Ikkinchi jahon urushi davridagi Fors ko‘rfaziga Italiya tomonidan uyushtirilgan bombardimon
1871-yilda Britaniya imperiyasi Bahraynni protektorat deb e'lon qildi. Shartnomaga ko‘ra, Bahrayn shayxi tashqi siyosatni Britaniya foydasiga topshirgan va evaziga to‘liq harbiy himoya olgan. 1932-yilda Bahraynda yirik neft zahiralari kashf etilib, tez orada neft eksporti boshlandi. Bu jarayonda amerikalik kompaniyalar faol qatnashdi. 1935-yildan boshlab Bahraynda birinchi doimiy britan harbiy bazasi tashkil etildi va bu hudud Britaniya kolonial imperiyasining muhim tayanch punkti bo‘lib qoldi.
1940-yil 10-iyun kuni Italiya Qirolligi Fransiya va Britaniyaga qarshi urush e'lon qildi. Ammo Italiya havo kuchlari (Regia Aeronautica) strategik bombardimonchilar yetishmovchiligidan qiynalardi. Shu sababli mavjud transport samolyotlarini modernizatsiya qilib, uzoq masofali bombardimon qilishga moslashtirishga qaror qilindi. Ushbu samolyotlar SM 82s deb nomlandi va ularning vazifasi Fors ko‘rfazidagi Bahrayn neft zavodlarini bombardimon qilish edi. Maqsad Italiya havo kuchlarining imkoniyatlarini namoyish etish edi. Bu juda murakkab va uzoq masofali missiya bo‘lib, yo‘nalish Rodos orolidan neft zavodlariga qadar 4000 kilometrdan ortiq masofani o‘z ichiga olgan.
1940-yil 18-oktabr kuni soat 17:10 da SM 82s samolyotlariga yonilg‘i va 1,5 tonna yong‘inli va portlovchi bombalar yuklandi. Samolyotlar radiouzatuvchilarni o‘chirib, kutilmagan hujum qilish maqsadida ko‘tarilishdi. Taxminan soat 03:00 da ular Bahrayndagi neft zavodlariga yetib borib, ularga hujum qildi. Natijada ikkita zavod jiddiy zarar ko‘rdi va bir nechta neft quduqlari yonib ketdi.
Bombardimon yakunlangach, samolyotlar janubi-g‘arb tomonga yo‘nalib, Arabiston cho‘li ustidan uchib o‘tib, Italiya nazoratidagi Eritreyaga qarashli Zula shahri tomon yo‘l oldi va soat 08:40 da muvaffaqiyatli qo‘ndi. Yo‘lda Saudiya Arabistonidagi Dahran neft konlariga ham zarba berishga urinishdi, ammo bu hujum katta zarar yetkazmadi. Ba'zi ma'lumotlarga ko‘ra, bu hujum tasodifan sodir bo‘lgan. Butun reyd davomida 4200 kilometr masofa bosib o‘tildi va bu o‘sha davr uchun eng uzoq masofaga uyushtirilgan bombardimon bo‘lib tarixda qoldi. Samolyotlarning birortasi yo‘qotilmadi.
Bu hujum britaniyaliklar uchun to‘liq kutilmagan bo‘lib, Italiya samolyotlarining bu masofaga yetib kelishi imkonsizdek tuyulgan edi. Italiyada esa bu operatsiya fashist targ‘iboti orqali ulug‘ tarzda namoyish etildi. Fashistlar propagandasi bu kichik hujumni "qudratli Italiya havo flotining ulkan g‘alabasi" deb atab, uni keng targ‘ib qildi.
Biroq strategik nuqtai nazardan, bu operatsiya jiddiy natijalar bermadi. Garchi Bahrayn va Dahrandagi neft zavodlariga zarar yetkazilgan bo‘lsa-da, bu zarar qisqa muddatli bo‘lib, ishlab chiqarishga katta ta'sir qilmadi. Shunga qaramay, bu hujum urush davridagi Italiya havo kuchlarining eng dadil operatsiyalaridan biri hisoblanadi.
Ushbu reyd fors ko‘rfazi mintaqasidagi neft ob'ektlariga uzoq masofali havo hujumlarining ilk namunalaridan biri bo‘lib, bu usul keyingi urushlarda ham keng qo‘llanilgan. Italiya o‘zining harbiy va texnologik imkoniyatlarini namoyish etishga erishgan bo‘lsa-da, bu kabi reydlar urush taqdiriga sezilarli ta'sir ko‘rsata olmadi.
Https://https://t.center/tarixi_dunyo
