ALDAMANG!

Машҳурлар_ҳаёти

Жон Нэш ҳақида эшитганмисиз?

Шахсан у ҳақида ўқимагандирсиз, лекин унинг ҳаёти, фаолияти асосида суратга олинган филмни кўрган чиқарсиз. “Тафаккур ўйинлари” - бу филмни бир неча марта юрак ҳовучлаб томоша қилганман. Кино 2001 йилда суратган олинган бўлиб, Оскар мукофотига лойиқ кўрилган.

Инсон ақлининг чексиз имкониятлари ва унинг руҳий синовлар билан курашига Жон Нэш ҳаёти ёрқин мисол бўла олади.

Жон Нэш математикадаги ноодатий қобилиятини ёшликдан намоён этган. У математиканинг турли соҳаларида, айниқса, ўйинлар назариясида ғоят муҳим кашфиётлар қилди. Уни дунёга танитган ва иқтисодчи ҳамда сиёсатшунослар учун қимматли бўлган асари — Нэш мувозанати тушунчаси. Бу назария рақобат муҳитида турли иштирокчилар қандай қилиб оптимал қарор қабул қилишини тушунтиришга ёрдам беради. Нэшнинг бу ишлари иқтисод, бизнес ва ҳатто ҳарбий стратегияларда инқилобий бурилиш ясади.

Унинг илмий фаолияти тезда юксалди, шу даражага етдики, у 1994 йилда Иқтисодиёт бўйича Нобель мукофотига сазовор бўлди. Аммо унинг муваффақият йўли осон кечмади.

У шизофренияни енгди
30 ёшида Нэш оғир руҳий касаллик — шизофрения билан оғриган. Унинг касаллиги реаллик билан бўлган боғлиқликни йўқотиб қўйишга, ҳар хил овозлар эшитиш ва паранойяга олиб келди. Илмий доиралар уни "ақлли жинни" сифатида қабул қилишди. Бироқ Нэш бу оғир руҳий ҳолатга қарамай, ўз касаллигини енгиш йўлини топди.

Саксонинчи йилларга келиб, у аста-секин касаллик асоратларидан халос бўлиб, ҳаётини тўлиқ тиклади. Бу давр унинг инсон сифатидаги кучини яна бир бор намоён этди. У шундай дейди: "Мен ақлимни йўқотдим, лекин ундан фойдаланишни қайта ўргандим".

Муҳаббат ва оилавий драмалар
Нэшнинг ҳаётида унинг рафиқаси Алисия алоҳида ўрин тутади. Алисия уни касаллик даврида ташлаб кетмади, аксинча, доимо ёнида бўлиб, унинг тикланишига ёрдам берди. Уларнинг муносабатлари инсонлар ўртасидаги самимий муҳаббат ва сабрнинг намунаси бўлди.

Чиройли якун
Нэш ҳақида шундай дейиш мумкин: У фақат тенгламаларни эмас, ҳаётнинг қийин саволларини ҳам ечган инсон эди. Унинг иродаси, илмий ишлари инсониятнинг ақл ва сабр билан чексиз салоҳиятга эга эканлигини яна бир бор исботлади.

Неш жаноблари 2015 йилда вафот этди, аммо унинг илмий ва инсонпарварлик мероси ҳалигача ёдда қолмоқда.

У ҳақидаги филмни албатта кўринг!

👉 @isomiddinpulat

Аллоҳнинг жазосими ёки инсоният имтиҳони?

Лос Анжелесдаги ёниб турган ўрмонлар нафақат Америка, балки бутун дунё учун сигналдир. Инсоният табиий офатлар қаршисида бирлашиши шарт, акс ҳолда бу ёнғин бутун ер юзини «куйдиради».

Шу аснода Саъдий Шерозийнинг машҳур байти қайта ва қайта хаёлга келяпти.
«Бани одам аъзои якдигаранд,
Ки дар офариниш зи як гавҳаранд.
Чу узве ба дард оварад рўзгор,
Дигар узвҳоро намонад қарор».

Мазмуни: «Одам болалари ибтидода бир гавҳардан бино бўлганлари туфайли яхлит бир вужуд кабидирлар. Бинобарин, замон унинг бир аъзосига жароҳат етказса, бошқа аъзолари ҳам ўз тинчини йўқотади».

Инсонлар бир гавҳардан яратилган, уларнинг ичидаги фарқлар, эътиқод ёки тил бўлсин, табиий ҳолатдир. Лекин биз бир ўрмондай ўзаро боғлиқмиз: бир шохнинг ёниши унинг атрофидаги барча дарахтларга зарар етказади. Бугунги кунда Лос Анжелесдаги ўрмон ёнғинларини “мусулмон бўлмаганларга жазо” деб англаш, на ислом бағрикенглигига ва на инсоният қадриятларига мос келади.

Ислом дини инсониятга нафақат адолат ва ҳақиқат, балки ҳимматлилик ва бағрикенглик билан ёндашишни уқтиради. Қуръони Каримда шундай оят бор:
“Ким бир жонни ноҳақдан ёки ер юзида фасод қилмаса ҳам ўлдирса, гўё барча инсонларни ўлдирган бўлади. Ким уни тирилтирса (ҳаётини сақлаб қолса) гўё барча инсонларни тирилтиргандек бўлади”. (Моида, 32-оят).

Бу оят фақат бир дин ёки миллат вакилларини эмас, барча инсонларни ҳимоя қилишга чақиради. Оламшумул ёнғинлар, табиий офатлар бизни ажратиш эмас, аксинча, бирлаштириши керак.

Пандемия бунга мисол. Ўшанда номусулмонлар яратган вакцинани қабул қилмадикми? Номусулмонларнинг гуманитар ёрдамларини қабул қилмадикми? Дунё ўшанда қайсидир маънода бирлашмадими? Одамлар одамга айланмадими? Афсуски, тез унутдик.

Демак, ҳозирги ҳолатда ёрдамга муҳтожларга қўл узатиш ҳақиқий имонли инсоннинг иши. Ҳеч бўлмаса инсоният, она замин учун дуо қилиб қўйинг!

Бу ёнғин бутун инсониятни куйдиради...

Лос Анжелесдаги ўрмон ёнғинлари нафақат шу минтақа аҳолисига, балки бутун дунёга зарар етказиши мумкин.

Аввало, экологик мувозанат бузилади. Ўрмонлар нафақат заҳарли газларни ютиб, кислород ишлаб чиқаради, балки турли жонзотлар учун яшаш манбаидир. Бу ёнғинлар бутун дунё иқлимига салбий таъсир қилади. Катта миқдорда ёнган дарахтлар атмосферага юзлаб тонна ис газини чиқаради, бу эса ер юзидаги исишни янада тезлаштиради. Сув захираларига салбий таъсир қилади. Ёнғинлар туфайли сув манбалари бузилиши, чўлланишнинг ортиши экологик ҳалокатларга олиб келади.

Саъдийнинг байтида айтилганидек, бирор аъзо оғриқда бўлса, бошқа аъзолар ҳам тинчимаслиги керак. Инсоният бир вужуд кабидир: бугун Америкада ёнғин бўлса, эртага бошқа бир ерда бўлиши мумкин.

Бу ёнғин эртами-кечми, барибир ўчади. Бироқ номусулмонларнинг кўнглида бир хотира қолади. Мусулмонлар уларга ҳамдард бўлмагани, Аллоҳнинг жазоси келди, дея ўзига таскин бергани, уларнинг оҳ-воҳидан маза қилишганинигина эслаб қолишади. Шу, холос! Биз уларнинг ҳалокати сабаб асло кучайиб кетмаймиз. Чунки ўзимиз ислоҳга муҳтожмиз...

Ислом кечиради, имкон беради. Дуо қилинг, бутун инсониятга инсоф берсин, тинчлик бўлсин!

Исомиддин Пўлатов.

👉 @isomiddinpulat

Қамоқхона: у нима беради?

Танишим икки ой "ўтириб" чиқди. Бир нечта бизнесни бошлаб, боши берк кўчага кириб қолганди.

Банк ва солиқда қарздорлиги бор экан. Яна шунга ўхшаш гаплар. Бироқ бу муҳим эмас.

Унинг ҳақиқатларини қаранг:

1. Икки ой давомида дам олдим. Телефон одамни чарчатар экан. Миям сокин.

2. Ичкарида тарбияланмайди кўпчилик. Руҳинг синади, ўзингни бошда айблаган бўлсанг, тергов жараёнида, қадамда адолатсизликка рўбару бўласан. Ва сендаги айбдорлик ҳисси ўлади...

3. Ташқарида емаган таомларим билан ичкарида сийлашди. Давлатга нега керак бизни текинга боқиб, тушунмадим.

4. Инсон жисми, организмини назорат қилмай қўяркан. Уят ўларкан, устингда ишламай қўяркансан.

5. Ичкарини доимий "меҳмонлари" бўларкан. Улар қамалишдан қўрқмайди. Айниқса, фирибгарлар. "Бир ярим йил беришади. Мен бир ярим йилда ташқарида бунча пул топмайманку", дейишади. Улар тез-тез қамаладиганлар...

Барибир тарбияланибди!

👉 @isomiddinpulat

Уйқу қочганда...

Бу йигит билан боғлиқ воқеаларни кўпчилигимиз менимча кузатиб боряпмиз. Уни қамашди, бир муддат ўтиб у ҳақда турли гап-сўзлар ва ҳоказо. Ўзи нимадан бошланди бу воқеалар? Метандаги навбатлардан, бузилган тизимдан...

Нима демоқчиман? Юзаки кураш аслида вақт ва ресурсларни беҳуда сарфлашга олиб келади. Сабабларни бартараф этмай, асл ечимга эришиш мумкин эмас. Бу мамлакат эса физиканинг буюк қонунига ҳамон қарши бормоқда: Сабаб эмас, натижа билан курашишда давом этмоқда!

Натижага зарба бериш айсбергнинг учини ёпишга ўхшайди — тубида янада каттароқ муаммо яширин.

👉 @isomiddinpulat

Термиз туманидаги 3-умумтаълим мактаби ўқувчиларига хат

Азиз ёшлар! Укаларим-сингилларим!

Сизлар билан 2024 йил 25 декабр кунги учрашувимиз қисқа бўлди. Қайтиш чипталарини олиб қўйганимиз учун жуда оз фурсатда учрашувни якунладик.
Сизларга албатта ўқишингиз керак бўлган тўртта китоб номини айтдим, холос. Изоҳ бермадим, “ўқинг, ўзгарасиз”, дедим.

Мен йўлда қайтаётганимда мактабингиз ўқувчиларидан бири Санжар Исроилов китоблар рўйхатини айтиб юборинг, илтимос, деб менга ёзиб қолди. Бугун эса яна бир ўқувчи - Нурмуҳаммад Қурбоновдан шу мазмунда хабар олдим. Мен ҳозир сизларга ўша тўртта китоб баҳонасида яна бошқа гапларимни айтмоқчиман.
***
1. Вақтдан унумли фойдаланинг ва билим олинг
Технологиялар асрида яшаяпмиз, кечаги кун бугунга ўхшамаяпти. Янгичароқ, бошқачароқ. Демак, замонавий билим ва кўникмаларни ўзлаштиринг. Сунъий интеллект, дастурлаш, дизайн ёки бошқа соҳаларга қизиқсангиз, бу йўлни мустақил равишда бошлашингиз ҳам мумкин. Албатта, дастлаб бу жараён қийин туюлади, лекин билим йўлидаги ҳар бир қадамингиз сизга янги имкониятлар эшигини очади.

Энг аввало, вақтингизни унумли бошқаринг. Ҳар кунингизни режалаштиринг, ўрганиш учун аниқ вақт ажратинг. Ҳозирги кунда бепул манбалар, онлайн курслар ва мобил иловалар жуда кўп. Масалан, дастурлашни ўрганиш учун Codecademy, Khan Academy, Coursera каби платформалардан фойдаланиш мумкин. Сунъий интеллект ҳақида маълумот олиш учун эса OpenAI ва бошқа таълим ресурсларига мурожаат қилинг.

2. Китоб ўқишга одатланинг
Китоблар – билим ва тажрибаларнинг энг бой манбаи. Менинг ҳаётимга катта таъсир кўрсатган баъзи китобларни сизларга тавсия қиламан:

Жек Лондон: "Мартин Иден" – инсоннинг орзу-умидлари йўлидаги курашлар ва иродани кучайтиради. Бугун ўзингиз орзу қилганларнинг даражасига етиб олишингиз, улардан ўзиб кетишингиз йўлини кўрсатади.
Александр Дюма: "Граф Монте Кристо" – адолат ва мақсад ҳақидаги асар. Ҳаётда енгилмас кучингизни кашф қиласиз.
Эрнест Хемингуэй: "Чол ва денгиз" – матонат билан умидсизликка қаршилик қилиб эришилган муваффақият ҳақидаги китоб.
Пауло Коэло: "Алкимёгар" – орзу ва мақсад сари йўлдаги руҳий куч ва йўналиш ҳақидаги асар.

Бу китоблар сизларга ҳаётдаги мақсадларингизни аниқлаб, ўз устингизда ишлаш йўлини кўрсатади. Ҳар куни камида 30 дақиқа вақт ажратиб, китоб ўқишга ҳаракат қилинг.

Огоҳлантираман! Бу китобларни ўқиб чиқиш учун ҳам инсонга куч керак. Шуни ўқишим шартми, ўқимасам ҳам куним ўтадику, деган ўй-хаёлларни қувинг. Ахир сиз умрингизни шунчаки яшаб ўтмаслик учун яшаяпсиз!

3. Қийинчиликларни енгган инсонлар
Тарихда қийинчиликларни енгиб, муваффақиятга эришган инсонлар жуда кўп. Масалан, Томас Эдисон 10000 марта муваффақиятсизликка учраган бўлса-да, лампочкани ихтиро қилди. Майкл Жордан, дунё тан олган баскетболчи, мактабда баскетбол жамоасидан чиқариб юборилган эди. Унинг ҳаракати ва шижоати натижаси бугун бутун дунёни ҳайратга солади.

Шундай инсонларнинг ҳаётидан ўрганинг ва ўзингизга куч олинг. Улар каби сабр ва шижоат билан ҳаракат қилсангиз, сиз ҳам ўз мақсадларингизга етиша оласиз.

4. Ҳаракатдан тўхтамаслик
Ҳеч қачон қўрқманг. Хатолар – бу ўқиш жараёнининг бир қисми. Ҳар бир муваффақиятсизлик сизга янги сабоқ ва куч беради. Устозлар ва тажрибали мутахассислар ёрдами керак бўлса, уларга мурожаат қилишдан уялманг. Тортинманг, менга ҳам ёзишингиз мумкин. Имконим қадар, билганимча ўргатаман, сиз билан суҳбатлашаман.

Сиздан олдинги авлод қилган хатоларни такрорламанг. Токи, эртага ўзингиздан аввалгиларни айбламаслик учун. Ҳаммангиз яхши бўлинг, соғлом баҳс қилинг, эзгу мақсадларни бирлаштиринг. Сиздан кейингилар учун дунёни айнан сиз яхшилаб берганингизни ҳис қилишдан ортиқ шараф борми?

Ҳар куни "Мен бугун ўз орзуларим учун нималар қилдим?", деб ўзингизга савол беринг. Ҳар бир кунингизни маъно ва мазмун билан ўтказинг. Дунёни ўзгартира олишингизга ишонинг. Айнан сиз ўзингиз истаган дунёни ўзгартира олишга қодирсиз!

Яхши ниятлар билан,
Исомиддин Пўлатов.

Трагедия!
Юрагим зирқираб кетди. Сабрингиз етса, охиригача кўринг...

👉 @isomiddinpulat

Келди! Менга оқ йўл!))

Беш соатдан бери аэропортда эканим ҳақида маҳзун ҳикоя

Бугун, 23 декабр куни соат 6.30 Тошкентдан Термизга учиб кетишим керак... эди. Мана, соат 11 дан 37 дақиқа ўтди. Демак, олти соатдан бери ҳаво ноқулайлиги сабабли аэропортдаман.

Хўп, мавжуд қонун-қоидаларга кўра авиакомпания бундай вазиятда нималар қилиши керак?

Ўзбекистон Республикасининг "Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш тўғрисида"ги қонуни ва Ўзбекистон ҳаво йўллари (Uzbekistan Airways)нинг ички қоидаларига мувофиқ мижозларга қулайлик яратиш учун нималар қилиши керак бўлади:

1. Овқат ва ичимликлар
Агар рейс 2 соат ёки ундан ортиқ кечикса, авиакомпания сизга қуйидагиларни таъминлаши керак:
- Ичимлик суви;
- Кечиктириш вақтига қараб овқат.

2. Транспорт ва меҳмонхона хизмати
Агар рейс кечиктирилиши сабабли сиз аэропортда тунни ўтказишга мажбур бўлсангиз:
- Меҳмонхонага жойлаштириш;
- Меҳмонхонага бориш ва қайтиш учун транспорт.

3. Алоқа имкониятлари
Рейс кечиккан ҳолатда сизга камида:
- 2 та телефон қўнғироғи;
- Электрон почта ёки факс хизмати таклиф қилинади.

4. Чиптани қайта рўйхатдан ўтказиш ёки қайтариш
Агар рейс кечиктирилиши сизга мос келмаса:
- Чиптани бекор қилиш ва унинг тўлиқ қийматини қайтаришни талаб қилиш;
- Мавжуд рейсларнинг бирига чиптангизни ўзгартиришни сўраш.

5. Қўшимча компенсация
Об-ҳаво сабабли кечикишлар фавқулодда ҳолат сифатида баҳоланади ва компенсация тўланмайди. Бироқ, агар кечикиш авиакомпаниянинг айби билан юз берган бўлса, қонунчиликка кўра қўшимча компенсация талаб қилишингиз мумкин.

Талабларни қандай расмийлаштириш керак?

1. Шикоят ёзиш
Кечиктирилган рейс ҳақида аэропортдаги маълумот стенди ёки авиакомпаниянинг ваколатли ходимига ёзма равишда шикоят йўлланг.

2. Қонунчиликка асосланиш
Шикоятда юқорида зикр этилган ҳуқуқларни (овқат, сув, меҳмонхона, транспорт, алоқа) қонунга мувофиқ талаб қилинг.

3. Молия вазирлигига мурожаат
Агар шикоят қониқарли жавоб бермаса, Ўзбекистон Республикаси Молия вазирлиги ҳузуридаги Истеъмолчилар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш ташкилотига мурожаат қилинг.

* Ҳозирча бизга кофе ва сув берилди. Умид қиламиз, тушлик ва меҳмонхона масаласида булар билан тортишиш даражасигача бормаймиз.
* Агар авиакомпаниянинг хатоси билан бу ҳолат кузатилаётган бўлса, бошқача, қўшимча талаблар бўлиши ҳам мумкин.

P/S: Кузатамиз, ҳозирча бизга кофе ва сув беришди... Умид қиламанки, кечикиш чўзилаверса, булардан тушлик, янаям кечикса, меҳмонхона талаб қилишимга тўғри келмайди. (Аслида қорним очди, андиша қилиб тушлик сўрамай турибман). Талабим қондирилиши бу энди алоҳида масала))

👉 @isomiddinpulat

"Насиб бўлса", келаси йили апрел ойидан бошлаб электр энергияси нархи 1 кв учун 600 сум. газ нархи эса 1 куб метр учун 1000 сўм бўлар экан.

Бу хабарга бир дўстимизнинг муносабати: - Камбағалларни қўйинг, ўрта қатлам ҳам қийналиб қоладику бунақада!

Иккинчи оғайним эътироз қиляпти: - Камбағаллар унгача ҳам етиб бормаса керак, улар очликдан ўлиб кетишади!

👉 @isomiddinpulat

Чириган тизим: поезд кетди, халқ қолди...

Мана бу поезд 4 дақиқада жўнаб кетади. 128 ўрин бўш. Ўн дақиқа аввал ҳам шундай эди. Аниқки, бу ўринлар бир неча дақиқада сотилиб улгурмайди.

Хуллас, бу тизимнинг хасис, халққа тупурган катталарига фарқи йўқ. Поезд бўш кетса кетади, лекин одам олмайди. Нархини туширмайди.

👉 @isomiddinpulat

#Тарих - энг яхши муаллим

Римнинг шавқатсиз ва аҳмоқ ҳукмдори

Нерон — Рим Империясининг бешинчи императори (54-68 йиллар), у тарихда нафс ва зўравонлик тимсоли сифатида қолган.

Бошқа ҳукмдорлардан фарқли ўлароқ, Нерон ҳукмронлигининг асосий хусусияти — ўз шахсий истаклари ва манфаатларига қараб, бутун давлатни қуриш ва уни бузишда катта хатоларга йўл қўйгани.

Нерон 16 ёшда император бўлганди. У ўта ёш ва тажрибасиз ҳолда ҳукмронликка келди. Бироқ, унинг ўзига берган ортиқча баҳоси, катта умидлари ҳеч нарсани ўзгартира олмади.

Дастлаб Нерон яхши маслаҳатчилардан фойдаланган, аммо вақт ўтиши билан у фақат шахсий манфаатларини кўзлаган. Шахсий манфаатлари учун кўплаб одамларни, шу жумладан сиёсий рақибларини ва ҳатто ўзига яқин бўлганларни ҳам зўравонлик билан қўлга олиб, қатл қилдирган.

Римнинг катта қисми 64 йилда ёнғин ичида қолади. (Айрим манбаларга кўра, бунда Нероннинг айби бўлган). Шунда ҳам Нерон ўзини айбдор санамай, балки христианларни айблайди. (Бу пайтда Рим аҳли кўпроқ будпараст эди. Христианлик энди-энди тарқалаётганди). Христианларни оғир қийноқларга солади, кўпини қатл қилдиради.

Нерон хақиқий лидерлик ўрнига, адолатсизликни кучайтиради. Ҳалқнинг ҳар томонлама эзилиши, ижтимоий норозилик ва муҳтожлик кўрсаткичлари ортиб кетади.

Нерон молиявий аҳволни тиклаш ўрнига, сарой ва шахсий ишларга катта маблағ йўналтиради. Бу эса Римнинг иқтисодий қашшоқлашишига олиб келади.

У шунчаки, кўнглини хушлаш учун ҳам кўплаб инсонларни қурбон қилиб юборган.
____
Яхшиям, ўша даврларда яшамаганмиз))
____
👉 @isomiddinpulat

Биз ҳалиям газета чиқаряпмиз...

👉 @isomiddinpulat

Ҳозир бир нарсани англаб қолдим. Манави мени кучли сиёсий-иқтисодий таҳлилчисан, деб "алдаган" оғайнимга ўхшаганлар тепада жудаям кўп.

Хўп, улар нима қилишади? Бизнинг зўрлигимизга, номуносиб бўлсак ҳам муносиблигимизга ишонтиришади. Кейин биз кресломизни севиб қоламиз! Мендан муносиби йўқ, деймиз.

Ёмон томони, тепадагиларнинг вазифасига муносибман, деб ишониши халққа зарар. Менинг ўзимни зўр, деб билишим эса ўзимга))

Мана, бугун ҳам бизнинг акциялар пастга қараб шўнғишда давом этмоқда 🤦‍♂️

👉 @isomiddinpulat

Янги раҳбарнинг биринчи куни:
Халқ учун фидо бўлишга тайёрман!

Бир ой ўтиб:
Қариндошларимни ишга олдим, чунки уларга ишониш осонроқ. Бу халқ манфаати учун!

Бир йил ўтиб:
Ваъда берган барча ишларни бажараман, лекин кейинги муддатда. Бунга вақт керак!

Беш йил ўтиб:
Давлатни бошқариш оғир. Лекин сабр қилинг, яхшилик албатта келади!

____
Ҳаммаси халқ учун!
____
Қайсидир китобда ўқигандим...

👉 @isomiddinpulat