی نیز کاملا دقیق به تفسیر تاریخ خلقت و آفرینش و هدایت هستی از ازل تا به روز موعود پرداخته اند.

در بخش هایی از گاهان #اوستا و به صورت مفصل تر در #بندهشن عمر کل جهان 12000 سال در نظر گرفته شده. یعنی دوازده هزاره که نماینده آسمانی هر هزاره یک ستاره از صورت فلکی مربوط به دایره البروج است و تفکر عدد دوازده از دوازده بخش سال و گردش 360 درجه زمین به دور خورشید در دوازده دوره سی روزه اتخاذ شده است. این دوره دوازده هزار ساله همچنین به چهار دوره اصلی 3000 ساله تقسیم میشود که جریانات اصلی آفرینش و زندگانی کائنات در قالب این چهار دوره روی میدهند.

سه هزاره اول دوره آفرینش #مینوی یا جهان معنوی توسط #هورمزد است. در این دوره تمامی #امشاسپندان و #ایزدان و #فروشی (فرورهر) هر انسان که قرار است روزی در گیتی زندگی کند آفریده شده اند. همچنین #اهریمن و #کماریکان و #دیوان در همین دوره از عمق سایه ها و عدم برخاسته اند. در این دوره هیچ زندگی جسمانی وجود نداشته و هیچ انسانی از این دوره "الست" زرتشتی چیزی به یاد نمی آورد.

سه هزاره دوم برابر با آفرینش #گیتی یا جهان مادی است. در طول این سه هزار سال هورمزد گیتی را آفریده و سامان می بخشد و پس از آماده سازی پهنه گیتی برای زندگی انسان او اولین بشر یعنی #کیومرث را به همراه گاو مقدس یا #گوش در زمین سکنی می دهد و از فرَوَشی پاک خود در آنان می دمد. گفته می شود که در ابتدای این دوره #اهریمن به سمت آفرینش #هورمزد براق شده بود و قصد ورود به آن و آلودن آن را کرد. اما نور خلقت هورمزد او را آزرده و پس می راند. پس هورمزد کلمات مقدس #آنوویریه (Anuvairiah) را بر زبان میراند (منطبق با اسم اعظم الله در اعتقادات اسلامی) که باعث میشود اهریمن به پوچی و تاریکی بازگردد و سه هزار ساله ی دوم را کاملا در حالت خواب و گیج ی به سر برد.

در آغاز سه هزاره سوم اهریمن به تحریک کماریکان و #جهی دیو از خواب بر میخیزد و لشکر آراسته و به خلقت هورمزد حمله می برد. با اینکه لشکر روشنی دیگر بار اهریمن را عقب می راند اما کیومرث و گوش در این نبرد کشته میشوند و از خون کیومرث #ماسکی و #ماسکیانا یا همان #مشی_و_مشیانه یعنی اولین زوج بشر امروزی (مطابق با آدم و حوا) سر بر می آورند (پیشتر مفصلا شرح داده شد). بدین گونه زندگی بر گیتی در کنار آمیخته ای از نور و ظلمت و مرگ و محنت آغاز می شود. باید بدانیم که روان پاک #اشوزرتشت در این دوره از #خونیرس و در نزدیکی دریای مقدس #چیچست (دریاچه ارومیه) بر میخیزد و راه روشنی را بر مردم می خواند و انسان را با راه درست زندگی یعنی آیین #مزدیسنا آشنا می سازد.

در سه هزاره چهارم و پایانه اهریمن بیش از هر دوره دیگری بر گیتی تاخته است و تاریکی بر هر سرزمین چیره شده و زندگی انسان در سایه ترس و ریمنی می گذرد. در پایان این دوره سه منجی نوید داده شده در گاهان اوستا ظهور میکنند. #هوشیدر، #هوشیدرماه و و در انتها #سوشیانس که هر سه از نسل زرتشت هستند در خونیرس به پا میخیزند و نبرد نهایی #اهورا و #اهریمن آغاز میشود که پس از پیروزی نیروی خیر شاهنشاهی سوشیانس بر گیتی آغاز میشود و عدالت و برکت و آسودگی و ثروت در تمام پهنه گیتی گسترده می شود.

▫️ @Torecilik