Volupté(جستارهایی درباره‌ی هنر و فرهنگ)

از دیدگاه نوزیک _ مانند رالز _ یکی از پیامدهای مصونیت و تفوق اخلاقی فرد این است که استدلال‌های فایده‌گرا, تا آن‌جا که می‌توانند زیر پا گذاشتن برخی از حقوق اشخاص را به خاطر خیر فرضاً بزرگ‌تر توجیه کنند, در فرایند تصمیم‌گیری سیاسی قابل پذیرش نیستند.
...
هدف نظریه‌ی شبه‌آنارشیستی دولت که از سوی نوزیک ارائه شده, پاسخ به دیدگاه دولت رفاه جان رالز در نظریه‌ی عدالت است. نوزیک دیدگاه خود را در واقع با ارائه نسخه‌ای مدرن از استدلال قرارداد اجتماعی لاک به تصویر می‌کشد.
...
نوزیک خود معتقد بود در دفاع از آزادی می‌نویسد, اما در عمل, او تمایزی قابل‌سنجش بین حق افراد برای آزادی و حق افراد برای مالکیت قایل نمی‌شود. این کار (مترادف دانستن آزادی با حق بی‌قید‌وشرط برای مالکیت) ویژگی غالب لیبرالیسم کلاسیک و نئوکلاسیک است.
...
نوزیک مانند رالز هنگامی وارد صحنه شد که فلاسفه‌ی انگلیسی‌زبان مدت‌ها بود باور داشتند فلسفه‌ی سیاسی نقش اساسی در درک ما از زندگی عملی ندارد: این فلسفه کاری بیش از تحلیل و روشن ساختن زبانی که با آن استدلال‌های سیاسی را ارائه می‌کند, نمی‌تواند انجام دهد. از نظر بسیاری در دهه‌ی ١٩٧٠ این دیدگاه, به درست یا غلط, به نظر عقیم و منسوخ می‌رسید. از این رو, نوزیک و رالز در برخی محافل مورد استقبال قرار گرفتند و از افکار آن‌ها به عنوان دمیدن هوایی تازه یاد شد. این که آیا نوزیک در واقع چیزی قابل اعتنا یا بدیع گفته باشد, قابل بحث است. در باطن, او لیبرالی قدیمی و پیرو لسه‌فر است که به کاری جز بیان اصول اعتقادی قدیمی در قالبی نو و اغلب عجیب نپرداخته است.

متن: پنجاه متفکر بزرگ سیاسی, یان آدامز و آر. دابلیو. دایسن

#رابرت_نازیک #جان_رالز #یان_آدامز #آر_دابلیو_دایسن

@volupte

اصول رالز تا حدودی یادآور《قوانین طبیعی》هستند که طرفداران قرارداد اجتماعی به آن‌ها متوسل شده‌اند. آزادی‌ای که اصل نخست او درباره‌اش سخن می‌گوید, آزادی《منفی》در مفهوم لیبرال آشنای آن است; یعنی آزادی از محدودیت یا اجبار. این آزادی دربرگیرنده‌ی طیفی از آزادی‌های بنیادی است; مانند آزادی عقیده و سفر, آزادی مذهب, آزادی بیان, آزادی تجمعات و غیره. هدف اصل دوم _ که رالز آن را اصل《تفاوت》می‌خواند _ فایق آمدن بر اشکالاتی است که هنگامی بروز می‌کنند که آزادی منفی به شیوه‌ای کاملاً لیبرتارین (آزادگرایانه) تفسیر شود: یعنی فرد ممکن است مستمند, بی‌خانمان, گرسنه و ... باشد, اما هنوز به لحاظ تکنیکی آزاد باشد; به این معنا که هیچ‌کس او را محدود یا وادار به انجام کاری نسازد. اصل《تفاوت》اصل عدالت بازتوزیعی است. بر اساس سیستمی که رالز پیشنهاد می‌کند, حتی فقیرترین اعضای جامعه دست‌کم منابع کافی در اختیار دارند که آزادی‌شان در عمل کاملاً بی‌ارزش نگردد. ... رالز ایرادی به تفاوت بین غنی و فقیر نمی‌گیرد. او اقتصاد بازار رقابتی را مفروض می‌گیرد که در آن نابرابری‌های اقتصادی انگیزه‌ای برای تولید ثروت فراهم می‌کند تا وضع مالیات‌های بازتوزیعی یا تصاعدی میسر گردد. سقف عملی مالیات بازتوزیعی نقطه‌ای است که در آن این مالیات به ضدانگیزه برای تولید ثروت تبدیل شود.

متن: پنجاه متفکر بزرگ سیاسی, یان آدامز و آر. دابلیو. دایسن

#جان_رالز #یان_آدامز #آر_دابلیو_دایسن

@volupte

فوکو مانند روشنفکران فرانسوی پس از جنگ, فعالیت خود را به عنوان یک مارکسیست آغاز کرد و مدت کوتاهی عضو حزب کمونیست بود. او که دچار سرخوردگی شده بود, در دهه‌ی هزارونهصدوپنجاه به شدت تحت‌تأثیر فلسفه‌ی ساختارگرایی فرانسوی قرار گرفت. ساختارگرایی جنبشی فکری بود که ابتدا در زبان‌شناسی شکل گرفت و سپس به انسان‌شناسی, مطالعات ادبی و سایر رشته‌ها سرایت کرد. در ساختارگرایی, فعالیت انسانی, سازمان اجتماعی و از همه مهم‌تر, زبان تابع ساختارهای درونی و مجموعه‌های پیچیده‌ای از قواعد قرار می‌گیرند که به صورتی ناآگاهانه, تفکر و اعمال انسان‌ها را به شدت محدود می‌کنند. بر اساس این دیدگاه, فرضیات طبیعی ما درباره‌ی آزادی در فکر و عمل و معنابخشی توهم‌آمیز است. این موضع ضدانسان‌گرا, هنگامی که ساختارگرایی دستخوش تحول شد و به پساساختارگرایی تبدیل شد که سیا‌ل‌تر و مبهم‌تر است, همچنان حفظ شد. ضدانسان‌گرایی در سراسر آثار فوکو, مورد تأیید بود و فقط در اواخر عمرش اندکی از سوی جرح و تعدیل شد.

متن: پنجاه متفکر بزرگ سیاسی, یان آدامز و آر. دابلیو. دایسن

#فوکو #یان_آدامز #آر_دابلیو_دایسن

@volupte

آنچه میل از آن بیش از هر چیز هراس دارد, استبداد اکثریت است. اگر حکومت به اراده‌ی اکثریتی صرفاً عددی وابسته باشد, میانمایگی و جهل به شکلی گریزناپذیر بر فرهیختگی و روشنگری پیروز می‌شود. همچنین این امری اجتناب‌ناپذیر است که حکومت‌ها سیاست‌هایی را ترجیح می‌دهند که برای اکثریت خوشایند باشد; صرف‌نظر از محاسن و معایب ذاتی آن سیاست‌ها. بنابراین میل تأکید می‌کند که آزادی سیاسی باید همراه با آموزش سیاسی باشد. این‌که رأی‌دهندگان کاملاً آزاد آن‌قدر نادان و جاهل باشند که نتوانند مسئولانه رأی دهند, امری بی‌معناست.

متن: پنجاه متفکر بزرگ سیاسی, یان آدامز و آر. دابلیو. دایسن

#جان_استورات_میل #یان_آدامز #آر_دابلیو_دایسن

@volupte

در آرا و عقاید بنتام, گفته‌ای از آن نوع که روسو بیان داشته, به چشم نمی‌خورد, این که بر فراز و ورای اعضای اجتماع, هویتی جمعی یا واقعیتی اجتماعی وجود دارد که به نوعی از مجموع اعضای اجتماع بیش‌تر و بزرگ‌تر است. از دیدگاه بنتام, فقط افراد وجود دارند. بنابراین او می‌گوید به منظور کشف این‌که آیا یک کنش از منظر اجتماع صحیح یا غلط است, باید کشف کنیم که آیا بر لذت جمعی مجموعه‌ی افرادی تأثیرگذار است که آن را تشکیل می‌دهند. ما باید همه‌ی لذت‌ها یا شادی‌های فردی در گروه یا اجتماع را با هم جمع ببندیم, جمع آن‌ها شادی یا لذت اشتراکی یا اجتماعی است که باید هدف قانونگذاری قرار گیرد.

...

بنتام بیش از پیش معتقد به فضیلت‌های دموکراسی مبتنی بر حق رأی عمومی, رأ‌ی‌گیری مخفی و پارلمان‌های سالانه شد. او این اعتقاد خود را در برنامه‌ی اصلاحات پارلمانی (١٨١٧) بیان کرد. او همچنین پیشگام ایده‌ی دولت رفاه مدرن بود و باور داشت قانونگذاری باید معیشت, امنیت, فراوانی و برابری را تأمین کند. او در مکان‌ها و زمان‌های مختلف, به نفع حق دریافت مزایای بیماری, آموزش رایگان, حداقل دستمزد, اصلاح ادله‌ی اثبات دعوا, استخدام کارمندان دولت بر اساس آزمون‌های ورودی و لغو مجازات زندان برای بدهکاران استدلال کرد.

متن: پنجاه متفکر بزرگ سیاسی, یان آدامز و آر. دابلیو. دایسن

#جرمی_بنتام #روسو #یان_آدامز #آر_دابلیو_دایسن

@volupte

اندیشه‌ی سیاسی پین را می‌توان به روشنی ایدئولوژی رادیکال‌لیبرال توصیف کرد که کاملاً از ایده‌های عصر روشنگری در اروپا الهام گرفته است. او بر این باور است که گذشته داستان استبداد و جهل است. ویژگی تاریخ بشریت خرافات و پذیرش بی‌چون‌وچرای نظم موجود است. او به ویژه در مورد پادشاهی سختگیر است. پین تأکید می‌کند پادشاهی موروثی غیرطبیعی و غیرعقلانی است. این نوع پادشاهی تمایزی بین پادشاهان و اتباع ایجاد می‌کند که هیچ مبنایی ورای تمایل خوشباوران به پذیرش آن ندارد. این نظام حکومتی انسان‌ها را صرف‌نظر از توانایی و خصوصیات اخلاقی‌شان, بر مسند قدرت می‌نشاند و شرایط را برای نابرابری و بی‌عدالتی ایجاد و تقویت می‌کند. پادشاهان و اعوان و انصارشان انگل‌هایی بیش نیستند. آنان با مالیاتی که از مردم می‌گیرند, زندگی تجملاتی برای خود می‌سازند, در حالی که هزاران تن از اتباعشان در فقر به سر می‌برند.

...

پین از نخستین و صریح‌ترین طرفداران تدابیر رفاه عمومی است. او در حقوق انسان, پیشنهاد تحصیل فقرا در مدارس دولتی, برقراری مستمری برای سالمندان و استخدام در دستگاه‌های دولتی را مطرح می‌کند. تام پین در عدالت ارضی (١٧٩٦) از مالیات‌بندی بازتوزیعی برای ایجاد جامعه‌ای برابرتر و نظام پیچیده‌ی دولت رفاه طرفداری می‌کند. از برخی جهات, عقاید او اشاره به سوسیالیسم متأخر دارد; هر چند اعتقاد راسخ او به حق مالکیت و منافع تجارت او را در اردوگاه وسیع‌تر لیبرال‌ها نگه می‌دارد.

متن: پنجاه متفکر بزرگ سیاست, یان آدامز و آر. دابلیو. دایسن

#توماس_پین #یان_آدامز #آر_دابلیو_دایسن

@volupte

به باور کانت, آنچه نهایتاً صلح دایمی را تضمین می‌کند, تشکیل اتحادیه‌ای از حکومت‌های جمهوری است که از طریق آن همه‌ی مناقشه‌های بین‌المللی حل‌وفصل شود. از دیدگاه کانت, این والاترین هدف سیاسی بود. دستیابی به آن طول می‌کشید, اما او در این شکی نداشت که سرنوشت نهایی بشریت است.
...
انسان‌ها به طور طبیعی موجوداتی اجتماعی‌اند و در همان حال, رفتارشان به شدت گرایش به غیراجتماعی بودن دارد: آنان بلندپرواز, خودمحور و متجاوزند. اما در حالی که این رفتار به نزاع, جرم و جنایت, استبداد و جنگ ختم می‌شود, همچنین نهایتاً به موارد متضاد آن‌ها نیز منتهی می‌گردد, زیرا نتایج دهشت‌بار جنایت و جنگ داخلی مردم را وادار می‌سازد جوامعی منظم و دارای قوانین و نهادها بنا کنند و در نهایت, نیاز به زندگی در چارچوب نظم قانونی و عقلانی مبتنی بر اصول آزادی را تشخیص دهند. کانت بر این باور بود که دیر یا زود, پیامدهای دهشت‌انگیز جنگ همین درس را به بشریت خواهد داد و نتیجه غایی, صلحِ دائمی خواهد بود.

نوشته‌های سیاسی کانت متأثر از خوشبینی عصر روشنگری است. با وجود این, ابهام خاصی در آثارش درباره‌ی میزانی وجود دارد که پیشرفت قادر به از میان بردن شرارت در میان انسان‌هاست. شاید امروز ما این دیدگاه بدبینانه را متقاعدکننده‌تر بیابیم.

متن: پنجاه متفکر بزرگ سیاسی, یان آدامز و آر. دابلیو. دایسن

#کانت #یان_آدامز #آر_دابلیو_دایسن

@volupte

از دیدگاه هیوم, انسان‌ها به طور طبیعی اجتماعی‌اند. آنان به سمت زندگی با همنوعان خود سوق داده می‌شوند, اما حسن‌نیتشان نسبت به دیگران (《خیرخواهی》آنان) محدود است. خیرخواهی آنان در این مفهوم محدود است که در درجه‌ی اول, به فکر خود و خانواده‌شانند و فقط در مرحله‌ی بعد, به دیگران فکر می‌کنند. با توجه به این و نیز کمیابی منابع مادی, این امری اجتناب‌ناپذیر است که هر جا انسان‌ها گرد هم آیند, منازعه و کشمکش رخ خواهد داد. انسان‌ها به منظور به حداقل رساندن این منازعات, طی سال‌ها, چیزی را به وجود آورده‌اند که هیوم آن را《قواعد عدالت》می‌خواند: هدف از این قواعد حفظ امنیت دارایی‌ها و احترام به قراردادهاست. ما نمی‌توانیم از قانونگذاری نام ببریم که ابتدا این قواعد را وضع کرده است, و نیازی هم به این کار نیست. این قواعد, به صورت کمابیش خودجوش, طی تعاملات انسانی پدید آمده‌اند. آن‌ها《قوانین طبیعی》نیستند که توسط عقل انتزاعی کشف شده باشند. آن‌ها صرفاً قرادادی‌اند و صلاحیت ذاتی ندارند. آن‌ها محصول خرد عملی در واکنش به احساساتی‌اند که احتمال بروز منازعه را برمی‌انگیزند.

متن: پنجاه متفکر بزرگ سیاسی, یان آدامز و آر. دابلیو. دایسن

#دیوید_هیوم #یان_آدامز #آر_دابلیو_دایسن

@volupte

منتسکیو بر این باور است که توجه انگلیسی‌ها به تجارت تأثیری تمدن‌ساز دارد. صرف‌نظر از منافع مادی شکوفایی اقتصادی, تجارت افق دید را وسیع‌تر می‌سازد و بر اختلافات ویرانگر مذهبی و ملی فایق می‌آید. به همین ترتیب, میل به
ورود به فعالیت‌های تجاری صلح‌آمیز اعتیاد انسان‌ها به فتوحات نظامی را درمان می‌کند و فضایلی نظیر صرفه‌جویی, سختکوشی, مدارا, دوراندیشی و نظم را پرورش می‌دهد. 

متن: پنجاه متفکر بزرگ سیاسی, یان آدامز و آر. دابلیو. دایسن

#مونتسکیو #یان_آدامز #آر_دابلیو_دایسن

@volupte