گفتمان آب، توسعه و محیط زیست؛ صابر معصومی

طبیعی [دیگر] وجود ندارد. ما خدا هستیم، ما طبیعت را تعیین می کنیم.

✅ این جملات در چند روز گذشته بارها در جلسه برنامه‌ریزی مطالعات #تالاب آنلونگ پرینگ مطرح شدند. چند روزی است که درگیر برنامه ریزی این تالاب هستیم. آنلونگ‌پرینگ تا چهل سال پیش یک #جنگل سیلابی بوده که به‌تدریج درختانش قطع شده و امروز صرفا یک تالاب است. در همین مدت چندین گونه گیاهی و جانوری آن (احتمالا) از بین رفته‌اند. حضور #درنا (Sarus_Crane#) که امروز گونه شاخص تالاب است با قطع درختان منطقه و نیز به‌دلیل مدیریت ضعیف مقصد اصلی مهاجرتشان در #ویتنام، افزایش یافته (گرچه تغییرات شدید جمعیتی را شاهد بوده‌است). این تالاب در طول فصل بارانی از آب #دریا پر می‌شود و در فصل خشک، از آب شیرین #رودخانه‌های بالادست. برای مدیریت آن، دو سازمان همکاری می‌کنند. صندوق تالابها و یک تشکل حفاظت از پرندگان. ما به آن علاقمندیم به دلیل عرصه تالابی و تشکل دیگر به دلیل حضور درنا.

✳️امروز که میخواهیم مطالعات #اکوهیدرولوژی تالاب را انجام دهیم، سوالات بسیاری (عموما بی پاسخ) روبروی ماست. [بخشی از این سوالات به دلیل تقریبا نبود داده #اکولوژیک است]: 1-حالت بهینه تالاب چیست؟ 2- آیا حالت بهینه (زیستگاهی و جانوری) را باید چهل سال پیش در نظر بگیریم، ده سال پیش، یا اکنون را؟ (در حقیقت طبیعی، به معنای قدیم، وجود ندارد. ما #خدا هستیم. ما تصمیم می گیریم چه‌چیزی و چقدر طبیعی است و چه‌چیزی باید حفظ بشود یا اهمیت کمتر دارد. ما #طبیعت را می‌سازیم!) 3- حالت بهینه در مقابل چه‌چیزی تعریف می شود؟ انسان؟ خود #زیستگاه، یا چند گونه شاخص؟ 4- تعیین گونه شاخص یک تصمیم #سیاسی است. به این معنی که برای صندوق تالابها که ماموریتش حفظ #اکوسیستم تالاب است، درنا یک زیربخش حفاظتی است، اما تشکل همکار اعلام می‌کند که بدون درنا، حضورش در این تالاب (و حمایتش از حفاظت) معنی‌ای ندارد. آیا ما به خاطر این مساله باید در اهداف حفاظتی خود بازبینی کنیم؟ 5- اگر ما چنان بازبینی‌ای انجام دهیم، چگونه حفاظت از زیستگاه را به تعداد حضور گونه‌ای گره می‌زنیم که دست کم نصف احتمال حضورش، به عوامل خارج از کنترل بستگی دارد؟ در صورت عدم حضور درنا، تکلیف تشکل همکار چیست؟ 6- اگر درنا را گونه شاخص در نظر نگیریم، چه چیزهایی را باید بعنوان شاخص سلامت تالاب تعریف کنیم؟

1️⃣ پی‌نوشت: این دیدگاه دقیقا ترجمان مکتب نئولیبرال آتئیست سرمایه‌دار در حفاظت از طبیعت است.
2️⃣ پی‌نوشت: این سوالها و چالشها، مرحله اول کار هستند. در مراحل بعد برای بسیاری از آنها پاسخ فراهم می‌کنیم.


#اکولوژی_سیاسی

این کامیونها، حامل #کارگران کامبوجی هستند که لباسهای ما را تولید می‌کنند. بیش از هشتصدهزار #کشاورز سابق که حدود 80درصد نیروی کار صنعتی #کامبوج را تشکیل می‌دهند در صنعت پوشاک کار می‌کنند. این یعنی 40درصد تولید ناخالص ملی.

1️⃣ کامبوج در 7 دهه اخیر یکی از خاص‌ترین شرایط #ژئوپولتیک دنیا را تجربه کرده: تسلط بر این حیاط خلوت #چین ، جزو سیاستهای رقبا (#ویتنام ، #شوروی و غرب) در منطقه است. پس از استقلال از #استعمار #فرانسه و تسلط ویتنام بر این کشور، #خمرهای_سرخ با حمایت چین، #حکومت را در دست گرفتند اما بعد دوباره توسط ویتنامی‌ها سرنگون شدند. حکومت جدید که تا امروز قدرت را در دست دارد، با آگاهی از تمایل قدرتها برای حضور در این کشور، وارد یک بازی خطرناک اما همیشه برنده (البته به قیمت بازندگی ملت کامبوج) با آنها شد. در نتیجه بازیگر اصلی یعنی اروپا توانست با پرداخت هزینه سرپا نگاه داشتن این کشور با #اقتصاد صفر و در قالب برنامه‌های توسعه، در چهل سال اخیر میداندار اثرگذاری بر این کشور باشد. اروپا یک برنامه معافیت ویژه #گمرکی برای واردات هرگونه تولید کامبوج نیز وضع کرد که به اقتصاد کامبوج جان داد. بخش عمده صادرات محصولات #کشاورزی و #پوشاک هستند.

2️⃣ اما این روزها آن که حرف اول را در کامبوج می‌زند، چین است. چینیها با چمدانهای پر از دلار به دیدار مقامات کامبوج می‌روند تا مجوزهای سرمایه‌گذاری (بخوانید #پولشویی ) را بگیرند. سیلِ سیاسیِ چین همه رقبا را از میدان به در خواهد کرد. این چرخش سیاسی ناسپاسانه به سمت چین، طبیعتا به مذاق غرب خوش نیامده. از این رو و به بهانه عدم استقرار #دموکراسی ، #اروپا تصمیم گرفته تا ضمن کاهش شدید کمکها، معافیت گمرکی این فرزندخوانده ناخلف و بازیگوش را نیز لغو کند.

3️⃣ این مساله باعث به‌هم‌ریختگی اقتصاد خواهد شد و ممکن است بسیاری از کارخانه های پوشاک و تولیدات کشاورزی نیز تعطیل شوند. این یعنی بیکاری هزاران #کارگر . سازمانهای زیست‌محیطی، هنوز در فضای موضعگیری در مورد تاثیرات این اندرکش سیاسی بر حفاظت از #طبیعت کامبوج نیستند، اما بطور قطع می توان گفت که چالش‌های جدیدی (خوب و بد) پیش روی ما هستند. بطور مثال، تامین #معاش با بهره‌برداری مستقیم #منابع_طبیعی بیشتر خواهد شد. احتمال می‌رود بخش بزرگی از آنان به روستاها بازگردند اما چون آنها با تکیه بر درآمد ثابت خود، وام بانکی گرفته بودند، برای بازپرداخت وامها، تولید محصولات خود را با سم و کود افزایش خواند داد.

#اکولوژی_سیاسی‌