کانال واجه واج (واژه نامه تالشی)

#مریم_محسنی_ماسال:
سلام
سر آشتاونده/ سر آشتیاونده (sar āštāvənde/sar āštiyāvənde): مخ زدن، از راه بدر کردن، مخ کارگرفتن
مترادف سر تاونده (sar tāvənde)
چه کینه سرشون آشتاونده /تاونده ای شون دوازنده
če kina saršun āštāvənda (tāvənda)ayšun davāzənda
مخ دخترش را زدند و فراری دادند

#کوهزاد:
بادرود

چمه ورون  وان  "  سرتاونده  سرآشتاونده نوان

حالتی که بعد از سر تاونده رخ میده را

"  آشتاوییهِ "  میگویند
فلانی آشتاویهَ 

یا ورزایی که  هوشت آبو  را هم می‌گویند ورزا آشتاویهَ

#مریم_محسنی_ماسال:
پررو تالشی کو بو لیسکlisk ،دیم لیسکdimlisk
چده  لیسکه
دیم لیسکه خردنییه

#کوهزاد:
درحالت  مخ زدن و ربودن  هم  واژه

    "برسوئه " barsoe

بکار شو

#فرنگیس_قلیزاده_ماسال:
درود
دیم داشتهdim dâšte:پررو بودن

#کوهزاد:
دوروت

تاو دلکه .  یعنی تندوتاب  افتادن

اما  " سرتاونهِ  یا تاوندهِ  "  موتفاوته

مانند. 
کی اشته سری  تاوندهَ ؟  چه کسی نظرت را برگرداند


کی ته تاو  دَینده َ؟ کی ترا به عجله واداشت

سر . یاکو  نظر معنی ده

وختی  سر تاونییه  آشتاویه  سورت گره

#مریم_محسنی_ماسال

ما می گوییم:
پِولا pevlā: ولو، پخش، پراکندگی،تفرق
پولا آبه/ کرده
پِولا به pevlā : ولو شدن، پخش شدن
ولا vəlā : ولو ...
ولا آکرده vəlā ākarde: ولو کردن،پخش کردن،ریختن
ولا بِه

#فرنگیس_قلیزاده_ماسال
درود وام گردی ختمت
امه انته نی وایم
پولا آولا pevlâ âvlâ:پخش وپلا،ولو
پولا آولابه  pevlâ âvlâbe:پخش وپلا شده ،ولوشده
پولا آولا کردهpevlâ âvlâ  karde:بهم ریختن،پخش وپلا کردن ،ولوکردن،بهم ریختن

#محمد_رضا_فدایی:
درود دوستان
درود هموندان تالش مرکزی و تالش شمالی لطفا بفرمایید به گویشتان به توت چه میگویید

#سارا_روحانی:
سلام و عرض ادب
شمه ختمت اوستاد فدایی گرامی


امه تُوند  tund  بواتیمون👌🙏

توندَ دار : درخت توت
سییا تُوندَگله  :    توت سیاه
ایسبیه توندَ گله :  توت سفید
سرَه تُوند  گله :    توت قرمز
کَوَه  توندَ گله :    توت سبز

بشم تَوندَ گله پچینَم  :
بریم توت « دانه توت) جمع کنیم

زبان تالشی منطقه تالشدولاب

#مریم_محسنی_ماسال:
سلام جناب فدایی ارجمند
سرر سلامت برا
اشته اربابه کینه شیرنه نقل خیلی خاسا
توئه گله tua gəla : توت
تو tu: توت
ایسبییه توئه گلهisbiya tua gəla: توت سفید
سیا توئه گله siyā tua gəla: توت سیاه
سره توئه گلهsəra tua gəla: توت قرمز

#ابراهیم_همدمی:
درود، تووو،  تووعه گله،.  موسله روخون

#رمضان_نیک_نهاد:
ماکلانی کو:
تۊ/توت/tú
تۊئه دار/ درخت توت
تۊئه گݖله/ توت درختی

#عارف_محمدقلی_پور_ماسال:
شەفتی آۏەز
سونو sunu

#محمد_رضا_فدایی:
درود دوستِن شَورون خش
ممنون شمه تلاشی کو
بره سونو bəra sunu = خندیل = تمشک
سییا سونو siyā sunu = توت سیاه
ایسپییه سونو eispiya sunu = توت سفید
شاد ببَه

#مریم_محسنی_ماسال :

کلمه "فقط"  فارسییه

تالشی بو ایزن ayzan/فقدfaqad که هه فارسییه  چه الف ب ت/ الفبا ط به د آگرده
ایزن ayzan : فقط
ایزن بی بهری فقط باید بخوری
ایزن بشه . فقط برو/ حتما برو
ایزن کرا هره فقط دارد می خورد
ایزن جره فقط وراجی می کند
ایزن خسه  فقط می خوابد
ایزن خنده کره فقط می خندد
ایزن تالشی بینیویسه: فقط تالشی بنویسید

یه ایضا  هم هست به معنی عینا و مانند و شبیه
ایضا هی مونو. عین اوست
منظورم این نیست
ایضا نمادیست.  (  ً )

#بهنام_ن:
"ایزن"چمن نظر یعنی: دقیقا، کاملا برابر ومساوی
ایزن بی بهری: کاملا و دقیقا باید بخوری

آیا میتوانم کمی بچشم  و کمی زبان زدن کافی هست؟
نه نخیررر کاملا باید بخوری دقیقا باید بخوری

نِخَیر ایزن بی بهری



از میان درختان فقط "راش" را دوست دارم

دارون کو فقد(فقط) الاشینه خشیمه

#سارا_روحانی:
درود

ایزَن  : ayzan  :  حتماً/ دقیقاً / عیناً
مانند
ایزَن اشته شَوی کا بسی ویگروم:
عیناً/ دقیقاً : باید از پیراهنت بگیرم/ بخرم ؛ یک حالت پافشاری کردن

ایزن بسی اومروز بای:
دقیقاً باید امروز بیایی ؟

خردن ایزن اشتن ننه بَمَندی :
بچه دقیقاً به مادرش شباهت داره

🙏

#میلاد_بردبار:
ما میگیم "ایلَه" iľa و معمولا در حالت تاکیدی تر میگیم "ایلَه هْنتَه" iľa hınta (هر دو با "ل" نرم)

İľa az šim ایلَه اَز شیم
فقط من رفتم

İľa hınta az šim ایلَه هْنتَه اَز شیم
[یدونه] فقط من رفتم (با تاکید بیشتر)


کلمه "تِیخَه" teyxa رو هم میگیم که معمولا برای مواد غذایی به کار میره

تِیخَه اْم چَییکا دَکَه
Teyxa ım cayiká daka
فقط از این چای بریز

این جمله هم که فرمودید :
از درختان فقط راش را دوست دارم.

اینجور جملات رو بسته به تاکید مد نظرمون، میتونیم به چند شکل بگیم :

Dárunká iľa aľášina xašim.
حالت عادی
Dárunká iľa aľášinam xaš.
تاکید روی درخت راش
Dárunká iľam aľášina xaš.
تاکید روی فقط
Dárunkám iľa aľášina xaš.
تاکید روی درختان

#بهنام_ن:
درود
هسه ام جومله چنته وایه:

"فقط تالشی بنویسید"

#میلاد_بردبار:
درود
انتریمون بواتن : İľa Tálıši bınʼıvisʼa(e)
"ایله" کلمه تلفظی سر، تاکیده هستن.
"فقط" کلمنی باتیمون.

علی ادمین کانال واژه ها:
سلام به همه! من می خواهم در مورد فعل dashtan در زبان تالیش بیشتر بدانم.

جایی که از این فعل استفاده می‌شود. می توانید چند مثال در زمان های مختلف به ما بدهید؟

چه تفاوتی با «heste» دارد؟

#حجت_دامن کش_منطقه سیاهمزگی:
Sılám ;
ama váyam " mı mobáil darım "
Dáštan cama  junubia tálıši ka bu "Dášten / Dášte
-
Ama  šafti tálıši ka/ ku heste nedáram ,vali / bımá " esta" dáram kı ce fársiya mane  bu ast / hast
🙏

#مریم_محسنی_ماسال:
Ama vāyam:
dāšte bə maneyə dāštan : az kitāv dārəm: man ketāb dāram
heste nedāram
esta bə maneyə hast dāram
čəmə num maryam esta
estima / hastam
estira/ hasti
esta/ hast
estimuna/ hastim
estiruna/ hastid
estina/  hastand

#امیل_شهرلریک(siyah_galish):
سلام علیکم
گویش شمالی، شهرهای ماسالی و لریک
دودو: dodo: قبلاً خواهر بزرگ، الان مادر
فکر کنم از زبان کودکان است.
در سمت لریک و ماسالی بعضی تالشها به خواهر بزرگ dodo میگفتن، امّا به  مادر هم میگفتن و هنوز هم میگن. به خاطر این که پدران و مادران به کار میرفتند و خواهران بزرگتر با بچه های کوچکتر در خانه میماندند و بچها عادت گرفتن که به مادر هم بگن dodo.
در گویشهای شما واژه‌ی خاصی وجود دارد برای خواهر یا برادر بزرگ؟

#مریم_محسنی_ماسال:
سلام‌
ما به خواهر بزرگ گوله باجیgula bāji ، پیله باجیpilla bāji، باجیbāji می گوییم و به برادر بزرگ گوله براgula bərā، پیله برا pilla bərā، برا bərā و جانه برا jāna bərā ،به برادر کوچک نازه برا nāza bərā ،دادا dādā می گوییم
و البته امروزه فقط باجی و برا شنیده می شود
به مرد غریبه هم برا یا برا جان به جای آقا بکار
می بریم

#سارا_روحانی:
درود ها بانو محسنی گرامی

یاله خالا  : خواهر بزرگ
یاله بئرا  : برادر بزرگ

درود

دودو : dodo  : شاید با کلمه
دده :  dəde : مادر / ارتباط داشته باشد گاهی برای به بچه میگیم دده جان ، به خاطر دوست داشتن زیاد ولی در کل دده یا ننه یعنی مادر


#علیرضاپناهی
نَه نَه na na : مادر
پیئَه نَه نَه piya nana : مادر بزرگ
دو دو du du : مادر مادر بزرگ و مادر پدر بزرگ
آنَه دو دو ána du du : جد مادری
زبان تالشی/نمین_عنبران

#علی_حیدری_عنبران :
مانݖسه‌این/mânəsayin:
آن زمانی که من وجود داشتم.ان زمانی که من حضور داشتم.
مثال: مانݖسه‌این اݖم وݖل هاوزیٛ/mânəsayin əm vəl hâvze : از زمانی که من بودم(حضور داشتم)این گل سبز است.
توضیح:اشاره به مدت طولانی دارد و هدف طولانی بودن زمان سبزی گل است.
واژه "مانݖسه‌این " که کاربرد روزمره‌گی برای‌مان دارد در واقع مخفف واژه ترکیبی
مانݖ هیٛستیٛ کو /manə heste ku :از زمان هستی و بودن من.
بخاطر این عرض کردم شاید واژه مخفف شده باشد🙏
#علیرضا_پناهی_عنبران:
Çıman/çıman kə/مال من،خانه من
ıštı/ıštı kə/مال تو،خانه تو
Çəvı/çəvı kə/مال او،خانه او
Çımı ,çımı kə/مال این،خانه این
Şımə,şımə kə/مال شما،خانه شما
Çəmə,çəmə kə/مال ما،خانه ما
Çımün,çımün kə/مال اینها،خانه اینها
Çəvün,çəvün kə/مال آنها،خانه آنها
Çame,çame kə/مال آن،خانه آن(خانه ای که سمت شخص مقابل شماست)
Çamün,çamün kə_مال آنها،خانه آنها(آنهای که سمت شما قرار دارند)
Çəməün,çəməün kə/مال ماها،خانه ماها

Siyah Galiş:
اینجا çame نوشتید‌. چامه؟

و بین çəvun و çamun چه فرق هست؟

#مریم_محسنی_ماسال:
سلام
ما هم منده mande به معنی وجود داشتن، ماندن، بودن ... بکار می بریم و شما مانسین mānəsayn نمیدونم درست متوجه شدم یا نه؟

Siyah Galiş:
کلمه məndara یعنی «گویا» شما چطور استفاده میکنید؟

#مریم_محسنی_ماسال:
منتره məntəra : گویا، انگار، گویی، مثل اینکه، به نظرم، به خیالم
منتره اَون شینه məntəra aven šina : گویا آنها رفتند

#رمضان_نیک_نهاد:
مݖندەرە : به نظرم
مݖندەرە اەې ۏاته نی/مݖندەرە اەې نؽۏاته

#علی_حیدری_عنبران:
درود
این واژه مݖندەرە/məntəra : گویا
در گویش شمالی:
اه‌گه‌م بوتی /agam buti: گویا ، به‌گمانم،به گفتارم. ریشه واژه به گفتن می‌رسد.

#حجت_دامن_کش_منطقه سیاهمزگی:
درود
هنتَره həntara / مِنه menə / مِنِسِیه meneseyə / چومونو čumunu / چومونی čumuni:
گویا ، انگار ، گویی ، به گمانم ؛ مثل اینکه

مرا مِنه هادی شه
" هنتره
" منسیه " "
" چومونو " "
" چومونی " "
:
برایم انگار که هادی رفته است.

#مریم_محسنی_ماسال:
منسیه را لطفا توضیح بدید

#حجت_دامن_کش_منطقه سیاهمزگی:
.

meneseyə
مثال
_مرا مِنِسِیه ک چم کیتاوی پَز /پَس یَندمه
به گمانم کتابم را جا گذاشنه ام

_ ترا نه منِسِیه / نِمِنِسِیه اَمه قبلا یا اومَیمونه
برات اینجوری نیست که انگار قبلا اینجا اومدیم ؟!

باز اگه ایرادی هست راهنمایی کنید🙏🌺

#رمضان_نیک_نهاد:
چومونو: مانند آن است که
چومونی: مانند آن بود که

#مریم_محسنی_ماسال:
فکر می کنم مخفف مانسته باشه
مونو مثل این است
مانسته با این منده باید نزدیک باشه

Ážiar:
درود وقت بخیر
انتظار کشیدن یا منتظر بودن به تالشی چی میشه؟

#دکتر_فرزاد_بختیاری:
درود آژیار برام

۱. گوشه‌دار به (gušadār be)
۲. چم به را به (čem ba rā be)
مثال:
- اشته گوشه‌داریمه: منتظر توام.
- چده بی ته را چم به را بومونوم: چه‌قدر باید برایت چشم به راه بمانم (انتظار بکشم).
- و ...
#حجت_دامن_کش_منطقه سیاهمزگی:
درود
و همچنین ...
را بَدشته ră badešte
را دَیِشته ră dayešte
را دَیَشته ră dayašte
گوشه دار منده gušadăr mande
مونتَظیر منده muntazir mande
مونتَظیر به muntazir be
چم برا منده çem bə ră mande
🙏🌺

#علی_حیدری_عنبران:
درود
اگر تالش آذربایجان باشید ،به گویش شمالی منتظر ماندن:
چه‌ش به رو ماندیٛ :چشم براه ماندن
اومیٛ ماندیٛ :منتظر ماندن

#کوهزاد:
دورود

"اومه ماندِ" یعنی منتظر آمدن هستم؟

#علی_حیدری_عنبران:
درود
بله
اومیٛ/ume:آمدن
❤️

#مریم_محسنی_ماسال:
سلام
۱- منده mande : منتظر ماندن، انتظار کشیدن (یکی از معانی اش است)
از ترا مونوم az tərā munum : منتظرت می مانم
۲- گوشه دار به / منده / guša dār be/ mande
: انتظار کشیدن، منتظر بودن
۳- گوشه دار داشتهguša dār dāšte: منتظر داشتن، منتظر نگهداشتن
۴- گوشه داری gušadāri: انتظار
- گوشه داری داشته guša dāri dāšte: انتظار کشیدن، منتظر بودن
۵- چم به را čem ba rā: چشم به راه ، منتظر
- چم به را به čem ba rā be : چشم به راه بودن، منتظر بودن
- چم به را داشته/ هشته čem ba rā dāšte/ hašte : منتظر داشتن/ گذاشتن
۶- را دییَشته rā diyašte: منتظر بودن، چشم به راه داشتن
و اصطلاحات مربوطه
۱- چمه دیلی مو ایسبی آبهčəmə dili mu isbi āba : موی دلم از انتظار زیاد سفید شد
۲- چمه چمون کفتک ورده čəmə čemun kəftək varda: چشمهایم از انتظار کفتک در آورد
به نظرم کفتک باید بیماری برای چشم باشد
کفتک به انجیر کال می گوییم
۳- چمه چمون تلس کردهčəmə čemun təlas karda: چشمهایم از انتظار تاول زد

#منصور_بلوری_گشت:
با دورود

منده:manda: ماندن، استفهامی است بیشتر
هوسین کا منده: هوسین کجاست!
پامنده:pamande:سرپا ایستادن
پا بمون: وایستا
چم ب را مندن: چشم براه ماندن، انتظار کشیدن


#بهنام_ن :
توضیح
در خط تالشی #کادوس
نویسه "یٛ" برای کسره بکار می رود

#علی_حیدری_عنبران:
درود
واژه گݖنیه/گݖنه / gənye,gəne :
برخورد کردن
در متن زیر با چند پیشوند آمده است و جای تامل آنکه حتی با یک نوع پیشوند هم چند معادل دارد و باید با توجه به جمله متوجه مفهوم شویم.

تݖ نݖشته‌بیش، آره‌نده آز          ده‌گݖنیم
تݖ تݖلیٛش، اݖشتݖ دوما آز        سه‌گݖنیم
به اه‌گیٛن پیٛگیٛن خه‌لی آز           اه‌گݖنیم
تݖ شینه‌بیش رۊشنه چه‌ش ،آز  اوگݖنیم
به‌ تݖ اوخو سه به سه آز           پیٛگݖنیم
تݖ آسب‌پوبیش ، لݖنگݖ کو آز   ده‌گݖنیم
به دیٛنیو کو  اه‌خته آز                سه‌ده‌گݖنیم
به ایله حݖشکه وو‌ هه‌م آز          نݖگݖنیم

tə nəštabiš âranda âz     dagənim
tə təleš əštə dumâ âz     sagənim
ba agin, pegen xali âz     agənim
tə šinabiš rüšna čaš âz   ugənim

ba tə uxu sa ba sa âz        pegənim
tə âsbpubiš ləngə ku âz   dagənim
ba dənyu ku axta âz         sadagənim
ba ila həška vu ham âz     nəgənim
خطاب به دنیا :
تو نشسته بودی و من یکدفعه وارد شدم
تو فرار کردی و من دنبالت کردم
در افت و خیز(بالا و پایین) من خیلی افتادم
تو با چشمان بینا میرفتی و من خسته شدم

آخر با تو  سر به سر برخورد کردم
تو سواره بودی و من از پای افتادم
از "دنیا" من این قدر متوجه شدم
حتی به اندازه باد خشک هم ارزش نداشتم.


درود
واژه گݖنیه/گݖنه / gənye,gəne :
برخورد کردن
در متن زیر با چند پیشوند آمده است و جای تامل آنکه حتی با یک نوع پیشوند هم چند معادل دارد و باید با توجه به جمله متوجه مفهوم شویم.

تݖ نݖشته‌بیش، آره‌نده آز          ده‌گݖنیم
تݖ تݖلیٛش، اݖشتݖ دوما آز        سه‌گݖنیم
به اه‌گیٛن پیٛگیٛن خه‌لی آز           اه‌گݖنیم
تݖ شینه‌بیش رۊشنه چه‌ش ،آز  اوگݖنیم
به‌ تݖ اوخو سه به سه آز           پیٛگݖنیم
تݖ آسب‌پوبیش ، لݖنگݖ کو آز   ده‌گݖنیم
به دیٛنیو کو  اه‌خته آز                سه‌ده‌گݖنیم
به ایله حݖشکه وو‌ هه‌م آز          نݖگݖنیم

tə nəštabiš âranda âz     dagənim
tə təleš əštə dumâ âz     sagənim
ba agin, pegen xali âz     agənim
tə šinabiš rüšna čaš âz   ugənim

ba tə uxu sa ba sa âz        pegənim
tə âsbpubiš ləngə ku âz   dagənim
ba dənyu ku axta âz         sadagənim
ba ila həška vu ham âz     nəgənim
خطاب به دنیا :
تو نشسته بودی و من یکدفعه وارد شدم
تو فرار کردی و من دنبالت کردم
در افت و خیز(بالا و پایین) من خیلی افتادم
تو با چشمان بینا میرفتی و من خسته شدم

آخر با تو  سر به سر برخورد کردم
تو سواره بودی و من از پای افتادم
از "دنیا" من این قدر متوجه شدم
حتی به اندازه باد خشک هم ارزش نداشتم.

#مریم_محسنی_ماسال:
متن عالی بود
کلمات در گفته های نغز و شیوای گذشتگان و شیرین زبانان بومی بسیار دل نشین و زیباییشان آشکار می شود
دست مریزاد
ما هم در ماسال این کلمه را داریم
گینه gine، گینیسته giniste: برخورد کردن
آگینه āgine: همراه شدن
پگینهpegine : روبرو شدن
سه دگنم را سر آگینهsar āgine / سر آلکهsar ālake / سر دلکهsar dalake به معنی متوجه شدن می گوییم
گنهgəne: افتادن و دگنهdagəne: از پای افتادن را از دوستان شاندرمنی شنیدم
اِگانیegāni/ در افتان و خیزان را از دوستان گیلک شنیدم
دگنیم dagənim را از دوستان تات شنیدم

#حسین_رضوی:

در تالشی به یک سو بودن میگوییم چپش.

#عارف_محمدقلی_پور_ماسال:
من چپلی شنیدم
چپش هم باحاله، ممکنه چپلی ترکی باشه.

تو تالشی شمالی به چپ‌گرا می‌گن چپه‌وون (اقتباس از ترکیه یه جورایی، از واژه‌ی چپ‌چی)

#رمضان_نیک_نهاد:
چه‌پلی: چپ دست
پݖش: ناراست، کسی که رفتار غیر عادی داشته باشد
پݖشه‌ۏه‌ر ئامه‌ندؽ: یکدندگی کردن
پݖش‌لی : ناراستی کم، لجبازی
چݖپ‌چݖپݖ: زیر گوشی حرف زدن

#بهنام_ن:
ما به چپ دست میگیم
"چپلکی": caplıki/capleki

#رمضان_نیک_نهاد:
بهنام جان،  کی را ما هم داریم مثلا برای  سراپایی
پسوند کی: درحالت
چه‌پله‌کی: درحالت خوابیده به چپ

پا‌مه‌نده‌کی: سراپایی، در حالت ایستاده

#منصور_بلوری_گشت:
با درود
چپلکی: سیلی
چپ: جهت ضد راست، گاهی به سیاست مداران تندرو چپ می گویند و
راست به محافظه کاران که حفظ شرایط موجود را می پسندند
چپوله: چشم کج، دوبین

#عارف_محمدقلی_پور_ماسال:
ما این رو کِه می‌گیم
پش‌پشه‌که، پامنده‌که، خلوتکه و ...

آره دو تلفظ مختلف یه پسوندن

تو فارسی هم داریم پسوند کی/کِه رو
مثل واژه‌ی یواشکی

تو تالشی پرکاربردتره البته

#اسماعیل_رضوی_نژاد:
درود      پش  آمنده   هم  یکسوئی هست
فلانی  د   پش آمنده !!

#مریم_محسنی_ماسال:
پا منده بو pāmanda bu: در حالت ایستاده
چپ دست
چپکی čapaki
چپلیčapli
چپلنگیčaplengi
چپلکی čapleki
چپه دس čapa das ، چپ دست، دست چپ

#کوهزاد:
دورود

درسته کسی که از دست چپ استفاده میکنه چپلکی یا چپلی میگویند .
انته وان . فرنگ چپلِکیبهَ

مابه سیلی پارسی . سیلله .. میگوییم . ل‌. را بافشار ادا میکنیم

اما به سیلی . چپلاک . هم گویندی

البته " گوشه مال ؛ هم داریم که ...

#مریم_محسنی_ماسال:
سلام
خطر ، خطرناک
را  به گویش تالشی شما لطفا بنویسید
سپاس

#رمضان_نیک_نهاد:
بی‌ئه‌تݖبار: خطرناک ، بی‌اعتبار

هه‌شمناک: ترسناک
hašmnăk/hašmənăk

بݖراگݖل هه‌شمݖناکه مؽرده‌کی ېا
کوله ئݖم هه‌شمݖناکه کارون دیمه بݖنه

#عارف_محمدقلی_پور_ماسال:
ممنون
همش دارم فک می‌کنم با خشمناک مرتبطه یا نه
شایدم با خدم و حشم مرتبط باشه 🤔

#رمضان_نیک_نهاد:
با آدمی که قیافه ترسناک و وحشتناک دارد بیشتر نزدیک است

#مریم_محسنی_ماسال:
هشمناکه مردک به چه‌معنی است؟

#رمضان_نیک_نهاد:
مردی که چهره وحشتناک و دلهره‌آوری دارد. ما در گذشته مردی در منطقه داشتیم نامش کݖزه‌ن بود بلند قد لباسهای پشمی پاره پوره،  دندانهای درشت و نامنظم. مو‌های بلند و پریشان بیشتر هرزه گرد و بی جا و مکان بود حتی فامیلی هم نداشت اما هیچگونه آزاری از او دیده نشد . بنده خدا شاید قیافه‌اش از فقر و نداری ترسناک بود.

#اَرشیت_شفت:
ما از این واژه به شکل هَشبْناک به عنوان وحشتناک استفاده می‌کنیم

#منصور_بلوری_گشت:
بادرود
ما می گوییم عجب قیافه ی هشمی داره؟
ترسناک وخشمگین

#مریم_محسنی_ماسال:
سلام
ما در این حالت هجم hajmمی گوییم به معنی  عجیب از نظر ظاهر،بد منظر
ای چی یه هجمیهi čiyə hajimiya
عجایبی است، چیز عجیب و غریبی است
گویش ماسال

#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی:
درود
اَمه هَشبناک hašbənák وایم
هَشم hašm نی وایَم

مثلا وایم فلان مِرده قیافه چیز هَشمیه
یا فلانی ای هَشبناکیه

#حجت_دامن_کش_منطقه سیاهمزگی:
واژه ی " اَنگاره angăra " هم داریم

اَنگاره گته angăra gete : مشکل ایجاد کردن ،ایجاد دردسر ،  اختلال ایجاد کردن ، فتنه انگیزی

#بهنام_ن:
درود
اما
من معنی "انگاره گِتِه" رو  فقط "دردسر" میدونم
و نمیتونه معنای فتنه انگیزی و اختلال داشته باشه بنظرم
حالا شاید کاربردش در منطقه ما اینطور باشه

#منصور_بلوری_گشت:
بادرود
انگاره: کسی که کاری را انجام میدهدوتوان
تمام کردنش را ندارد
می گوییم فلانی اشته را انگاره گتشه

#بهنام_ن:
درود
اگر معنای آن توان انجام کار باشد
پس
ترجمه این عبارت چی میشه؟

"عجب انگاره ای مرا گِترَه برا"

#منصور_بلوری_گشت:
با درود
تقریبا همان معنا را میدهد
کاری را شروع می کندودرتمام کردن می ماند
بقولی خرش تو گل گیر می کنه یا برای دیگران
میخواهد کاری را انجام بدهد اما نیمه کاره وبی
سرانجام رهایش می کند

#مریم_محسنی_ماسال :
انگاره گته : بیخ پیدا کردن، کار دست آدم دادن
تشکه گله چه پا کو ای را انگاره گته
نا ترازه گفی ای را انگاره گته

Ážiar:
درود
فتنه به تالشی چی میشه ؟
برای مثال: فتنه به پا کرده است

#مریم_محسنی_ماسال:
سلام
به تالشی ماسال
دکار دکار  dakār dakār: فتنه، آشوب
دکار دکار دریdakār dakār dari
در حال فتنه و آشوب بر پا کردن است
چمه مینه هی دکاره
بین ما اون فتنه کاشت/ آشوب به پا کرد
دس دچین das dačin : دسیسه
کوکلا kukulā: توطئه
کلاکلاییkəlākəlāyi: توطئه، دسیسه

#رمضان_نیک_نهاد:
کوکݖلا، کݖکلا: دسیسه
کݖکݖله‌ ده‌روشݖنی:  فتنه بپا کردن
کݖلکݖله ده‌روشنی: آشوب بپا کردن

#اسماعیل_رضوی_نژاد:

البته   کلمه   " وناز " هم نوعی فتنه کوچک محسوب میشه اما نه در مقیاس و زمان  بالاتر

مثلا  فلانکسی    وناز کاره

حوادثی که بصورت اتفاقی از جانب کسی بوجود بیاید و سبب مشکلاتی شود   اصطلاحا   وناز   نامیده میشه

#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی
سلام
وان وناز کردشه ؛ اشته گردنی چاکندشه ، مرغونه کردشه و ...

#رمضان_نیک_نهاد_فومن:
ۏݖناز: خرابکاری کوچک و سهوی

#بهنام_ن:
درود
معادل واژه ی  چیستان در تالشی چیست؟

#مریم_محسنی_ماسال:
سلام
معنه پیگته mane pigete: بد تعبیر کردن/ تحریف کردن
به تالشی ماسال
چمه لوئه معنه مپیگه
حرف مرا بد تعبیر نکن/ تحریف نکن
به چیستان گویی می گوییم مَثَل مَثَله کرده
ام چه کهəm ča kə / ام چهəm ča
این چیست که :
ملکی زوئه سبزه قبا سرش جیره کونش هوا
جوابش سیر بنه
بوته سیر در باغ
ام چه که
هر جا ویداری شوhar jā vidāi šu : هر جا پرت کنی می رود
جواب چشم
و....

#اسماعیل_رضوی_نژاد:
درود  بله   میشه     " ام چه "

#حجت_دامن_کش_سیاهمزگی
سلام
ما چیستان رو " مثله جنگ masala jang " و مثل پنوئه masal penue میگیم
برای مطرح کردن چیستان هم میگیم "ام چه ک ...؟ "

#دکتر_حسینعلی_رحیمی:
دوستان درود
دوستان مخصوصا دانندگان تالشی شمالی
آیا ângivinbələşt شنیده‌اید؟
آیا مصدر ،ləşte دارید؟

#رمضان_نیک_نهاد:
در فومن در جایی که ارباتیما  میشود یعنی در کوره دوشاب‌گیری می‌شود بیشتر بچه ها یا کسانی که کارگرند، در پایان کار دوشاب گیری رسمی دارند به نام ته‌شت‌ئالیسی یا دوشاۏئالیسی  به شکلی که بچهها یا کارگران شیره چسبیده به تشت را با تراشه چوبی لیس می‌زدند شاید آن کارشان به نوعی با این واژه که دکتر رحیمی عزیز فرمودند، همبستگی داشته باشد

#دکتر_حسینعلی_رحیمی:
درود
بله باید همان باشد و برگردانش به فارسی:  «انگبین‌لیس»
جالب است که مرحوم عباس‌زاده این کلمه را به‌معنای انگشت شهادت (سبابه) ضبط کرده

#علی_حیدری_عنبران:
درود
بله جناب رحیمی بزرگوار
مصدر
لٚشته/ləšte :لیسیدن
وجود دارد با تمام مشتقات  و پیشوندها و پسوندها.
در واقع مصدری کامل است.
از انجایی که اغلب بعد از نوش کردن عسل انگشت سبابه شهد الود میشود، این انگشت را لیس میزنند . کاربرد معادل برای انگشت سبابه درست است البته در معنای مستعار و مجاز،چرا که همه پنج انگشت دست برای خودشان معادل‌های مستقیم در تالشی دارند.
واژه ؛
آنگیوین  الٚشت/ângivinaləšt : فاعلی است.
ان کسی که انگبین می لیسد،

#دکتر_حسینعلی_رحیمی:
سپاس
در بین شما هم این واژه برای انگشت اشاره به کار می‌رود؟

#علی_حیدری_عنبران:
بله
در قالب مجازی کاربرد دارد.

معادل مستقیم و حقیقی برای انگشتان دست
آنگٚشته/ângəšta :انگشت
مۊجۊل/müjül:انگشت کوچک
مۊجۊلٚه بٚوه/müjülə bəva :انگشت حلقه
دٚروزه آنگٚشته/dəruza ângəšta:انگشت میانی
ایمونه‌آنگٚشته/imüna ângəšt :انگشت اشاره
کله‌آنگٚشته/kala ângəšta :انگشت شست

#حجت_دامن_کش_منطقه سیاهمزگی:
انگبین
انگبین واژه پارسی سره واژه عربی عسل است. در بسیاری از کتب ها تاریخی به معنا شهد و عصاره نیز آمده است.

سلام
در اطرف شفت بعد از گرفتن عسل هم همین " تشته آلیشته taśta álište انجام میشد و بچه ها عسل های باقی مونده ی تشت ها و ظرف رو میخوردند.

شاید واژه ی مورد نظر همین انگبین لیشته angabin lište باشه
لیشته lište / لیشتن lišten : لیسیدن

🙏🌺

#مریم_محسنی_ماسال:
در مورد مطلب انگوشته آلیشته این مطالب رو در یاد دارم
- عسله واش لیشته
در ییلاق در تابستان گیاهی می روید که عسله واش می گوییم به نظرم مریم گلی باشد گل زرد رنگی دارد آن گل را از گیاه جدا می کنند و تهش را می لیسند ذره ای شهد شیرین دارد آن را می لسیند. بشم عسله واش بلیسم/آلیسم
- تشته آلیسی لیس زدن تشت دوشاب که فرمودند
- انگوشته لیشه
خردنی مهرز اشتن انگوشته بلیسه
نگذار طفل انگشتش را بلیسد
- از مگه چمه انگوشته لیسم
به این معنی که من هم خرج دارم انگشتم را که نمی لیسم
- انگوشته آلیس واحدی برای کمترین مقدار از خوراکی است
ای پاتیل قاتقی ای انگوشته آلیس مرا شون پس نییشته
از یک دیگ خورش به اندازه یک انگشت لیس زدن برایم باقی نگذاشتند
- چه آشپجی خوبه چه پته خوراکی بهری اشته انگوشتان نی آلیسی
در تعریف و تمجید از آشپز

#رمضان_نیک_نهاد:
لیثی حبیبی:
گاهی واژه ای تالشی در کل جهان دقیق به همان شکل تالشی آن بکار می رود. به عنوان نمونه، «تَی فُون»(تالشی) = طوفان عربی و توفان فارسی، که از همان شکل عربی برگرفته شده. ولی «تَی فُون» در تمامی زبان های اروپای شرق و غرب از جمله زبان یونانی دقیق به همان شکل تالشی خود بکار می رود. تالش همینک به توفان، همچون مردم اروپای شرق و غرب «تَی فُون» می گوید. اما دانشمندان زبان شناس غربی نمی دانم از روی چه اصلی آن واژه ی ایرانی، هندی، اروپایی را بر گرفته از زبان چینی می دانند، که بی هیچ تردیدی، تفسیری نادرست است. «تَی فُون» در تالشی بُن و معنی دقیق خود دارد؛ چگونه می تواند از زبان چینی آمده باشد؟!

#دکتر_فرزاد_بختیاری:
در کجای تالش به طوفان/ توفان، "تَی فُون" می‌گویند؟!

#رمضان_نیک_نهاد:
دکتر جان در فومن تیفون می‌گوییم اما تَی فون نه
فکر کنم اشاره ایشان تاکید به شکل گویشی رایج در خارج از ایران است

#دکتر_فرزاد_بختیاری:
درود بر شما مهرآیین مرد

در ماسال هم تیفون (tifun) شنیدم.

#حجت_دامن_کش_منطقه سیاهمزگی:
سلام من توفان رو " تفیونtəfyun " شنیدم
مثلا وقتی باران خیلی شدید شروع بشه میگمیم : تفیون ویدوشه
🙏

#مریم_محسنی_ماسال:
تیفون/ تفون را در مورد بوی خیلی بد می گوییم
لشه بویی آ چَه مرده دَلی دیله کو بوی تیفون/ تَفون دَه
تیفان اسم مردانه است

#منصور_بلوری_گشت :
بادرود
در بعضی مناطق فومنات توفیون هم می گویند
tufyon
مثلن: زیره شو توفیون واری
دیشب توفان می بارید!

#مریم_محسنی_ماسال:
سلام‌
جناب نیک‌نهاد
ما این کلمات زیر را به تالشی داریم
برایم سوال است که آیا شما این کلمات را دارید یا نه
اگر دارید بهتر نیست تالشی آنها را بنویسید
و البته ممکن است نداشته باشید جهت اطلاع  خودم سوال می کنم

دخل daxlقلک
غزری qazri/ تیفان  tifānطوفان
باخچه bāxčaبقچه
مندن mandanپاتوق
سرگی seragi/ سرگییه ناخوشی seragiya nāxuši ذکام
اربهaraba/ اردهarada ارابه
و البته باخچه و اربه جداست
ناصد نَصد نهصد
شَشصد  ششصد

#رمضان_نیک_نهاد:
درود بانو محسنی گرامی از شما سپاسگزارم.
ما در تالشی فومن به قلک که محلی برای پس‌انداز است، غوله‌ک یا غݖله‌ک میگوییم

به دخل فارسی که محل نگه داری درامد روزانه است مانند شما  ده‌خل می‌گوییم

به توفان هم  تیفون، توفان و غزری می‌گوییم

به بوغچه همان بوغچه می‌گوییم و به باغچه هم ده‌سه‌باغ و گاهی همان باغچه می‌گوییم
مه‌ندن به اقامتگاه میگوییم که دامدار یک دوره دامداری را در ان زندگی میکند

به سرماخوردگی، سؽرݖگنی می‌گوییم

به آب بینی زݖک و به زکام هم زݖکام می‌گوییم.
به ارابه هم ئه‌راده میگوییم🙏🌹

#ملخ

[۵/۱۶،‏ ۲۲:۳۷] #علیرضا_پناهی_عنبران:

واشتَنگَنَه/واشتَنکَنَه
vāštangana,vāštankana:ملخ
زبان تالشی/نمین_عنبران

#دکتر_لطیف_پنداریان_آستارا:

واشتان کال = ملخ


#بلوری_فومن _گشت:
جیک= jik= ملخ

#دکتر_فرزاد_بختیاری_ماسال:

در تالشی ماسال، وازه‌وازه‌کر (vāzavāzakar) شنیدم.
وازه‌وازه‌کر:ملخ

#هویه_تحویلداری_رضوانشهر:
چکورده :ملخ

#سارا_روحانی_پره_سر :
تو گویش ما به ملخ  čukurda  میگیم
و بعضی اوقات به کسی که خیلی لاغر و ضعیف باشه ای اصطلاح را بکار می‌بریم

مثلاً فلانی : لَره چکورده بَمندی
یعنی فلانی مانند ملخ لاغره
یا فلانی لاغریش همانند ملخه


#زلیخا_صبا_ماسال:
در تالشی به نوعی ملخ
"دیوه اسب" می گویند
  که سبز رنگ است

"سیر سنگ" هم  نوعی جیر جیر ک است

#مریم_محسنی_ماسال :
سلام
ما علاوه بر دیوه اسب به آن چمه میز دکر čema miz dakar هم می گوییم و ملخ هم به همین نام است چون در حال پرش ادرار می ریزد می گویند اگر در چشم کسی بریزد کور می کند

#بهنام_ن:
بزرگواران سلام
آیا کلمه پپرده را
درست بکار برده ام؟
ایا میتواند برای لگد مال کردن
از پپرده استفاده کرد؟

#مریم_محسنی_ماسال:
سلام
حدس می زنم منظور شما "پاخله کرن" باشد

- پپرده پاورچین راه رفتن حشرات
مورجونه اشته دسی پپره
- پپرده از پایین با سرعت از درخت یا دیوار ...عمود بالا رفتن
مترادف پچیکه
پچیکه / پپرده البهل داری تکه پشه

اشته سر پوزن : از روت رد می شوند
اشته سری مزگی را شون
اشته سری چاکنن
ته‌کاغذه کلا کرن
اشته سرَه را شون
ته داره تکه وازنن
استه کرده کو ته پشمون کرن
ترا وان چَه
ته پخساونن

اشته سری تون‌ پوزن
اشته سری تونی نه شون
اشته سری واز کرن

پا خوئه لگد زدن
پاخله کرده لگدمال کردن است

#بهنام_ن:
من دیدم تو ماسال
وقتی بچه ای
بزرگتری رو اذیت میکنه و از سر و کولش بالا میره
بهش میگن
چده من پپری
کشتره من

#مریم_محسنی_ماسال:
پچیکی می گوییم ما در این حالت
پا برکرده هم می گوییم
چده مه‌پچیکی مه پا برکردره

#حجت_دامن_کش_منطقه سیاهمزگی:
سلام
ت ویپرن وایم
پپرده حَشران را ویشته کارشو

یه جور تشبیه هست ، بچه رو به موجودات ریزی که از روی ادم رد میشن تشبه میکنن (حشرات، هزار پا ، مورچه و ...)

کسی وقتی زیاد به دیگری گیر میده و یا زیادی بهش میچسبه میگن " م پچکی"

#کوهزاد :

دوروت

زمانیکه  " گوشه ده شو " چمه جان یا خلاکو  را بکری  واین . گوشه دشو ته پِپره

بما انته کو پی بوای ته . ویپرن یا دپرن .

برای لگ مال کردن
ویپرده دارم
ده پرده هم دارم
کم وزیاد داره

#منصور_بلوری_گشت:
بادرود
پپرده :pepərde:آرام آرام ازجایی بالارفتن

اسپج اشته سر پپرٚ:شپش روی سرت راه میرود

وپر،‌آپر داریم: لگدزدن آرام روی بدن

پچکی:pečəki:سربه سر گذاشتن مکرربا کسی


بلوری ازگشت

#سارا_روحانی:
درود ها

پپرده : pəpirde : از روی چیزی یا کسی راه رفتن / لگد زدن
و اما
گاهی پپرده به معنای بی احترامی و محل نگذشتن به طرف مقابل است
مانند
فلانی کله گردی پپرده و کسی محلش ننوئه
یا
فلانی اشتن خانوادَه پپرده و ویریتَه

یعنی دختر فلانی جلوی خانواده اش وایستاد و کار خودشو کرد و
فرار کرد ( البته برای ازدواج )
یا مثلاً
فلانی چتَه گردی پپردَه ؟
فلانی چطور به همه بی حرمتی و حرفاشونه زیر پا گذاشت و کار خودشو انجام داد ؟

تالشی _ گویش پره سر