توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 در اساطیر #یونان شجره نامه ی پیچیده ای برای خاندان خدایان و موجودات آسترال مورد تصور است. بیشتر خدایان مشهوری که به صورت روتین توسط یونانیان پرستیده می شدند و امروزه برای ما شناخته شده هستند از نسل های سوم و چهارم شجره خدایان محسوب میشوند. باید خاطر نشان شد که برای خدایان نسلهای اولیه نیز به همین اندازه در دانش میتولوژی یونانی مطلب قابل مطالعه و استنباط موجود است.

شاید بتوان معروفترین موجود پره موردیال طبیعت در #یونان را خدابانو #گایا دانست. #گایا، #گیا، #ژیا و یا حتی #ژه (تلفظ های مختلف یونانی و لاتین) در یک سمت دهی اجمالی "مادر خدای زمین" یا "مادر طبیعت" است. او به احتمال قوی اولین موجود متصور خدایی توسط یونانیان باستانی تر بوده است. چرا که به فلسفه ای ساده، یونانیان هر چیز را زاده از بطن زمینی که بر آن زندگی میکرده اند می دانستند.

اما به تعبیر #هزیود، ازلیت از مادر #گایا، یعنی #خائوس سرچشمه میگیرد. در این تعبیر #خائوس همان "بی شکلی و هرج و مرج ابتدایی" (خاستگاه لغت انگلیسی Chaos) است که از بطنش ابتدایی ترین عنصر (با جنسیت ماده) یعنی زمین یا گایا شکل میگیرد. از این پس باز هم مسیر پیشروی با توجه به دو اعتقاد مختلف دو شاخه می شود. عده ای اعتقاد دارند که نسل خواهران و برادران گایا یعنی اولین نسل خدایان که "طبیعت خدایان" هستند همه همچون خود او از خائوس سر براوردند و عده ای نیز معتقدند که تنها فرزند خائوس همان گایا است و باقی طبیعت خدایان از همان زمین سرد اولیه زاده شده اند. علیرغم تعریف هر دو این روایات ما مسیر اول را درست تر و ارجح فرض میکنیم و خدایانی همچون #اورانوس، #نیکس، #تارتاروس و #اربوس را همنسل و خواهر و برادر او می دانیم.

همچون بسیاری از اساطیر دیگر ملل قانون جنسیت مونث زمین و جنسیت مذکر آسمان در اساطیر یونان نیز به تبعیت موجود است. بنابراین اولین همسر گایا، برادرش #اورانوس (آسمان) است. به این تعبیر آسمان با بارش خود زمین را بارور می کند و زندگی و زایندگی از بطن مام زمین حاصل می شود. اما باید بدانیم که اورانوس تنها همسر گایا نیست و شکل خدایی متصور برای گایا با خدایان دیگری نیز همسری داشته است.

در هر صورت نسل بعدی خدایان یعنی "قدرت خدایان" یا #تایتان ها تقریبا همگی فرزندان گایا و اورانوس محسوب می شوند و بدین صورت شجره خدایان از طریق مادر خدای زمین ادامه می یابد.

جایگاه گایا همچنین در المانهای روایی اسطوره های یونانی نیز کاملا محکم و مشهود است. او از برادر دیگرش یعنی #پونتوس (آب بی شکل اولیه) سری دیگری از فرزندان را باردار میشود که همگی از اولین خدایان دریا به حساب می آیند. از میان آنها می توان به #نرئوس، #فورسیس و #ستو اشاره کرد. همچنین او از برادرش #تارتاروس (جهنم اعماق) #تایفون و #اکیدنه را به دنیا آورد که پدر و مادر قریب به اتفاق هیولاهای اساطیر یونان هستند. همچنین #هکاتونکایر ها (من جمله #بریاریوس) و #سیکلوپ ها را می توان دیگر فرزندان مادر زمین دانست.

در نبرد معروف میان #تایتان ها و نسل خواهران و برادران #زئوس، گایا نقشی نامتعارف را ایفا می کند. او ابتدائا به دخترش #رئا کمک میکند تا آخرین فرزندش (#زئوس) را از بلعیده شدن توسط #کرونوس نجات دهد و سپس تا بلوغ زئوس او را دورادور مراقبت می کند. بعدها به هنگام شوریدن زئوس بر پدرش کرونوس او به هواخواهی از فرزند خود یعنی کرونوس بر می آید و به عنوان آخرین امید برای جلوگیری از سقوط تایتان ها، تایفون را بر ضد خدایان می شوراند که البته موثر واقع می شود و زئوس، #هادس و #پوسایدون پس از مواجهه با قدرت مهیب و مخرب #تایفون پیشنهاد صلح باقی تایتانها را می پذیرند.

به اعتقاد برخی منابع، قدرت ابتدایی #اوراکل در مفاهیم دیانت باستانی یونانی برخاسته از اراده گایا بوده است. یعنی پیش از اینکه #اوراکل ها دلفی متعلق به #آپولو، #پوسایدون یا #تمیس باشند آنها را اوراکل های گایا می نامیده اند. اما بعدها گایا این قدرت خود را به نتیجه اش یعنی #آپولو منتقل می سازد و او را تبدیل به خدای پیشگویی و صاحب وخش می کند.

در آخر شایان ذکر است که تقدس وجودی گایا برای یونانیان بسیار ارجمند بوده است. تمامی گیاهان، رودها و چشمه ها، درختان و تپه ها و خاک حاصلخیز و آهن و مس و طلا و نقره متصور از لطف و قدرت گایا بوده اند. واج های #ژئو و #ترا (همتای رومی گایا) که در زبان لاتین امروزی به معنای خالص "زمین" به کار می روند، برگرفته از نام این مادر خدای بزرگ هستند.

▫️ @Torecilik