هزاره جنبش یتیمان مزاری(ره)

مرگ ۱۱ نفر در مناطق مرزی دایکندی و هلمند بر اثر بیماری شبه‌ «کولرا»

منابع محلی در ولایت #دایکندی می‌گویند که ۱۱ نفر در روستاهای مرزی ولسوالی ناوه‌میش این ولایت و ولسوالی باغران #هلمند، در پی ابتلا به بیماری‌یی که شباهت با «#کولرا» دارد، جان باخته‌اند.

به گفته‌ی منابع، این بیماری یک هفته قبل در روستاهای «دشت»، «گیری جوی»، «تاک»، «شینیه» و چند روستای دیگر ولسوالی ناوه‌میش شیوع کرده و با اسهال شدید و استفراغ به همراه است.


@ytimanmazari

@YatemanMazary

فلسفه نامگذاری دایکندی


اسامی های تاریخی معیار ساده و دقیق در تبارشناسی یک مردم است. شناخت تبار و پیشینه مردم بومی خراسان، شناخت نامهای تاریخی آن مردم در اعماق تاریخ است. نامهایی که در اعماق تاریخ چند هزار سال قبل کاربرد داشته امروزه نیز مصداق داشته و استعمال میشود. یکی از کلمه های تاریخی و باستانی که از چند هزار سال تاحال بر مردم بومی #خراسان_قدیم و افغانستان برحال استعمال میشده و کاربرد داشته کلمه (#دی) است بسیاری از طوایف ساکن افغانستان و مردمان مسکن در مناطق مرکزی اصیل اکنون با این مشخص میشود.

به نقل از #مولانا_برمک_بلخی " کلمه #دای یا #دی پسوند بسیاری از نامهای طوایف تاریخی #زابلستان، #غور و #خراسان تاریخی است. مانند دایکندی، دایزنگی، دای چوپان ، دایمیرداد و.... با آن شروع میشود.

بررسی مفهوم و پیشینه تاریخی آن کلمه حکایتی در شناخت بهتر آن مردن تاریخی است.
کلمه دای یا دی به معنی جمع از یک چیز و یک مجموعه ای از یک چیز میباشد. هنوز در اصطلاح آمیانه مردم اصیل خراسان کاربرد فریمان دارد. مثلا #بامیانی ها و #دایکندی ها گویند؛ دای هیزوم (انبار هیزوم) دی بوته ( انبار بوته). البته کلمه دای به مجموعه پراکنده از یک چیز استعمال نمیشود بلکه به مجموعه منظم و مرتبط و چسبیده استعمال میگردد. چنانکه یک مجموعه پراکنده از بوته ی را (دی)نگویند ؛بلکه انبار منظم و چسپانده آنرا (دی)گویند. کلمه دای و دی در پیشوندی بعضی از نام ها و طوایف #هزارگی به معنی یه مجموعه مرتبط و وابسته است.
یک جمعی از مردم و یک دسته ی از مردم و جامعه مثل دایکندی (یعنی مجموعه ای از شیران ) و انسانهای دلیر ،دیمیرک یعنی مجموعه میران و شاهان. در زمان های باستان هر ولایت و استان حکومتی را دای یا دی می گفتند و حاکمانشان را دیگان یاد میکردند.

طوایف هزاره ها و دسته های قومی انان که در نظم شاخه ای فوق العاده جالب دسته بندی شده و مرتبط به هم اند، بر آنان کلمه دی استعمال شده. اما با طوایف #هزاره های که دسته بندی منظم تری باستانی شان مشخص نیست. کلمه (دای) با دی استفاده نشده مثل #جاغوری و #شیخلی و #زیدری و... کلمه دای و دی با توجه به اینکه پیشوند است برای بسار طوایف و اقوام افغانستان (#زابلستان)و #خراسان دقیقا معنی قوم و طایفه را دارد.
ان کلمه که امروزه نام بسیاری از طوایف هزاره به کاربرده و پیشینه باستانی دارد بررسی آن جایگاه تاریخی آن مردم را در چند هزاره نشان میدهد.


📚 برگرفته از کتاب اتنوگرافی مردم سنگ تخت بندر ولایت دایکندی

@YatemanMazary

@ytimanmazari

طالبان در دایکندی شش نفر را به‌دلیل عدم پرداخت پول به‌ کوچی‌ها بازداشت و زندانی کردند

منابع محلی در ولایت #دایکندی می‌گویند که #طالبان شش نفر از ساکنان روستای «غم‌قول» ولسوالی خدیر این ولایت را به‌دلیل امتناع از پرداخت پول به کوچی‌ها بازداشت و زندانی کرده‌اند.

یک منبع به روزنامه اطلاعات روز گفت که کوچی‌ها ادعای مالکیت بر زمین‌های ساکنان محل را دارند و از آنان می‌خواهند که یا پول بپردازند یا کوچ کنند.


@ytimanmazari

@YatemanMazary

🔻 یک مرد در ولسوالی پاتوی دایکندی تیرباران شد

منابع محلی در ولایت #دایکندی می‌گویند که یک مرد ۶۰ ساله در ولسوالی پاتوی این ولایت، #تیرباران شده است.

این مرد ساکن روستای سرتگاب ولسوالی پاتو بوده و عصر امروز (یک‌شنبه، ۱۵ جوزا) در بازار تمزان این ولسوالی به قتل رسیده است.

یک منبع در گفت‌وگو به اطلاعات روز، از مقتول «محمدگل» نام‌برد و گفت که این فرد به‌دلیل این‌که فرزندش در صفوف نیروهای امنیتی پیشین بود، همواره از ترس طالبان در خفا زندگی می‌کرد.


@YatemanMazary👈

@ytimanmazari👈

معرفی ولایت #دایکندی

قسمت اول :

1-معنی کلمه دایکندی درلغت نامه دهخدا :

دای‌کُندی از دو جزء دای+کندی تشکیل شده است. دای در ابتدای نام بیشتر قبایل هزاره وجود دارد مانند دای‌زنگی، دای‌میرداد و دای‌چوپان. برخی دای‌کندی را یک کلمه پارسی باستانی می‌دانند. از دیدگاه این افراد دای از (Dahyo) در اوستا به معنای کشور و سرزمین و به همین معنا از (Dasyu) در سانسکریت گرفته شده آنچنانی که در زبان پارسی مادر را دایه،دایگ مینامند(رجوع شودبه کلمه دایه)که درمبحث الفاظ براثر کثرت تواتر ولفظ دایه به دای منقول گردیده، دای‌کندی را سرزمین یا کشور قبیله کندی معنا می‌کنند.کند نیز در فارسی به معانی مختلف از جمله دلاور آمده است.

2-پیشینه تاریخی:

1-اولین حضور نام دایکندی در متون تاریخی به دوران صفویه می‌رسد. دیدار دولت‌بیگ، حاکم دای‌کندی با شاه عباس (حکومت: ۹۹۶ق ـ ۱۰۳۸ق)، شاه صفوی، پس از دعوت وی به ایران، از داستان‌های معروف دای‌کندی است و گفته می‌شود قرآن نفیسی در میان طایفه دولت‌بیگ محفوظ است که هدیه آن سفر است.
2-در ۱۱۵۰ق (۱۱۱۵ش)، نادر افشار پس از فتح قندهار و رفتن به سوی هند، سپاهی را به دایکندی و دای‌زنگی اعزام کرد که مردم آن از ادای مالیات خودداری کرده بودند. پس از پایان جنگ، نادر گروه بزرگی از جوانان این دو قبیله را به اردوی خود ملحق کرد.
3-محمدیوسف ریاضی (۱۲۹۰ق ـ ۱۳۳۰ق)، تاریخ‌نگار و شاعر شیعه هراتی، در کتاب عین‌الوقایع آورده: در ۱۲۶۸ق عده‌ای از میران هزاره به دیدار ناصرالدین شاه (حکومت:۱۲۶۴ق ـ ۱۳۱۳ق) رفته و هدایایی با خود بردند که عبدالحمید بهادر، نماینده سردار حسن دای‌کندی نیز در آن گروه بود. این افراد با هدایایی به وطن بازگشتند.
سرزمین دایکندی در تجاوز عبدالرحمن، امیر کابل و کشتار مردم هزاره در سال‌های ۱۲۷۰تا۱۲۷۵ش، سرکوب شد و تحت تسلط حکومت کابل قرار گرفت. پس از آن دای‌کندی جزو حکومت کلان دای‌زنگی شد که زیرمجموعه ولایت کابل بود.اما پیش از آن دایکندی بصورت نیمه مستقل بوده و تقسیمات اداری خاصی وجود نداشت و بخشی از سرزمین ارزگان محسوب می‌شد....

ادامه دارد
@YatemanMazary کانال

@ytimanmazari گروه

آهنگ #هزارگی «مغول دختر #دایکندی» از خیرالله امیری همراه با دمبوره هزارگی 👌




🔴قصردانش و فرهنگ خراسان


👉@khurasan20

#برگی_از_تاریخ

بخش سوم
غصب و تصرف زمین های اقوام هزاره #اورزگان توسط کوچی ها به فرمان #عبدالرحمان_بارکزی


"در19شوال1311هج ق امیرعبدالرحمان دستورداد که تمام مرغزار های هزارجات باید دراختیار دولت قراربگیرند وهزاره ها حق استفاده از آنها را ندارند پس از صدور این حکم ،حکام دولتی مرغزار های هزاره را به #افغانهای_کوچی واگذار کردند ،مالداری مردم هزاره روبه تنزل نهاد و باعث قلت لحوم و دسوم(مترادف چربی و گوشت/ در اینجا مراد کمبود وقحطی شدید ) گردید."9"
"عشایر #احمد_زای از هنگام گشایش نواحی شرقی مرکز افغانستان یعنی هزاره جات در پایان قرن گذشته، این منطقه را به صورت چراگاه تابستانی خود مورد استفاده قرار داده و در آن منطقه به فعالیت پرداختند."10
"اقای #رابرت_کنفلد دراین رابطه چنین نوشته کرده است : ((یکی از پیامدهای مهمی که این (جنگهای عبدالرحمن ) با هزاره ها درسالهای (1891) به بار آورد باز شدن راه کوچیها به هزارجات بود ، #کوچیها درتابستان ها برای چراندن رمه هایشان به این مناطق می امدند فروش فرآورده های باد کرده یی بازار هند و #قرض_سر_سود برای هزاره ازسوئی بازار اقتصادی این مردم راضعیف ساخته وازطرف دیگرتدریجا مالکیت بسیاری اززمینهای خویش راازدست دادند . هزاره ها درنتیجه این قرضهای سرسود ، دار ندار خودرا ازدست داده بودند ، جبرا به شهر ها بویژه غزنی ، کابل ومزارشریف مهاجرت کردند تا درآنجاهابعنوان کارگرروزمزد در زمستانها کارکرده، دربهار برای کشاورزی دوباره به سرزمینهای شان برگردند."11
"کوچیها افغان بتدریج ، اراضی کشت شده هزاره ها را به منطقه چراگاههای برای گله خویش تبدیل کردند( هم از سر جبر و هم از بی صاحبی و ترس هزارها از قتل عام و کشتار و تجاوز) وهمچنان علفچرها وچراگاههای #دایزنگی ، #بهسود ، #دایکندی ، #ناهور ، #مالستان ، #جاغوری را برای خود تخصیص دادند وهزاره رامجبور ساختند تا زندگی مشقت باروسخت راتعقیب نماید ."12
"این همه ظلمها سبب شد تا امور زراعتی وکشت درهزارجات سقوط کند . هزاره های رعیت نه قدرت کشت وکار زراعتی راداشتند و نه توان گله داری را ، آنها همیشه متحمل ضرر وشکست می شدند زراعت ومالداری بابحران شدیدی مواجه شد."13
"در17 ذی حجه1311ق امر شد که املاک علاقه #جات_ورث، #سر_خجوی و غیره را مساحت(متراژ/اندازه گیری) کرده درقید جریب آرند و از جمله املاک میران و کسانی که در محاربات به درک اسفل(کشته شده اند) رفته اند اکثر ایشان #سید، #زوار(مشهدی)، #کربلایی و #میر و #میر_زاده بوده... یا دستگیر شده اند، تمامت خالصه دولت دانسته داخل دفتر ضبطی کنند و کسانی را که بدون وارث باشند نیزضبط خالصه کنند...و از صدور این حکم، اکثر املاک هزاره ی سید و زوار وکربلایی و میر و میرزاده بودند ضبط دیوان سلطنت گشت ... املاک ...به مهاجرین و ناقلین افغان داده شده اند."14
"هم در این آوان جمعی شرفیاب حضور انور شده، خواهش زمین « #چوره » هزاره را کرده و حضرت ولا #ایشک_دوست_محمد خان را... امر کرد که اراضی و #عقار_چوره را که #مفتوح_العنوه می باشد، از رعیتی و ضبطی را به ایشان بدهد... و از صدور این حکم تمامت مردم...از کوچی و زمین دار، خواهان ملک و زمین شده و شروع به ملک گرفتن هزاره کردند...آخر الامر املاک مردم هزاره به مردم مهاجر و ناقل افغان داده شده و همه ای این وجوه داخل دفتر خیال ماند و کشتند و دریدند غارت کردند و مردم هزاره آواره و فرار ایران و هندوستان و ماوراء النهر شدند."15

#پیوست 1_قرض سر سود به قرض پولی گفته میشود که برای مدت مشخص پس از باز گرداندن اصل پول می بایست با سود و بهره مشخص پرداخت شود قرض سر سود همان ربا ویا نزول می باشد که در اسلام حرام می باشد
#پیوست 2_مفتوح العنوه: در فقه اراضی مواتی که با فتح و جهاد با کفار بوسیله مسلمانان  به دست آمده باشد، زمین مفتوح عنوه نامیده می‌شود،در بخشهای سابق گفته شد که عبدالرحمان با فتوی تکفیر اقوام هزاره ها و سایراقوام (بنگرید به قتل عام مردم نورستان و اقوام تاجیک) بوسیله ملاهای #دیوبندی اعلام جهاد مقدس نمود و با سرازیر شدن اقوام کوچی به بهانه جهاد مقدس ولی درواقع غصب و تصرف اراضی سایر اقوام در پی تحقق خاسته قبیلوی خود بود


منابع و ماخذ

9 - سراج التواریخ ص 986- 987
10 - «افغانستان اقوام- کوچ نشنی - ص 193» ، ترجمه: مجموعه مقالات به کوشش دکتر محمد حسین پاپلی یزدی، با همکاری انجمن ایرانشناسی فرانسه در تهران 1993- 1372
11 - نی نامه شماره پنجم سال سوم تاریخ حمل 1368 ص57 مقاله رابرت کنفلد ترجمه حسین رضوی چاپ اکسفورد 25/4/1987 م
12 - سراج التواریخ جلد 3 سالهای 1912- 1914
13 - سراج التواریخ جلذ 3 ص 855-925 – 926 – 978
14- سراج التواریخ جلد سوم /ص363
15- سراج التواریخ جلد سوم ص 414


🔴 قصردانش و فرهنگ خراسان

👉 @khurasan20

#دایزنگی

“دای "در بعضی منابع به معنی بزرگ و قوم بزرگ و پر قدرت ، دربعضی ازتفاسیر ولغت به مادر ،دای ،دائو ودایه تفسیر شده است(بنگرید به معنی ریشه #دایکندی)درمورد پسوند #زنگی معلوماتی یافت نشد (شایدازباب مثال همانند آل زنگی که از ترکان سلاجقه که دارای حکومت بودندزنگیان دودمانی از ترکمانان بودند که از سال ۵۰۶ تا ۶۳۸ جلالی بر سرزمین‌هایی فرمان راندند که امروز در شمال عراق و سوریه واقع است. پایتخت شان نخست حلب و از سال ۱۱۵۴م دمشق به توان ریشه زنگی را یافت کرد)بخشی از تاریخ نویسان زنگ را معرب شده از #ژنگ به معنای دارای جلال و شکوه معنی کرده اند. امروزه اسامی قریب 25 قوم پر جمعیت هزاره با کلمه " دای " شروع میشود که دای کلان، دای زنگی، دای چوپان، دای فولاد، دای میرک، دایه، دایمیرداد، دای کندی، دای دهقان، دای ملک، دای بیرکه، دای زنیات، دای کیو از مشهورترین آنها است .این نکته نیز قابل یاد آوریست که اسم های بعضی از اقوام هزاره با واژه " زی " نیز آغاز میشوند .مانند زی نظر ، زی شادی ، زی جانی، زی سوار، زی ولات، زی منی و غیره . البته واژ ی " زی " با " زای " که به معنی زاده است ،یک سان نیست . " زی " در اول نام طوایف هزاره به کار میرود و" زای " در اخر نام قبایل پشتون به کار رفته و ندرتن دراخیرنام بعضی از طوایف هزاره نیز دیده میشود. مانند خردک زایی، کلو زایی، لکزایی و غیره.ضرب المثل معروفی که:« هزاره ره دی، اوغو ره زی »دایزنگی یا دای زنگی از مناطق مسکونی قدیمی هزاره‌جات است که در مناطق مرکزی  افغانستان امروزی واقع شده است. #دایزنگی شامل مناطق لعل و سرجنگل،  پنجاب،  ورس و  یکاولنگ می شود و مرکز آن لعل میباشد. ساکنان دایرنگی را مردمان هزاره تشکیل داده و به زبان  فارسی گویش هزارگی سخن می‌گویند. عمده ترین طوایف دایزنگی شامل آبه، ایسمیل، انده، اسدالله بیگ، ارداد، بچه غلام، بیگل (بیگلی)، برفی، بهسودی، تانی، ترغی، قوم شدی، حیدربیگ، خوردگ زیی، خواجه داد، دلته مور، سبز علی، دولت، دارو، سه پای، شاهی، لاکو، لکزایی، محمود، غیب علی، ماموتو، میر بچه، میر هزار، محمد بیگ، نوروز بیگ، و غیره تشکیل می دهد.
میر علیخان، میر ناصر بیگ و میر عظیم بیگ در قرن نوزدهم میرهای دایزنگی بودند که نبرد نهایی هزاره‌ها را علیه عبدالرحمان در جنگ ارزگان رهبری می‌کردند. #میر_عظیم_بیگ به بخارا در ازبکستان کنونی تبعید شد و در آنجا خاطرات خود را تحت عنوان «یاد گذشته» نوشت. از زیر قبایل آنها می‌توان به بابلی، گدی، کامیابا، کوت داغی، خوشامادی، کیریگو، میرامور، قره قل داغی، سگده، سگجوی، سگپا، سه پای، تکانا و تاکاش اشاره کرد.


@YatemanMazary

ببنید که کوچی ها چگونه هار شدند!

خدایا به این حالت شکر می کشیم و به هر حالت که سر ما آمده شکر گزاریم. مردم #دایکندی ازین ظلم که طالبان علیه شان روا داشته، شکر می کشند!...


@YatemanMazary

چقدر درد آور است که فقط تماشا میکنیم
در ولایت دایکندی مردم هزاره را مجبور به ترک خانه های شان کرده و خانه های شان را به آتش کشیده اند.
کوچ اجباری و آتش زدن خانه های مردم هزاره دایکندی.
بیاین هر کدام ما یک رسانه باشیم در غیر آن صورت این جنایت هر روز بیشر میشود.
#هزاره
#دایکندی شیعه خانه اهلبیت علیهم السلام
@YatemanMazary

ادامه #کوچ‌اجباری #هزاره ها در #دایکندی؛ باشندگان #غمقول #دره‌خودی تحت فشار اند و قومندان امنیه آنرا قضیه حقوقی میداند، اما واقعیت چیست؟

منطقه غمقول دره تنگ و دارای طبیعت خشن است که در غرب ولسوالی خدیر موقعیت دارد. رودخانه این دره از مرز ولایت غور و ایماق سرچشمه می گیرد.
تمامی باشندگان غمقول هزاره بوده و بیشتر از ۳۰۰ خانواده در آن زندگی می کنند. آنها مردم محروم، پرتلاش، زحمتکش و علم دوست هستند.

با تسلط گروه حاکم، هزاره ها بطور وحشیانه تحت ظلم و شکنجه قرار گرفته و اموال و دارایی شان در حال مصادره شدن هستند. تاکنون املاک باشندگان ولسوالی گیزاب ولایت دایکندی توسط طا..لبان مصادره شده اند. مقامات این گروه به نطامیان شان دستور داده تا برای تصرف دارایی های مورد هدف، از قوه قهریه نظ..امی نیز استفاده کنند.
@YatemaMazary

طالبان ۱۵ هزاره را در #خدیر #دایکندی تیرباران کرده اند!
گزارش های واصله حاکیست که طالبان ۱۵ تن هزاره را در ولسوالی خدیر ولایت دایکندی تیر باران کرده است.
این حادثه دیروزدوشنبه ۸ / ۶ / ۱۴۰۰ در منطقه اسپرگگ ولسوالی خدیر ولایت دایکندی اتفاق افتاده است. ۱۲ تن از سربازان که اکثرا از مرکز خدیر بوده اند و ۲ تن ملکی بعد از تسلیم شدن، به شکل وحشیانه بدست طالبان به رگبار و مسلسل بسته شده و به شهادت رسیده اند. یک دختر هفده ساله نیز به شهادت رسیده است.
گزارش‌ها می‌رساند که خانه های مردم دهن قل، کهور، اسپرگگ و دهن کیتی در تصرف عمال طالبان و طالبان است و خانه های مردم به شدت تحت تلاشی قرار گرفته و مرد و زن دست بچه های شان را گرفته به بیابانها و کوه ها متواری گردیده اند.
گفته می‌شود دستور قتل این افراد توسط محمدعلی صداقت پشتروق و طالبان صادر شده است. منابع هنوز در این مورد چیزی نگفته اند


@YatemanMazary

#دایکندی
# ولسوالی پاتو
طالبان در منطقه قُخور ولسوالی پاتو (۱۱ سرطان) شام امشب حمله کردند" که نیروهای امنیتی در همکاری با بسیج مردمی حمله طالبان را عقب زدند.
@YatemanMazary

مذاکره هیات اداره محلی #دایکندی با سران #جبهه‌مقاومت ۲

هیئتی از سوی اداره محلی دایکندی جهت دیدار و بررسی خواست‌های سران جبهه مقاومت ۲ به ساحه گزبیری ولسوالی خدیر سفر کرده‌است.

براساس گفته‌های این منبع، در رأس این هئیت رئیس امنیت ملی قراردارد و از شورای ولایتی و بعضی نهادهای دیگر نیز در ترکیب هئیت حضور دارند.

@YatemanMazary👈👈