🌎 نگاهی به ایده
#اقتصاد #نفت محور، بازار نفت در عصر
کرونا، آینده
#بازار نفت در عصر پسا
#کرونا و دیگر بازارها
دوران طلایی نفت که از پایان جنگ جهانی دوم تا سال ١٩٧٣ به طول انجامید همراه بود با افزایش تولید نفت و حرکت بسیاری از کشورهای نفت خیز جهان من جمله ایران به طرف اقتصادهای نفتی و تک محصولی.
در آن زمان ایده اقتصاد نفت محور برای توسعه تقریبا ایده ای پذیرفته شده بود و کسی آنرا زیر سوال نمیبرد.
ذهنیت اقتصادی عمده دولت های ایران در هفتاد سال گذشته از زمان دولت قوام السلطنه در سال ١٩۴۶ تاکنون عموما ذهنیتی نفت محور بوده.
با این حال در عرصه بین المللی بحران نفتی سال ۱۹۷۳ به این دوران طلایی پایان داد و این ذهنیت را رسما به چالش کشید این بحران نفتی پس از آن بحران انرژی دیگری را در آن دهه در دیگر حوزه های انرژی مانند صنعت برق نیز پی داشت و از آن زمان به موازات این بحران بحران بدهی جهانی که در راس آن امریکا قرار میگیرد نیز شکل گرفته و پنج دهه گذشته بخصوص با شیوع پاندمی
کرونا رو به گسترش رفته و میرود.
در سال ٢٠٢٠ حجم بدهی های جهانی به ٢٨٥ تریلیون دلار رسید و تا پایان امسال نیز با ادامه بدهی های مربوط به بحران
کرونا احتمالا تریلیون ها دلار دیگر نیز به آن اضافه میشود، بحرانی که هر لحظه ممکن است به نقطه انفجار برسد.
بازار آفت زده نفت نیز نتوانسته به دوران طلایی طولانی که قبل از ١٩٧٣ داشت در این پنج دهه بازگردد و در این پنج دهه درگیر بحران ها و نوساناتی شدید به فاصله های زمانی کوتاه بوده از جمله شدیدترین و طولانی ترین بحران اخیر بخش نفت بحرانی بود که در پی بحران ٢٠٠٨ تا اوایل سال ٢٠٢٠ و پایان جنگ نفتی عربستان و روسیه میتوان گفت ادامه داشت و در جریان جنگ نفتی عربستان و روسیه در اوایل سال ٢٠٢٠ قیمت نفت را به کمترین میزان خود در سه دهه اخیر رساند و حتی نفت تگزاس در جریان آن منفی شد.
پایان دوره طلایی نفت اغلب کشورهای جهان را به این فکر انداخت که به اقتصادهای چندمحصولی، اقتصاد غیر نفتی، توسعه صنایع مولد غیر نفتی، بخش خدمات و گردشگری، طلا و خصوصا بخش های مالی روی بیاورند و نفت را از سبد خود خارج کنند.
با این حال پس از بحران نفتی ١٩٧٣ و رکود دهه هفتاد کشورهایی ماندند که همچنان جزمگرایانه بر ایدئولوژی اقتصاد نفتی و تک محصولی تکیه کنند. کشورهایی از قبیل ایران، سومالی، عراق، لیبی و ونزوئلا از جمله این کشورهای جهان سومی بودند که با افت قیمت جهانی نفت دچار بحران رکود تورمی، کسری بودجه و بدهی های فراوان شدند.
البته کشوری مانند نروژ هم از کشورهای توسعه یافته اقتصاد نفتی خود را که از هفتاد سال پیش شکل داده حفظ کرد اما نه به شکلی تک محصولی بلکه با ترکیبی از محصولات دیگر مانند صنایع شیلات، چوب بری و سرمایه گذاری در انرژی های تجدیدپذیر و سرمایه گذاری هدفمند و آینده نگرانه در صندوق توسعه خود و برپایه این ترکیب تاکنون دولت رفاه خود را حفظ و بیش از باقی کشورهای جهان سطح رفاه خود را حفظ و تقویت کرده.
از پدیده هایی که پس از بحران انرژی دهه ١٩٧٠ شکل گرفت شکل گیری شرکت های هلدینگ بود. شرکت هایی که میتوان گفت پس از بحران ٢٠٠٨ روبه گسترش رفته و حتی برخی از بانک ها به شرکت های هلدینگ تغییر کاربری دادند.
با این حال بحران
کرونا به این شرکت ها نیز آسیب زد یا میتوان گفت دیگر گسترشی مانند قبل پیدا نکردند.
بحران
کرونا البته رونقی را برای بازار شرکت های داروسازی، واکسن سازی، شوینده و بهداشتی نیز به همراه آورد و با افزایش شدید عرضه و تقاضا در این حوزه همراه بود.
بحران های نفتی سیزده سال اخیر و خصوصا بحران شدید سال قبل در جریان جنگ نفتی عربستان و روسیه بسیاری دیگر از کشورها مانند امریکا را که در زمان دولت ترامپ به طرف بازگشایی چاه نفت خود رفته بود به این فکر انداخت که به طرف اقتصادهای غیر نفتی و انرژی های سبز و تجدیدپذیر بروند.
بحران
کرونا همچنین آسیب جدی به خدمات و گردشگری که پنج دهه اخیر درحال توسعه بود زد با این حال چشم اندازی برای احیای آن به شکل سابق یا اشکال دیگر در عصر پساکرونا میتوان در نظر داشت گرچه بسیاری از این بازار نا امید شدند و چشم به دیگر بازارهای رونق گرفته در عصر
کرونا دوختند.
در آغاز سال ٢٠٢١ در پی حوادث کنگره و پایان دولت ترامپ نيز بازار شرکت هایی چون توییتر و فیسبوک با شوکی افت کرده و بازار شرکت های خرده فروشی بازی مانند GameStop رشد کرد.
بازار طلا نیز همچنان مانند هفتصد سال گذشته(از زمان بحران بانکی قرن چهاردهم ایتالیا) به رونق خود ادامه داده و احتمال زیاد خواهد داد...