تاریخ و فرهنگ دره شهر

فرهنگ و ادب ایران

#فارسی دری

واصف باختری، شاعر، نویسنده، مترجم، منتقد و پژوهش‌گر نام‌بُردار اهل افغانستان در مورد فارسی دری می‌گوید.

از استاد واصف باختری بیشتر از ۲۰ عنوان کتاب در زمینه‌های سرایش و ترجمه شعر و مقالات فلسفی، پژوهش‌های ادبی و فلسفی، ترجمه شعر، ترجمه مقالات فلسفی و ادبی و صدها مقاله چاپ شده است.

واصف باختری به تاریخ ۲۹ تیر سال ۱۴۰۲ چشم از جهان فرو بست و به دیار جاودانه‌گان شتافت

✍ @CEYMARIAN
┈••✾•🌿🌺🌿•✾

🔹#بخش_دوم🔹

🍃#و_اما_سخنی_با
#آقای_محسن_گوهری🍃

#محسن_گوهری مطلب مرا دربارە #میرنوروز و اینکە گفتە بودم احتمالا شعر" #ئی_دلە_سی_دیلرو..." از سرودەهای وی نباشد و منسوب بە اوست را در #کانال_وزین_فرهنگ_درەشهر نقد کردە است.
گفتم کە ایشان برای اثبات حرف‌ خود دو بیت از میر را جعل کردە بود کە در پست قبل هست و برای ادمین کانال وزین فرهنگ درەشهرارسال شد (#همچنان کە این مقالە هم ارسال خواهدشد، بە امید درج در آن #کانال_وزین)

#و_حال_ادامە_کلام:

#آقای_محسن_گوهری نوشتەاند کە شما منکر وجود میر هستید. باید بگویم چنین نیست .من خودم دیوان میرنوروز را تصحیح کردە ام کە انشاللە درآیندە بە چاپ خواهدرسید.
واماداستان منطقە راخوب می دانم و
همچنین داستان کمپانی دارسی و#عبدالحسین_جوادی_میر را می دانم کە سند بە ایشان دادند و چون عبدالحسین گفتە بود ما چندخانوادە لریم نام منطقە را دهلران نهادند. .. و می دانم #کایدخوردە از #مورموری و #کوردها از اطراف دهلران آمدند و روستای مذکور را آباد کردند و...و داستان گنج و اطلاعات و قبر#سید_شرف_الدین راهم می دانم..
ونەقبری دارد نە مقبرە ای و نە زائری.
و اما بیت سوم کە مثال زدە است:

بیا ریمو دیار دیلرو پیر
خرەتیشکو،مازگو،چشمە قیر

این بیت هم از اشعاری ست کە در نسخه دست نویس دیوان شاعرنیست و سینەبەسینە نقل شدە و احتمالا سرودە مردم آن مناطق باشد. البتە بە نظرم در کتاب استاد#علیرضایی این بیت آمدە است.
و اما نوشتە است کە دهلران چون روستا بودە درچهارصدسال پیش اسمش نیامدە است. و بعد نام مناطق #حسین آباد (#ایلام امروزی ) را بردە است. باید بگویم درهیچ نقشە و کتاب تاریخی ای نام دهلران نیامدە، اما #چنگولە، هزاردر و #بیات آمدە که اینها همە روستا بودند. جالب تر اینکە حسین آباد اسم جدیدی ست و قبلا دەولا بودە کە در تاریخ آمدە است. #حسین_قلی_خان_ابوقداره _والی وقت_چون بە #دەولاجلوس کرد اسم منطقە #حسین آبادشد..اسم قدیمی #حسین آباد،#ده ولا و #رذ و منطقە#ماسبذان بودە است کە درتاریخ مذکور است و گفته شده #قبر_مهدی_خلیفە_عباسی آنجا بودە است. این قبرتا قبل از انقلاب وجود داشت و پس از آن از بین رفت.
و اما گفتە است
"بە نظربندە شبهە و ادعای مطرح شدە بە وسیلە احمدزینی وند دو دلیل دارد، یا نادانستە بدون خواندن اشعارمیرصرفا باشنیدن این بیت کە بسیارهم معروف هست این شهبە را مطرح کردە یا با وجود مطالعە اشعارمیرنوروز و باوقوف بر اشاراتی کە دردیوان شاعروجود داردآگاهانەبامقاصدی کە بە دنبالش هست را طرح کردە ست"

آقای گوهری عزیز هردو دلیلت اشتباە محض است. نخست اینکە من میر را بهتراز شما می شناسم وتاکنون چندین مقالە دربارە ایشان نوشتە ام. نخستین آن بە سال1372برمی گردد کە در زمان دانشجویی و در مجله ای کەخودم سردبیرآن بودەام چاپ شد..و بعد مقالات دیگردر#مجلە_ئاوینە #و_رۆژ_و_پرشنگ..
واما در رد دلیل دوم شماهمین بس کە من چندین مقالە دربارە این شاعر نوشتە و ایشان را بە جامعە ادبی معرفی کردەام. مقالات #فارسی_و_کوردی من گواە حرف من است.
من فردی حقیقت گوهستم. میرنوروز را آنطورکە بودە و هست معرفی کردە ام. آگاهید کە برخی بە دروغ ‌او را #عارف نامیدەاند و برخی او را....
میر شاعری عاشق پیشە بودە است، همین و اشعاری بە #فارسی و #لری دارد
اما نە #عارف است نە #صوفی..
و اما گلە کردە اید کە چرا خیابان یا میدانی بە نام میر نیست. باید بگویم من نە شهردارم ،نە فرماندار و نە استاندار کە میدان یا خیابانی بنام ایشان کنم..


درود برحق و حقیقت

#احمد_زینی_وند_ایلامی(#تکا)

@CEYMARIAN

#آواها_نغمه ها (موسیقی کار)
در #سیمره

@CEYMARIAN
طبیعت بیشترانسان به گونه ای است که علاقمند به سخن سجع وموزون هستند و همواره خود را نیاز مند به آن می دانند ،لذا این حس وطبع در بعضی از افراد مستعد موجب بروز شعر می شود ،وشعر به کمک کار می اید وآن راهمراهی می کند
که به آن موسیقی کار می گویند ،اما بنظر می رسد از انجای که در این نوع موسیقی ظاهرا ابزار الات موسیقی همراهی ندارد نام نهادن آوا ونغمه بر آن زیبنده باشد.

زنان ومردان منطقه：#سیمره هنگام کار کردن برای تنوع وتجدید قوا ،وگاه برای ارامش حیوانات اهلی هنگامی که از انها شیر می دوشیدند، ویا به کارشان وا می دارند، وهمچنین دروکردن وشخم زدن ؛ نغمه ها وآوا های داشته اند. که بعضی از این آواها ونغمه ها عبارتند از .
#لاوه_لاوه (لا لایی) نوعی نغمه وآوا است که سرشار از مهر ومحبت واحساس مادری است که با آهنگی موزون و محزون وریتمی مشخص که گاهی بیم ونوید است وگاهی امید وآرزوی مادری در آن نهفته است. برای خواباندن کودکان بکار می بردند..
@CEYMARIAN
مثلا #بیت_لری
لاوه لاوه سیت کنم تا ماه درایه
چشیا کت پر دخاو وباوات بیایه

لا لایی برات بخونم تا ماه بزند،ودر حالیکه چشمانت خواب آلود باشد پدرت بیاید

اگر خاوته مای تا گه بزانم
گلونی گل گل بادت بشانم

@CEYMARIAN
اگر خوابت میاد تا من بدونم و با گلونی رنگا رنگ تورا باد بزنم

زلفه دته کم هویل وقرتاسه
عه را بن تفن بر ا کی خاصه


زلف دخترم خرمایی رنگ وپر پشت است وبرای بند تفنگ برادرش خوب است ....

.
#شیر_دوشیدن :زنان روستا برای رام کردن ماده گاوی که هنگام شیر دادن کم طاقتی ویا بد رفتاری می کند، گاه آهنگی خاصی را برای گاو ماده می خوانند 'و اورا مایل به شیردادن می کردند . در اوایل آوای شیر دوشیدن معمولا با اصوات شروع می شدند که قابل نوشتن نیستند



#لری:نوم خدا نویر آوردی پاتیل ،پاتیل شیر آوردی
بنام خدا، خیر وبرکت آوردی . ودیگ ،دیگ شیر آوردی.


دالکه خومی خوم دوشمت بیرمته بازار نفروشمت


#معنی_شعر به زبان#فارسی
مادر خودمی، وخودم می دوشمت. به بازار می برمت، ولی نمی فروشمت
@CEYMARIAN
#هوله:در روزگاران نه چندان دور که ماشین الات وادوات کشاورزی نبود.، کشاورزان خرمن گندم وجو را با گاو واسب واستر می کوبیدن ، وچند راس از این حیوانات را با ریسمان از ناحیه گردن بهم می بستند که ان را#جله به فتح ج ول می گفتند که حول یک گاو قدرتمند که گاو#بنه نام داشت بعنوان محور بصورت دایره وار در حرکت بود ویک نفر که جله را هدایت ومی راند برای تشویق وتنوع کار خود اشعاری را با اهنگ می خواندند...


#دوره_هاو مراد این است که بعد از پیمودن یک دور ویا هر دور به نقطه اول حرکت می رسی ، دور تسلسل. وهوله (کن)خرمن نیمه کوب را زیر ورو نمودن؛با توجه به ان روز که ابزار الات نبود کن کردن کاری شاق وطاقت فرسا بود .هرکس که خسته بنظر می رسید می گفتند که مثل این است که کن یا هوله کرده است ، که حکایت از سختی کار است .

دوره دوره دوره هاوه -
جون دلم کله کیو

- هیردش کن ورو سی او -
دور بزن ودور بزن وبر گردد،

جان من هستی گاونر سفید

،خرمن را خرد کن وبرو اب بخور .

هی دور ،هی دور ،هی دواره
ترتن ولا ،هی زوره .
دور بزن، ودوربزن ،هی بچرخ

#ترت(خرمن نیمه کوبیده شده) ان را خرد کنید


#علی_آقایی

تاریخ وفرهنگ دره شهر
@CEYMARIAN