تاریخ و فرهنگ دره شهر

#آیت_کرد
برگرفته از کتاب خداوندگاران مهرگان کده***

#هم_بیری( hom biri )

آنچه در زیر می اید بازتابی از تاریخ کهن ایران است که به صورت سینه به سینه و یا روایی در بین مردم ایران غربی مانده است و نسل به نسل به مارسیده است و بدین صورت مردم مهرگان کده و ساکنان کنار رودخانه گاماسی قسمتی از قوانین مدنی ایران باستان را به ما منتقل کردند هر چند نتوانستند ار آن نوشته ای ارایه دهند:

الف : اواغ زنی
نظام پدر سالار #مهرگان_کده باعث شد كه در صورت پسردار نشدن خانواده ، دختر و یا دختران را به افراد فاميل شوهر دهند ، بطوريكه از قبيله و يا طايفه بيرون نرود. می توان در نظر گرفت این نوع ازدواج ، همان ازدواجی می باشد که در زمان ساسانیان به عنوان « اواغ زن » و یا اوگ زن برقرار بوده است و آن عبارتند از :
« ... زنی که تنها فرزند خانواده بود اواغ زن نامیده می شد ، فرزند اول این زن را به والدینش می دادند تا جای دختری را که خانواده را تَرک گفته بود ، بگیرد... ». این کار اضافه بر اینکه افراد فامیل را به هم نزدیک می کرد باعث می شد در صورت نیاز پدرِ دختر ، از خدمات فرزندان دختری استفاده کند و از همه مهمتر اینکه در صورت فوت پدرِ اواغ زن ، ارث و میراث باقی مانده ، حداقل به افراد فامیل می رسید و از خارج شدن آن و لوث شدن میراث خانوادگی در خانواده ی دیگری جلوگیری به عمل می آمد و اگر غیر از این بود یعنی دختر ، با یک خانواده ی دیگر غیر از خانواده ی پدری ، ازدواج می کرد ، به صورت معمول میراث بجای مانده باعث درگیری بین دو خانواده یعنی داماد و فامیل های عروس می شد و به همين سبب است كه رسم طايفه گري و تعصبات قبيله اي نيز جدا از پدر سالاري و پدر تباري جامعه گنار رودخانه گاماسی نمي تواند باشد ، زيرا افراد يك قبيله از لحاظ خوني به يك پدر منتسب هستند .

ب : #هم_بیری
( هم بِیری = hombiri و یا هم بَری یا شریکی ) بوده است ، و « هم بیری قراردادی نا نوشته است که در آن یک جوان به مدت هفت سال برای خانواده ای مجانی کار کند تا دختر آن خانواده را به زنی بگیرد و شریک زندگی آن خانواده شود » و یا اینکه تعلق خاطر پسری به دختری می باشد که پسر مایل است در ازای ازدواج با دختر ، به مدت هفت سال مجانی تمام کارهای آن خانواده ی دختر را انجام دهد و در پایان مدت تعیین شده که ممکن است گاهی کمتر و یا بیشتر بوده باشد ، اضافه بر ازداوج با دختر مورد نظر ، سهمی از ارث خانواده ی دختر نیز به او می رسیده است. می توان در نظر گرفت برای این منظور جوان می بایست در محدوده ی قلمروی پدر دختر و یا همان ( #هوش یا #هوشات و یا #هوشتات و یا #هوشیتی ) پدرِ دختر به کار می پرداخت. هوش ها چیزی جز محدوده ی قدرت هر یک از موبدان دوره ساسانی نیست که امروزه به صورت محدوده ی قدرت پدر که نماینده افکار دینی پدرسالاری است نمایان شده است. هر یک از پدرسالاران با داشتن یک هوش ( محدوده ) ، قدرت و محدوده افکار خود را نمایش می دهد.
پس واژه ی هوش از لحاظ زمانی مربوط به دوره ایران باستان و با احتساب معنا ، نماینده ی محدوده ی قدرت دینی یک موبد بوده است که خود نیز دارای دستگاه دینی بوده است. می توان بر این عقیده بود هوش محدوده ای برای جمع آوری نذورات برای یک دستگاه دینی با مرکزیت آتشگاه بوده است که ممکن بوده است چندین آتشگاه بزرگ و کوچک دیگر را در بر می گرفته است و به این صورت با از بین رفتن دستگاه دینی موبدان ، همزمان با فروپاشی شاهنشاهی ساسانی این محدوده ی قدرت موبدان به محدوده های قدرتی که از هوش کوچکتر بود و پدر سرپرستی آن را به عهده داشت منتقل شد می توان به طور یقین گفت :
پایداری واژه هوش ، بیشتر جنبه دینی پدرسالاری را در ایران غربی نمایان می سازد.به نظر می رسد نفوذ در این هوش ها و یا محدوده های کوچک با مرکزیت تژگاه و یا اجاق خانه ، تا زمانی که پدر صاحب فرزند پسر بود امکان پذیر نبوده است و اجاق کوری و یا نداشتن فرزند پسر چیزی جز از دست دادن محدوده های قدرت دینی و یا همان هوش ها در قلمرویی کوچکتر نبوده است. هوش ها و یا هوشت ها ، محدوده قدرت پدر ، همراه با گله و رمه و چروا هستند که تطابق کامل پدر با افکار و ایده های زرتشتی را بیان می کنند.

و همین موضوع اضافه بر طبقاتی بودن اجتماع دوره باستان ، بر موروثی بودن دستگاه دینی در زمان باستان نیز تاکید می کند.بدین صورت مرد جوان ، اعتماد خانواده دختر را در برپا کردن و یا روشن نگه داشتن اجاق خانواده جلب کرده است و این تنها به خاطر کار کردن مجانی پسر نیست ، بلکه طی این مدت طولانی تمام خصوصیات رفتاری و گفتاری جوان نیز سنجیده می شده است...
ادامه دارد ...
قسمت دوم در پست های بعد ...
تاریخ و فرهنگ دره شهر

@CEYMARIAN