«کار» در عهد جدیدشعار مارتین لوتر در برابر کلیسای کاتولیک که کلیسا را تبدیل به یک نهاد قدرت دنیوی کرده بود، سولا سْکریپتورا (sola scriptura) -فقط کتاب مقدّس- بود. در کاتولیسیسم رُمی (که فرمانداریها/باسیلیکای امپراتوری رم را تبدیل به کلیسا کرده بود) «کار» همان معنایِ منفی یونانی-رمی را داشت: πονείν. شعار لوتر البته فقط سولا سکریپتوا نبود:
Sola fide, sola scriptura, solus Christus, sola gratia
فقط با ایمان، فقط با کتاب مقدّس، فقط مسیح، فقط با رحمت/بخشش [میتوان نجات یافت].
لوتر ضد آموزههای فیلسوفان به زعم خودش عصر جاهلی (یونان و رُم) بود، برعکس کلیسای کاتولیک که خودش رُمی بود و آموزههای فیلسوفانِ یونانی -رمی را درون خود جذب کرده بود و از این دیالکتیک یک «الهیّات فلسفی» عظیم ساخته بود. لوتر ضد این الهیّات هم بود، الهیّاتی که استادِ بزرگترین متأله آن توماس اکویناس، ارسطو بود نه مسیح!
لوتر با بازگشت به کتاب مقدّس، بر اساس آیات آن، نتیجه گرفت «کار ضروری است تا اثر خداوند به اکمال برسد» و «کار وظیفهٔ مؤمن مسیحی است تا بوسیلهٔ آن از گناه پاک شود Läuterung der Sühne». (به نقل از چهارمین مکتوب از جلد اول مجموعه آثار با ارجاع به آیات) البته این به معنی شامل بخشش/رحمت الهی شدن بدین وسیله نیست، بلکه عمل مبتنی بر ایمان به گزارههای کتاب مقدّس است با «امید به مورد رحمت الهی قرار گرفتن».
وقتی ماکس وبر از نسبتی بین اخلاقِ پروتستانتی و تکوین کاپیتالیسم سخن میگوید، از همین شیوهٔ زندگی (اخلاق) نزد مسیحیانِ پروتستانت اروپا سخن میگوید، یعنی انگلستان (زادگاه کاپیتالیسم) و هلند و کشورهای اسکاندیناوی و بخشهایی از آلمان که در نقشهٔ پخش مذاهب کاتولیک و پروتستانت، هنوز اکثریت پروتستانت را دارند و شهرها و سرزمینهایی را تشکیل میدهند که کاپیتالیسم و صنعتیشدنِ آلمان در آنها شکل گرفت و هنوز هم ایالات ثروتمندتری نسبت به بقیهٔ ایالات هستند.
✍️ دکتر
#محمد_ایمانی 🆔 @imaniTelegramپژوهشگر فلسفه سیاسی و تاریخ مفاهیم 📆 ۱ سپتامبر ۲۰۲۳
#الهیات،
#فلسفه،
#تاریخ،
#رفرماسیون #الهیات_سیاسی،
#مسیحیت #پروتستانیسم،
#مارتین_لوتر
🌎📚 @sociologycenter 📚🌍