گفتمان آب، توسعه و محیط زیست؛ صابر معصومی

دیروز صبح مراسم روز جهانی #پرندگان_مهاجر با حمایت سازمانهای زیست محیطی و توسط وزارت #محیط_زیست کامبوج در یکی از دبیرستانهای استانی برگزار شد.

🔸 این مراسم و مراسم مشابه در حالی برگزار می‌شود که اگر به بازارهای محلی کامبوج سربزنید، پیدا کردن انواع پرنده‌گان وحشی و مهاجر کار سختی نخواهد بود. در حقیقت مردم #کامبوج بطور سنتی از منابع زیستی #طبیعی بهره می‌برند و خوردن انواع حیوانات وحشی را بسیار دوست دارند.

🔻(مدتی پیش یکی از دوستانم که متخصص زنبورهای وحشی‌ست، در فیسبوک خود با انتشار تصاویری از لاروهای زنبور پخته شده، از مردم کامبوج خواست که برای حفظ #زنبور ها، از خوردن لارو آنها خودداری کنند. تعداد کسانی که در کامنتها با اشاره به خوشمزه‌گی این لاروها، از هوش رفتند، قابل توجه بود).

▪️حال، کار تشکلهای زیست محیطی و دولت این شده است که آنها را برای حیاتِ مدرنِ فاصله گرفته از #حیات_وحش تربیت کنند. چرا که حقیقتا دیگر چیزی در #طبیعت نمانده است که آنها بخورند. کارخانه طبیعت، کفاف توقعات حرص آلود اینهمه خواهان را نمی دهد. بایستی که با تفسیری خاص از "دیگر سازی"، سریعا هم ذائقه غذایی و ذهنیتی این مردم را تغییر داد و هم برای پاسخ به این تغییر ذائقه، به تولید انبوه موجودات اهلی شده پرداخت.

❗️این از آن معدود مواردی ست که #سرمایه_داری تا حدی معین به کمک حفاظت می آید، چرا که تغییر ذائقه و شیوه زندگی مردم، نیازمند محرک و فشار هدفدار اقتصادی است (ترتیب غیرمستقیم جامعه از طریق #اقتصاد ). این که تشکل های زیست محیطی جهانی چگونه وارد این معادله و معامله می شوند، امری ست که کمتر مورد توجه قرار گرفته.

🔸از طرف دیگر، این مراسم، نمونه‌ای عادی از بخشی از فعالیتهای آگاهی‌رسانی زیست محیطی در دنیاست که توسط دولتها صورت می گیرد. مثل همه مراسم مشابه، بی‌حوصله‌گی از سر و روی مخاطبان نوجوان و مقامات می‌بارد.

▪️برهمین مبناست که در چند پست پیش تر پیشنهاد دادم که تشکلهای زیست محیطی برای موثر بودن فعالیتهایشان در جلوگیری از کاهش #تنوع_زیستی ، باید امروز لحظه‌ای بایستند، به اطراف خویش بنگرند و در راهبردها و ذهنیاتشان بازنگری کنند.

✅ حفاظت محیط زیست به شیوه ای که تاکنون اجرا شده نتیجه‌ای جز شکست‌های یأس‌آور نداشته است.

https://instagram.com/p/BxU6tOcA1oS/

❓سوال: تصور کنید که شما (فردی عادی یا متخصص پزشکی) با دوستی در مورد غذاها و نوشیدنیهای لذیذ گفتگو می‌کنید. آیا به ذهنتان خطور می‌کند که چنین توصیه ای به او بکنید؟ "تا می‌توانی و هرزمان که امکانش بود بخور و بنوش. هرچه شیرین‌تر و چرب‌تر، بهتر. نگران سلامت و چاقی هم نباش. می‌توانی هر سال یکبار با عمل جراحی چربی‌های اضافه را خارج کنی. یا قرصهایی مصرف کنی که بلافاصله غذای خورده شده را دفع کنند تا جذب بدنت نشوند. یا اصلا یک لوله در بدن‌ات تعبیه کن که بعد از چشیدن طعم غذا و قبل از آغاز هضم، آن را از معده ات خارج کند". به احتمالا بالا، پاسخ شما به این سوال من منفی است. بلکه محتمل است که شما چنین گفتگویی داشته باشید: "در خوردن غذا خوددار باش. به اندازه نیاز بدن‌ات مصرف کن. هر غذایی را صرفا به دلیل خوشمزه گی‌اش نخور. فکری رها، و تحرک کافی داشته باش تا #سالم بمانی".

☘️در حقیقت شما در مورد مساله تغذیه و سلامتی، به جای تجویز راه‌حلهای پیچیده تکنیکی (من درآوردی)، بصورت ناخودآگاه به #طبیعت کارکرد بدن و نقش قدرت اراده و تصمیم انسان تاکید می‌کنید.

❓سوال دوم من این است که چگونه #سبزها از این قانون ساده، به سادگی منحرف می‌شوند؟

🌱 به اعمال و رفتار و دعوتهای خود نگاه کنید. چقدر از آنها مرکب از این پایه فکری هستند که می‌شود مشکلات مبتلابه بشریت و طبیعت را با روشهای تکنیکی حل کرد؟ چگونه است که فکاهی‌های غیرخنده‌آوری چون #گیاهخواری برای #حفظ_طبیعت ، روشهای سازه‌ای برای حفظ و انتقال و افزایش بهره‌وری!! #آب ، #باروری_ابرها ، بازمعرفی گونه‌های منقرض شده (بدون انجام هیچ کاری روی #حفاظت از #زیستگاه و زنجیره غذایی)، ساده‌سازی مسائل #زیست_محیطی به فرمول دو-دو-چهار، همکاری با مافیای کاپیتالیستی بخش خصوصی برای حفاظت، اینترنتی کردن امور به مثابه نجات طبیعت، #اکوتوریسم ، #کشت_ارگانیک ، #توسعه_پایدار ، اثربخش بودن سازمانهای بین‌المللی حفاظت و ... به مانیفست گروه بزرگی از سبزها تبدیل شده اند؟

🔸 این روزها هرچه بیشتر با سبزهای #ایران مراوده پیدا می‌کنم، بیشتر متوجه می‌شوم که اصولا زمان و همت زیادی برای درک و تحلیل مسائل جهانی صرف نکرده‌اند. بیشتر مصرف کننده و پیرو هستند تا منتقد و تولید کننده.

🔺چند وقت پیش فرصت گفتگویی آنلاین ولی کوتاه با عزیزی داشتم که هماهنگی #کمپین #ساعت_زمین در ایران را به عهده داشت. دوست محترم حتی از ریشه و سابقه این کمپین جهانی اطلاع نداشت و صرفا به این ظن که صندوق جهانی #حیات_وحش ( WWF# ) آن را راه انداخته پس خوب و مفید است، به این جرگه پیوسته بودند.
🔺با دوستانی دیگر در چالش و گفتگوی دائم هستم تا راضیشان کنم که مفهومی بنام #توسعه_پایدار، بزرگترین، گول زننده‌ترین و مخرب‌ترین فکاهی است که در تاریخ معاصر بشریت گفته شده. در بین استدلالهای متفاوتشان این برایم جالب بود که: چون یک زمانی چند نفر در #سازمان_ملل نشسته‌اند و این مفهوم را معرفی کرده‌اند و سازمان ملل هم بر آن صحه گذاشته، پس درست است و وحی منزل است. انگار تقسیم بندی کاری شده است که عده ای به جای عده ای فکر کنند و عده ای هم این تولیدات فکری را صرفا مصرف کنند.

✅ مخلص کلام این که سبزهای ایران بایستی پوست اندازی کرده، خود را به سلاح نگاه تند و تیز انتقادی به جریانهای جهانی مجهز کنند. شکی در این نیست که جریان قاهر #کاپیتالیسم #استعماری جهانی (که از غربیّت انسانی برخواسته و در آن تمثیل کرده) جهان را با چالشهای محیط زیستی امروزی گرفتار کرده است. در حقیقت سبز امروزی در کنار تلاش صادقانه عملی اش برای حفظ #محیط_زیست پیرامون خود (محلی عمل کردن) بایستی بخشی از انرژی اش را صرف تفکر برای پاسخ به سوالات بزرگ بشریت (جهانی دیدن) کند.
این قابل درک (اما غیرقابل قبول) است که بخشی از سبزهای ایران گمان کنند که به دلیل رفتارهای عجیب و غریب و غیرمنطقی #حکومت_ایران (که ادعای علمداری مبارزه با کاپیتالیسم را دارد)، حق با جریان جهانی است و باید به سراغ راه حلهای آنان رفت. این سبزها همانند آنانی عمل می کنند که به دلیل سیاستهای نادرست حکومت ایران، در مقابل مساله #فلسطین موضع مخالف می‌گیرند. به این نکته بایستی دقت کرد که سبزها نبایستی استنتاج‌ها و مبانی تفکری و رفتاری خود را بر پایه ماهیت نابالغ #حکومت تنظیم کنند. در حقیقت ارباب حکومت ایران، از آغاز توانسته بودند درد بشریت را به خوبی لمس و درک کنند اما به دلیل این که این حس و لمس در فرآیندی درست، تبدیل به تفکر و تحلیل منطقی نشده است، به قطع یقین در ارائه پاسخ و راه حل مناسب برای این درد ناتوان بوده‌اند. این درسی است که سبزهای ایرانی بایستی از حکومت ایران بگیرند.

☘️ دوستانم از سراسر دنیا با اشتراک بیانیه‌های بین‌المللی، از وضعیت دوستان محیط‌زیستی دربندمان سوال می‌کنند. اما من پاسخی برای آنها نداشتم. صرفا گفتم که دوستانشان فعالانه درپی راه حلی هستند.

🍁 فعالان #محیط_زیست دنیا درک می‌کنند که محیط زیستی‌ها همه‌جا در چالش مداوم با دولتهای #فاسد یا گرفتار #فساد هستند و به‌ همین دلیل ممکن است در حوادثی برنامه‌ریزی شده، متحمل خسارتی شوند و یا حتی جانشان را از دست بدهند. همین اواخر یکی از سرشناس‌ترین فعالان #آب و محیط زیست #آمریکای_لاتین #ترور شد. ما اینجا در #کامبوج –همچون بیشتر کشورهای #جنوب_شرق_آسیا - هدف مستقیم دولتها و #مافیا هستیم.

🍁اما آنچه که دوستان من درک نمی‌کنند این است که چگونه چند #فعال_زیست_محیطی که قانونا و رسما تحت نظارت نهادهای دولتی و حکومتی #ایران بوده‌اند و (گمان قریب به یقین) دائما در حال گزارش وضعیت خود به "هرآن کس که نماینده #حکومت محسوب می‌شود" بوده‌اند، به فساد بر روی زمین متهم شوند؟

🔸چه فسادی از این بزرگتر که فردی، جریانی یا حکومتی بخواهد با چنین روشهایی به اراده و عشق قلبی #حافظان_طبیعت لطمه وارد کند و آنها را مرعوب سازد؟
بر جریان محیط زیست کشور واجب است که خود را از این رخوت و مماشاتِ بلاتکلیف و بی سرانجام رها کند و رو به #مطالبه_گری بیاورد. محیط زیست یعنی #سیاست و #سیاست_ورزی . حفظ محیط زیست "در تمام کشورهای دنیا" یعنی پذیرفتن مواجهه با خطرات، بویژه خطراتی که از سوی حکومتهای سراسر جهان بر این جریان وارد می شود.

🖌 اگر کسی فکر کرده که با دنبال کردن چند گونه #حیات_وحش در بیابان و دور نگاه داشتن خود از #مطالبه و سیاست‌ورزی، دارد تام و تمام به وظیفه‌اش عمل می کند، چنین فردی از جرگه #سبزها خارج است. سبزها #سیاسی‌ترین‌ها هستند در تمام دنیا. ایران استثنایی نیست در این مورد. باز هم تاکید می‌کنم که محیط زیستی بودن، صرفا جمع آوری بی سروصدای #زباله ، ترویج #دوچرخه_سواری و پایش چند #جانور نیست. در سال گذشته بیش از 197 فعال محیط زیستی در جهان توسط حکومتها و دسته‌های تبهکار به قتل رسیده‌اند. آشکارا می گویم که نسخه مماشات گرای منفعلی که ما محیط‌زیستیهای ایران نشان می‌دهیم، چهره معنادار و قابل فهمی از یک جریان زیست محیطی هدفدار آرمانگرای قدرتمند مخلص نیست.

🔺سکوت هرکدام از ما که با #طاهر_قدیریان و #هومن_جوکار و بقیه حتی سلام و علیکی داشته‌ایم، خط و مرز ما را با #طبیعت و #وطن مشخص می‌کند. هدف، مطالبه ی برقراری #عدالت و طی روال قانونی این پرونده به دست ارگانهای قانونی ایرانی و با شفافیت کامل است.

#اکولوژی_سیاسی