کدامیک ؟
#فرگشت یا #دگرگشت یا #تکامل ؟
🔻نظریه دانشمند بزرگ چالز
#داروین که در سال ۱۸۵۹ باانتشار کتاب منشأ انواع یا خواستگاه گونه ها آنرا عرضه کرد انقلابی در علم زیست شناسی ایجاد کرد و تمامی علوم را تحت تاتیر خود قرار داد، جامعه علمی ایران و پارسی زبانان این نظریه را اغلب با واژه تکامل یاد میکنند، برخی از افراد غیر متخصص و نا آشنا به اشتباه بدلیل معنی کلمه تکامل برداشت غلطی از نظریه دارند که گویی موجودات در طی سالیان روبه تکمیل شدن میروند درصورتی که این تصور غلط و اشتباه است، (قبلا بارها درکانال توضیح داده شده،) و گروهی دیگر از متخصصان حوزه علوم زیستی و دانش مداران از واژه دگرگشت ویا فرگشت استفاده میکنند،
درهرحال اکثر این دانشمندان و متخصصین و دانش مداران چیزی را که اتفاق نظر دارند این است که مکانیزم این نظریه بسیار مهمتر از نامگذاری آن است و همه بر دانستن صحیح خود نظریه تاکید دارن تا پیشنهاد یکی از نام هاي فوق.
🔴فرگشت ترجمه Evolution بجای "اولوشن" یا "تکامل" از برابر نهاده های فرهنگستان است که نخستین بار توسط داریوش آشوری در سال ۱۳۷۴ پیشنهاد شد.
به معنای تغییر و تحول تدریجی و متمادی. تغییرات انباشتی تدریجی در خزانۀ ژنی.
برابرهای دیگر برآمدن (برآیش)؛ فرارویش؛ دگرگونش؛ تطوّر؛ تحول
برخلاف تصور «فَر» در اینجا اسم نیست و از این جهت به معنی فرّه و جلال و شکوه نیست، بلکه یک پیشوند است به مفهوم پیش رفتن و ادامۀ روند مانند:
فرسایش = فر + سایش.
ساییدن متمادی و ادامهدار.
گَشت نیز به معنی گشتن و تغییر یافتن.
• نظرات مخالفی نیز در باره این جایگزینی وجود دارد که یکی از آنها را از جناب مصور کوتاه میآورم.
🔴ساختن معادل برای کلمات علمی شاید لازم باشد، یا نباشد؛ در این مورد نظرات مختلفی وجود دارد. ولی این که مرتب کلمات جاافتاده را عوض کنند و این امر برای تعداد کثیری از لغات فنی و غیرفنی تکرار و تکرار شود، باعث نابسامانی در تحول زبان و نیز یادگیری آن میشود. امروزه بسیاری از ما وقتی کتابهای درسی فرزندان خود را ورق میزنیم، احساس میکنیم که زبان فارسی عوض شده و سواد ما بیات شده است. اگر بیست سال دیگر بر این منوال بگذرد، باسوادان فعلی عملا بخش عمدهای از سواد خواندن و نوشتن را از دست خواهند داد و تقصیر آن بر گردن کسانی است که مرتب با زبان بازی و در آن دستکاری میکنند.
تکامل معادل جاافتادهای برای evolution است. بعضی آن را معادل مناسبی نمیبینند چرا که تکامل به معنای کامل شدن است در حالی که در evolution لزوما کامل شدن اتفاق نمیافتد و سازش با شرایط محیطی ممکن است گاهی با کاهش پیچیدگی موجود همراه شود. در پاسخ باید گفت که قرار نیست یک اصطلاح علمی دقیقا با تعریف آن معادل باشد. مثلا اتم در یونانی به معنای غیر قابل تجزیه است؛ در حالی که الان میدانیم اتمها به اجزای ریزتری قابل تقسیم هستند ولی کسی پیدا نمیشود که به جای اتم کلمه مناسبتری بسازد. همچنین معلوم شده است که در سیم برق الکترونها که بار منفی دارند حرکت میکنند و جهت جریان الکتریکی که در ابتدا به بار مثبت اطلاق میشد، اشتباه است. همه میدانند که جریان الکتریکی در همه جا برعکس نشان داده میشود ولی کسی دست به اصلاح آن نمیزند. مورد دیگر سیاره به معنای سیرکننده است. با این که دیگر همه میدانیم که ستارهها نیز در کهکشانها سیر میکنند و ثابت نیستند، هنوز هم به سیاره سیاره میگوییم.
اگر به تکامل برگردیم، این کلمه برای evolution معادلسازی شده است. خود evolution از evolve به معنای «کاملتر و پیچیدهتر شدن تدریجی» مشتق شده است!!
Evolve: to develop gradually, especially from a simple to a more complicated form; to develop something in this way.
(به نقل از دیکشنری آکسفورد)
بنابراین به نظر میرسد رد «تکامل» و ساختن «فرگشت» یا «دگرگونش» که فاقد امتیاز خاصی بر «تکامل» هستند، توجیهی ندارد و این کلمات حتی حساسیت ادعایی سرهمکنندگان را که کلمه معادل باید با معنای علمی آن هماهنگ باشد، برآورده نمیکنند. برای مثال در همین «فرگشت» معلوم نکردهاند ترکیب فر با گشت چه معنایی به دست میدهد و این معنا چه امتیازی بر تکامل دارد.
🔻به نظر میرسد همه این بازیها برای تغیر کلمه تکامل به فرگشت یا دگرگشت بنوعی از دشمنی با زبان عربی نشأت گرفته !
ألبته دغدغه زبان داشتن لزوماً زشت نیست و هر قومی به زبان وفرهنگ خود تعلق خاطر دارد اما جنگ و ستیز با زبانها و فرهنگهای دیگر نابخردانه و دوراز اخلاق انسان خردمند است.
در انتها باز تاکید میکنیم نامها مهم نیستند مهم یادگیری و ارائه صحیح مکانیزم این نظریه است. همچنان میشود هم از تکامل، و هم از فرگشت یا دگرگشت یا# دگرگونش استفاده کرد.
#اندیشه_کنیم⚛ @AndisheKonim