تاریخ و فرهنگ ایران بزرگ

تصویر: برپایی #جشن_نوروزی شاه تهماسب، فرمانروای ایرانی به افتخار همایون شاه هند
—
کانال تلگرامی تاریخ و فرهنگ ایران بزرگ:👇
https://t.center/iranhistor

🌿🌷🌹#نوروز ایرانی یک #جشن_جهانی 🌹🌷🌿

👈 مجمع عمومی سازمان ملل متحد در تاریخ سه شنبه ۴ اسفند ۱۳۸۸ برابر با ۲۳ فوریه ۲۰۱۰ با تصویب قطعنامه‌ای روز ۲۱ مارس برابر با ۱ فروردین را در چارچوب مادهٔ ۴۹ و تحت عنوان فرهنگ صلح به عنوان روز جهانی نوروز به تصویب رسانده و در تقویم خود جای داد، طی این اقدام که برای نخستین‌بار در تاریخ این سازمان صورت گرفت، نوروز ایرانی به‌عنوان یک مناسبت بین‌المللی به رسمیت شناخته شد.

قطعنامه نوروز به ابتکار نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد و با همکاری جمهوری باکو (آذربایجان!) ، افغانستان، تاجیکستان، ترکیه، ترکمنستان، قزاقستان و قرقیزستان آماده و به مجمع عمومی سازمان ملل ارائه شد، ضمن اینکه ۳ کشور هند، آلبانی و مقدونیه نیز در روز رای‌گیری به کشورهای تهیه‌کننده این قطعنامه پیوستند.

در اطلاعیه دفتر روابط عمومی مجمع عمومی سازمان ملل آمده‌است که امروزه بیش از ۳۰۰ میلیون نفر در ایران، افغانستان، تاجیکستان، جمهوری باکو و سایر کشورهای آسیای میانه و قفقاز، در منطقه بالکان، حوزه دریای سیاه و خاورمیانه آغاز فصل بهار را با سنت باستانی عید نوروز که تاکیدی است بر زندگی در هماهنگی و تعادل با طبیعت، جشن می‌گیرند. در متن به تصویب رسیده در مجمع عمومی سازمان ملل، نوروز، جشنی با ریشه ایرانی که قدمتی بیش از ۳ هزار سال دارد، توصیف شده‌است.

پیشتر و در تاریخ ۸ مهر همین سال عید نوروز به عنوان میراث فرهنگی و معنوی بشری، در سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل، یونسکو، به ثبت رسیده بود.
——
کانال تلگرامی تاریخ و فرهنگ ایران بزرگ:👇
https://t.center/iranhistor

🔥 آیین جشن سوری، بخش 4: #آش ویژه #جشن_سوری 🔥

🖊 در جشن #چهارشنبه_سوری، آشی ویژه ای تهیه می شود که گونه ای از آش رشته است، در پختن این آش دارنده‌ی نذر به همسایه‌ها و آشنایان خبر می دهد و هر کس می تواند مقداری از مواد آش را با خود همراه آورده و آش را می پزند و میان مردم تقسیم می کنند.

🍎 شاید تا به حال در مورد #آش_ابودردا شنیده باشید. این آش از نظر مواد و طرز پخت همچون آش رشته معمولی است که با نیت و مراسم ویژه‌ای در برخی شهرها در شب چهارشنبه‌سوری پخته می‌شده و خانواده‌هایی که بیمار در خانه داشتند برای برآمدن حاجت و بهبود درد بیمارشان نذر می‌کردند که در شب چهارشنبه آخر سال آش ابودردا یا آش بیمار بپزند و پخش کنند.

——
کانال تلگرامی تاریخ و فرهنگ ایران بزرگ:👇
https://t.center/iranhistor

🔥 آیین جشن سوری، بخش 1: برپا کردن آتش در #جشن_سوری 🔥

🖌 عنصر بنیادین آیین جشن چهارشنبه سوری، عنصر #آتش است. در مناطق گوناگون ایران در شب #چهارشنبه_سوری گاه سه کپه آتش (به نشانه سه پند بزرگ ایرانیان باستان: اندیشه نیک و کردار نیک و گفتار نیک) یا هفت کپه آتش (به نشانه هفت امشاسپندان) فراهم می‌کنند. پریدن از روی آتش می‌تواند نمادی از گذر #سیاوش از آتش و نشان دهنده‌ی پاک شدن از بدی‌ها به صورت استوره‌ای باشد.

✅ نکته مهم این است که آتش ها در اندازه‌های بسیار بسیار #کوچک ایجاد شود.

✅ بزرگ‌سالان حتما بر این امر نظارت کنند و جای‌گاه مناسبی برای این کار در نظر بگیرند.

✅ حتما یک #کپسول_آتش_نشانی و چند دبه و سطل #آب در کنار آتش در دسترس باشد.

——
کانال تلگرامی تاریخ و فرهنگ ایران بزرگ:👇
https://t.center/iranhistor

📣📣 مهم: لطفا حتما با دوستان خود اشتراک‌گذاری کنید

🔥 آیین‌های زیبای جشن #چهارشنبه_سوری را جایگزین#ترقه و... کنیم🔥

✅ 1- برپایی رسم زیبای #قاشق_زنی توسط کودکان
✅ 2- برپایی 3 یا 7 #آتش بسیار کوچک و پریدن از روی آتش به یاد پاکی و گذر سیاوش از آتش ( حتما کپسول آتش‌نشانی و آب آماده باشد)
✅ 3- برپایی #جشن و پایکوبی در محیط خانوادگی
✅ 4- #شاهنامه خوانی و تعریف داستان های شاهنامه برای کودکان
✅ 5- خوردن انواع آجیل، #خوراکی و آش ویژه این شب
✅ 6- خودداری از استفاده از ترقه و ابزار آتش بازی غیراستاندارد

——
لطفا در صورت امکان حتما این پست را با دوستان خود در گروه‌های گوناگون همرسانی کنید
——
کانال تلگرامی تاریخ و فرهنگ ایران بزرگ:👇
https://t.center/iranhistor

گزارش #یاقوت_حموی در کتاب معجم البلدان درباره #ضحاک

یاقوت حموی در معجم البلدان پس از گزارشی کوتاه پیرامون شکوه و بزرگی و بلندی دماوند می‌نویسد که ضحاک مار دوش را #فریدون یا به گفتهٔ خودش، افریدون ابن اثفیان الاصبهانی، در #جشن_سده دماوند به بند کشیده است. از آن جا که پذیرفتن باور مردم کوچه و بازار برای یاقوت دشوار می‌نماید، خود از کوه بالا می‌رود تا به چشم خویش آن را ببیند. او می‌نویسد که:

من با زحمت و خطر جانی فراوان تا نیمهٔ آن کوه رسیدم و گمان نمی‌کنم تا آن روز کسی از من بالاتر رفته باشد. نگاه کردم، چشمه‌ای از سرب مذاب بود که پیرامون آن چشمه سرب‌ها خشکیده بودند و هنگامی که خورشید به آن‌ها می‌تابید چون آتش می‌درخشیدند. میان کوه غارها و گودال‌هایی بود که وزش بادها از سوی‌های گوناگون در آن‌ها تولید پژواک‌ها و آهنگ‌های گوناگون درفواصل معین می‌کرد. یک بار چون شیههٔ اسب به گوش می‌رسید، یک بار چون عرعر خر و گاهی چون بانگ بلند و رسای مردمان که به کلی نا مفهوم می‌نمود و اهالی محل آن را زبان مردم بدوی می‌دانستند. دودهایی را که به نفس ضحاک تعبیر می‌کنند، بخاری است که از آن چشمهٔ مذاب برمی‌خیزد.
—-

👇
https://t.center/iranhistor

🌸🔥🌸برگزاری رسمی #جشن_سده در #تاجیکستان برای نخستین‌بار

🌟برای اولین بار پس از رسمیت یافتن جشن سده در تاجیکستان و قرار گرفتن آن در تقویم رسمی به طور گسترده در سراسر کشور و با پیامی از سوی رئیس جمهور کشور، از آن تجلیل شده است. اکنون این روز به عنوان یک عید رسمی در تقویم تاجیکستان گنجانده شده است اگرچه هنوز این روز تعطیل عمومی اعلام نشده است.

رئیس جمهوری تاجیکستان به این مناسبت به مردم کشورش تبریک گفته و محافل رسمی "سده" روز سه‌شنبه با شرکت گسترده ساکنان شهر دوشنبه و نواحی اطراف آن و با اجرای برنامه های فرهنگی و هنری و نمایش آثار هنر دستی در باغ حکیم فردوسی، در جنوب پایتخت تاجیکستان، برگزار شد.

جشن سده مانند مهرگان و نوروز از جشنهای مهم و کهن مردمان ایرانی و پارسی‌زبان به شمار می آید که اسطوره پیدایش آن در "شاهنامه" حکیم فردوسی به هوشنگ، شاهی از سلاله پیشدادیان، نسبت داده شده است.

طبق این اسطوره، هوشنگ هنگام شکار، مار سیاهی را می‌بیند و سنگی بر آن می زند، اما سنگ او به سنگ دیگری برمی خورد و از به هم زدن دو سنگ آتش پدید می آید. از این جا بر اساس این افسانه، ایرانیان قدیم شیوه استفاده از آتش را که از بهترین نعمتهای طبیعت محسوب می شود، یاد گرفته و آتش را مقدس می داشته اند.

برخی از پژوهشگران جشن سده را به آیین مهرپرستی یا میترایسم که در میان مردم ایرانی تبار، قرنها پیشتر از آیین زرتشتی هم رایج بوده، مربوط می دانند. البته، در نزد زرتشتیان آتش یکی از نمادهای مقدس جشن سده هم حفظ شده است.

به نوشته برخی از تاریخ نگاران، جشن سده ۵۰ روز و ۵۰ شب قبل از اعتدال بهاری یا جشن نوروز برگزار می شود، به همین دلیل سده نامیده شده، چون حاصل جمع این دو، صد می شود.

برنامه جشن سده در باغ حکیم فردوسی شهر دوشنبه که به نام "باغ دوستی خلقها" معروف است، از نمایش هنرهای مردمی و صنایع دستی، نهال های مختلف، گل و گیاه و آزمونهایی عبارت بود. از تهیه بهترین سفره سده گرفته تا بهترین ترانه در وصف سده که رسمی از رسوم باستانی و نمادی از سرور و شادمانی است.

امامعلى رحمان، رئیس جمهورى تاجیکستان، شب گذشته (۹ بهمن - ۲۹ ژانویه) براى اولین بار در پیامى تلویزیونى فرارسی جشن سده را به مردم کشورش تبریک گفت. وى گفت باعث افتخار است که جشنها و سنتهای کهنى چون سده و مهرگان در دوران استقلال تاجیکستان بتدریج احیا مى شوند.

آقاى رحمان افزود: "آدمان سن و سال گوناگون در دوره اوج سردى زمستان با آرزوى آمدن فصل بهار جانبخش با هم جمع آمده، چاره بینى هاى (تدابیر) مختلف دایر مى کردند، گلخن مى گیراندند، بزم مى آراستند، ضادى و خرسندى مى کردند و با همین راه سختى سرما را براى یکدیگر آسان مى کردند."
رئیس جمهورى تاجیکستان گفت که سنتهاى "حیات دوستانه" جوهر جشن سده را تشکیل مى دهند: "در میان سنتهاى سده گلخن (مشعل) افروختن موقع اساسى دارد، به این معنى، این جشن را مى توان جشن میلاد آتش، یعنى منبع گرمى و نور، نامید."

همزمان آقاى رحمان با توجه به نامساعد آمدن آب و هوا در پاییز و زمستان امسال از احتمال "'خشک سالى و مشکلات دیگر"هشدار داد و از مردم کشورش، بویژه کشاورزان، خواست که براى فصل بهار آمادگى بینند و در برگزارى رسم آیینهاى ملى از صرفه جویى کنند.

برای نخستین بار است که رئیس جمهورى تاجیکستان به مناسبت جشن سده در پیامى تلویزیونى به مردم کشورش تبریک مى گوید. این جشن و جشن مهرگان در سال گذشته به فهرست جشنهاى ملى و رسمى تاجیکستان اضافه شد، هرچند نخستین تجلیل رسمى از آن هم پارسال صورت گرفته بود.


https://t.center/iranhistor

#تاجیسکتان (ایران دوم) #جشن_سده را به صورت رسمی در گاهشمار خود ثبت کرد
امسال برای نخستین بار در کشور تاجیسکتان جشن سده به صورت رسمی برگزار شد. #مهرگان نیز به تازگی در این کشور رسمیت یافت
👇
@iranhistor

🔥داستان جالب کشف #آتش و برپایی #جشن_سده به این مناسبت

از #شاهنامه_فردوسی: داستان پدیدآمدن آتش و بنیاد نهادن جشن سده در شاهنامه بدین گونه آمده‌است که هوشنگ با چند تن از نزدیکان از کوه می‌گذشتند که مار سیاهی نمودار شد. هوشنگ سنگ بزرگی برداشت و به سوی آن رها کرد. سنگ به کوه برخورد کرد و آتش از برخورد سنگ‌ها برخاست.به گفته فردوسی:

برآمد به سنگ گران‌سنگ خرد
هم آن و هم این سنگ گردید خرد

فروغی پدید آمد از هر دو سنگ
دل سنگ گشت از فروغ آذرنگ

جهاندار پیش جهان آفرین
نیایش همی کرد و خواند آفرین

که اورا فروغی چنین هدیه داد
همین آتش آن گاه قبله نهاد

یکی جشن کرد آنشب و باده خورد
سده نام آن جشن فرخنده کرد
—-
به کانال تلگرامی تاریخ و فرهنگ ایران بزرگ بپیوندید
👇
https://t.center/iranhistor

شیوه‌ی برگزاری #جشن_سده و آیین‌ها

در دهمین روز یا آبان روز از بهمن ماه با افروختن هیزمی که مردمان، از پگاه بر بام خانه خود یا بر بلندی کوهستان گرد آورده‌اند، این جشن آغاز می‌شود.

در اشارات تاریخی این جشن همیشه به شکل دسته جمعی و با گردهمایی همه مردمان شهر و محله و روستا در یکجا و با برپایی یک آتش بزرگ برگزار می‌شده است. این جشن در واقع یکی از بزرگ‌ترین جشن‌های ملی ایرانیان و ایرانی تباران در سراسر فلات بزرگ ایران است. یعنی محدود به مرزهای کنونی کشور ایران نیست. و شامل مرزهای ایران بزرگ فرهنگی ( تاجیکستان، جمهوری باکو، خراسان و آریانا و افغانستان، گرجستان، بخش بزرگی از کشور ترکیه و عراق و سوریه و...) می شود.

مردمان در گردآوردن هیزم با یکدیگر مشارکت می‌کنند و بدین ترتیب جشن سده، جشن همکاری و همبستگی مردمان است. هم اکنون برخی از مردم تهران، کرج، استان یزد و روستاهای اطراف میبد و اردکان، کرمان و روستاها، اهواز، شیراز، اصفهان، اروپا (سوئد) و آمریکا (کالیفرنیا) و استرالیا با گردآمدن در یک نقطه از شهر یا روستا در کنار هم آتشی بسیار بزرگ می‌افروزند و به نیایش خوانی و سرودخوانی و پایکوبی می‌پردازند.

👇
@iranhistor

🍉🍎 از آیین های بسیار مهم در #جشن #شب_چله یا #یلدا #شاهنامه_خوانی و تعریف داستان‌های شاهنامه توسط بزرگ‌تر مجلس برای کودکان و حاظرین هست.
در ادامه مطالب کانال تاریخ و فرهنگ ایران بزرگ، چیکیده‌ی چند داستان از شاهنامه که مناسب تعریف کردن در این جشن باستانی ملی هست را برای شما خواهیم آورد.

پس با ما همراه باشید و برای گسترش این آیین آن را برای دوستان خود نیز ارسال کنید
👇
@iranhistor

امروز 4 شهریور برابر با #جشن_شهریورگان، یکی از جشن‌های ملی ایرانی است. برپایی آتش کوچک، گردهمایی خانوادگی و دوستانه، مهمانی و خوردن خوراکی‌ها از آیین‌های این جشن است.
@iranhistor

🌸آیین و روش‌های برگزاری #جشن_ملی_تیرگان

💦 #آب‌پاشی
در روز 13 تیرماه، این جشن در کنار آب‌ها، همراه با مراسمی وابسته با آب و آب پاشی و آرزوی بارش باران در سال پیشِ رو همراه بوده و همچون دیگر جشن‌هایی که با آب در پیوند هستند، با نام عمومی «آبریزگان» یا «آب پاشان» یا «سر شوران» یاد شده‌است.
در گذشته «تیرگان» روز بزرگداشت نویسندگان و گاه به «روز آرش شیواتیر» منسوب شده‌است.

ابوریحان بیرونی و گردیزی در «زین الاخبار» ناپدید شدن یکی از جاودانان ایرانی یعنی «کیخسرو» را در این روز و پس از شستشوی خود در آب چشمه‌ای دانسته‌اند.
جشن تیرگان بجز این روز در نخستین تیر روز از سال یعنی سیزدهم فروردین (سیزده‌بدر) و سیزدهم مهرماه (قالیشویان اردهال) نیز برگزار می‌شود.

ارمنیان ایران نیز در روز سیزدهم ژانویه آیین‌هایی برگزار می‌کنند که برگرفته و در ادامه جشن تیرگان است. در برخی مناطق مانند فراهان صدها سال است این جشن به شکل با شکوه در اول تیر برگزار می‌شود.

#فال کوزه
یکی دیگر از مراسم این جشن مانند بسیاری از جشن‌های ایرانی «فال کوزه» (چکُ دولَه) می‌باشد. روز قبل از جشن تیرگان، دوشیزه‌ای را برمی‌گزینند و کوزه سفالی سبز رنگ دهان گشادی به او می‌دهند که «دوله» نام دارد، او این ظرف را از آب پاکیزه پر می‌کند و یک دستمال سبز ابریشمی را بر روی دهانه آن می‌اندازد آنگاه «دوله» را نزد همه کسانی که می‌برد که آرزویی در دل دارند و می‌خواهند در مراسم «چک دولَه» شرکت کنند و آن‌ها جسم کوچکی مانند انگشتری، گوشواره، سنجاق سر، سکه یا مانند این‌ها در آب دوله می‌اندازند. سپس دختر دوله را به زیر درختی همیشه سبز چون سرو یا مورد می‌برد و در آن‌جا می‌گذارد. در روز جشن تیرگان و پس از مراسم آبریزان، همه کسانی که در دوله جسمی انداخته‌اند و نیت و آرزویی داشته‌اند در جایی گرد هم می‌آیند و دوشیزه، دوله را از زیر درخت به میان جمع می‌آورد. در این فال‌گیری بیشتر بانوان شرکت می‌کنند و سال خوردگان با صدایی بلند به نوبت شعرهایی می‌خوانند و دختر در پایان هر شعر، دست خود را درون دوله می‌برد و یکی از چیزها را بیرون می‌آورد، به این ترتیب صاحب آن جسم متوجه می‌شود که شعر خوانده شده مربوط به نیت، خواسته و آرزوی او بوده‌است.

#دستبند تیر و باد
در آغاز جشن بعد از خوردن شیرینی، بندی به نام «تیر و باد» که از ۷ ریسمان به ۷ رنگ متفاوت بافته شده‌است به دست می‌بندند و در باد روز از تیرماه (۹ روز بعد) این بند را باز کرده و در جای بلندی مانند پشت بام به باد می‌سپارند تا آرزوها و خواسته‌هایشان را به عنوان پیام‌رسان به همراه ببرد. این کار با خواندن شعر زیر انجام می‌شود: تیر برو باد بیا غم برو شادی بیا محنت برو روزی بیا خوشه مرواری بیا
——
به کانال تلگرامی تاریخ و فرهنگ ایران بپیوندید:
🔗 https://t.me/joinchat/AAAAADwQPG84PXA6Mpe03g

👈 🌸 فردا برابر با #جشن ایرانی #سیزده‌به‌در است. فراموش نکنیم که پس از پایان جشن سیزده‌به‌در همگی #آشغال یا #زباله های قابل #بازیافت ( شیشه، پلاستیک، فلزات و.. ) را گردآوری کنیم و به مراکز گردآوری زباله‌های قابل بازیافت تحویل دهیم.
جشن 13 به در یک جشن ایرانی زیبا است و می‌توان با تبدیل کردن آن به یک روز کاملا #محیط_زیستی ! آن را زیباتر هم کرد. حتی این پیشنهاد که در این روز همه مقداری زمان بگذارند و محیط پیرامون را از زباله‌ها پاکسازی کنند بسیار جالب هست و ارزش اشتراک‌گذاری با دوستان را دارد.

در نتیجه در صورت امکان این پیام را در گروه‌های گوناگون با دوستان خود هم‌رسانی ( اشتراک‌گذاری ) کنید.

—-
@iranhistor

#آش #آجیل #قاشق_زنی در #جشن ملی ایرانی #چهارشنبه_سوری فراموش نشود! تحریم #ترقه و #فشفشه و برپایی #آتش بسیار کوچک با رعایت نکات ایمنی در محیط خانوادگی در این شب دارای اهمیت است- اشتراککک
@iranhistor

🌸💥با یکی از آیین‌های زیبای #جشن #ایرانی #چهارشنبه_سوری یعنی #قاشق_زنی آشنا شوید و با دوستان خود نیز درمیان بگذارید. به امید آن‌که آیین‌های اصیلی مانند این جایگزین #ترقه و.. شود. پس لطفا این پست را برای دوستان خود نیز ارسال کنید

قاشق‌زنی از رسوم ایرانی است که در شب چهارشنبه‌سوری در کنار آتش های بسیار کوچک و با رعایت نکات ایمنی و در کنار خانواده برپا می‌شده‌است. حاصل نهایی قاشق‌زنی، پخت و توزیع آش ویژه جشن #سوری بوده‌است.

سنت قاشق‌زنی به مرور زمان تغییراتی نموده‌است. نوجوانان و کودکان چادری بر سر می‌افکنند و برای شیطنت و بازی در خانه همسایگان و اقوام را می‌زنند و بی سخن صاحبخانه به آن ها شیرینی،شکلات، آجیل و تخم مرغ و یا حتی پول... می دهد.

این مراسم گاهی دستمایه طنزپردازان شده‌است. برای نمونه در خراسان شمالی رسم «قاشق‌زنی» _ که در آنجا «ملاقه‌زنی» خوانده می‌شود _ توسط نوجوانان که سر و روی خود را با چادر پوشانیده‌اند و با دردست‌گرفتن ملاقه‌ای به در خانه‌ها می‌روند و ترانه‌هایی می‌خوانند، انجام می‌پذیرد؛ ترنه‌هایی چون:

خله‌خله خلتمه به، سوا گلیم یمرتمه به با برابرهای فارسی خاله خاله عیدی من را بده، فردا نیز می‌آیم تخم‌مرغی بده خله‌خله خلته گلده، اینچنه کلچه گلده، خاله خاله عیدیم را بده، کیسه‌ای آمد کلوچه‌ای بگذار


آیین قاشق‌زنی احتمالاً نمادین است و ریشه گرفته از این عقیده است که ارواح نیک درگذشتکان در رستاخیزی به شکل افرادی که رویشان پوشیده است به خانه بازماندگان سر می‌زنند و زندگان برای یادبود و برکت به آنان هدیه‌ای می‌دهند. در زند #اوستا آمده است که پنج روز آخر سال تا روز پنجم فروردین اورمزد دوزخ را خالی می‌کند و ارواح رها می‌شوند.
——
کانال تلگرامی تاریخ و فرهنگ ایران بپیوندید 👇👇👇
@iranhistor

نام و تاریخ برگزاری #جشن های ماهیانه ایرانی- برگزاری این جشن‌ها در کانون گرم خانواده می‌تواند روح شادی را در میان اعضای جامعه دمیده و باعث یکپارچگی و پیشرفت یک ملت شود. لطفا اشتراک بگذارید
@iranhistor

کوتاه درباره #جشن های #ایرانی که به صورت ماهیانه برگزار می شود
—-
روزهای همنام با دوازده ماه و جشن‌های ماهانه:
نام‌های دوازده‌گانه ماه‌ها با دوازده نام از اسامی روزها، مشترک هستند. در مثل فروردین نخستین ماه سال و آغاز بهار است در حالی که روز نوزدهم هر ماه نیز فروردین نامیده می‌شود یا اردیبهشت دومین ماه و سومین روز ماه نیز به شمار می‌رفته‌است. بدین شیوه هرگاه نام روز و ماهی موافق می‌افتاد، آن روز را جشن می‌گرفتند و از این رهگذر دوازده جشن در سال که بهتر است آنها را جشن‌های ماهانه بنامیم، پدید می‌آمد. این جشن‌ها در جدول زیر نمایان است
—
اینها جشن‌های دوازده‌گانهٔ سال می‌باشد که در روزگار ساسانیان پیش از آن با آداب و تشریفاتی فراوان برگزار می‌شد.[۱۱]
اردیبهشتگان

اردیبهشتگان یا گلستان‌جشن از جملهٔ جشن‌های آتش است. روز سوم از هر ماه به نام اردیبهشت می‌باشد و سوم ماه اردیبهشت جشن اردیبهشت‌گان برگزار می‌شد.خلف تبریزی آورده که در این روز نیک است به معبد و آتشکده رفتن و از پادشاهان حاجت خود خواستن و به جنگ و کارزار شدن.[۱۲]
خردادگان

در روز ششم از ماه خرداد به مناسبت برخورد نام ماه و روز مطابق معمول جشنی برگزار می شده موسوم به خردادگان که کوشیار گیلانی آن را عبدالبقر ضبط کرده‌است.[۱۳]
جشن تیرگان

روز سیزدهم تیر ماه که به نام تیر یا تِشتًر از ایزدان مهم ایران باستان نام گذاری شده یکی از مهم ترین جشن‌های ایرانیان واقع است. این جشن موسوم به تیرگان به گفتهٔ اغلب منابع تاریخی در بزرگداشت واقعهٔ تیراندازی آرش کمانگیر است. ابوریحان بیرونی از دو تیرگان کوچک و بزرگ یاد می‌کند که اولی در روز سیزدهم و دومی در روز چهاردهم واقع بود و دربارهٔ علت آن نوشته‌است، تیرگان کوچک زمان پرتاب تیر و تیرگان بزرگ هنگامی است که خبر آوردند تیر به کجا افتاده‌است. باز در منابع آمده‌است که ایرانیان در این روز به شست‌وشوی تن می‌پرداختند. ظاهراً این جشن در ایران و برخی کشورهای همسایه با شکوه بسیار و در دامان طبیعت برگزار می‌شده‌است.[۱۴]
جشن شهریورگان یا آذرجشن

شهریور امشاسپند ایزد نماد شهریاری آرمانی و نیز نگاهبان فلزات است که ششمین ماه سال و چهارمین روز ماه را به نامش نام گذاری کرده‌اند. بدین ترتیب در ایران باستان در روز چهارم شهریور ماه جشن موسوم به شهریورگان برگزار می‌شد. این جشن آذرجشن هم نامیده شده و جزء جشن‌های آتش است. مردم در خانه آتش می‌افروختند و پس از ستایش و نیایش برای صرف خوراکی گرد هم می‌آمدند.[۱۵]
جشن امردادگان

روز هفتم هر ماه امرداد نام دارد و مطابق معمول روز هفتم از ماه امرداد جشن امردادگان برگزار می‌شد که در دوران باستان و عصر ساسانی و پس از آن مراسم و آدابی در دشت و فضای باز انجام می‌شد. ابوریحان گوید «… مرداد ماه که روز هفتم آن مرداد روز است و آن روز را به انگیزهٔ پیش آمدن دو نام با هم، جشن می‌گرفتند. معنای امرداد آن است که مرگ و نیستی نداشته باشد. امرداد فرشته‌ای است که به نگهداری جهان و آراستن غذاها و داروها که اصل آن از نباتات است و بر کنار کردن گرسنگی و زیان و بیماری‌ها می‌باشد، موکل است…»[۱۶]
جشن مهرگان

سال ایرانیان باستان، به صورتی که آن را در سنگ نوشته‌های داریوش بزرگ در بیستون می‌یابیم، در پاییز آغاز می‌شد و جشن بسیار معروف مهرگان (بگیاد) ایرانیان باستان، در اصل جشن اول سال ایرانیان بوده‌است.[۱۷] در اواخر فرمانروایی داریوش بزرگ، سال اوستایی نو، سال دینی زرتشتی گشت و روز اول سال به اول فروردین، عید نوروز منتقل شد.[۱۸] به همین جهت بسیاری از مراسم ملی مذهبی نوروز و مهرگان همانندی و یکسانی دارند. یکی از بارزترین مراسم نوروز و مهرگان بار عام شاهان بود.[۱۹]
جشن آبانگان

نزد ایرانیان باستان پس از آتش دومین عنصر مقدس آب بود که دربارهٔ احترام به آن و ضرورت پاکیزه نگاه داشتن این عنصر زندگی بخش تأکیدهای فراوان شده‌است. بر اساس همین اهمیت هشتمین ماه سال و دهمین روز ماه به پاس احترام به این عنصر و ایزد موکل بر آن نام گذاری شده‌است. آبانگان جشنی بوده‌است که ظاهراً به صورت همگانی و با حضور در کنار آب‌ها و پرداختن به جشن و شادی و خوردن و نوشیدن و نیز خواندن نیایش‌های مربوط به ایزدان آب‌ها برگزار می‌شده‌است. در ایران امروز اثری از برگزاری این جشن دیده نمی‌شود ولی پارسیان هند هنوز با پوشیدن لباس سفید و حضور در کنار آب‌های طبیعت این روز را گرامی می‌دارند. برخی گاه‌شمارها تاریخ این جشن را ۴ آبان ماه ذکر کرده‌اند.[۲۰]
جشن آذرگان

برای نخستین‌بار به‌صورت رسمی: برگزاری #جشن_سده در #تاجیکستان به ابتکار وزارت فرهنگ. امسال در تاریخ 10 بهمن مراسم تجلیل جشن باستانی سده در #باغ_ارم شهر #دوشنبه، پایتخت این کشور برگزار شد.
@iranhistor

دهم بهمن برابر با #جشن #سده به روایت #شاهنامه - پیدایش آتش به‌دست #هوشنگ
http://ariapars.persianblog.ir/post/263
جشن سده که در تاریخ دهم بهمن ماه برگزار می‌گردد و جشنی ملی است با پیشینه‌‎ای چندین هزار ساله . در شاهنامه‌ی فردوسی چگونگی به وجود آمدن این جشن از دیدگاه استوره ای آمده است:

«روزی هوشنگ پادشاه پیش‌دادی به همراه گروهی به کوه اندر شده بود که ناگهان ماری سیاه با دیدگانی چون آتش و بسیار بزرگ پدیدار گشت، هوشنگ دست بر سنگ برد و با زور کیانی سنگ را به سوی مار انداخت، مار از سنگ گریخت و سنگ به جای مار بر سنگی گران فرود آمد، از برخورد سنگ خُرد و سنگ کلان، شراره‌ای جست و آتش به وجود آمد و این آتش از آن پس پیشرفت‌های فراوان انسان را در پی داشت. هوشنگ از آن پس به مناسبت این کشف بزرگ انسانی آتشی بزرگ برافروخت و "جشن سده" را برپا داشت. جشن سده به گفته‌ی فردوسی از روزگار هوشنگ برای ما به یادگار مانده است»

بهتر است از زبان خود فردوسی بخوانیم:

یکی روز شاه جهان سوی کوه
گذر کرد با چند کس هم گروه

پدید آمد از دور چیزی دراز
سیه رنگ و تیره تن و نیز تاز

دو چشم از بر سر، چو دو چشمه خون
ز دود دهانش جهان تیره گون

نگه کرد هوشنگ با هوش و سنگ
گرفتش یکی سنگ و شد تیز چنگ

به زور کیانی رهانید دست
جهان‌سوز مار از جهان‌جوی جست

بر آمد به سنگ گران سنگ خرد
همان و همین سنگ بشکست گرد

فروغی پدید آمد از هر دو سنگ
دل سنگ گشت از فروغ آذرنگ

نشد مار کشته ولیکن ز راز
ازین طبع سنگ آتش آمد فراز

جهاندار پیش جهان آفرین
نیایش همی کرد و خواند آفرین

که او را فروغی چنین هدیه داد
همین آتش آنگاه قبله نهاد

بگفتا فروغیست این ایزدی
پرستید (نگاه‌بانی و نه پرستش!)باید اگر بخردی

شب آمد برافروخت آتش چو کوه
همان شاه در گرد او با گروه

یکی جشن کرد آن شب و باده خورد
سده نام آن جشن فرخنده کرد

ز هوشنگ ماند این سده یادگار
بسی باد چون او دگر شهریا
—-
کانال تلگرامی تاریخ و فرهنگ ایران:
https://t.center/iranhistor