گفتمان آب، توسعه و محیط زیست؛ صابر معصومی

❓سوال: تصور کنید که شما (فردی عادی یا متخصص پزشکی) با دوستی در مورد غذاها و نوشیدنیهای لذیذ گفتگو می‌کنید. آیا به ذهنتان خطور می‌کند که چنین توصیه ای به او بکنید؟ "تا می‌توانی و هرزمان که امکانش بود بخور و بنوش. هرچه شیرین‌تر و چرب‌تر، بهتر. نگران سلامت و چاقی هم نباش. می‌توانی هر سال یکبار با عمل جراحی چربی‌های اضافه را خارج کنی. یا قرصهایی مصرف کنی که بلافاصله غذای خورده شده را دفع کنند تا جذب بدنت نشوند. یا اصلا یک لوله در بدن‌ات تعبیه کن که بعد از چشیدن طعم غذا و قبل از آغاز هضم، آن را از معده ات خارج کند". به احتمالا بالا، پاسخ شما به این سوال من منفی است. بلکه محتمل است که شما چنین گفتگویی داشته باشید: "در خوردن غذا خوددار باش. به اندازه نیاز بدن‌ات مصرف کن. هر غذایی را صرفا به دلیل خوشمزه گی‌اش نخور. فکری رها، و تحرک کافی داشته باش تا #سالم بمانی".

☘️در حقیقت شما در مورد مساله تغذیه و سلامتی، به جای تجویز راه‌حلهای پیچیده تکنیکی (من درآوردی)، بصورت ناخودآگاه به #طبیعت کارکرد بدن و نقش قدرت اراده و تصمیم انسان تاکید می‌کنید.

❓سوال دوم من این است که چگونه #سبزها از این قانون ساده، به سادگی منحرف می‌شوند؟

🌱 به اعمال و رفتار و دعوتهای خود نگاه کنید. چقدر از آنها مرکب از این پایه فکری هستند که می‌شود مشکلات مبتلابه بشریت و طبیعت را با روشهای تکنیکی حل کرد؟ چگونه است که فکاهی‌های غیرخنده‌آوری چون #گیاهخواری برای #حفظ_طبیعت ، روشهای سازه‌ای برای حفظ و انتقال و افزایش بهره‌وری!! #آب ، #باروری_ابرها ، بازمعرفی گونه‌های منقرض شده (بدون انجام هیچ کاری روی #حفاظت از #زیستگاه و زنجیره غذایی)، ساده‌سازی مسائل #زیست_محیطی به فرمول دو-دو-چهار، همکاری با مافیای کاپیتالیستی بخش خصوصی برای حفاظت، اینترنتی کردن امور به مثابه نجات طبیعت، #اکوتوریسم ، #کشت_ارگانیک ، #توسعه_پایدار ، اثربخش بودن سازمانهای بین‌المللی حفاظت و ... به مانیفست گروه بزرگی از سبزها تبدیل شده اند؟

🔸 این روزها هرچه بیشتر با سبزهای #ایران مراوده پیدا می‌کنم، بیشتر متوجه می‌شوم که اصولا زمان و همت زیادی برای درک و تحلیل مسائل جهانی صرف نکرده‌اند. بیشتر مصرف کننده و پیرو هستند تا منتقد و تولید کننده.

🔺چند وقت پیش فرصت گفتگویی آنلاین ولی کوتاه با عزیزی داشتم که هماهنگی #کمپین #ساعت_زمین در ایران را به عهده داشت. دوست محترم حتی از ریشه و سابقه این کمپین جهانی اطلاع نداشت و صرفا به این ظن که صندوق جهانی #حیات_وحش ( WWF# ) آن را راه انداخته پس خوب و مفید است، به این جرگه پیوسته بودند.
🔺با دوستانی دیگر در چالش و گفتگوی دائم هستم تا راضیشان کنم که مفهومی بنام #توسعه_پایدار، بزرگترین، گول زننده‌ترین و مخرب‌ترین فکاهی است که در تاریخ معاصر بشریت گفته شده. در بین استدلالهای متفاوتشان این برایم جالب بود که: چون یک زمانی چند نفر در #سازمان_ملل نشسته‌اند و این مفهوم را معرفی کرده‌اند و سازمان ملل هم بر آن صحه گذاشته، پس درست است و وحی منزل است. انگار تقسیم بندی کاری شده است که عده ای به جای عده ای فکر کنند و عده ای هم این تولیدات فکری را صرفا مصرف کنند.

✅ مخلص کلام این که سبزهای ایران بایستی پوست اندازی کرده، خود را به سلاح نگاه تند و تیز انتقادی به جریانهای جهانی مجهز کنند. شکی در این نیست که جریان قاهر #کاپیتالیسم #استعماری جهانی (که از غربیّت انسانی برخواسته و در آن تمثیل کرده) جهان را با چالشهای محیط زیستی امروزی گرفتار کرده است. در حقیقت سبز امروزی در کنار تلاش صادقانه عملی اش برای حفظ #محیط_زیست پیرامون خود (محلی عمل کردن) بایستی بخشی از انرژی اش را صرف تفکر برای پاسخ به سوالات بزرگ بشریت (جهانی دیدن) کند.
این قابل درک (اما غیرقابل قبول) است که بخشی از سبزهای ایران گمان کنند که به دلیل رفتارهای عجیب و غریب و غیرمنطقی #حکومت_ایران (که ادعای علمداری مبارزه با کاپیتالیسم را دارد)، حق با جریان جهانی است و باید به سراغ راه حلهای آنان رفت. این سبزها همانند آنانی عمل می کنند که به دلیل سیاستهای نادرست حکومت ایران، در مقابل مساله #فلسطین موضع مخالف می‌گیرند. به این نکته بایستی دقت کرد که سبزها نبایستی استنتاج‌ها و مبانی تفکری و رفتاری خود را بر پایه ماهیت نابالغ #حکومت تنظیم کنند. در حقیقت ارباب حکومت ایران، از آغاز توانسته بودند درد بشریت را به خوبی لمس و درک کنند اما به دلیل این که این حس و لمس در فرآیندی درست، تبدیل به تفکر و تحلیل منطقی نشده است، به قطع یقین در ارائه پاسخ و راه حل مناسب برای این درد ناتوان بوده‌اند. این درسی است که سبزهای ایرانی بایستی از حکومت ایران بگیرند.

🌱 در مانیفست دنبال‌کنندگان مکاتب #وگان (#خامخواری ) و #گیاهخواری معمولا دو چیز همیشه ذکر می‌شود: نخوردن #گوشت و سبزیخواری برای #نجات_زمین (در حقیقت نجات حیات #بشر بر #زمین ) و #سلامت_بدن

📖 از واژه #مکتب استفاده کردم چون امروزه بیشتر تجربه کننده‌گان این دو روش خوراکی، عقاید خود را همچون #دین و مکتب تبلیغ می‌کنند و در این دعوت و تبلیغ، (همانند هدایت #ادیان به #بهشت ) می‌توان رگه‌های خشونت و خوددرست‌پنداری را دید.

🔸[صرف‌نظر از اینکه #گوشت غذای خوشمزه‌ای است، و همچنین پختن، تغذیه انسان را لذیذتر و متنوع‌تر می کند]، من به دلیل عدم تخصص در #پزشکی در خصوص اثرات سلامت‌بخش خامخواری و گیاهخواری اظهارنظری نمی‌کنم.

🖌 درخصوص ادعای اولی اما به نظرم چنان نتیجه‌گیری خطی را باید مورد کنکاش قرار داد:
طبیعتا مصرف کمتر، در عموم موارد یعنی حفاظت بیشتر. جمعیت کنونی جهان هرچه منابع را کمتر مصرف کند، هرچه کمتر بخورد و بیاشامد و تفریح کند و لذت ببرد و سفر برود و بسازد و [به روش مدرن] عشق بورزد و هیجان بیافریند و هنر به خرج بدهد و بزاید و بخرد و #اینترنت بازی کند و ... به طور حتم باعث شده که منابع زیستی جهان کمتر مورد دست‌اندازی شرکتهایی بشوند که زندگی جدید را به ما "قالب کرده‌اند".

❓اما سوال اینجاست: آیا این ادعا (یا دعوت) صرفا استراتژی‌ای در واکنش به تاثیرات مخرب تولید گوشت بر #طبیعت است یا خود، اصالتی ذاتی‌تر دارد؟ به بیان ساده‌تر اگر جمعیت جهان یک میلیارد نفر بود یا سرعت تخریب منابع، پنج برابر کمتر، آیا بازهم این دعوی، خریداری داشت؟

🔹 ایراد اساسی من به جریان گیاهخواری و خامخواری این است که اکثر آنها نه جریانی برخواسته از طبیعت، بلکه فن-گرایانی دنبال راه‌حل‌های واکنشی و مقطعی برای بحرانهای کنونی هستند. این گروهها همچون دیگر #پطروس های فداکار محیط زیست، بی آن‌که به ریشه مساله بپردازند، صرفا با ارائه نسخه ای مکانیکی و فنی، قصد دارند بخشی از مشکل را حل کنند.

🖌شاید اینچنین حرکتهایی در دو سه دهه آینده که بشر قلمرو حکمرانی خود را ساخته باشد و طبیعت را بنابر تعریف خود از نو بنا کرده باشد، بیشتر از اکنون طبیعی به نظر آیند اما من شک دارم که هیچگاه بتوان گفت آنها برای حفظ طبیعتِ قدیم، کارا بوده‌اند.