توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 در قسمت پیشین نقش آفرینی "مار" در اساطیر یونان را بررسی کردیم. هم اکنون در ادامه مسیر این تحقیق به تمدن های #اسکاندیناوی و #سلت می پردازیم.

برای #وایکینگ ها نیز همانند دیگر صاحبان تمدن نگاه به حیوانات جنبه اسطوره ای خود را حفظ می نماید. از میان دایره حیوانات نیز مار جایگاه ویژه ای دارد. شاهدیم که یکی از دهشتناکترین اژدهایان تمامی اساطیر ملل یعنی #نیدهوگ، یک مار عظیم الجثه کیهانی چمبره زده به دور ریشه های #ایگدراسیل است که از سه قلمرو جهنمی واقع در ریشه ها صیانت میکند. همچنین این عنصر به صورت اختصاصی تر در خدمت یکی از ویژه ترین جایگاه های الوهیت #آسگارد یعنی #لوکی است. با توجه به ذات حیله گر و مخرب لوکی، مار وزیر کاملا شایسته ای برای او به نظر می رسد! همچنین پیوند لوکی با جادو بدون رابطی با عنوان مار عملا بدون هیچ جذابیتی باقی می ماند. این موضوع به شجره عناصر شر و ضد خدا در اساطیر اسکاندیناوی نیز تعمیم می یابد. به گونه ای که بی شک مخوفترین دشمن انسانها و خدایان و مخرب #میدگارد در موعد #راگناروک یک مار کیهانی است. اما در این مورد خاص چون جایگاه او اقیانوس عظیم دربرگیرنده میدگارد است، از لفظ "جهانی" برای نامیدنش استفاده میکنیم. #یورمونگاندر یا #یورموندر دومین فرزند لوکی و #یوتون مونث یعنی همسرش #آنگرابودا است. هرگونه که بنگریم از سه فرزند لوکی و آنگرابودا دو مورد از آنان ذاتی از شر خالص دارند و مورد سوم هم در این مورد تقریبا خنثی است. #هل خدابانوی جهان مردگان و شهبانوی #هل_هایم گرچه هیچگاه بر ضد #آسگارد قیام نکرده اما هیچگاه با آنان از در سازش نیز در نیامده است! اما این روحیه در مورد یورمونگاندر و #فنریر گرگ به هیچ عنوان صادق نمی باشد. هر چند شاهدیم که #اودین نیز بدون هیچ گونه شفقتی هر سه فرزند لوکی را از همان ابتدا به بی رحمانه ترین شیوه با به حیله گری از جایگاه آسگارد به پست ترین مکانها تبعید می نماید. در واقع حتی میتوان گفت جایگاه یورموندر نسبت به فنریر و هل تا حدودی قابل تحملتر بوده است! در مورد فرزند افعی شکل لوکی شاهدیم که اودین او را با خشونت از آسگارد به درون اقیانوس میدگارد پرتاب میکند و مار آنقدر رشد میکند تا تمام کره زمین را فرا میگیرد و درواقع همچون حلقه ای دور زمین چنبره زده و دمش دوباره به دهانش می رسد!

یکی از مهم ترین حماسه های #ادای_منثور که با آب و تاب به آن پرداخته شده است، وصف نبرد #تور و یورمونگاندر در اقیانوس میدگارد است. اصلی ترین منابع برای اشنا شدن با این حماسه اشعاری چون #هوسدراپا و #ولوسپا هستند. داستان به گونه ای نقل می شود که #تور به همراه ملازم یوتون خود یعنی #هیمیر به قصد ماهیگیری با قایقی راهی اقیانوس میدگارد میشوند. به عنوان طعمه ماهیگیری برای شکار وال، تور از سر بزرگترین گاومیش هیمیر استفاده میکند و با این طعمه عظیم به جای والها یورمونگاندر را به سوی قلاب می کشاند. وقتی قلاب از آب بیرون کشیده شد و هیبت افعی غول پیکر آشکار شد تور برای ضربه زدن به سرش و کشتن او آماده میگردد اما هیمیر در آخرین لحظات کارشکنی کرده و از ترس واژگون شدن قایق نخ قلاب را با شمشیر قطع میکند و افعی با تلاطم مهیبی دوباره به اقیانوس باز میگردد تا موعد دیدار دوباره اش با قدرتمندترین خدای آسگارد در راگناروک سر برسد. طبق ولوسپا شاهد خواهیم بود که در موعد آخرالزمان راگناروک تور موفق به کشتن یورمونگاندر میشود اما خود نیز از زهر او از پای درآمده و می میرد.

برای دین #سلت و فرهنگ مردم #بریتانیا و #ایرلند، با توجه به جایگاه #درویدیسم، مار هم جایگاهی اعلی همچون بسیاری از دیگر حیوانات دارد. از طرفی برخی مارهای آبی دنداندار یا مارماهی ها نمادهایی از وجود #داگدا پدرخدای مهربان آسمان تلقی شده و برخورد با آنها به فال نیک گرفته میشود و از سوی دیگر افعی های زهرآگین زمینی در در خدمت خدابانویانی همچون #موریگان و #ماب هستند و دیدار آنان همچون ذاتشان بسیار شوم و بدیمن در نظر گرفته شده. اما شاید جایگاه #اژدها برای مردم سلتیک بیش از نقش خود مار پررنگ باشد. اساطیر سلت و اسکاتلند و ایرلند پر از اژدهایان بالدار و آتش دم از نژادهای مختلف است. به جرئت میتوان گفت هیچ فرهنگی به این اندازه و با این جزئیات هیچگاه به وصف موجودی به نام اژدها نپرداخته است. برای میتولوژی ایرلندی اژدهایان همچون دیتی هایی از طبیعت هستند که حتی هر کدام توکل بر عنصر خاصی نیز دارند. تفکر مواردی همچون اژدهای آتشین، اژدهای یخی، اژدهای زمینی و اژدهای رعد یا طوفان نیز از همین اساطیر شکل گرفته است. از این دسته میتوان به دیتی های معروفی همچون #اوتور (اژدهای آتشین پدر اژدهایان آتش که نامش قرابت جالبی با بن واژه "آثر" سانسکریت به عنوان خدا و ایزد آتش در ادیان هندو ایرانی دارد) و #دالیندا (اژدهای مونث آسمانی پدید آورنده ابرهای بارور) اشاره نمود.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 شایسته است که والاترین و مشهورترین خدابانوی اساطیر #اسکاندیناوی را #فریا بدانیم. #فریا از تبار #وانیر و شناخته شده ترین عضو این خاندان از خدایان نوردیک است. او و برادر دوقلویش #فریر فرزندان #نیورد خدای دریا و کشتی رانی هستند.

فریا حسب خاستگاه وانیری اش طبیعتا توکل بر مفاهیمی چون "حاصلخیزی"، "عشق"، "جنسیت" و "باروری" دارد. او شخصیتی نه چندان عفیف و به شدت هوسباز است! از این رو میتوان همتای یونانی او را خدابانو #آفرودیت دانست. چرا که همانند آفرودیت، در اساطیر اسکاندیناوی نیز هیچ موجودی از هیچ نژادی زیباتر از "فریای زرین" یافت نمی شود. او را گیسوانی به درخشش اشعه طلایی آفتاب است و چشمانی به رنگ پهنه آبی دریاها دارد. اندامش همچون مرمر سفید پاک و درخشان است و هر موجودی با دیدن او شیفته و مفتون می شود.

نام فریا در زبان باستانی اقوام نوردیک "بانو" معنا میشود. از این رو شخصیت او در بسیاری از مواقع با #فریگ (همسر #اودین و شهبانوی #ائسیر) اشتباه گرفته میشود. البته موارد دیگری هم به این تخلط موارد دامن میزنند. اولا که تشابه دو نام از این دو خدابانو بسیار نزدیک است و ثانیا همسر فریا خدایی به نام #ودان یا #آد است که بعضی صاحب نظران این کلمات را از دیگر اسامی #اودین می دانند. هر چند به نظر می رسد در گذشته ای نا معلوم فریا همان فریگ و ودان همان اودین بوده باشد؛ اما #اسنوری در #ادای_منثور و دوران متاخرتر همه این موارد را جدای از هم پنداشته و معرفی می کند.

در مورد فریا افسانه های بسیاری به صورت شفاهی و مکتوب باقی مانده اند. شرح عشق بازی های ممنوعه او درونمایه اغلب این روایات است! در مورد او میخوانیم که او چگونه برای به دست آوردن گردنبند طلایی و سحر آمیز #بریسینگ حاضر شد چهار شبانه روز با چهار #دوورف آهنگر سازنده گردنبند (#برلینگ، #آلفریگ، #دوالین و #گر) همبستر شود. اما #لوکی با تعقیب او از ماجرا با خبر شد و برای افروختن آتش دو به هم زنی گزارش عمل وی را به اودین داد. سپس اودین از لوکی می خواهد که گردنبند را دزدیده و نزد وی بیاورد. فریا نیز برای پس گرفتن گردنبند خود نزد اودین لابه میکند و اودین به شرطی حاضر به بازگرداندن گنجینه میشود که فریا بین دو شاه بزرگ #هیدن و #هیلد جنگ درافروزد تا اودین بتواند از میان کشته شدگان نبرد #آینهرجار های لشگر خود را افزایش دهد!

همچنین فریا در مقام ملکه قوم #والکیری توکلی غیر مستقیم بر مفاهیمی چون میدان نبرد، جنگ افروزی و مرگ دارد. با اراده و انتخاب اوست که والکیری ها کشته شدگان جنگ را تا #آسگارد و #والهالا رهنمون شده و اسکورت می کنند.

از دیگر مالکیت های مشهور فریا میتوان به گراز طلایی #هیلدزونی اشاره کرد. همچنین شنل کتانی جادویی او که با پوشیدینش میتوانست خود را به یک شاهین تیزپر تبدیل کند. ارابه فریا در تمام نقوش و روایات توسط گربه ها کشیده می شود. به همین دلیل همراهی گربه با این خدابانو شناخته شده و همیشگی است. (شاید دلیلی از لطافت زنانگی و ملاحت گربه به عنوان یک حیوان بی آزار باشد)

باید بدانیم علاوه بر خدایان، یوتون ها نیز چنرین بار به بهانه های مختلف خواستار فریای زیبا شده اند و حتی برای ربودن او دست به شورش یا تهدید زده اند. او حتی توسط #ثریم حکمران #یوتونهایم از آسگارد خواستگاری شد و چون #ثور و #لوکی با این ازدواج موافقت نمودند، فریا خشم خویش را به سان زلزله ای وحشتناک ابراز نمود که تمام ستونها و تالارهای آسگارد را به لرزه دراورد.

مامن فریا در آسگارد را تالار زیبای #سسرومنیر بیان کرده اند. جایی که او اشکهای طلایی اش را در غم فراق شوهرش آنگاه که از آسگارد رفته بود می ریخت و بدین سان تالار مزبور با کفپوشی طلایی در آفتاب می درخشید.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 #موسیقی اساطیری

گروه موسیقی #سوئدی #آمن_آمارث در موسیقی سبک دث متال و وایکینگ متال از دهه 1990 فعالیت مستمر دارد و گروهی بسیار مشهور و محبوب است. عمده فعالیت این باند با موضوعیت اساطیر #اسکاندیناوی و #وایکینگ است.

آلبوم "اودین یار ماست" توسط این گروه در سال 2006 ساخته و منتشر شد. تمامی تراکهای این آلبوم گویای روایاتی مستقیم با لیریک برگرفته از #ادای_منثور اسنوری است.

کانال توره قطعه بسیار زیبای #هرمود_به_هل_میتازد را به همه همراهان تقدیم میکند. با هم گوش فرا میسپاریم.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 در اساطیر #نوردیک و فرهنگ #اسکاندیناوی وسایل جادویی بسیاری برای خدایان و اهریمنان تعریف شده اند. داستان چگونگی بوجود آمدن این لوازم بعضا کاملا با جزئیات و آب و تاب پرداخته شده است و مسلما در میان تمام موارد معروفترین #میولنیر است.

#میولنیر پتک مخصوص #تور است. این چکش دستاری برای پدید آوردن رعد است که تور به پشتوانه همین پتک لقب خدای تندر را بر دوش میکشد. آذرخش پدید آمده توسط میولنیر میتواند کشنده و نابودگر و یا در عین حال جان بخش مردگان و حیوانات باشد و این به اراده تور در استفاده از آن بستگی دارد. چه اینکه او هر شب دو بز کشنده ی ارابه اش را ذبح کرده و کباب میپزد و میخورد و فردا صبح با چرخاندن میولنیر بر روی استخوانهای بزها آنها را دوباره جان می بخشد!

همچنین باید بدانیم که این پتک سلاح اصلی #آسگارد در برابر اهریمنان است. چرا که قابلیت این را دارد که پرت شود و هدف مورد اراده تور را نابود سازد و سپس خود به خود به دست راست خود بازگردد و به تفسیری مانند یک بومرنگ بسیار تخریبگر عمل کند. در وصف قدرت میولنیر گفته اند که حتی توانایی تخربب یک کوه را دارد.

ماجرای کیفیت ساخته شدن پتک تور را #اسنوری در #ادای_منثور با جزئیات کامل به تحریر در آورده است. در این داستان #لوکی مصروع است و در یکی از غش‌هایش موهای زرین #سیف همسر تور را می‌برد و با بازگشت به حالت عادی از ترس تور از دو دورف زرگر به نام‌های #بروکر و #ایتری ، پسران #ایوالدی می‌خواهد که طلا را طوری شکل دهند که به خوبی تارهای موی سیف شوند و چنان سحر و جادویی در آن بکار برند که بر روی سر او شروع به رشد کنند. دورف‌ها سفارش لوکی را انجام می‌دهند و هم‌زمان با این کار دو اثر ارزشمند برای ایزدان می‌سازند. یک کشتی عجیب برای #فریر که در کیسه‌ای جا می‌گیرد و یک نیزه به نام #گانگنیر برای #اودین.

در ادامه داستان ایزدان از دو دوورف میخواهند که وسایل بهتری بسازند و لوکی شرط می‌بندد که اگر آنان برنده شوند حاضر است سر خود را بدهد. سپس این دورف‌ها گرازی طلایی برای فریر و حلقه بزرگی از جنس طلا به نام #دروپنیر برای اودین که در طول نه روز، هشت حلقه جدید همانند خود می‌ساخت و چکشی برای تور می‌سازند که بعد از پرتاب به دست پرتاب کننده بازمی‌گردد. در این بین لوکی به شکل پشه‌ای در می‌آید و پلک چشم دورف‌ها را برای موفق نشدن نیش می‌زند. بر اثر نیش پشه خون از چشم #بروکر جاری می‌شود و به دلیل پاک کردن چشمش به اندازه کافی وقفه در دمیدن او ایجاد می‌شود. اما در انتها آنان در کار خود موفق می‌شوند و تنها بر اثر نیش پشه دسته چکش تور کوتاه می‌شود. دسته چکش کوتاه‌تر از چیزی شد که دو برادر دورف انتظار داشتند و بدین سبب چکش را تنها توسط یک دست می‌توان در اختیار گرفت.

بدین ترتیب لوکی شرط را می‌بازد و دورف‌ها بر آن می‌شوند که سر او را ببرند اما زمانی که لوکی می‌گوید برای بریدن سرش آن‌ها باید گردن او را ببرند و او بر روی گردن خود شرط نبسته است، دورف‌ها که راهی برای سر بریدن او نمی‌یابند از این کار چشم‌پوشی می‌کنند و به جای آن لب‌های لوکی را به هم می‌دوزند تا برایش درس عبرتی شود.

ساخته این دورف‌ها نماد ایزدان و در عصر وایکینگ از نقش و نمودهای کوچک و تزیینی آن به عنوان طلسم استفاده می‌شد. اسنوری از ویژگی‌های چکش تور می‌گوید که می‌تواند کوچک شود و درون گریبان جامه مخفی شود. همچنین موهای زرین سیف در دوره وایکینگ‌ها از وی ایزدبانویی پدیدمی‌آورد و از دید برخی مفسرین موهای زرین سیف نماد غلات رسیده است.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 در اساطیر #اسکاندیناوی صحبت از اهریمنان بسیاری به میان آمده است. در میان آنها گرگ غول پیکر #فنریر شناخته شده ترین است.

اصولا برای مردم اسکاندیناوی، در پهنه ی یخبندان و بی آب و علف قطب شمال و توندرا، حیوانی خطرناک تر و تهدیدآمیز تر از "گرگ" وجود ندارد. با این حساب کاملا منطقی به نظر میرسد که اصلیترین اهریمن اساطیری شکل گرگ به خود بگیرد.

#فنریر فرزند لوکی است. او در ابتدا آزاد بوده و در پهنه ی #نفلهایم تاخت و تاز داشته. اما خدایان با توجه به پیش بینی مبنی بر نقش ویرانگر او در موعد #راگناروک تصمیم به در بند کردن او گرفتند.

با این تصمیم گروهی متشکل از #اینهریار و جمعی از #آسگارد به سرکردگی فرزندان اودین به نفلهایم رهسپار شدند. #اسنوری در #ادای_منظوم و #ادای_منثور اینگونه روایت میکند که #فنریر با دیدن جمع خدایان بدانها بی اعتنایی میکند و این رفتار باعث عصبانیت #هرمود میشود. اما برادرش #تیر (خدای جنگ و شجاعت) او را به آرامش دعوت میکند.

اسنوری اینگونه ادامه میدهد که تیر با آوازهایی فریبنده با مضمون تاریخ یوتونها که برای فنریر خوشایند بوده به او نزدیک میشود و چون توجه گرگ جلب میشود از او میخواهد که برای خوردن گوشت و آبجو همراه آنها به غاری در دل کوه #پروتهرینگ بیاید. فنریر در ابتدا قبول نمیکند و بی تعارف ابراز میدارد که به آسگاردی ها اعتماد ندارد. در اینجا تیر برای جلب اعتماد فنریر دست خود را در دهان او قرار میدهد و از او میخواهد که اگر کلکی در پیش بود دست او را از جای بکند. با این تعهد فنریر فریب میخورد و همراه با خدایان به غار میرود و در آنجا در تله از پیش آماده شده آسگارد گرفتار میشود. آینهریار با سرعت فنریر را غل و زنجیر میکنند. در عوض وی نا امید و مستاصل و خشمگین از خیانت تیر دست او را از جای میکند و می بلعد و پس از آن زوزه های وحشتناکی سر میدهد. در ادامه اساطیر تیر همیشه با یک دست نقش میشود.

باید بدانیم لوکی از خبر زندانی شدن فرزندش بسیار خشمگین میشود اما کینه خود را فرو میخورد تا در راگناروک فنریر را برای انتقام دوباره آزاد کند. با فرا رسیدن راگناروک و آزادی فنریر جنگی خونین و طولانی میان او و #اودین در میگیرد و سرانجام اودین شکست خورده و توسط فنریر بلعیده میشود. در عوض خود او نیز توسط #ویدار پسر اودین کشته میشود.

▫️ @Torecilik