مدرسه مطالعات دین | باشگاه‌اندیشه

.
🔰مدرسهٔ مطالعات دیالوگ باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:

🔸همایش چیستی، امکان و موانعِ وفاق ملی در ایران امروز

🕰چهارشنبه ۳۰ آبان تا یکشنبه ۴ آذر ۱۴۰۳

🎙۵ روز | ۲۵ ارائه | حضوری | باشگاه اندیشه

👤با ارائهٔ (به ترتیب حروف الفبا):

حسن امیدوار، نفیسه آزاد، احمد بخارایی، احمد بستانی، علی‌محمد حاضری، جواد حیدری، هادی خانیکی، میلاد دخانچی، محمد رهبری، صادق زیباکلام، علی‌اشرف فتحی، مقصود فراستخواه، لیلا فلاحتی، سیدمهدی فیروزان، محمدحسین قدوسی، حامد قدیری، عباس کاظمی، امید کریم‌زاده، محمدمهدی مجاهدی، مهدی مطهرنیا، سعید معیدفر، سیدجواد میری، زهرا نژادبهرام، حسین هوشمند، محمدرضا لبیب

📍محل برگزاری: تهران، خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچهٔ نایبی، پلاک ۲۳، باشگاه اندیشه

🔸حضور برای عموم آزاد و رایگان است، اما به علت محدودیت فضا برای پذیرایی از حاضران، ثبت‌نام لازم است.

✔️برای ثبت‌نام اینجا پیام دهید:
@bashgahandisheschools

📝دربارهٔ همایش را اینجا بخوانید.

ℹ️پوستر و چکیدهٔ نشست‌ها متعاقباً ارسال خواهد شد.

#مطالعات_دیالوگ #همایش #وفاق_ملی #باشگاه_اندیشه

🌐 تلگرام | اینستاگرام | پخش زنده | سایت | مطالعات دیالوگ

✍🏻 #یادداشت #اختصاصی

🔺 اولین قهوه‌خانه جهان، در مکه؟ 🔺

🔺The world's first coffeehouse was in Mecca🔺

مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی: قهوه با آمار مصرف سالانه ۴۰۰ میلیارد فنجان به یکی از دوست‌داشتنی‌ترین نوشیدنی‌های جهان تبدیل شده است. قهوه با غنا و تیرگی خاص خودش، جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره بسیاری افراد شده و با آداب و رسوم ملت‌های مختلف درآمیخته است. این نوشیدنی جهانی و دلنشین، ریشه‌های عمیقی در میراث عرب-اسلامی دارد. گرچه یمن خاستگاه درخت قهوه دانسته می‌شود، اما هر وجه قهوه، از خاستگاه و اسمش تا گسترش و آیین‌هایش، پیوندی ناگسستنی با فرهنگ عرب-اسلامی دارد.

این ماده‌ی مصرفی اساسی غرب، هدیه‌ای دیگر از...

برای مطالعه متن کامل یادداشت به این لینک مراجعه کنید.

📌مرکز و کتابخانه مطالعات اسلامی به زبان‌های اروپایی
@islamicstudies

🔺پوشهٔ شنیداری برنامهٔ گرامی‌داشت مرحوم دکتر داود فیرحی

🔹با سخنرانی:
دکتر عباس آخوندی
دکتر سیدعلی میرموسوی
دکتر رضا تاران
دکتر فیروز محمودی جانکی
🔸شنبه ۲۶ آبان ۱۴۰۳
🔸تالار شیخ انصاری، دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
🔸انجمن اسلامی دانشجویان دانشکدهٔ حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران

@anjomanLawPol
@namehayehawzavi

📝
تأملی در انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا
«گشتل و آینده نظم جهانی»

🖋 علی اصغر مصلح


🔸  انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا در کنار همه دلالتهایش، واقعیتِ درحال گسترشی را آشکار ساخت... جهان در حال سوق‌یافتن در جهتی جدیدی است. در این جهت‌گیری شاید با مدرنیته به مثابه سنتی پشت‌سر‌نهاده شده روبرو شویم.

🔸  نظم جهان مدرن از آغاز تاکنون با نظر به دو قطب هابزی-لاکی شکل گرفته و دگرگون شده است. اما اکنون گویا در حال گذار به صورت جدیدی از نظم هستیم که عامل تکنولوژی وارد نظم انسانی در مقیاس گسترده شده است. 

🔸  در رقابت اخیر انتخابات ریاست جمهوری آمریکا اوباما به عنوان برجسته‌ترین طرفدار کاندیدای دمکرات، به لحاظ نظری بر آخرین تجارب و اصول فلسفی-نظری فکر مدرن که میراث نهضت روشنگری است، تکیه می کرد. اما ایلان ماسک نماینده موج جدیدی در قلمرو سیاست و فرهنگ است. او اکنون نماد رانهٔ تکنولوژی به مثابه گِشتِل، در عرصه سیاست است.

🔸  ماسک به چیزی فرامی‌خواند که هنوز در حوزه‌های نظری فلسفی، به وضوح به اندیشه درنیامده‌است. او نماینده و تجسم اراده قدرتی است که نیچه آن را در بنیاد حیات آدمی یافته بود و به روایت مارتین هیدگر به صورت گشتل(Gestell) بر زندگی انسان معاصر غالب شده‌است؛ همان که در اندیشه فوکو با تلفیق مفاهیمی چون “قدرت“، “اپیستمه“ و “تکنیک“، به نحو دیگری به بیان درآمده.

🔸  قدرت ایلان ماسک تنها به مالکیت مهمترین ابزار تکنیکی(مثل ایکس و اسپیس ایکس) نیست. قدرت اصلی او ناشی از برخورداری از ذهن تکنیکی است؛ همان که او را ثروتمندترین انسان امروز کرده است.

🔸  به بیان هیدگری او نمود انسان/دازاینی است که در نسبتی جدید با هستی قرار گرفته، و در این نسبت راسخ است. ایلان ماسک نماد و بلکه خدایگان انسان تکنیکی امروز است. زبان او را هر فرد تن‌داده به اقتضائات جهان تکنیکی می‌فهمد. او و همه تکنیکرهای جهان رانهٔ‌ اصلی جهان آینده‌اند.

🔸  فلسفه، علوم انسانی و صورتهای الهیاتی شکل گرفته در محدوده ادیان ابراهیمی برای تفکر در باره مسائل جهانِ پیشِ رو ناکافی است. فهم رخدادهای جاری از جمله نقش رو به تزاید روندهای گشتلی در جهان معاصر ‌ نیازمند بازگشت به بنیادها به قصد درک امکاناتی است که تاکنون به اندیشه درنیامده‌است.

روزنامه اعتماد، ۱۴۰۳.۸.۲۱

@jostarha_yadashtha

.
مدرسه مطالعات دیالوگ باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:

ضیافت قهوه و گفت‌وگو به مناسبت روز جهانی فلسفه
و سالگرد درگذشت فیلسوف معاصر علامه طباطبایی

درنگی در ماجرای فلسفه در ایران امروز؛
آنچه هست، آنچه باید، آنچه می‌شود

موضوعات و ارائه‌دهنده‌ها (به ترتیب الفبا):

آزادی و قدرت
دکتر ابراهیم آزادگان
عضو هیأت‌علمی دانشگاه صنعتی شریف

دیالکتیک فلسفه‌خوانی و فیلسوف‌پروری
از فلسفۀ سخت تا فلسفۀ پاپ
دکتر مهدی اخوان
عضو هیأت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی

امکان فلسفهٔ جهانی
دکتر رسول رسولی‌پور
عضو هیأت‌علمی دانشگاه خوارزمی

تجارب زیسته ایرانیان ؛ غایب بزرگ در فلسفه دانشگاهی
دکتر مالک شجاعی جشوقانی
عضو هیأت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

امکان گفت‌وگوی روزآمد با میراث حکمی خود
محمدحسین قدوسی
پژوهشگر و محقق علوم دینی، مؤسس باشگاه اندیشه

زمان:
چهارشنبه ۲۳ آبان ۱۴۰۳
ساعت ۱۸

خیابان انقلاب، خیابان وصال شیرازی، کوچه نایبی، پلاک ۲۳

حضور برای عموم آزاد و رایگان است
پخش از صفحه اینستاگرام لایو باشگاه اندیشه

#مطالعات_دیالوگ #ضیافت_قهوه #روز_جهانی_فلسفه #طباطبایی #باشگاه_اندیشه

@dialogeschool
@bashgahandishe

✔️سه دوره اندیشه سیاسی داود فیرحی🔻

🔸رضا تاران

🔹به نظر می‌رسد سه دهه فعالیت علمی داود فیرحی را می‌توان در پاسخ به سه پرسش اصلی خلاصه کرد؛ دولت اسلامی و نظریه‌ حکمرانی در جهان اسلام چگونه شکل گرفته است؟ فقه دموکراتیک بر پایه چه مفاهیمی استوار است؟ و در نهایت چگونه می‌توان الهیات جدید برای فقه سیاسی دموکراتیک بنا کرد؟ به نظر می‌رسد آثار فیرحی در سه دوره و در پاسخ به این سه پرسش بوده است؛ او در دوره اول تبارشناسی فقه اقتدارگرا و بررسی زمینه‌های شکل‌گیری آن در صدر اسلام و دوره میانه را دنبال می‌کند. کار او در دوره دوم نقد فقه اقتدارگرا و تدارک فقه دموکراتیک است. در دوره سوم با طرح چالش‌های فقه سیاسی به بازخوانی مفروضات فقه و طرح الهیات سیاسی تجدد می‌رسد.

🔹۱.دوره اول: بررسی زمینه‌های شکل‌گیری اندیشه‌های سیاسی اقتدارگرا: فیرحی در کتاب «دانش، قدرت و مشروعیت در اسلام« این پرسش را مطرح کرد که دولت اسلامی و نظریه‌ی حکمرانی در جهان اسلام چگونه شکل گرفته و دچار چه دگرگونی‌‌هایی شده است؟ پاسخش این بود که در نصوص اسلامی هم جنبه‌های اقتدارگرا دارد و هم جنبه‌های دموکراتیک، و سنت موجود در دوره صدر اسلام و دوره میانه جنبه‌های اقتدارگرای نص را برجسته کرده است. در کتاب «تاریخ تحول دولت در اسلام» دو ایده اساسی دارد: دو سنت زندگی سیاسی زمان پیامبر مطرح بود: یکی سنت اقتدارگرایانه که در مکه وجود داشت و دیگری یک نوع الگوی زندگی شورایی است که در مدینه شکل می‌گیرد. دولت پیامبر دولتی دموکراتیک مبتنی بر نوعی از قرارداد و درک خاصی از شوراست اما خلافت که بعد از پیامبر شکل می‌گیرد، نتیجه هژمونی مهاجران و نگرشی اقتدارگرا دارد. در کتاب «نظام سیاسی و دولت در اسلام» توضیح می‌دهد که نظریه‌های نظام سیاسی در اسلام یک‌دست نیستند. یعنی نظریه‌های جدید درحال دموکراتیک شدن است. همچنین چگونه برخی از نظریه‌هایی که درعین‌حال دینی هستند، ایدئولوژیک می‌شوند.

🔹۲.دوره دوم: تفسیر دموکراتیک از فقه سیاسی: فیرحی در دوره دوم فکری خود که از اوایل دهه نود آغاز می‌شود تلاش می‌کند رویکردی ایجابی در پیش گیرد و نمونه‌هایی از فقه دموکراتیک را برجسته کند. او در کتاب «فقه و سیاست در ایران معاصر» توضیح می‌دهد که چگونه فقه شیعه درگیر دولت مدرن می‌شود و تحولی در دستگاه‌های فقهی پیدا می‌شود که هرچند فراگیر نمی‌شود، اما یک شروع نسبتاً مهمی است. در فقه مشروطه یک «امکانی» به نام نوگرایی ویژه‌ی شیعه مستتر است که با اهل سنت متفاوت است. در جلد دوم کتاب « فقه و سیاست در ایران معاصر» مدعی است که شکست مشروطه و شکل‌گیری دولت رانت در دوره‌ی پهلوی دوم فقه حکومت اسلامی گرایش اقتدارگرا را شکل داد و یا حتی اقتدارگرایی تاریخی و مکنون آن مجال ظهور یافت.در کتاب «آستانه تجدد» سؤال من این بود نایینی چگونه توانسته مفردات یک فقه دموکراتیک را فراهم کند. در کتاب «فقه و حکمرانی حزبی» به دنبال آن است تا بر پایه «سبق و رمایه» در فقه چارچوبی شرعی برای رقابت‌های حزبی فراهم کند.

🔹۳. دوره سوم: بررسی چالش‌های فقه دموکراتیک و طرح الهیات سیاسی جدید: این دوره با نقدهای برخی از روشنفکران دینی از جمله محمد مجتهد شبستری بر حکمرانی فقهی آغاز می‌شود. شبستری در نقد اعتبار فقه سیاسی بر این باور بود «اگر فردی آن دلایل و حجت‌های کلامی را در عصر حاضر غیرقابل دفاع و ناصالح برای احتجاج بیابد نمی‌تواند دانش فقه را بیان‌کننده احکام الهی بداند». مساله فیرحی در این دوره گذر از فقه سیاسی نیست بلکه او به تکمیل و بازسازی الهیات و مفروضات فقه نظر دارد. فیرحی در دو کتاب «مفهوم قانون در ایران معاصر» و »دولت مدرن و بحران قانون» چالش‌های فقه در مواجهه با مفهوم «قانون» و «ملت» را نشان می‌دهد. از سال ۱۳۹۶ با تدریس روش‌شناسی اندیشه سیاسی کتاب «خدا و برابری» نوشته جرمی والدرون، استدلالهای الهیاتی رابرت فیلمر و جان لاک را به بررسی می‌گذارد و در تلاش است تا با الهام از الهیات جان لاک، نوآوری‌هایی را در الهیات شیعه از جمله مساله «برابری الهیاتی» فراهم آورد. کتاب «پیامبری و قرارداد» که بعد از درگذشت او منتشر شد نسخه تکمیل شده یکی از ایده‌های او در کتاب «تاریخ تحول دولت در اسلام» است و فیرحی بر پایه پیمان‌های پیامبر شکلی از دولت قراردادی در مدینه را مفهوم‌سازی می‌کند. به نظر می‌رسد دوره سوم اندیشه فیرحی با درگذشت او نیمه‌کاره ماند اما می‌توان سه دوره فکری او را در پیوست و تکمیل هم دانست.

@namehayehawzavi

.
نقشۀ پژوهش‎های حوزۀ دین در ایران
به اهتمام گروه بررسی‌های راهبردی میراث منتشر گردید

چکیده:
گزارش رصد مقالات و پایان‌نامه‌های حوزه دین با بررسی نزدیک به ۱۱ هزار عنوان مقاله و پایان‌نامه در حوزه‌های موضوعی مرتبط با دین، نمایی کلی از وضعیت این پژوهش‌ها را نشان می‌دهد. در این گزارش مواردی چون موضوعات کلان و خرد، نوع پژوهش از حیث هدف، روش انجام پژوهش، وابستگی سازمانی پژوهش، رویکرد پژوهش به مساله و … در قالب اطلاعات آماری بیان شده‌اند. هدف از اجرای این پژوهش شناخت عرصه تحقیقاتی ناظر به موضوع دین در کشور است. یافته‌های آماری این گزارش بیان می‌کنند که در عرصه پژوهش‌های انجام شده در موضوع دین در چه حیطه‌ها و نقاطی دارای خلاء هستیم و تمرکز پژوهش‌های موجود از حیث روش و موضوع در کدام حیطه‌ها است. در پایان این گزارش نیز معناداری همبستگی بین مقولات مورد بررسی در حوزه پایان‌نامه‌ها ارائه شده است که نشان از همبستگی معنادار میان جنسیت پدیدآورندگان و موضوع، نوع دانشگاه محل تحصیل و موضوع و در نهایت روش پژوهش مورد استفاده و جنسیت پدیدآوران دارد.

@diinschool
@bashgahandishe

.
📻بشنوید

🎙هستی و چیستی علوم انسانی

👤با سخنرانی دکتر ناصر فکوهی
استاد انسان‌شناسی دانشگاه تهران

🕰دوشنبه ۲۳ مهر ۱۴۰۳

🍂به میزبانی خانه اندیشمندان علوم انسانی با همکاری مؤسسه طومار اندیشه و مؤسسه انسان‌شناسی و فرهنگ

🌐 | طومار اندیشه | انسان‌شناسی و فرهنگ | خانه اندیشمندان علوم انسانی |

تشیع، همبستگی و مخاطره هویت‌گرایی / ادوار اجتماعی فعالیت‌های خیریه نهاد دین
آرمان ذاکری
چاپ اول ۱۴۰۳، نشر نی
قطع وزیری، ۴۳۶صفحه، جلد شومیز
قیمت: ۴۰۰۰۰۰تومان
خرید اینترنتی:
toosbook.ir/p/تشیع-همبستگی

چیستی صهیونیسم؛ از دین و دولت یهود

    ✍مجید سلیمانی

✔️اسرائیل فرزند صهیونیسم است، اما نه آن صهیونیسمی که امروزه تنها نامی از آن باقی‌مانده است. آن ایده اولیه قرن نوزدهم و آغاز قرن بیستم، در واقع اندیشه‌ای غیردینی بود. اندیشه‌ای که حتی در مخالفت با تفکر غالب دینی یهود قرار داشت، که پراکندگی قوم را مشیّت و خواست خداوند می‌دانست. آن باور راسخ و رایج در کتاب مقدس که ضعف و عذاب قوم، ناشی از روی‌گردانی آن‌ها از خدا و خدا از آنان است، تا زمانی که با تقوای قوم، خداوند بر سر لطف آید و مسیحایی دیگر از بین فرزندان داوود نزد آنان فرستد. همین امروز هم، سریال‌های یهودی را ببینید، «صهیونیست» در میان ارتدکس‌ها همچون ناسزا به کار می‌رود و معادل کافر است.

🌐مطالعه متن کامل اینجا

https://t.center/andishedinimoaser

🔸🔺️
طالقانی و تفسیر رهایی‌بخش از قرآن
✍🏻علی‌اکبر احمدی افرمجانی

✅موضوع بحث من این است که نوع تفسیر طالقانی چیست و اگر بخواهیم سنخ‌شناسی کنیم و نوع تفسیر ایشان را از سنخ و نوع تفسیر دیگران متمایز کنیم، در خصوص این تمایز چه می‌توانیم بگوییم. طالقانی چه نوع تفسیری از قرآن عرضه کرد؟ این مسئله از این نظر بسیار مهم است که در نهایت ما به نوعی مرزبندی می‌رسیم بین تلقی و تفسیر او از قرآن، با تفسیری که دیگر آموزگاران قرآن از این کتاب شریف و آسمانی به عمل آورده‌اند و احیاناً، نوری و پرتویی به دست می‌آوریم برای حل بعضی از مسئله‌هایی که امروزه با آن‌ها سر‌و‌کار داریم. همگان اطلاع دارند که در سال‌های اخیر چه مطالبی در باب تفسیر قرآن و رجوع به قرآن مطرح ‌شده و چه حوادثی به وجود آمده است. خوب است که از یک قرآن‌شناس برجسته مثل طالقانی الهام بگیریم و در حل این مسائل جدید از روش تفسیری او بهره‌مند شویم.

✅در باب نوع تفسیر طالقانی سخن کم گفته نشده است. برخی تلقی او از قرآن را یک تلقی سنتی به حساب می‌آورند و معتقدند طالقانی چارچوب‌شکن و چارچوب‌ستیز نبوده است، بلکه در چارچوب مألوف و سنتی در مورد قرآن می‌اندیشید و پیام قرآن را در چارچوب اندیشه‌های سنتی بیان می‌کرد. این رأی قائلان کمی ندارد، ولی این رأی مطابق با متن نیست؛ یعنی اگر کسی به تفسیر طالقانی رجوع کند، متوجه می‌شود طالقانی در چارچوب اندیشه‌های سنتی گام برنمی‌داشت. رأی، تلقی و برداشت او از قرآن، چنان نبود که در گذشته مطرح بوده باشد. می‌توان مؤیداتی برای این رأی از آثار طالقانی استخراج کرد، اما این کار به ناچار گزینشی خواهد بود و نمی‌تواند جامع و پوشش‌دهنده کلیّت کار او باشد.

✅نمی‌توان طالقانی را در عداد متکلمان، فیلسوفان یا فقهای گذشته قلمداد کرد و برداشت او از قرآن را چیزی از این سنخ دانست. اینکه برخی بر آن فتوای مشهور طالقانی و دوستانش در زندان تأکید می‌کنند که مخالفان ازجمله مارکسیست‌ها را نجس شمرد، یا اینکه طالقانی در جایی حکم قرآن درباره بریدن دست سارق و متجاوز را حکمی بحق دانسته است؛ این‌ها نمی‌تواند حاکی از این باشد که طالقانی در چارچوب فقه سنتی اندیشه می‌کرد؛ زیرا او هم در «پرتویی از قرآن» و هم در «اسلام و مالکیت»، صریحاً تأکید می‌کند فقه باید در چارچوب و بر مبنای عدالت حرکت کند؛ برخی تیرگی‌ها که در فقه سنتی محصول عدول از چارچوب عدالت‌اند باید با رجوع به محور عدالت مجدداً بازخوانی و بازشناسی و تصحیح شوند؛ بنابراین نمی‌توان او را در چارچوب فقه سنتی قرار داد. به‎عبارت دیگر با آنکه موارد یادشده موارد درستی هستند، اما تفسیر «پرتویی از قرآن» یا دیگر مباحث تفسیری طالقانی به چارچوب سنتی تن نمی‌دهند.

✅رأی دیگر در مورد تفسیر قرآن طالقانی این است که گفته‌اند تفسیر طالقانی یک قرائت انسانی از دین است و کمابیش خواسته‌اند طالقانی را در عداد متفکران لیبرال به شمار آورند و او را مدافع ارزش‌ها و آرمان‌های لیبرالی معرفی کنند؛ در اینجا نیز می‌توان مؤیداتی از اقوال و اعمال طالقانی به دست داد. تکیه طالقانی بر حقوق بشر، آزادی بیان، آزادی اندیشه، آزادی احزاب و خصوصاً تکیه طالقانی بر مسئله شورا و تأکید او بر اینکه تمامی آحاد بشر باید در سرنوشت خودشان مشارکت و مدخلیت داشته باشند، مسائلی نیست که بتوان به‌راحتی نادیده گرفت. عظمت طالقانی در تکیه بر مواردی از این دست و پایمردی و صداقت‌ورزی در این آراست؛ در این شکی نیست، اما نمی‌توان گفت طالقانی با روح لیبرالیسم پیوندی برقرار کرده است. او صریحاً این نقد را به نظریه حقوق بشر وارد می‌داند که این نظریه به مصالح واقعی توجه نمی‌کند؛ این نقد، نقد بسیار مهمی است.

✅طالقانی اومانیسم خاصی را که در بن‌مایه فلسفه لیبرالیسم هست، به‌ هیچ‌ وجه تأیید نمی‌کند. پس اگر از شورا، آزادی اندیشه و آزادی مخالف حرف می‌زند و اگر حضور سه تن دگراندیش را در شورای سنندج می‌پذیرد و اعتراضی نمی‌کند و معتقد است که مخالف باید در مجلس خبرگان حاضر بشود، در این موارد او از چارچوب قرآنی و مبانی فلسفی و انسان‌شناسی خاصی که در قرآن مطرح است استفاده می‌کند، نه از مبانی فلسفی لیبرالیسم. میان آرای طالقانی در باب حقوق بشر و در باب شورا و امثالهم با آنچه لیبرال‌ها در این خصوص می‌گویند صرفاً در یک معنای کلی می‌توان اندک شباهتی یافت.

منبع: چشم‌انداز ایران شماره ۱۴۷

برای مطالعه متن کامل مقاله به آدرس https://B2n.ir/u51907 مراجعه کنید.

@cheshmandaz_iran

.
فایل صوتی نشست
علوم شناختی دین: از انسان‌شناسی تا علوم اعصاب برای فهم بین‌رشته‌ای دین

با ارائهٔ
محمدامین سرائی
دکتری روان‌شناسی دانشگاه کنتیکت آمریکا؛ عضو انجمن بین‌المللی علوم شناختی دین؛ درمانگر و عضو انجمن روان‌شناسی آمریکا؛ مترجم روان‌شناسی و علوم شناختی

شنبه ۲۱ مهر ۱۴۰۳

صرفاً به صورت برخط در گوگل‌میت
به میزبانی مدرسه مطالعات دین باشگاه اندیشه

#مطالعات_دین #باشگاه_اندیشه

@diinschool
@bashgahandishe

🔰باشگاه اندیشه در شهریور ماهی که گذشت..

✅ مطالعات دین | پخش فیلم و گفت‌وگو دربارۀ مُهر هفتم اثر اینگمار برگمان | علی‌اشرف فتحی | پروندۀ نشست

✅ حکمت نامتناهی | نشست صدویازدهم: بی‌نهایت راه به سوی بی‌نهایت واقعیت | منصور براهیمی | پروندۀ نشست

✅ گفت‌وگوی سوگواران | واقعۀ کربلا و مفهوم غم و شادی | رقیه میرابوالقاسمی | پروندۀ نشست

✅ مطالعات دیالوگ | نشست نخست دورۀ آلن واتس؛ مکتب دائو، حکمت ذن | رسول رسولی‌پور | پروندۀ نشست

✅ آزاد | نشست هفتم هم‌خوانی و بررسی کتاب‌های حوزه خانواده: هم‌خوانی جریان‌های پنهان خانوادگی | علی نوری | پروندۀ نشست

✅ حکمت نامتناهی | نشست صدودوازدهم: راه پیش‌رو: گفت‌وگو دربارۀ ادامۀ سیر جلسات | حلقۀ کاوش‎های وجودی | پروندۀ نشست

✅ مطالعات اتوپیا | زن و آگاهی: خوانش اتوپیایی از رمان «مَی؛ شب‌های ایزیس کوپیا» | شکوه حسینی | پروندۀ نشست

✅ انجمن زنان پژوهشگر تاریخ | روزنامه‌نگاری زنان در دورۀ معاصر ایران | کتایون مصری | پروندۀ نشست

✅ مطالعات اجرا | تئاتر برای کودک، تئاتر برای زندگی: بررسی امکانات و چالش‌های تئاتر کاربردی | علی‌ظفر قهرمانی‌نژاد و منصور براهیمی | پروندۀ نشست

✅ آزاد | گفت‌وگو دربارۀ کتاب ویران می‌آیی نوشتۀ حسین سناپور | حلقه مطالعاتی کلیدر | پروندۀ نشست

#شهریور۱۴۰۳ #تابستان۱۴۰۳ #مطالعات_اتوپیا #مطالعات_دین #مطالعات_دیالوگ #مطالعات_نقداقتصادسیاسی #مطالعات_هویت #مطالعات_هایدگر #مدرنیته_و_نقدمتافیزیک #مطالعات_اجرا #حکمت_نامتناهی #حلقه_کلیدر #انجمن_زنان_پژوهشگر_تاریخ #باشگاه_اندیشه

🌐 تلگرام | گنجینه صوتی | اینستاگرام | پخش زنده | یوتوب | سایت

جلسه دفاع رساله دکتری رشته علوم قرآن و حدیث

عنوان: «الگوهای امضای احکام اجتماعی در قرآن و سنت»

استادان راهنما:
دکتر محمدعلی مهدوی‌راد
دکتر علی راد

نگارش:
حامد دهقانی فیروزآبادی

استادان داور:
دکتر مهدی مهریزی
دکتر حسین بادامچی
دکتر محمدحسن احمدی
دکتر روح‌الله شهیدی

زمان: شنبه ۲۱ مهر ۱۴۰۳، ساعت: ۱۶

مکان: دانشکده الهیات، طبقه سوم، تالار امام هادی(ع)

لینک مجازی:
https://vroom.ut.ac.ir/farabi1

💠 قَدْ صَرَفْتَ الْعُمرَ فی قیلٍ وَ قال
یا نَدیمی قُمْ، فَقَدْ ضاقَ الْمجال

✍ وحید حلاج

🔻در آن روزهای آخر عمر، در سکرات موت، امام‌الحرمین جوینی، که عمری ممحض در کلام بود و همه عمرش را در جدل گذرانده و به جنگ مخالفان عقیدتی و دینی خود رفته بود، پشت بسیاری را به خاک مالیده و در نهایت عزت و احترام، سال‌های سال استاد بلامنازع نظامیه نیشابور بود، از پرداختن به «کلام» نادم شده بود، می‌گفت: به کلام مشغول نشوید، اگر می‌دانستم کلام مرا به کجا می‌کشد هرگز بدان اشتغال نمی‌جستم.

اما مگر کلام او را به کجا کشانده بود؟ نقل است که در سکرات موت گفته بود: «می‌میرم و نمی‌دانم به چه چیز باور دارم. ای کاش مثل پیرزنان نیشابور می‌مردم که دست کم می‌دانند که به چه چیزی باور دارند. من هر حرفی را و هر اصلی را ده دلیل علیه آن و ده دلیل له آن دارم و در این میان نمی‌دانم حق کدام است و باطل کدام.»

البته منظور جوینی چیز دیگری بود و من چیز دیگری می‌خواهم بگویم. جوینی حسرت آن آرامش و اطمینان قلب پیرزنان عامی را می‌خورد، اما من می‌خواهم به اهمیت عمل به جای دل‌مشغولی صرف به نظر توجه بدهم.

🔻 کاهنی هندو از بودا سؤالاتی فلسفی-الاهیاتی پرسید: درباره خدا، درباره جهان، حدوث یا قدم؛ بودا گفت «که او مانند مردی است که با نیزه‌ای زهرآگین زخمی شده است و تا نام مهاجم و دهکده او را نداند، حاضر به درمان نیست. او ممکن است بمیرد، پیش از آنکه این اطلاعات کامل بیهوده را به دست آورد. دانستن اینکه جهان را خدایی آفریده است، چه تفاوتی ایجاد می‌کند؟ رنج، نفرت، اندوه، و افسوس همچنان وجود دارند. این مسائل مسحورکننده بودند، اما بودا بحث درباره آن‌ها را رد می‌کرد، زیرا نامربوط بودند.»

🔻 ویلیام جیمز در آن مقاله معروفش، اراده معطوف به باور، سه شرط برای یک موضوع واقعی [و جدی] گذاشته بود: زنده باشد، گریزناپذیر باشد، و خطیر باشد. خطیر باشد یعنی چه؟ یعنی وقت برای بحث نظری نداری، دست نجنبانی فرصت از دست رفته است. اگر کودکی در آب دارد غرق می‌شود و تو آنجا باشی، فرصت بحث اخلاقی و فیزیکی و حقوقی نیست، معطل کنی، بچه مرده است.

🔻 کیرکگور می‌گفت ما دو جور مواجهه با مسیحیت [ و در اینجا دین] داریم: یکی آفاقی است: «آیا مسیحیت بر حق است؟»، آن‌یکی انفسی است: «ارتباط فرد [انسان] با مسیحیت چیست؟».

رویکرد آفاقی با گزاره‌ها سر و کار دارد، مثل گزاره‌های هر علم دیگری؛ شیمی، تاریخ، فیزیک و ... . اما رویکرد انفسی با توی انسان کار دارد. یعنی تو چه ارتباطی با دین برقرار می‌کنی؟ کجای زندگی تو می‌نشیند؟ رابطه وجودی‌ات با دین چیست؟

کیرکگور می‌گفت پژوهش آفاقی هیچ‌وقت به قطعیت نمی‌رسد، هیچ‌وقت حصول به یقین ندارد، و همیشه راه برای تحقیق باز است.

او ایمان را «دلبستگی بی‌حد و حصر به سعادت ابدی» تعبیر می‌کرد و از طرفی می‌گفت که اگر سعادت ابدی آنقدر اهمیت دارد، باید بر یقینی استوار باشد و تکیه ایمان بر امور آفاقی که هیچ‌گاه به یقین نخواهد رسید، راهی به ترکستان است.
کیرکگور ایمان را یک تصمیم شورمندانه می‌دانست که از جنس عمل است. تصمیم بگیر و بپر.

🔻 پاسکال گفته بود: در انتخاب بین دینداری و بی‌دینی، یک ترازو بگذار و بسنج تا ببینی کدام به سودت است، همان را برگزین. و منظورش این بود که دینداری سود بیشتری دارد. بعدها بر او ایراد گرفتند که دینداری اگر به نیت شرط‌بندی باشد، اساسا دینداری نیست؛ خدا به مخلصان جزا می‌دهد، نه به قماربازان.

جیمز در پاسخ به منتقدان و در مقام مفسر پاسکال گفته بود اینجا عمل دینی مقدم است بر باور دینی؛ «پس بروید و آب مقدس را بگیرید و عشای ربانی را به جا آورید؛ اعتقاد خواهد آمد و بر تردیدهای شما چیره خواهد شد.» یعنی که عمل دینی را آغاز کنید، باور هم بعدش خواهد آمد.

🔻فیلسوفان دین، معمولا بین دو نوع باور فرق می‌گذارند: believe that و believe in.
اولی باور گزاره‌ای است. مثل این که شما باور داشته باشید دو به علاوه دو می‌شود چهار. اما دومی درگیر کردن وجود است؛ فرزندتان امتحان دارد و شما به او می‌گویید من باور دارم که تو موفق میشوی. این باور از جنس ایمان است، گزاره صرف نیست بلکه آمیخته است با عمل، شاید مثل رانندگی که با تمرین‌کردن به دست می‌آید. شاید باید ایمان را زیست به جای سر و کله مدام‌زدن با گزاره‌های pآنگاهq طور.

🔻 در نمایشنامه دیر راهبان، گفتگوی مفصلی بین راهبان درباره کفش‌های پاپ و پابرهنگی مسیح و مشیت خداوند درباره کفش شکل می‌گیرد و هرکس چیزی درباره رابطه کفش با ایمان به مسیح و مشیت خداوند می‌گوید، اما به قول پدر روحانی مافوق: «کفش را باید پوشید، نه اینکه به آن فکر کرد.»

@soofar_channel