Maqsadli Mijoz

Sun’iy intellekt — marketolog yordamchisi

Yaqinda AI qanday marketologlarning ishini olib qo‘yishi haqida yozgan edim.

Sun’iy intellekt mavzusini yana davom ettiramiz:

O‘zim ham doim takrorlanib turadigan va ma’lumot izlash talab qiladigan vazifalarni asosan AI’ga topshiraman.

Masalan, ChatGPT. U menga:

yangi g‘oyalar izlash;
referenslar topish;
to‘g‘ri prompt'lar ishlab chiqish;
kontent reja tuzish va har xil savollarimga javob olishga yordam beradi.

Hozirda bunday AI vositalari juda ko‘p. Ammo ularning hammasi ham foyda bermaydi.

Ularning har birini tekshirib chiqish — imkonsiz.

Shuning uchun sizlarga bir taklifim bor:

O‘zingiz sinab ko‘rib, foydali deb topgan sun’iy intellektlarni va ularning xususiyatlarini izohlarda yozing.

Men jamoam bilan ularni ko‘rib chiqib, eng yaxshilarini tanlab, har biri haqida post chiqaraman.

Agar siz izohga yozgan AI haqiqatda manfaatli bo‘lsa va uni tanlab olsak, sizga sovg‘a bor.

#marketing_AI

@maqsadli_mijoz

To‘g‘ri kontent ko‘p vazifalarni bajaradi

Hozir Instagramda:

Har kuni yangi trend chiqadi, ommalashadi. Keyin u bo‘yicha aksariyat kontent menejerlar brendga to‘g‘ri kelmasa ham video olib, sahifaga joylashadi.

Afsuski, ko‘pchilik shunday videolarni chiqarishdan avval biror reja yoki strategiya tuzmaydi.

Eng yomoni — bu trend auditoriyaga qanday foyda berishini ham bilishmaydi.

Jo Pulitssi “Content Inc” kitobida auditoriya uchun qiymatli kontent yaratish bosqichlari va kontent asosida mahsulot sotib olishga tayyor auditoriyani shakllantirish haqida to‘liq tushuntirib bergan.

Kitobni o‘qish orqali siz:

To‘g‘ri kontent yaratishning 6 ta bosqichi;

Nega mahsulotdan avval kontent yaratish muhimligi;

Kontentni monetizatsiya qilish usullari haqida bilib olasiz.

🔔 Kitobni ingliz tilida o‘qishingiz mumkin. Xarid qiling va foydalaning.

#kitobtavsiya

@maqsadli_mijoz

“Sun’iy intellekt marketologlarning ishini olib qo‘yadi” deyishadi, shu to‘g‘rimi?

Hech kim kelajakni oldindan 100% bashorat qila olmaydi.

Men faqat o‘z tajribamdan kelib chiqib, taxminimni aytaman.

Javobim: HA va YO‘Q. Hozir tushuntiraman.

HA, sizni ishdan bo‘shatadi. Agar sizning vazifangiz:

• ma’lumotlarni kiritish va rejalashtirish;
• ma’lumotlarni tahlil qilish va qayta ishlash;
• aniq qoidalarga asoslangan qarorlar qabul qilish bo‘lsa, bu vazifalarni AI yordamida bemalol avtomatlashtirish mumkin.

YO‘Q, sizning ishingizni olib qo‘ymaydi. Agar sizda:

• liderlik;
• jamoa bo‘lib ishlash;
• his-tuyg‘ularni tushunish;
• kreativlik va innovatsiya;
• murakkab muammolarni hal qilish;
• tanqidiy fikrlash;
• intuitsiya va moslashuvchanlik;
• chiroyli muomala;
• ishonch uyg‘otish kabi qobiliyatlar bo‘lsa, sizning o‘rningizni robotlar egallab olishi imkonsiz.

Siz qanday fikrdasiz? Javoblaringizni izohlarda qoldiring.

🔔 Post foydali bo‘lsa, uni marketing sohasidagi do‘stlaringizga ham yuborishni unutmang.

#shu_togrimi

@maqsadli_mijoz

Haqiqiy afzalligingizni bilib oling

Ba’zida tadbirkor yoki marketologlarga “Mahsulot/xizmatingizni boshqalardan ustun tomoni nimada?” — degan savolni bersangiz, aniq javobni bilishmaydi.

Yoki mijoz uchun umuman muhim bo‘lmagan ustunliklarni aytishadi.

Shunga qaramasdan ularda doimiy mijozlar bor. Demak, afzallik ham.

Hayotiy keys:

Ipak Yo‘li Bankida navbatda turibman.

Yonimda homilador ayol ham o‘z navbatini kutyapti.

Ammo uning navbati 15 kishidan keyin kelar ekan.

Bank xodimlaridan biri ayolni ko‘rdi-da, darhol unga navbatdan tashqari xizmat ko‘rsatib, muammosini hal qildi.

Demak, bankda to‘g‘ri madaniyat shakllangan.

Mana mijozga bo‘lgan g‘amxo‘rlik. Mana shu haqiqiy marketing.

Agar men shu bank marketologi bo‘lganimda shu jihatimizni chiroyli qilib reklama qilgan bo‘lar edim.

P.S.: Bu reklama emas, shunchaki bu voqea meni to‘lqinlantirib yubordi.

===

Ya’ni: Doimiy xaridorlaringiz bor. Lekin raqobatchilardan haqiqiy ustunligingiz nimadaligini bilmaysizmi? Buni mijozlardan so‘rang.

#xulosa

@maqsadli_mijoz

Nega bir mahsulotni sotib olamiz, boshqasini esa yo‘q?

Har bir reklama oxiri sotuvga olib borishi kerak.

Lekin hamma reklama/kampaniyalar ham natija beravermaydi.

Bunga sabablar ko‘p. Ulardan biri — mahsulot to‘g‘ri reklama qilinmaganida.

Ya’ni, reklamani ko‘rgan auditoriya uni tushunmagan/ishonmagan/qoniqmagan bo‘lishi mumkin.

Robert Chaldini “Ta’sir psixologiyasi” kitobida insonlar bilan to‘g‘ri muloqot qilish, ko‘ndirish va ularning qaror qabul qilish jarayonlariga qanday ta’sir qilish mumkinligini batafsil tushuntirib bergan.

Kitobdan keys:

1970-yillarda Hare Krishna harakati a’zolari qo‘llab-quvvatlash va xayriya olishda qiyinchiliklarga duch kelishadi.

Ammo ular pul yig‘ishning mohirona usulini ishlab chiqishadi.

Ya’ni:

Ular jamoat joylarida odamlar yoniga borib, ularga gul, kitob kabi kichik sovg‘alar tarqatishadi.

Eng muhimi, ular odamlarga bu sovg‘alar bepul ekanligini va hech qanday xayriya talab qilmasligini aytishadi.

Natija:

Insonlar sovg‘ani olgandan keyin, bu sovg‘ani qaytarish majburiyatini his qilishadi.

Natijada ular harakatning faoliyatiga qiziqmasalar ham, kichik miqdordagi xayr-ehsonlar qilishadi.

Nega bu usul ishladi:

Chunki odamlar o‘zlariga ko‘rsatilgan xizmatni, hatto u bepul bo‘lsa ham, qaytarish majburiyatini his qilishadi.

Kitobni o‘qib, siz:

— Insonlarga ta’sir o‘tkazishning 6 tamoyili;

— Mijozlarni ishontirish usullari;

— Qanday qilib xaridorlar mahsulotingizni siz istagan narxda sotib olishlari mumkinligi haqida bilib olasiz.

🔔 Kitob o‘zbek tiliga ham tarjima qilingan. Xarid qiling va foydalaning.

#kitobtavsiya

@maqsadli_mijoz

"SMM menejer hamma sohani zo‘r bilishi shart" deyishadi, shu to‘g‘rimi?

Ba’zida biznes egalari yoki HR mutaxassislar “SMM menejeri” lavozimi uchun e’lon berishganda, universal xodim izlashadi.

Ya’ni, bitta mutaxassisdan: targeting, mobilografiya, kopirayting va grafik dizayn bo‘yicha ko‘nikmalarni talab qilishadi.

Ammo bozorda bularning barchasini mukammal biladigan mutaxassis yo‘q.

Chunki bularning har biri alohida soha. Har birini yaxshilab o‘rganish uchun kamida 1-2 yil vaqt kerak.

Aslida:

SMM jamoada SMM menejer, targetolog, grafik dizayner, kopirayter va mobilograf bo‘lishi zarur.

SMM menejer shu jamoani boshqaradi va undan talab qilinadigan asosiy ko‘nikma:

Nima qilish va uni nega qilish kerakligini aniq bilish.

Misol:

Ijtimoiy tarmoqlarda brend taniqliligini oshirish kerak. SMM mutaxassisi shu maqsadga olib boradigan strategiya va kontent reja tuzadi.

Keyin SMM jamoadagi har bir mutaxassisga aniq vazifa beradi va uni nazorat qiladi.

To‘g‘ri, buning uchun SMM menejer ushbu sohalarni boshlang‘ich darajada bilishi zarur.

Lekin baribir u SMM jamoadagi barcha mutaxassislarning vazifasini bajara olmaydi.

Siz qanday fikrdasiz? Izohlarda yozib qoldiring.

🔔 Post foydali bo‘lsa, uni SMM sohasidagi do‘stlaringizga ham yuborib qo‘ying.

#shu_togrimi

@maqsadli_mijoz

Avval shu nomga mos bo‘lish kerak

- Mahsulotimni qimmatroq sotmoqchiman. Nima qilsam bo‘ladi?

- Brendni nomini yoniga “Premium” so‘zini qo‘shib qo‘y.

Kulguli holat bo‘lishi mumkin.

Lekin hozirda ko‘plab biznes egalari aynan shunday qilishmoqda.

Qayerga qaramang, Premium kiyim/mebel/buyum do‘konlarini ko‘rasiz.

Lekin ularni ichiga kirsangiz, premium sifatni ham servisni ham topa olmaysiz.

Yana mavsum oxirida 50, 70, hattoki 80% gacha chegirmalar ham berishadi.

Aslida, brendingiz chinakam “Premium” bo‘lishi uchun siz eng yuqori sifatdagi mahsulotlar va servis ko‘rsatishingiz hamda har bir mijozni rozi qilishingiz kerak.

Bunday mahsulot xaridorlariga narx eng muhimi emas.

Ular pul evaziga vaqt, energiya, asablarini asrash va tejashni istaydi.

Siz shunday xizmat ko‘rsata olsangiz va bunga xodimlaringiz ham tayyor bo‘lsa, unda sizga omad tilayman.

#kuzatuv

@maqsadli_mijoz

“Ulashish”lar sonini oshiring

Har qanday ijtimoiy tarmoq platformasida kontentlarning “Ko‘rishlar” soni uning “Ulashish”lar soniga bog‘liq.

Ammo hozirgi vaqtda bu ko‘rsatkichni oshirish oson emas.

Chunki insonlarning e’tibor resursi cheklangan. Har kuni yangi chiqayotgan videolar esa juda ko‘p.

Bundan tashqari, har kuni trendlar o‘zgarib bormoqda.

Ularni anglash va yangi trendlarni yaratish uchun sizda “fundament” bo‘lishi kerak.

Yona Berger “Yuqumlilik. Mahsulot va g‘oyalar qanday ommalashadi” kitobida ijtimoiy tarmoqlarning kuchi va kamroq byudjet bilan virusli kontent yaratish hamda brend mashhurligini oshirish usullarini batafsil tushuntirib bergan.

Kitobdan keys:

Blendtec kompaniyasi blenderlarining qanchalik mustahkamligini ko‘rsatish uchun YouTube’ga videolar joylaydi.

Videoda kompaniya bosh direktori Tom Dikson blenderga iPhone, golf to‘pi va shu kabi qattiq buyumlarni solib, uni tekshirib ko‘radi.

Natija: Videolar virusli kontentga aylanadi va tomoshabinlar orasida qisqa muddat hamda kam byudjet bilan mashhurlikka erishadi.

Kitobni o‘qib, siz:

— Trigger va hissiyotlar qanday ishlashi;

— Nega ba’zi mahsulotlar “moda” bo‘ladi?

— Tez va arzonga ommalashadigan g‘oyalarni yaratish asoslarini bilib olasiz.

🔔 Kitob o‘zbek tiliga ham tarjima qilingan. Xarid qilib, foydalanishingiz mumkin.

#kitobtavsiya

@maqsadli_mijoz

“Hammasi zo‘r bo‘lsin” deyishadi, shu to‘g‘rimi?

Grafik dizaynerga: Zo‘r dizayn tayyorlab bering;
Videografga: Zo‘r video olib, montaj qiling;
Kopirayterga: Zo‘r matn yozib yuboring.

Savol:

“ZO‘R” — siz uchun nima? Uni o‘lchash mumkinmi? Eng muhimi — buni qanday tushunish mumkin?

Hozirgi kunda ba’zi biznes egalari va SMM mutaxassislari vazifalarni shunday berishadi.

Tasavvur qiling:

Shu ko‘rinishda topshiriq berdingiz. U bajarildi. Lekin sizga yoqmadi. Buni mutaxassisga qanday tushuntirasiz?

Ha, balki vazifa haqiqatdan ham noto‘g‘ri bajarilgandir. Ammo vazifa aniq bo‘lmagani uchun mutaxassisga buni tushuntira olmaysiz.

===

Nima qilish kerak?

1. Mutaxassislarga vazifa berganingizda ulardan aniq nima/qanday natija kutayotganingizni batafsil tushuntiring.

2. Topshiriq tushunarliroq bo‘lishi uchun namuna/referens yuboring.

3. Aniq vazifa bermagan bo‘lsangiz, mutaxassislarni ayblamang.

Sizda ham shunday holat bo‘lganmi? Javoblaringizni izohlarda kutaman.

🔔 Post foydali bo‘lsa, uni marketing sohasidagi do‘stlaringizga ham yuborib qo‘ying.

#shu_togrimi

@maqsadli_mijoz

10 yoshli jiyanimga brend tone of voice’si nimaligini qanday tushuntirgan bo‘lar edim?

Oxirgi suhbatimizda senga brend aydentikasi nimaligini o‘rgatgan edim. Bu galgi mavzu tone of voice haqida bo‘ladi.

Har bir insonning o‘ziga xos tashqi ko‘rinishi va xarakteri bor.

Kel, brendni ham odam deb tasavvur qilamiz.

Uning tashqi ko‘rinishi — logotip, dizayn uslub.

Xarakteri — tone of voice

Ya’ni, brend tone of voice’si brendning xarakterini ko‘rsatadi.

===

– Tone of voice(ToV) nima uchun kerak?

Brend tanilishi: o‘ziga xos ToV brendni oson yodda qolishiga sabab bo‘ladi

Farqlanish: U seni boshqa sinfdoshlaring (raqobatchilar) orasida ajratib ko‘rsatadi.

Ishonch: Aniq va doimiy ToV brendga bo‘lgan ishonchni oshiradi.

===

Qanday qilib ToV’ni to‘g‘ri  yaratish mumkin?

- O‘quvchilaring(auditoriya)ni o‘rgan: ularning xohishlari, ehtiyojlari va bir-biri bilan gaplashish uslubini tushunib ol.

- Brendingni inson deb tasavvur qil. U qanday xususiyatlarga ega bo‘lishi kerak? Ularni yoz.

- Aynan sening brendingni ToV’ni ko‘rsatuvchi 3-5 ta so‘zni aniqla.

- Sinab ko‘r va rivojlantir: o‘quvchilarning reaksiyasiga qarab ToV’ni moslashtir.

===

Gaplarimni yaxshiroq tushunishing uchun sen bilgan brendlardan misollar:

Google: "Siz izlayotgan narsani aniq va tezroq topishingizda yordam beramiz."

Nike: ”Boshlash uchun chiroyli bo‘lishing shart emas, ammo chiroyli bo‘lish uchun albatta boshlashing kerak. Just Do It."

Coca-Cola: "Coca-Cola va tabassum bilan baham ko‘ring. Baxt sovitilgan holda dasturxonga tortiladi!"

===

Yodimdan chiqibdi, seni matematika bo‘yicha olimpiadada g‘olib bo‘lganing bilan tabriklayman.

- Endi matematikani ham boshqalarga o‘rgatsam bo‘ladimi?

- Yo‘q, men buni tavsiya qilmayman. Sababini esa keyingi suhbatimizda tushuntirib beraman.

#soddamarketing

@maqsadli_mijoz

Barcha brendning orzusi — mijoz ongidan o‘rin egallash

Lekin hozirda bizdagi aksariyat kompaniyalar uzoq muddatni ko‘zlab emas, “sotaman, ketaman” usuli bilan ishlashmoqda.

Aslida mijozlar miyasidan joy olish, ularning sodiqligini oshirish va ishonchini qozonish uchun uzoq vaqt kerak.

Shu bilan birga bu vaqt ichida brend to‘g‘ri strategiya va harakatlarni amalga oshirishi zarur.

Misol:

• Kompaniyangiz bozorda birinchi o‘rinda bo‘lmasa, reklamalarda “biz birinchimiz” deyishdan foyda yo‘q.

• Brendingiz bir vaqtning o‘zida mijoz uchun “tez, sifatli, mazali, yoqimli...” bo‘la olmaydi. Eng yaxshi yechim — bitta sifatni mustahkam egallash.

El Rays va Jek Traut "Marketingning 22 o‘zgarmas qonuni (The 22 Immutable Laws of Marketing)" kitobida brendlar amal qilishi kerak bo‘lgan mana shunday qonunlarni batafsil tushuntirib berishgan.

Kitobni o‘qish orqali siz:

Marketingda birinchi bo‘lish nega muhim;

Bozordagi lider brendlar bilan qanday kurashish;

Qisqa muddatni ko‘zlash zararlari haqida bilib olasiz.

🔔 Kitobni ingliz va rus tillarida o‘qishingiz mumkin.

#kitobtavsiya

@maqsadli_mijoz

“Direct orqali xabar qoldirdik” deyishadi, shu to‘g‘rimi?

Instagramdagi holat:

- Shu kiyimning narxi qancha?
- Narxini  direct orqali yubordik.
- Nega darrov narxini aytmaysiz?
- Bilmasam, hamma shunday qiladi-ku!

Hozirda Instagramda aksariyat kiyim/texnika/buyum do‘konlarining sahifasiga kirsangiz, shu holatga duch kelasiz.

“Ular mijoz bilan direct orqali individual suhbatlashib, sotishlari ham mumkin-ku” –– deyishingiz mumkin.

Lekin ko‘p holatlarda shunchaki narx yuborishadi, tamom.

===

Nima qilish kerak?

1. Direct orqali mijozga narxni yuborgandan so‘ng, uning xohishlari, istaklari/o‘lchami haqida so‘rab suhbatni davom ettiring. Ya’ni, direct orqali shunchaki narx aytmang. Mijoz bilan suhbatlashing.

2. Agar sizda qiymatini suhbatlashib tushuntirib beradigan mahsulot bo‘lsa, mijozdan raqamini olib, unga qo‘ng‘iroq qiling.

3. Yuqoridagi ikkovi ham sizga mos kelmasa, narxni darrov izohda yoki postda yozib qo‘ying. Bu sizning mijoz va uning vaqtiga bo‘lgan hurmatingizni ko‘rsatadi.

===

Siz qanday fikrdasiz? Javoblaringizni izohlarda qoldiring.

🔔 Post foydali bo‘lsa, uni marketing va savdo sohasidagi do‘stlaringizga ham yuborib qo‘ying.

#shu_togrimi

@maqsadli_mijoz

10 yoshli jiyanimga brend aydentikasi nimaligini qanday tushuntirgan bo‘lar edim?

Avvalgi suhbatimizda senga brend missiyasi nimaligini tushuntirib bergan edim. Endi senga brend aydentikasi haqida gapirib beraman.

Tasavvur qil, maktabda sendan boshqa yana 10 ta sinfdoshing ingliz tilini o‘rgatishni boshladi.

Avvaliga ularning o‘quvchilari kam edi.

Lekin...

Boshqa maktabdan sendan ingliz tilini o‘rganish uchun kelgan bolalar, seni boshqalardan ajrata olishmadi va boshqa sinfdoshlaringning kursiga yozilishdi.

Bu holat qayta takrorlanmasligi va seni boshqalardan oson ajratib olishlari uchun sen o‘z brending uchun aydentika yaratishing kerak.

Aydentika nima?

Brend aydentikasi –– brend bozorda boshqalardan ajralib turish va mijozlar bilan kommunikatsiya qilish uchun foydalanadigan vizual va emotsional elementlar.

Bular: Logotip, tipografika, mijozlar bilan so‘zlashuv uslubi(Tone of Voice), dizayn uslub.

Misol uchun: Pepsi.

Ko‘k rang, qizil, va oq rangdan iborat logotip, reklamalarda o‘ziga xos shriftda yozilgan so‘zlar va albatta “Yanada chanqoq bo‘l” shiorida aks etgan brendning so‘zlashuv uslubi.

Aynan shu elementlar orqali mijozlar seni raqobatchilar orasida oson topa oladilar.

Keyingi safar senga shu elementlardan biri ya’ni brendning so‘zlashish uslubi(Tone of Voice) haqida aytib beraman.

#soddamarketing

@maqsadli_mijoz

"Bizning bozorda xato qilmasangiz, o‘saverasiz"

Birinchi podkastimiz 20 yillik xalqaro va mahalliy tajribaga ega marketolog, "Business Navigator Consulting" asoschisi ustozimiz Azizbek Gapparov bilan bo‘ldi.

Suhbatda: marketolog biznes egasiga g‘oyalarini tushuntira olmasligining sabablari, qaysi bosqichda korxonaga marketing mutaxassisini ishga olish zarurligi, marketologning SMM’dan boshqa vazifalari haqida gaplashdik.

Shuningdek, Podkastni tomosha qilib, siz:

– Qanday marketologlar sun’iy intellekt sababli ishsiz qoladi?

– Nega O‘zbekiston universitetlarida marketing yaxshi o‘rgatilmaydi?

- Senior marketolog bo‘lish uchun kerak bo‘ladigan xislatlar haqida bilib olasiz.

📹 Podkastni ko‘rish uchun👇

"O‘zbekistonda O‘SISHNI xohlasangiz, XATO qilmang"

@maqsadli_mijoz