توره | اساطیر باستان

👁‍🗨 افسانه آفرینش در اساطیر تمدن عظیم #مصر توجیه زیبا و جالبی برای کیفیت خلقت بیان کرده است.

طبق روایات #رع خدای خدایان و ظهور خورشید تابناک پس از برخاستن از تاریکی ابتدایی دست به خلق زد. پس او میگفت و آنچه که بر زبان‌ می آورد همان می شد! از این قسمت حکایت ما شاهد یک بازی زیبا با کلمات و آواها هستیم.

او گفت #شو و چون نحوه ادای این کلمه شبیه صدای باد بود #شو خدای باد زاده شد و باد وزیدن گرفت. سپس گفت #تفنوت و بخش ابتدایی این کلمه همچون صدای تف انداختن بود! پس باران از آب دهان رع باریدن گرفت. اینگونه باد و باران پدید آمدند و #شو و #تفنوت اولین فرزندان رع شدند.

از اختلاط باد و باران طوفانی عظیم در گرفت و از این هرج و مرج سکویی عظیم به نام #گب (زمین) نزول نمود و بر طاق آن پهنه کیهانی عظیم به نام #نوت (آسمان) چمبره زد. پس خدابانو #نوت و خداوندگار #گب، اولین نوه های رع، نمودار آسمان و زمین گشتند.

سپس رع از فرط شوق در شکوه آفرینش خود گریست و اشکهایش فرو ریختند. پس چون آوای کلام "اشک" در زبان مصری با نام "انسان" یکی بود از اشکهای او انسانها پدید آمدند و او اینگونه همه چیز را آفرید و سامان بخشید!

◽️ @Torecilik

👁‍🗨 اساطیر تمدن #مصر باستان روایت می کنند که "سال" در تقویم مصری در ابتدا سیصد و شصت روز بوده است.

هنگامی که #نوت مادرخدای آسمان و #گب پدرخدای زمین با هم همبستر شدند، #رع خدای خدایان که اجازه این کار را صادر ننموده بود خشمگین شد و نوت آبستن را نفرین نمود که او اجازه نخواهد داشت در هیچ یک از شبها و روزهای سال که ماه در آسمان باشد فرزندی به دنیا آورد!

چون نوت حاملگی را تکمیل نمود دچار درد زایمان شد اما به خاطر نفرین رع ناتوان گشت و به ناچار به #تحوت لک لک سر، خداوندگار بزرگ دانش و وزیر خدایان پناه برد.

تحوت به حال نوت دل سوزانید و چاره ای اندیشید. او با "ماه" بر سر پنج شب از جایگاهش در آسمان قمار نمود و چون در قمار پیروز شد، ماه به ناچار پنج شب اضافه در سال به وی تفویض نمود که جایگاه تحوت در آسمان بود و او حقی بر آن نداشت.

نوت در همین پنج شب پنج فرزند خود را به ترتیب به دنیا آورد. در شب اول #اوسیریس، در شب دوم #ایسیس، در شب سوم #ست، در شب چهارم #نفتیس و در شب پنجم خدایی ناشناس ( بعضا با نام #هارماچیس از او یاد میشود) به ترتیب زاده شدند و اینگونه سال نیز از آن پس سیصد و شصت و پنج روز داشت.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 غاز دره نیل در فرهنگ تمدن #مصر باستان حیوان مقدس #گب پدرخدای بزرگ زمین بوده است.

مصریان رفت و آمد غازها در زمینهای زراعی را به فال نیک می گرفتند و آن را نشانه خشنودی گب از کار کشاورزی می پنداشتند.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 برای تمام علاقه مندان به میتولوژی تمدن #مصر، بدون شک اسطوره خدای لک لک سر دانایی و هنر جایگاه ویژه ای دارد. همانگونه که برای مردم باستانی مصری بدینسان بوده است.

#تحوت خدای علم، آگاهی، هنر و کتابت مصر است. اما کلمه رایج برای نامیدن او آوایی تغییر یافته از تلفظ یونانی است و نام اصلی تر مصری به صورت #دیوتی تلفظ می شده است.

بعضی اساطیر تحوت را فرزند #رع، بعضی پنجمین فرزند #نوت (با ادله مستند اساطیر دیگر قابل رد است) و حتی بعضی فرزند #هوروس (ایضا نظری ناممکن) میدانند. اما اصیل ترین مستندات مصری او را وجود یافته از هیچ خدای دیگری حتی #رع نمیدانند و این دیتی را "قائم به ذات" پنداشته اند. برای ما با توجه نقش تحوت در روایات همین نظر اخیر استوارتر می نماید.

در دوران امپراطوری هلنیستیک تمدن مصر و استیلای یونان بر حکومت، تحوت با #هرمس خدای نسبتا مطابق یونانی یکی پنداشته شد و حتی #خمون یعنی ایالت مرکزی پرستش تحوت توسط یونانیان #هرموپولیس نام گرفت.

تحوت را آفریننده خط و نوشتار میدانند. او داننده و پاسدارنده تمامی رازهای کائنات است و عالم مطلق پنداشته می شود. همچنین او به همراه همسرش #مئات هر روز در دو سوی قایق #رع قرار گرفته و سفر هر روزانه او در نیل آسمانی را همراهی می کنند. تحوت را پدید آورنده اولین کتاب دنیای بشری یعنی "کتاب مردگان" یا "کتاب تحوت" دانسته اند که کتابت مقدس شماره یک دیانت باستانی مصر بوده است. از طرفی او پدید آورنده هندسه و ریاضیات است و #ایمهوتپ معمار اعظم اهرام علم خود را از او می داند. اما در کنار همه این موارد جایگاه خدایی بر "ماه" تحوت را متمایز میکند و هلال ماه یکی از مهم ترین نمادهای اوست. در واقع حکومت آسمان در طول سفر رع در منازل جهان زیرین بر عهده تحوت است.

در اساطیر و حکایات او همیشه دوست دار و یاری رسان خاندان سلطنتی آسترال مصر بوده است. یکی از معروفترین حکایات مربوط به او لطف بزرگش به خدابانو #نوت است. از آنجایی که رع از آمیزش #گب و #نوت خشمگین شده بود نوت را تنبیه نموده و بر او حکم کرد که اجازه ندارد در هیچ کدام از سیصد و شصت روز سال فرزندی به دنیا آورد! (که تا آن روز سال مصری بنا بر درجات انتقال خورشید در آسمان یعنی سیصد و شصت درجه، سیصد و شصت روز در نظر گرفته شده بود) چون حاملگی نوت به کمال رسید و درد زایمان بر او مستولی شد از فرط بیچارگی از تحوت خواست تا کمکش کند و چاره ای بیندیشد. پس تحوت به ماه پیشنهاد قمار با بازی #کمت را داد و ماه پذیرفت که در صورت باخت پنج روز از گردشش به همراه خورشید را به او واگذار کند. چون تحوت مسابقه را برد ماه ناگزیر پنج روز از منزلش روی زورق خورشید عقب نشینی کرد و پنج شب به سال اضافه شد که باعث شد سال سیصد و شصت و پنج روز شود و نوت در هر کدام از این شبها فرزندی به دنیا آورد که به ترتیب #اوسریس، #ایسیس، #ست و #نفتیس و فرزندی دیگر بوده اند. راجع به فرزند پنجم اطلاعات ضد و نقیضی در دست است که او تحوت، #آنوبیس یا حتی #هوروس است! اما سوای اینها هیچ اسطوره مکتوبی راجع به پنجمین فرزند ناشناخته وجود ندارد.

همچنین کمک تحوت به پیروزی #ایسیس در مجلس خدایان که برای قضاوت میان #ست و #هوروس برگزار شده بود کاملا مسجل است. به جز این او بود که به ایسیس آموخت چگونه قدرت جادو را پیش ار صعود رع به آسمان از او بدزدد.

من حیث المجموع خدای لک لک سر علم و هنر همیشه خدایی بس محبوب میان مصریان و دیگر تمدنهایی بوده است که به هر نحو با او آشنا بوده اند و حتی گاها از طرف این تمدن ها سعی شده که خدایان خود را برابر و هم مقام با تحوت بستایند.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 جالب است بدانیم که در اساطیر #مصر جایگاه جنسیت زمین و آسمان با اساطیر تمامی دیگر ملل متفاوت است.

#گب پدرخدای زمین و طبیعت مصر و همسر #نوت است. نماد او را غاز رود نیل می دانند.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 در اساطیر #مصر اسطوره اصلی آفرینش و جزئیات دقیقی که در وصف آن ذکر شده، قسمت عمده ای از دیانت باستانی این سرزمین را می سازد.

در کتاب #تحوت اینگونه میخوانیم که در آغاز تنها #نون بود. او به شکل ایزدی کیهانی با نمود یک اقیانوس ازلی و بیکران و تاریک تمامی وجود را پر کرده بود. تا این که از دل نون تپه ای هرمی شکل (خاستگاه شکل هرم در فرهنگ مصری) سر از آب بر می آورد که #هت_بن_بن نام میگیرد و بر فراز آن یک گل زنبق رود نیل میروید و از ورای گل #رع طلوع میکند.

#رع به سان خورشید تمام وجود نون را روشن میسازد و خود را اینگونه معرفی میکند:

"من آنم که هستم! من. در طلوع #خپری . در هنگام نیمروز #رع و در غروب #آتوم هستم."

پس از آن رع از هت بن بن برای خود تخت پادشاهی چشم نوازی میسازد و بلافاصله دست به خلقت میزند. او در ابتدا #شو خدای باد و #تفنوت خدابانوی باران را با فوت کردن و تف کردن می آفریند (تشابه جالبی در اسامی شو و تفنوت با صداهایی دیده میشود که هنگام فوت کردن و تف کردن شنیده میشوند! ازین رو این دو خدا کاملا نتیجه حرکات رع هستند)

در ادامه #شو و #تفنوت با کمک هم و به دستور #رع کائنات را پایه ریزی میکنند و اولین مادر خدای آسمان یعنی #نوت و پدرخدای زمین یعنی #گب را خلق میکنند. به این صورت گه گب در پایین دراز کشیده و تمام زمین وسیع بدن او محسوب میشود و همسرش #نوت بر روی بدن او همچون چادری قوس زده است. در ادامه میبینیم که چگونه گب و نوت در هم می آمیزند و از آنان پنج فرزند حاصل میشود که اولین خدایان رسمی حکومت پس از رع هستند.

پس از آماده سازی زمینه اولیه رع دست به آفرینشی عظیم تر زد. او شروع به نام بردن کرد و هر آنچه را که مینامید شکل میگرفت و استوار میشد. چنانکه در پایان به نتیجه خلقت خود نگریست و از افتخار و شادمانی اشک شوق در چشمانش حلقه زد و بر زمین فرو ریخت و از این قطرات اشک رع اولین انسانها بر روی زمین پدید آمدند.

سپس رع همانا به انسانها خطاب کرد که:

"فرزندان من! مرا بستایید هنگامی که در آسمان نظاره گر شما هستم. ثنای مرا بگویید آنگاه که در زورق زرینم از سمت الراس گذر میکنم و برای بازگشت من دعا کنید آنگاه که در طول شب از منازل جهان زیرین عبور میکنم."

اصلی ترین چهره رع به شکل خداوندگاری با سر عقاب است که "رع هاراختی" نامیده میشود. او هر روز خورشید را در زورق زرینش در نیل آسمان از مشرق تا مغرب جابجا میکند و در طول شب به جنگ با اهریمن مطلق #آپپ (افعی عظیم کیهانی) در منازل جهان غرب میرود و هر روز صبح با طلوع نو با صلابت اولیه اش دوباره از مشرق بر میخیزد.

عمده ترین نمود رع آفتاب است. به صورتی که شایسته است حتی او را خدای خورشید و مصریان باستان را به نوعی "خورشید پرست" بدانیم. او را همیشه با عصای سلطنتی در دست راست و یک #آنخ در دست چپش تصویر کرده اند. همچنین تاجی به شکل قرص خورشید بر سر دارد که مار کبرایی به نمود خدابانو ودجت به دور آن چنبره زده است.

در دوران متاخر تر و عصر اتحاد مصر علیا و سفلی و تسلط تبس بر تمام سرزمین #رع را با #آمون خدای محلی تبس یکی دانسته و پیوسته پنداشتند و او را #آمونرا نامیده اند. معبد عظیم #کارناک در تبس باستان بزرگترین مجموعه معابد ساخته شده به دست بشر تا کنون است که برای ستایش #آمونرا بر پا شد و هنوز هم پس از گذشت هزاران سال باقی مانده های این بنا همچون نگینی در دل سرزمین مصر میدرخشد.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 در آیین #زرتشت و اساطیر #آریایی عنصر #فروهر دارای جایگاهی ویژه است. این کارکتر امروزه به نمادی جهان شمول بدل شده و اغلب مردم جهان آن را به عنوان نشانی از فرهنگ #آریایی پذیرفته اند.

#فروهر (Fravahar) یا #فره_وشی (به پهلوی) یا #فرورتی (به زبان اوستایی) نوعی انتزاع آسترال است که به عنوان نیرویی مینویی در اشخاص تجسم میابد. اما پیش از آفرینش هر فرد وجود داشته و پس از آن نیز از میان نمیرود. بلکه به ذات #هورمزد باز پس داده میشود و فقط شکل جسمانی خود را از دست میدهد.

با تطابق با تفکرات دین اسلام و دیگر ادیان آسمانی می توان فروهر را همان "روح" دانست. همان طور که حتی در اسلام نیز #الله را روحی است که طبق فرموده قرآن از آن در نوع انسان دمیده است، در زرتشتیت نیز شخص #هورمزد صاحب #فروهر مخصوص به خود است. در #وندیداد میخوانیم که هورمزد زرتشت را اینگونه میفرماید:

"فروهر من را که بسیار بلندپایه، نیکو، زیبا، ثابت قدم و در پارسائی تمام است، ستایش کن."

همچنین در #بندهشن اینگونه میخوانیم که اهورامزدا پیش از آنکه فروهرها از صورت مینوی به حالت مادی درآیند، با آنها مشورت نمود و آنها را آزاد گذاشت که جاویدان در عالم مینوی بمانند یا به صورت جسمانی درآمده و بر ضد سپاه #اهریمن ستیز کنند. فروهرها پذیرفتند که در جهان مادی ستیز کنند چون می‌دانستند که دیوها را شکست خواهند داد و بدی از جهان نابود خواهد گشت.

باید بدانیم طبق #ویسپرد #اوستا هر انسان را پنج جنبه ی وجودی است. 1. آهو (نهاد یا جان)، 2. دَئِنا (دین یا وجدان)، 3. بئوَز (اندیشه یا شعور)، 4. اوروَن (روان یا خلق) و 5. فرَوَشی (فرَوَهَر). تمام این جنبه ها فناپذیرند الا فروهر که از جهان مینو به جهان گیتی آمده و پس از ترک جسم خود بار دیگر به مینو باز خواهد گشت.

نماد فروهر به شکل مردی در حلقه بالدار نمایانده میشود که خود دستی بلند بر آسمان و در دست دیگر خود دارنده ی حلقه ایست. تفسیر چگونگی و چرایی این نماد خود مجالی مفصل می طلبد اما خوب است بدانیم نماد حلقه ی بالدار نمادی باستانی تر است و به نظر میرسد دست کم خاستگاهی مصری داشته باشد و قدمت حضور ان در نگاشته ها به پنج هزار سال برسد (در صورتی که فروهر پارسی و حلقه های بالدار بابلی متاخرترند) در #مصر باستان این حلقه تعریفی از وجود #گب یا پدرخدای زمین است.

▫️ @Torecilik

👁‍🗨 به جرئت میتوان #ایسیس را محبوب ترین و مشهور ترینِ خدابانویان در میتولوژی #مصر باستان لقب داد. پرستش او مورد توجه تمام سلسله های فراعنه در حکومت قدیمی بوده و حتی در زمان مصر هلنیستیک و پس از ظهور مسیحیت نیز دیانت ایسیس تا مدت ها به عنوان رقیب سرسختی در مقابل مسیحیت مقاومت نموده است.

ایسیس در اصل اعتقاد به مادرخدای اولیه ایست که شاید بتوان نمود آن را به گونه ای در تمامی اساطیر ملل باستان یافت. او خدابانوی مادری و وفاداری است و حامی زنان تلقی میشود. طی روایاتی از اعصار بسیار دور جادوگری و درمان را نیز به وی نسبت میدهند. او شفابخش و مهربان است و به هیچ عنوان از هیچ عنصر اهریمنی حمایت نمیکند. اما متاسفانه در اعصار متاخرتر باورهای پاک به ایسیس به دست یهودیانی از انجمن صهیون افتاد و با اعتقاداتی شیطانی درامیخت. به صورتی که شاید بسیاری از مردم عادی امروزه ایسیس را به غلط الهه ای شیطان صفت بپندارند!

ایسیس دومین فرزند از سری فرزندان پنجگانه ی #نوت خدابانوی آسمان و #گب خدای زمین است. او زوج برادر خود #اوسیریس است و از باروری و مادران حمایت میکند (زوجیت در خدایان به معنای مشابه هم خوابگی پست که در نسل بشر وجود دارد نیست و به همین دلیل نسل خدایان با زوجیت خواهر و برادر در اساطیر تمامی ملل به پیش می رود)

شاید اصلی ترین روایتی که از ایسیس در میتولوژی مصر میخوانیم داستان قتل اوسیریس به دست برادر سوم یعنی #ست باشد. به اینگونه که ست به علت حسادت به تاج و تخت اوسیریس پس از قتل برادر بدن وی را تکه تکه کرد و تکه های آن را در دنیا پراکند. ایسیس پس از این فاجعه سوگواری پیشه میکند و به جمع آوری تکه های بدن همسر خود میپردازد که یافتن هر کدام از سیزده تکه خود روایتی جداگانه را رقم میزند. اما بالاخره او موفق به گردآوری همه تکه ها میشود و با روش مومیایی کردن آن تکه ها را به هم می چسباند و با جادوی عشق خود جانی دوباره به همسرش میبخشد. پس از این وصال #هوروس خدای شاهین سر سلطنت و انتقام گیرنده ی پدر زاده میشود که بعدها معاند عموی گناهکار خود خواهد شد و دخالت ایسیس در این قضیه نیز خود داستانی طویل است.

در نگاره ها او تاجی به شمایل "تخت پادشاهی" بر سر دارد که معنانگار نام اوست. پرنده ی مقدس اون "بنو" یا پرستوی رود نیل است که گاها او خود را به شکل این پرنده در میاورد. بعضا او را با #آپیس" یا ورزای مقدس مرتبط دانسته اند و برای او دو شاخ بلند میش تصویر کرده اند.

▫️ @Torecilik