تاریخ و فرهنگ دره شهر

#ارسالی
@CEYMARIAN
#علیرضاسلیمانی
به نام خداوند دانا و توانا

ضمن تقدیر و تشکر از متولیان کانال مفید تاریخ و فرهنگ دره شهر و تقدیر از همه عزیزان که در این زمینه مطالبی در جهت تقویت آیینها وسنن این دیار می نویسند . ..
برای کسانی که در این وادی قدم برمیدارند یعنی عرصه هنر ادبیات تاریخ..حتی معارف این جریان عین حیات وخرد خوراک دوست داشتنی....و مسائل دیگری از این قبیل که البته دراینجا بعلت زمان نوشتاری میطلبد که کوتاهتر وخلاصه نویسی کرد تاجای که امکان باشد.
واما اصل مطلب نخست ، سپاس ویژه ای است که باید از استاد ارجمند جناب آقای علی آقایی که از فرهنگیان پیشکسوت وتوانا و خردمند و باسلیقه و خوش ذوق در این حوزه داشته باشیم که غالبا مطالب مفیدی بیان می کنند و بنده نیز از سر علاقه مندی همواره در این زمینه ها مطالبی را میخوانم وجویای این مباحث .. تاریخی ادبی وهنر ی وسایر عناوین وابسته درجهت آگاهی وانتقال به نسل آینده میباشم واعتقاد دارم که باتوجه به سرعت زمان وگذر تاریخ
وتنوع حوادث اجتماعی وتاریخی و هنری این باور های اعتقادی که نیاکان ما
با آنها زندگی کرده اند بزودی به دست
فراموشی سپرده میشوند و جریانی والگوی دگری جایگزین آن میشود که هرروز ما را به دنیا متعلق تر میکند وان چیزی نیست جز ورود فرهنگ و خرده فرهنگهای وارداتی ازبلاد دیگر ........
یکی ازصدها آداب ورسوم زیبا ما ایرانیان خاصه اقوام لر ولک وکرد که معمولا ساکنان غرب ایران عزیز هستند همین #یلدا، #چله و یا #شوچله است که جناب آقایی بزرگوار بدرستی در تببن کلیات آن عنوان نمودند که امشب خیلیها با خواندن آن برگشتن به آن زیبایها و آن حیات مطلوبه استاد
ارجمند به خوبی این جریان را باادبيات خاص بیان کردند در این اثنا ابیات چهل سرو زیادی گفته شده که به سه زبان لری کردی و لکی بیان شده که این خود اشتراک فرهنگی وتاثیرپذیری، تداخل فرهنگی شدید را بیان می کند
زمانی که این مقاله در کانالانتشار پیدا کرد. بسیار برام خاطره انگیز بود واتفاقا درکنار یکی از سالخوردگان این قصه ها
بودم که او دست توانایی در این قصه ها دارد که البته اوکسی نیست جز مادرمهربان و توانایم که با وجود 91سال سن واقعی وکسالت جسمی خیلی از این اشعار فال #چلسرو و داستانها و وقایع حقیقی وتاریخی منطقه را در حافظه قوی و فوق العاده خود داشته ودارد
وحقير چون از قبل مجموعه ای از این مطالب را داشتم لذا درحال خواندن مطالب کانال ودقت نظر بودم که مادر نیز به درخواست بنده شریک بحث شد و او با وجود هیچگونه سواد علاوه بر بیان وتکمیل برخی ابیات (البته به زعم ایشان) فال چهل سرو های رایج از قدیم .
حدود سی بیت جدید کاملا کاربردی بیان نمودن وبلافاصله یاداشت نمودم بطور که دوست داشتم بدینوسیله به گفته های ایشان احترام بگذارم و در کانال قرار دهم ایشان واضح گفتند :شاه بیت این چهل سرو ها
این است :

یا علی هانا ی فرد فریاد رس
برس و داد کسان بیکس
که بیت معمولا در ابتدای فال بیان میشده چون هدف از فال طالع آزمایی کس یا کسان یا گروهی یا انجام دادن یاندادن و بهبود حال بیماری یا برآورد حاجت و مسائل از این قبیل بوده ومن خود چون این موضوعات را کاملا
بیاد دارم وکنجکاو بودم مردم خیلی معتقد به کارکرد این موضوع بودند وشاید هم هنوز با وجود تهدید جدی این باورها هم برخی از سالخورده ها بر باور ونتيجه آن اصرار ویقین دارند که البته همواره مورد احترام است برای اهلش در یکی از ابیات
در #مصرع_دوم آمده بود:

بزنی وسر تلش تا گل بو شر
هموچیلکی گل دش بکنی پر

بجای مصراح دوم :چنین آمده
ودس بچنی و دامون بکنی پر
که البته میتواند همان مصرع هم باشد منتهی شنیدن از ناقلان وقدما که صد ها چله را لمس کرده اند لذت ادبی کار را چندان میکند سروده معروف دیگری چنین است :

ننی خفتگه و سای کرفی
نمام کی بردی زلفانه زلفی
دراین فال ظاهرا ننی نمادی از یک دختر خوبروی اساطیری است که کسی قصد ازدواج با اورا داشته و بر اقتضایی فال بخت بر صاحب فال یاری نبوده و همه میدانند کرف نام درختچه ای است در زبانهای لری و لکی وکرد ی جنوبی است که بیشتر در حاشیه رودخانه چمن زارها می روید که علاوه بر سایه خنک بوی عطراگینی دارد ودر تمثیل چه زیبا آمده است و وجهه دیگر آنکه موید انست که فال چهل سرود نیز بزبان کردی ودر بین اقوام کرد نیز جایگاه ارزشمندی دارد...
ادامه دارد
تاریخ و فرهنگ دره شهر
@CEYMARIAN