با پژوهشگران گروه واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در کشف دوبارۀ زیباییهای زبان و ادبیات فارسی همراه شوید.
سروش: cheshmcheragh
اینستاگرام: _cheshmocheragh_
فیسبوک: Persian Terminology
توییتر: persiantermino1
ایتا: cheshmocheragh2
یکی از راههای معادلیابی برای کلمات بیگانه، استفاده از امکان گسترش معنای واژه است؛ یعنی محدودهٔ معناییِ واژهای را وسیعتر میکنیم تا بتوانیم آن را برای مفهومی تازه بهکار ببریم. مثلاً «سپر» وسیلهای جنگی برای جلوگیری از وارد شدنِ ضربه به بدن جنگجویان قدیم بود و با پیشرفت فنّاوری و ورود خودرو، به بخشی از بدنهٔ آن نیز اطلاق شد که کارکردی مشابه دارد. در واژهگزینی علمی، به این شیوه «#نوگزینش» گفته میشود. «بافت» در زیستشناسی و زمینشناسی، «بافه» در مهندسی برق، و «هواپیما» در صنعت هوانوردی از این نوع است.
نکته: واژهٔ «هواپیما» بهصورت صفت در اشعار کهن فارسی بهکار رفتهاست؛ ازاینرو واژهای نوگزیده محسوب میشود. از آقای دکتر #علاءالدین_طباطبایی، زبانشناس و پژوهشگر و عضو شورای واژهگزینی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، ممنونیم که این نکته را تذکر دادند. #واژه_شناسی
یکی از روشهای محافظت از زبان، زنده کردن عناصر زبانیِ مرده یا فراموششده است؛ یعنی برای کلماتی که مفاهیم آنها کهنه و بیاستفاده شده، مفاهیم تازهای بیابیم و دوباره آنها را به چرخهٔ حیات برگردانیم. در گذشته، در بعضی شهرها برای نگهداری برف و یخِ زمستان و استفاده از آن در تابستان، چالههای بزرگی میساختند که «یخچال» نامیده میشد. با منسوخ شدن این یخچالها و آمدن وسایل جدید که همان کار را میکرد، اهل زبان نامِ کمجانِ یخچال را بر روی این وسایل گذاشتند و جان دیگری به این واژه دادند. امروزه ما اصلاً در بند این مسئله نیستیم که یخچال درواقع یک جعبه یا کمد بزرگ است و نه چالهای برای یخ که ازقضا در خیلی از موارد اصلاً یخی در آن نگهداری نمیشود! #نوگزینش #یک_نکتهات_بگویم