تاریخ و فرهنگ دره شهر

فال امشب ۱۱
#چلسرو

عه روژه مه دیم، سروی، بی سر پوش
نه لیلی همرازی، نه شیرین هوم لوش

آن روز محبوبی سرو شمایل وبدون سر پوش وچادر دیدم
که نه لیلی هم راز او می شد ونه هم شیرین به پایش می رسید .

🌺🌺فال خوب است .اما بیرون رفتن با این شکل وشمایل درست نیست چون هم منع قانونی دارد وهم خطر کرونا را جدی نگرفته،
#گریوه_روژ_خوش
بهتر است که همه در خانه بمانیم 🌺🌺

#همه_با_هم_با_فرهنگ_و_رعایت_بهداشت
#کرونارا_شکست_خواهیم_داد
✍ @CEYMARIAN
┈••✾•🌿🌺🌿•✾••

فال امشب
شماره ۱۰
#چلسرو

دوی دوی دماون پاچه شمیرون
ذلیلی خانان پا تخت تیرون

با تحقیقات محلی که بعمل امده این بیت سروده حکایت از دوران تبعید درشهریور ۱۳۲۰ دارد ،که وقتی مردم لر ولک را به تبعید به اطراف تهران می برند آنموقع هوای تهران هم صاف بود ودودی که از دهانه اتشفشان کوه دماوند بیرون می امد معلوم بوده با دامنه شمیرانات کنونی .
که این بیت در فرهنگ عامه لک ولر هم کاربرد مویه دارد وهم کاربرد چلسرو .
دودی که از دماوند بیرون می آید ودامنه های شمرون را نگاه می کنم
حکایت از خواری وظلمی که بر بزرگان آنموقع دارد .

🌺🌺فال خوب نیست ،
کرونا را نمی شود درمان کرد ،ولی می توان از آن دوری جست ومبتلا نشد ،در خانه بمانیم تا مبتلا نشویم 🌺🌺

#همه_با_هم_با_فرهنگ_و_رعایت_بهداشت
#کرونارا_شکست_خواهیم_داد
✍ @CEYMARIAN
┈••✾•🌿🌺🌿•✾••

فال امشب
شماره ۹
#چلسرو

چَقه شاخ کَل هُویژَه بال دال
اَر نُوم َدرونل بیمِنه کُوزغال
چقه:صدا
هویژه:صدای بال پرنده
نوم:داخل ،وسط
درون :دره ،
کو؛ تل ،تپه
صدای برخورد شاخ پازن های کوهی وصدای بال کر کس به گوش می آید
ودر داخل همین دره ها به تلی از زغال شدیم

پازن های کوهی وقتی که کوه خلوت از انسان باشد واحساس امنیت کنند باهم شاخ جنگی می کنند ،وگرکس مردار خوار است،زغال هم ازسوختن هرچیز بدست می آید
🌺🌺 فال امروز بد است ،در این شرایط مواظب خودتان باشید 🌺🌺
وضعیت قرمز است ،،
کرونا به زبان شکست نمی خورد بلکه عمل به دستورات جامعه پزشکی کرونا شکست می خورد
خطر راجدی بگیرید.‌

#همه_با_هم_با_فرهنگ_و_رعایت_بهداشت
#کرونارا_شکست_خواهیم_داد
✍ @CEYMARIAN
┈••✾•🌿🌺🌿•✾••

فال امشب
فال شماره ۸
#چلسرو

خال تو خووه یا نقش چینی
چوی لئل َمدرُوشیا ار چال تینی

خال تو خوب است یا نقاشی چینیان
خال سیاه تو مثل شب در سفیدی گردنت می درخشد
چوی :مانند
لئل:شب ،لیل،
مدروشیا :می درخشد
تینی :ساق گردن
رنگ سیاه بالاترین رنگ است ،وقتی در زمینه سفید نقش نقش بگیرد،طبیعی است که از نقش نقاشی چینیان هم برتر وخوش منظر تر است .

🌺 فال خوب است وهمه چیز در نظرگاه چشم خوب جلوه می نماید🌺🌺

#همه_با_هم_با_فرهنگ_و_رعایت_بهداشت
#کرونارا_شکست_خواهیم_داد
✍ @CEYMARIAN
┈••✾•🌿🌺🌿•✾••

فال امشب ۷
#چلسرو

ای هوارر آمین ننی هت و ریم
دس کردیی گیفون سیفی دا ویم

از پایین می آمدم که به الهیه ناهید (فرشته نجات )بر خورد کردم ،
دست در جیبش کرد ویک عددسیب به من داد.
#در قدیم اینطور فکر می کردند هروقت که از منزل بیرون بروند اگر اولین فردی که روبروی آنها بیاید(ورپیری)
آدم نیک وگشاده روی باشد کار به خوبی پیش می رود وآن فرد را خوش یمن می نامند واگر آدم بد وترشروی باشد بر عکس ،

🌹هر کار نیازمند تلاش است وتلاش موفقیت وشادکامی را بدنبال دارد 🌹

#همه_با_هم_با_فرهنگ_و_رعایت_بهداشت
#کرونارا_شکست_خواهیم_داد
✍ @CEYMARIAN
┈••✾•🌿🌺🌿•✾••

فال شماره ۶
فال امشب
#چلسرو

ننی نمئری گوشت شکارم
شوگیردی بکم ارا کی بارم

برحسب آنچه گفته شده است ،ننی اشاره به ناهید (الهه باروری وآبهای روان در آیین میترائیسم )می باشد
نمئری: نمی خورد

مراد از مصرع اول ،
بانو(معشوق) مالی را که از راه دزدی وحرام بدست امده نمی پسندد.
عاشق می گوید ، وقتی که معشوق حرام نمی خورد پس دیگر چرا شبگردی نمایم وحاصل شب گردی را برای که بیاورم ؟

بین معشوق وعاشق ، انکار و اقدام است و دست آخر عاشق تابع معشوق می شود

🌺مشکلات سر راه است ولی ان شاالله کارها رو به بهبودی می رود🌺

#همه_با_هم_با_فرهنگ_و_رعایت_بهداشت
#کرونارا_شکست_خواهیم_داد
✍ @CEYMARIAN
┈••✾•🌿🌺🌿•✾••

فال امشب ۵
#چلسرو
بلبل مخونی ار ساقی سمن
یه تون یه شیرن یه شئرارمن

بلبل بر شاخسارگل یاسمن نغمه خوانی می کند،
این تو واین شیرین بانوی ارمنی

فال عالی است ،طالب به مطلوب و مراد دل خود می رسد

#همه_با_هم_با_فرهنگ_و_رعایت_بهداشت
#کرونارا_شکست_خواهیم_داد
✍ @CEYMARIAN
┈••✾•🌿🌺🌿•✾••

فال امشب
#چلسرو

صوفی صافی بیم چمه زیارت
سوزه هَنَکچی دل بردمی غارت

صوفی یا درویش ساده وبی غل وغشی بودم که به زیارت رفتم ، دلارام وسبزه رو، وشوخ چشم دلم را به غارت برد .
#صوفی: درویش
#هَنَکچی: شوخ طبع-شوخ چشم

🌺خوشحالی وسرور دوباره دست خواهد داد و صاحبان فال بر لبانشان خنده خواهد نشست
تاریخ وفرهنگ دره شهر
#همه_با_هم_با_فرهنگ_و_رعایت_بهداشت
#کرونارا_شکست_خواهیم_داد
✍ @CEYMARIAN
┈••✾•🌿🌺🌿•✾••

ویژه برنامه هنرستان خواجه نصیرالدین طوسی به مناسبت دهه فجر و اجرای برنامه های متنوع(شعر- سرود - فال #چلسرو و ...)

البته نکته جالب توجه در این ویژه برنامه اجرای فال چلسرو توسط دانش آموزان بود که با استقبال زیادی مواجه شد
✍ @CEYMARIAN
┈••✾•🌿🌺🌿•✾••

#ارسالی
@CEYMARIAN
#علیرضاسلیمانی
به نام خداوند دانا و توانا

ضمن تقدیر و تشکر از متولیان کانال مفید تاریخ و فرهنگ دره شهر و تقدیر از همه عزیزان که در این زمینه مطالبی در جهت تقویت آیینها وسنن این دیار می نویسند . ..
برای کسانی که در این وادی قدم برمیدارند یعنی عرصه هنر ادبیات تاریخ..حتی معارف این جریان عین حیات وخرد خوراک دوست داشتنی....و مسائل دیگری از این قبیل که البته دراینجا بعلت زمان نوشتاری میطلبد که کوتاهتر وخلاصه نویسی کرد تاجای که امکان باشد.
واما اصل مطلب نخست ، سپاس ویژه ای است که باید از استاد ارجمند جناب آقای علی آقایی که از فرهنگیان پیشکسوت وتوانا و خردمند و باسلیقه و خوش ذوق در این حوزه داشته باشیم که غالبا مطالب مفیدی بیان می کنند و بنده نیز از سر علاقه مندی همواره در این زمینه ها مطالبی را میخوانم وجویای این مباحث .. تاریخی ادبی وهنر ی وسایر عناوین وابسته درجهت آگاهی وانتقال به نسل آینده میباشم واعتقاد دارم که باتوجه به سرعت زمان وگذر تاریخ
وتنوع حوادث اجتماعی وتاریخی و هنری این باور های اعتقادی که نیاکان ما
با آنها زندگی کرده اند بزودی به دست
فراموشی سپرده میشوند و جریانی والگوی دگری جایگزین آن میشود که هرروز ما را به دنیا متعلق تر میکند وان چیزی نیست جز ورود فرهنگ و خرده فرهنگهای وارداتی ازبلاد دیگر ........
یکی ازصدها آداب ورسوم زیبا ما ایرانیان خاصه اقوام لر ولک وکرد که معمولا ساکنان غرب ایران عزیز هستند همین #یلدا، #چله و یا #شوچله است که جناب آقایی بزرگوار بدرستی در تببن کلیات آن عنوان نمودند که امشب خیلیها با خواندن آن برگشتن به آن زیبایها و آن حیات مطلوبه استاد
ارجمند به خوبی این جریان را باادبيات خاص بیان کردند در این اثنا ابیات چهل سرو زیادی گفته شده که به سه زبان لری کردی و لکی بیان شده که این خود اشتراک فرهنگی وتاثیرپذیری، تداخل فرهنگی شدید را بیان می کند
زمانی که این مقاله در کانالانتشار پیدا کرد. بسیار برام خاطره انگیز بود واتفاقا درکنار یکی از سالخوردگان این قصه ها
بودم که او دست توانایی در این قصه ها دارد که البته اوکسی نیست جز مادرمهربان و توانایم که با وجود 91سال سن واقعی وکسالت جسمی خیلی از این اشعار فال #چلسرو و داستانها و وقایع حقیقی وتاریخی منطقه را در حافظه قوی و فوق العاده خود داشته ودارد
وحقير چون از قبل مجموعه ای از این مطالب را داشتم لذا درحال خواندن مطالب کانال ودقت نظر بودم که مادر نیز به درخواست بنده شریک بحث شد و او با وجود هیچگونه سواد علاوه بر بیان وتکمیل برخی ابیات (البته به زعم ایشان) فال چهل سرو های رایج از قدیم .
حدود سی بیت جدید کاملا کاربردی بیان نمودن وبلافاصله یاداشت نمودم بطور که دوست داشتم بدینوسیله به گفته های ایشان احترام بگذارم و در کانال قرار دهم ایشان واضح گفتند :شاه بیت این چهل سرو ها
این است :

یا علی هانا ی فرد فریاد رس
برس و داد کسان بیکس
که بیت معمولا در ابتدای فال بیان میشده چون هدف از فال طالع آزمایی کس یا کسان یا گروهی یا انجام دادن یاندادن و بهبود حال بیماری یا برآورد حاجت و مسائل از این قبیل بوده ومن خود چون این موضوعات را کاملا
بیاد دارم وکنجکاو بودم مردم خیلی معتقد به کارکرد این موضوع بودند وشاید هم هنوز با وجود تهدید جدی این باورها هم برخی از سالخورده ها بر باور ونتيجه آن اصرار ویقین دارند که البته همواره مورد احترام است برای اهلش در یکی از ابیات
در #مصرع_دوم آمده بود:

بزنی وسر تلش تا گل بو شر
هموچیلکی گل دش بکنی پر

بجای مصراح دوم :چنین آمده
ودس بچنی و دامون بکنی پر
که البته میتواند همان مصرع هم باشد منتهی شنیدن از ناقلان وقدما که صد ها چله را لمس کرده اند لذت ادبی کار را چندان میکند سروده معروف دیگری چنین است :

ننی خفتگه و سای کرفی
نمام کی بردی زلفانه زلفی
دراین فال ظاهرا ننی نمادی از یک دختر خوبروی اساطیری است که کسی قصد ازدواج با اورا داشته و بر اقتضایی فال بخت بر صاحب فال یاری نبوده و همه میدانند کرف نام درختچه ای است در زبانهای لری و لکی وکرد ی جنوبی است که بیشتر در حاشیه رودخانه چمن زارها می روید که علاوه بر سایه خنک بوی عطراگینی دارد ودر تمثیل چه زیبا آمده است و وجهه دیگر آنکه موید انست که فال چهل سرود نیز بزبان کردی ودر بین اقوام کرد نیز جایگاه ارزشمندی دارد...
ادامه دارد
تاریخ و فرهنگ دره شهر
@CEYMARIAN

#آداب و #رسوم

یلدا در دیار سیمره
@CEYMARIAN
#علی_آقایی
یلدا از جشن های قدیمی ایرانیان است و آن پایان آخرین روز پاییز واولین شب زمستان است .در این شب چون طول شب بیشتر از دیگر شب ها ی سال است وظلمت بر نور پیشی میگیرد،پاسداشت شب یلدا نمادی است برای رهایی از ظلمت وپایان شب سیه، که شب را با چشن وشادی سپری می نمایند، و در دیار #سیمره این شب را او ل #شوچله می گویند و در بعضی از گویش های لری به ان شب اول #قاره گفته می شود ، در این شب هر خانوار #سیمره ای با توجه به بضاعت مالی خود #تنقلات و #انار و #هندوانه را در سفره ی شب یلدای خود دارد و #گندم برشته و یا گندم بوداده و #قاقوت نیز درسبد یلدایی دره شهری ها وجود دارد واز دیگر اداب شب یلدا حضور در #خانه ی_بزرگان است، بازارگفتگو در این شب گرم که گاهی هم پیش می امد که در این جمع فال #چلسرو بگیرند و گرفتن فال چل سرو بدین صورت است که شخصی نیت می کند وشخص دیگر تسبیح بدست میگیرد ابتدا چهل دانه تسبیح را جد امی کند وبعنوان تبرک سه دانه بنامهای الله ،محمد ،علی، شمارش می کند ومابقی را بدور از چشم دیگر حاضرین با سرودن مصرع اول بیت ها توسط حضار از دانه های تسبیح کم می کند واخرین بیت که اخرین دانه تسبیح هم هست فال صاحب فال می شود که تمام بیت قرائت می شود گرچه چل سرو بیشتر ابیاتش به زبان لکی است ولی در #چلسرو_سیمره_ای ابیات لری هم وجود دارد ،کسی که دانه های تسبیح را شمارش می کند نباید خودش شعر چل سرو بگوید، ،‌بهمین مناسبت یک چهل سرو باابیات وترجمه فارسی تقدیم حضور می نماید.
۱:الله
۲:محمد
۳:علی
۴:اردوسه منی،حرفت درسه
خدا یکیکه دوس یکی خاصه
اگر دوست من هستی وحرفت درست است خدا یکی است ودوست یکی خوبه #خوب

۵-شه قه شاخ کل وهویژه بال دال
ارنوم درونی بیمه کو رغال
از صدای شاخ بز کوهی که باهم جنگ می کردند وصدای بال کرکس در میان دره ای من سوختم وزغال شدم #بد
@CEYMARIAN
۶-ژه بلنی کور وژم کرد اوگل
عه را تویله دت هراتی عه مل
از بلندی کبیر کوه خودم را پایین انداختم بخاطر دختری که گلونی به گردن دارد #متوسط
۷-بزنی وسرتلش تا گل بو وه شور
هموچیلکی گل دش بکنی پر
بزنی به سر شاخه های گل تا گلها بریزند وانبان (همونه)را پر از گل کنی
۸-خدا ته بی ده دنیات ودل بو
تومت رازیونه خرمونت گل بو
خدا بدهدودنیا هم به کامت باشد بذر رندگی رازیانه وخرمنت گل باشد #خوب
۹:خدا ته بی ده رفیقی دایا
گرده نرموچرم روین عه لا رشیا
اگر خدا بخواهد که دوستی ورفقات با یک پیر زن کار گشته داشته باشی مانند کرده (نوعی نان است) داخل روغن است می ماند #خوب
۱۰-هناسه سردم پخش بی وکوان
علف سوز نکرد پی بسه زوان
اه سرد من در کوه پخش شد واز این اه سرد علف هم برای حیوانات سبز نشد #بد
۱۱-هرصو وسحر بانگ خروسان
شره تلمیت بار تازه عروسان
هرروز صبح زود به بانگ خروس وصدای کجاوه تاز عروس ها #خوب
۱۲-ایواره دیمت کاشکی نیی مت
و نشونم دات گوشه قیامت
غروب تورا دیدم کاش نمی دیدمت چون گوشه ای از قیامت را نشانم دادی . #بد
۱۳-کت شلوار مشکی دکمه چپ وراست
عه روژ تو دیم دلم هر توهاست
کت وشلوار مشکی با دکمه های چپ وراست از ان روزی که تو را دیدم دلم بهانه تورا می گیرد #خوب
۱۴-کراسم چیته ور نمه گری
دوسی من وتو سر نمه گری
پیراهن من چیت است ودوامی ندارد ودوستس من وتو نخواهد شد #بد
۱۵-گنم گرمه سیر هر تلی جایی
بوشنه دوسکم شونوسی بایی
گندم گرمسیر هر بته ای از ان جایی است بدوستم بگویید که شب انجا توقف نکند وبیاید #متوسط
۱۶-ودر مالکت ساتی بنیشم
هرکی بپرسی موشم دوریشم
درب خانه ات ساعتی می نشینم وهر کس سوال کرد می گویم درویشی هستم #متوسط
۱۷-ننی نمیری گوشت شکارم
رحمت بکیشم عه را کی بارم
بانو گوشت شکار نمی خورد زحمت بکشم وبرای چه کسی بیاورم #بد
۱۸-کورگن گن بای بونه هماری
ولا دوس بچم وسر سواری
کبیرکوه قطعه قطعه وصاف بشوی تامن پیش دوستم بروم . #خوب
۱۹-حکیم خوش هاتی نور وپاته وه
داری دردکم هاولا ته ده
حکیم خوش اومدی وقدمت نور باران ودوای درد من با تو است #خوب
۲۰-وقتی دشتکی بی وخیاتم
کلنجه کلی کرده وخلاتم
وقتی دیگران ( به غیره )خیاط من شدند کلنجه (نوعی لباس زنانه)کوتاهی خلعت ونسیب من شد #بد
۲۱-وتم خاصی کی بوم وغلامت
ایسکه گنی کی تف ار مقامت
گفتم خوبی هستی تا نوکری تورا بکنم حالا ادم بدی هستی وتفو بر مقام وجایگاهت #بد
۲۲-عه هوارا امین وتم یه یار ه
چاوکم کور بو یه خو ریواره
از پایین که امدی گفتم این دوست است چشمانم کور شود این عابر بود #بد
۲۳ -ننی نیشتیه وبرج قلاع
تماشا مه کی ودوربین طلا
بانو نشسته در بالای پشت بام وبا دوربین نگاه می کند #خوب
#علی_آقایی
ادامه دارد
تاریخ و فرهنگ دره شهر
@CEYMARIAN