اندیشه در اکنون

اندر احوالات فلسفه(قسمت دوم)

🔸در قسمت اول بحث اشاره کردم که سوال در مورد #چیستی و #ضرورت_فلسفه یا تشکیک در فایده و اهمیت آن محل تامل خیلی از افراد است.

🔰معمولا در جدل با پرسشگر یا مخالف فلسفه می توان #فلسفه_ورزی ایشان را گوشزد کرد چه اینکه سوالاتشان، خود مبتنی بر مفاهیمی چون #ضرورت، #فایده و... است؟ اساسا ضرورت چیست و بنیاد آن کدام است؟ چه اقسامی دارد؟ آیا امری #سوبژکتیو است یا #ابژکتیو؟ و سوالات متعدد دیگر. همین سوالات در مورد مفهوم فایده و دیگر اجزای سخن سوال کننده قابل طرح است.

🔰صرفا پس از روشن شدن پاسخ این سوالات است که نوبت به ارائه استدلال در باب ضرورت و فایده داشتن یا نداشتن #فلسفه می رسد و آیا شروع در این امور خود فلسفه ورزی نیست؟؟؟

🔰جالب اینکه اولین فیلسوف شاخص جهان اسلام #کندی این سخن #ارسطو به مخالفین فلسفه را گوشزد می کند که:
"یا باید فیلسوف بود و یا برای فیلسوف نبودن باز باید فیلسوف بود".

🔹ممکن است این اشکال مطرح شود که این نگاه به فلسفه، چنان عام است که حتی مخالفین فلسفه را در بر می گیرد.

🔰در پاسخ به این اشکال سریعا ذهنم معطوف به #مغالطه_ای می شود که در آن نهفته است و آن اینکه ابتدائا دو دسته موافق و مخالف فلسفه را بازشناخته پیش از آنکه شاخص فلسفی بودن را بیان کرده باشد.

🔹پس شاید سزاوار است که پیش از هر چیزی، لَختی تامل کرده و کمی از فلسفه سخن بگوییم و پس از آن، بحث را ادامه دهیم.

🔰مشهور است که ساحت فلسفه برخلاف علوم دیگر، ساحت #عقلانیت در حوزه #موجود است بدون آنکه اختصاص به نوع خاصی از موجودات داشته باشد و همین نیز موجب می شود که گاه آن را #انتزاعی و بریده از واقعیتهای دم دستی بر شمرند.

🖌دکتر مجید احسن(پژوهشگر حوزه فلسفه و دین)
@majidahsan62

اندر احوالات فلسفه(قسمت اول)

🔰یکی از روزهای هفته ای که گذشت روز جهانی #فلسفه بود.

1⃣دقیقا پائیز سیزده سال پیش بود که وارد حوزه مطالعات فلسفی شدم. این ورود نه یک انتخاب مبتنی بر محاسبه سود و زیان بلکه ضرورتی بود که دچارش شدم. در این سالها متعدد از سوی افراد مختلف در باب #فلسفه و #فایده و #ضرورت آن مورد سوال قرار گرفته ام.

2⃣جالب اینکه بسیاری از این افراد خود از تحصیل کنندگان در رشته فلسفه هستند. و جالبتر اینکه معمولا از ناکامی خود در پاسخ به سوالاتی که دیگران در باب چیستی فلسفه از ایشان می پرسند می نالند‌‌.

🔹دوستی برایم تعریف کرد که روزی یک #راننده #تاکسی از شغل و کار او پرسیده و وی در پاسخ، اشتغالش به تحصیل فلسفه را گوشزد کرده و توضیحاتی در باب فلسفه داده است‌. راننده محترم نیز با تعجبی آمیخته به صداقت تمام، برایش آرزو کرده که انشالله خدا برای او کاری فراهم کند! تو گویی انگار خود را مواجه با انسان بیکاری یافته است.

🔸بعید می دانم این مشکل برای دیگر تخصصها همچون #پزشکی و #مهندسی و حتی اشتغالات عمومی مانند #نانوایی و #قصابی مطرح شده باشد و کسی در چیستی یا ضرورت آنها شک کرده باشد و بر فرض شک، از پاسخ یک پزشک یا مهندس و یک نانوا و ... قانع نشده باشد چه اینکه مراجعه کنندگان به این افراد از قبل ضرورت و فایده تخصص آنها را با تمام وجود درک کرده و از سر نیاز به سراغ ایشان رفته اند.

🔰ممکن است گفته شود که شاید ناکامی برخی از تبیین چیستی و فایده فلسفه ناشی از #ناتوانی و #عدم_مهارت لازم ایشان است. البته این یک احتمال منطقیست ولی آیا منطبق بر واقعیت هم هست؟

🖌دکتر مجید احسن(پژوهشگر حوزه فلسفه و دین)

@majidahsan62