گروه روانپزشکی و روانشناسی ویان

‍ ‍ #خجالت و #شرم

🔶 اغلب احساس #شرم با احساس #گناه اشتباه گرفته می‌‌شود و در واقع در محاورات عادی‌ گاهی‌ این دو کلمه به یک معنی‌ به کار می‌‌روند مثل این جمله: «نگاه کن چه کار کردی‌، از خودت خجالت نمی‌‌کشی‌؟!»
🔶 شرم به عنوان یک احساس، بسیار ابتدایی‌‌تر است و با #گناه کاملاً تفاوت دارد. یکی‌ از تعاریفی‌ که می‌‌توانیم از احساس شرم داشته باشیم این است که بگوییم شرم هیچ ارتباطی‌ با انجام کار خطا ندارد. فرد می‌‌تواند به‌خاطر فقدان موفقیت یا عدم دستیابی‌ به چیزی‌ یا ناموزونی‌ اندامش احساس شرم کند اما حرفی‌ از گناه نزند.
🔶 برعکس، گناه به انجام کارهایی‌ مربوط می‌‌شود که فرد احساس می‌‌کند #خطاست، و هرچند ممکن است توسط مرجع یا قدرتی‌ تنبیه نشود اما نوعی‌ احساس #تنبیه_درونی‌ دارد.

🔶🔷 پس احساس #شرم چیست؟
🔶 شرم احساسی‌ است که زمانی‌ به فرد دست می‌‌دهد که حس می‌‌کند مطابق #انتظارات و #ایده‌آل‌هایش پیش نرفته است. ریشه‌های‌ احساس شرم در دوران #کودکی‌ است و با احساس ناتوانی‌ و #وابستگی‌ ارتباط دارد.

🔶 زمانی‌ که #کودک متوجه می‌‌شود به دیگران وابسته است حس اولیه و بدوی‌ شرم را تجربه می‌‌کند. این حس شرم با احساس #ناتوانی‌ جفت است. وقتی‌ فرد درمی‌‌یابد #شایستگی‌ لازم را ندارد و ضعیف است دچار احساس شرم می‌‌شود. واکنش در برابر شرم، پنهان شدن از چشم کسانی‌ است که ناتوانی‌ او را می‌‌بینند و با این کار می‌‌خواهد ضعف خود را بپوشاند.
🔶 کودکی‌ که انتظار دارد از پس کارهای‌ خودش برآید، البته در حد بقیه‌ی‌ بچه‌ها، اگر متوجه ناتوانی‌ خود شود هم دچار شرم می‌‌شود و هم دچار #خشم.

🔶 #مربیان باید مراقب استفاده از عباراتی‌ مثل «خجالت بکش» یا «از خودت خجالت نمی‌‌کشی‌؟» باشند. شواهد بسیاری‌ وجود دارد که نشان می‌‌دهد احساس شرم بیش از حد منجر به کاهش #عزت_نفس، و حتی‌ #افسردگی‌ خواهد شد.

🔶 حال به احساس‌ دیگری‌ که با شرم مرتبط است، یعنی‌ #حسادت، می‌‌پردازیم.
🔶 اگر کودکی‌ به خاطر ناکامل بودن خود دچار شرم ویرانگر نباشد نیاز کم‌تری‌ به حسرت و حسادت دارد. این دو احساس تمایل فرد به کنترل مطلق منابع خوبی‌‌ها را نشان می‌‌دهد.

🔶🔷 وظیفه‌ی‌ والد، ایفای‌ نقش صبورانه‌ی‌ مادری‌ مهربان است (گاهی‌ می‌‌توانیم لفظ «مادر» را به پدر یا مراقب نیز تعمیم دهیم). که به جای‌ این‌که خواسته‌ای‌ مخوف و سرکوبگرانه برای‌ #کمال ایجاد کند کودک را در کنار دنیای‌ ناکامل خودش حفظ می‌‌کند. و به کودک می‌‌گوید که دنیا پر از #رحم و #بخشش است، می‌‌گوید که کودک به عنوان یک فرد ارزشمند و جالب با همان خصوصیاتی‌ که دارد دوست‌داشتنی‌ است. او نباید ترسی‌ از این داشته باشد که ناکامل بودنش ممکن است باعث نابودی‌ دنیا شود.

#دکتر_مهدی_قاسمی #روانپزشک #رواندرمانگر
#مشاور_و_رواندرمانگر_نوجوانان و #بلوغ
#گروه_روانپزشکی_ویان
#مطب دکتر_سامرند_سلیمی
@vianclinics