📄 یادداشت
ضرورت بازخوانی تاریخ: نقش فدائیان اسلام
👤 عباس آخوندی
ظهور جریان فدائیان اسلام در دهه‌ی 20 خورشیدی و بلا فاصله پس از پایان جنگ جهانی دوم و تبعید رضا شاه و نقشی که آنان در صحنه‌ی سیاسی ایران ایفا کردند پدیده‌ی تاریخی مهمی است که نمی توان به‌سادگی از کنار آن گذشت. به‌ویژه از آن‌رو که این جریان فکری از یک سوی رهگذر جریان‌یابی اندیشه‌ی اخوانی به درون جهان تشیع و صحنه‌ی سیاسی ایران بود. و برای مدت‌ها سایه‌ی آن بر جریان‌های احیاگری و اصلاحی اندیشه اسلامی و شیعی در ایران سنگینی می‌کرد و می‌کند. و از سوی دیگر، این جریان و علاقمندان آن در تحولات سیاسی قرن بیستم ایران نقش مستقیمی داشته است.
هرچند ساختار و تشکیلات فدائیان اسلام در دهه‌ی 30 و پس از اعدام مرحوم نواب صفوی تقریبا متلاشی شد، لیکن، باقیماندگان این تشکیلات و علاقمندان راه و ورش آنان و دلبستگان به سید قطب و جریان اخوانی در فرایند انقلاب اسلامی و پس از آن نقش موثری ایفا کردند. و هم‌اکنون نیز مسلک و روش آنان تا حد زیادی بر بخش‌هایی از حاکمیت غلبه دارد. از این رو، فهم این جریان با درک درست ما از چرایی وضع موجود و راه برون رفت ایران از تنگناهای موجود ارتباط مستقیمی دارد.
آگاهیم که مواضع جریان‌های دینی و سیاسی نسبت به این جریان از بدو تاسیس آن متفاوت بوده‌است. مشهور است که مرحوم آیت‌الله بروجردی نگاه مثبتی به این جریان نداشته است. در حالی‌که مرحوم کاشانی با آنان همکاری می‌کرده است؛ حال یا به صورت اعتقادی و یا به صورت همکاری مقطعی و سیاسی. و نشانی از تایید آنان از سوی مرحوم امام خمینی وجود ندارد. در جریان کودتای 28 مرداد 32 هرچند فدائیان نقش مستقیمی نداشته‌اند، لیکن اطلاعیه مرحوم نواب در فاصله‌ای کمتر از ده روز در شهریور همان سال و مخالفت آشکار به مرحوم مصدق، به‌نحوی هم‌راهی و هم‌دلی با کودتاچیان را تداعی می‌کند.
من در این جستار در پی اثبات هیچ نظریه‌ای نیستم. تنها در پی عبرت‌گیری از بازی‌گری جریان‌های افراطی هستم. می‌خواهم بفهمم که چگونه آنان از یک سوی در راه تحقق اهداف به‌ظاهر دینی خود حتی دست به اسلحه می‌برند؟ و از سوی دیگر با جریان‌هایی چون کودتا 32 به نحوی هم‌دلی می‌کنند؟ آیا تاریخ تکرار می‌شود؟
📌 مقاله زیر که توسط جناب دکتر کریم سلیمانی دهکردی استاد محترم تاریخ دانشگاه شهید بهشتی تدوین شده حاوی نکاتی انتقادی به مواضع نواب صفوی به کوتای 28 مرداد 1332 است. من البته برای خود صلاحیت نقد در این ارتباط قائل نیستم. لیکن، به عنوان یک سیاست‌مدار، این نوشته برای من حائز اهمیت فراوان است. این مقاله ناظر بر یک پرهیز ملی سترگ است که باید بدان توجه کرد. تا دوستانی که می‌خوانند چه نظری داشته باشند. خرسند می‌شوم که دوستان در بحث مشارکت کنند.
🔗 متن مقاله را
اینجا بخوانید
◽️@utfinance◽️
