تاریخ و فرهنگ دره شهر

#مَتل

در زبان فارسی متل از گونه های بسیار رایج ادبیات کودکان است که به شکل آهنگین همراه با بازی صورت می گیرد  و مناسب برای گروه گروه سنی خردسال می باشد متل ها از وجود ادبیات شفاهی در دوران کهن خبر می دهند با اینکه اغلب متلها بی معنی اند اما به دلیل آنکه بیشتر آنها وزن و گاهی قافیه دارند ماندگار شده اند بعضی از کلمات و جملات در متل ها تکرار می شود از مشهورترین متلهایی که ما شنیدیم  :  اتل متل توتوله و عمو زنجیر باف را می توان نام برد

  متل در زبان محلی ما با آنچه که در فارسی متداول است متفاوت است در فرهنگ بومی ما متل همان قصه ها و داستان هایی است که در شب نشینی های قدیم پدربزرگ ها و مادربزرگ ها برای بچه ها و جوان تر ها با هنرمندی خاص تعریف می کردند و همه از شنیدن آن لذت می بردند به طوری که گاه پیش می آمد  شنوندگان درخواست  شنیدن مجدد برخی از آنها را داشته باشند  از مشهورترین این متلها می توان    :  چهل گیسو  ،  دون انار  ، برا عاقل برا لیوه  را نام برد

#و_اما_یک_پیشنهاد

پیشنهاد بنده به عنوان یکی از دوستداران فرهنگ بومی این است کسانی که این متلها را می دانند برای استفاده ی نسل کودک ، نوجوان و جوان  این متل ها که گنجینه و میراث معنوی این دیار هستند  را به صورت شفاهی و با صدای خودشان با همان زبان ( لکی و لری) برای این کانال ارسال کنند تا نسل جدید ما با این داستانهای جذاب و آموزنده آشنا شوند بی شک کسانی که قرنها پیش این داستانها را ابداع کرده اند افراد اندیشمندی بوده اند که برای بیان پند و اندرز خود زبان  قصه را بکار گرفته اند

                رشید آزادبخش

✍ @CEYMARIAN
┈••✾•🌿🌺🌿•✾
https://t.me/+PjNcBeMt2JYTE0RU

بمناسبت یکمین سالگرددرگذشت
#شادروان نریمان_نوری

شعر:
#زهرا_نوری👇👇👇👇

ببین چە آمدە بعدازتو بر سرم بابا
رسیده ام به نفس هایِ آخرم بابا

چقدر مانده به آن لحظهء خوشِ دیدار؟
که تا پناه به آغوش تو بَرَم بابا

چگونه گویمت ازسرنوشت خود بی تو؛
چو تخته پاره به دریا شناورم بابا !

به هر طرف بروم نیست غیرِ ویرانی
شبیه نوگلِ در باد پرپرم بابا

هزار «سال» اگر هم بیاید و برود
نمیشود غم دوریت باورم بابا

در آرزوی طنین صدای گرم توام
صدام کن و بگو باز : دخترم...بابا



#زهرا_نوری(#شیرین)
بیستم شهریور98



🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂🍂

🔹#اضافات :
#احمد_زینی_وند
خبردرگذشت شادروان عمو نریمان نوری، گذشتە از ایل جلیلە زینی وند، بسیاری کسان از پیر و جوان را ماتم زدە کرد.
اکنون یکسال از مرگ آن عزیز گذشتە است و هنوز هم جای خالی عزیزش بیش ازپیش احساس می شود.
نریمان نوری انسانی فرهیختە و بزرگوار بود. پدرش استادمحمدخان نوری بود کە او را بە عبیدسیمرە می شناسند.
نریمان همە رادوست داشت و بە مردم احترام می گذاشت.حضور او در شورای اسلامی وشورای حل اختلاف شهرستان درە شهر پررنگ وبی نظیر بود.
نریمان مداح اهل بیت بود و این شب ها، بی گمان عزاداران حسین جای خالی او را بیشتر احساس می کنند.
نریمان روزنامە نگارهم بود و صدالبتە اولین روزنامە نگار شهرستان درە شهر..
نام اومسلما در ردیف بزرگان ایل زینی وند، شهرستان درە شهر و استان ایلام ثبت خواهد شد.

واما درچهلمین روز‌ درگذشتش‌ گفتم :

رفتی کە بە جان آن جهانت برسی
دیگر نە بە داد دوستانت برسی

ای عمر! چگونە بایدت برگرداند
وقتی کە بە پایان زمانت برسی

واکنون از زبان خواهر عزیزم زهرانوری می گویم:

حالا کە تو رفتە ای از اینجا چە کنم
با این دل ناصبور تنها چە کنم

مرگ است و هزار قصە بی باور
با اینهمە غربتِ پس از "ما"چه کنم



#و_اما شعر زهرا در سالمرگ پدرش.
شعر درقالب غزل است و شعری زیبا و تاثیر‌گذار با بیت های درخشان است.
زهرا دراین شعر ‌از ردیف بابا استفادە کردە است. می دانیم کە معمولا دخترها پدری‌اند و تا صد سالگی در برابر پدر ‌احساس‌ کودکی می کنند و زهرا چون عزیز پدر ‌بود او را بابا خطاب کردە است.
زهرا شاعر‌شعرهای عاشقانە وعاطفی ست و درشعر‌ش از قافیە های محکم و زیبا استفادە می کند کە دراین شعر نیز ‌رعایت شدە است.
زبان سادە، روان، صمیمی و بە دور از تعقید لفظی ومعنوی خصیصە دیگر ‌شعر زهراست کە در این شعر‌نیز رعایت شدە است.


#احمد_زینی_وند(#تکا)
بیست شهریور98
@CEYMARIAN

متن صحیح نامە میرمحمدصادق را #استاد_عبدالحمید_هاشمی
(#پدر_خوشنویسی_درە شهر)برایم ارسال کردە است وبە نظرم بانوشتە همخوانی کامل دارد

👇👇👇👇👇👇👇

قربان آقای میراسفندیارخان.این است کاغذهای آقای میرعباس خان رافرستادم.ملاحظە خواهید فرمود .خوب است حالاتکلیف خودرابدانیم.درباب رفتن آبدانان برای برزدن.صورت برشتوی راهم جهت محمدتقی خان فرستادەبود.لیکن خرجش ازدخلش زیادتربود.بقراریکە قاصدزبانی میگوید.
...قاصدآقای میرزامحمدخان دیدە کە سواری بودە ازعملە آمدە.....
..گفتە قاصدمیرزامحمدخان هستم.صدق وکذب معلوم نیست

🍃#پایان_نامە

🔹#و_اما:

بە نظرمی رسد تاریخ کتابت نامە اواخرعهدقاجاریە واوایل حکومت پهلوی اول باشد.

⚡️ #توضیحات :

دراواخر عهدقاجاریە میروزینی وندوارد درەشهروسپس آبدانان شدند وتاسال 1308ش منطقە آبدانان دردست آنان بودتااینکە این دوطایفە بە دلایلی بە قم ،ساوە وسرحدروس تبعید شدند....

والسلام

#احمد_زینی_وند_ایلامی
@CEYMARIAN

🔹#بخش_دوم🔹

🍃#و_اما_سخنی_با
#آقای_محسن_گوهری🍃

#محسن_گوهری مطلب مرا دربارە #میرنوروز و اینکە گفتە بودم احتمالا شعر" #ئی_دلە_سی_دیلرو..." از سرودەهای وی نباشد و منسوب بە اوست را در #کانال_وزین_فرهنگ_درەشهر نقد کردە است.
گفتم کە ایشان برای اثبات حرف‌ خود دو بیت از میر را جعل کردە بود کە در پست قبل هست و برای ادمین کانال وزین فرهنگ درەشهرارسال شد (#همچنان کە این مقالە هم ارسال خواهدشد، بە امید درج در آن #کانال_وزین)

#و_حال_ادامە_کلام:

#آقای_محسن_گوهری نوشتەاند کە شما منکر وجود میر هستید. باید بگویم چنین نیست .من خودم دیوان میرنوروز را تصحیح کردە ام کە انشاللە درآیندە بە چاپ خواهدرسید.
واماداستان منطقە راخوب می دانم و
همچنین داستان کمپانی دارسی و#عبدالحسین_جوادی_میر را می دانم کە سند بە ایشان دادند و چون عبدالحسین گفتە بود ما چندخانوادە لریم نام منطقە را دهلران نهادند. .. و می دانم #کایدخوردە از #مورموری و #کوردها از اطراف دهلران آمدند و روستای مذکور را آباد کردند و...و داستان گنج و اطلاعات و قبر#سید_شرف_الدین راهم می دانم..
ونەقبری دارد نە مقبرە ای و نە زائری.
و اما بیت سوم کە مثال زدە است:

بیا ریمو دیار دیلرو پیر
خرەتیشکو،مازگو،چشمە قیر

این بیت هم از اشعاری ست کە در نسخه دست نویس دیوان شاعرنیست و سینەبەسینە نقل شدە و احتمالا سرودە مردم آن مناطق باشد. البتە بە نظرم در کتاب استاد#علیرضایی این بیت آمدە است.
و اما نوشتە است کە دهلران چون روستا بودە درچهارصدسال پیش اسمش نیامدە است. و بعد نام مناطق #حسین آباد (#ایلام امروزی ) را بردە است. باید بگویم درهیچ نقشە و کتاب تاریخی ای نام دهلران نیامدە، اما #چنگولە، هزاردر و #بیات آمدە که اینها همە روستا بودند. جالب تر اینکە حسین آباد اسم جدیدی ست و قبلا دەولا بودە کە در تاریخ آمدە است. #حسین_قلی_خان_ابوقداره _والی وقت_چون بە #دەولاجلوس کرد اسم منطقە #حسین آبادشد..اسم قدیمی #حسین آباد،#ده ولا و #رذ و منطقە#ماسبذان بودە است کە درتاریخ مذکور است و گفته شده #قبر_مهدی_خلیفە_عباسی آنجا بودە است. این قبرتا قبل از انقلاب وجود داشت و پس از آن از بین رفت.
و اما گفتە است
"بە نظربندە شبهە و ادعای مطرح شدە بە وسیلە احمدزینی وند دو دلیل دارد، یا نادانستە بدون خواندن اشعارمیرصرفا باشنیدن این بیت کە بسیارهم معروف هست این شهبە را مطرح کردە یا با وجود مطالعە اشعارمیرنوروز و باوقوف بر اشاراتی کە دردیوان شاعروجود داردآگاهانەبامقاصدی کە بە دنبالش هست را طرح کردە ست"

آقای گوهری عزیز هردو دلیلت اشتباە محض است. نخست اینکە من میر را بهتراز شما می شناسم وتاکنون چندین مقالە دربارە ایشان نوشتە ام. نخستین آن بە سال1372برمی گردد کە در زمان دانشجویی و در مجله ای کەخودم سردبیرآن بودەام چاپ شد..و بعد مقالات دیگردر#مجلە_ئاوینە #و_رۆژ_و_پرشنگ..
واما در رد دلیل دوم شماهمین بس کە من چندین مقالە دربارە این شاعر نوشتە و ایشان را بە جامعە ادبی معرفی کردەام. مقالات #فارسی_و_کوردی من گواە حرف من است.
من فردی حقیقت گوهستم. میرنوروز را آنطورکە بودە و هست معرفی کردە ام. آگاهید کە برخی بە دروغ ‌او را #عارف نامیدەاند و برخی او را....
میر شاعری عاشق پیشە بودە است، همین و اشعاری بە #فارسی و #لری دارد
اما نە #عارف است نە #صوفی..
و اما گلە کردە اید کە چرا خیابان یا میدانی بە نام میر نیست. باید بگویم من نە شهردارم ،نە فرماندار و نە استاندار کە میدان یا خیابانی بنام ایشان کنم..


درود برحق و حقیقت

#احمد_زینی_وند_ایلامی(#تکا)

@CEYMARIAN