نقش شعر و موسیقی در زندگی شهریار
موسیقی و شعر، آنجهانیست
راهیش به عالمِ نهانیست
زین دست توان ز قیدِ خود رَست
زین راه توان به دوست پیوست
این دو بیت از
#شهریار نگاه معنوی او را به موسیقی و شعر نشان میدهد. باور او این است که باید با این دو ابزار به خدا رسید و از خود رها شد. البته چنانکه خواهم گفت در عمل برخورد او با این دو پدیده همواره چنین نبود.
بخش اعظم عمر شهریار به شاعری گذشت و او که با شعر میزیست نتوانست در زندگی به کاری ثابت تن دردهد. شهریار شاعر زاده شده بود و شعر در سراسر زندگیاش جریان داشت. بر اساس باورهایی که داشت گاهی گمان میکرد شعر فقط باید ابزاری برای رسیدن به خدا یا بیان اندیشههای عرفانی باشد. عشق را نیز همینگونه میدید. مثلاً در جایی گفته است:
عشق اگر ره نه به سرچشمۀ عرفان میبرد
شعر هذیان تب و نالۀ بیماری بود
اما در عمل عشق شهریار محدود به عشق عرفانی نمیشد؛ شعرش نیز. سخنور تبریزی برای هر چیز و هر کس شعر میگفت؛ از «بانک کشاورزی» و «کودک نوزاده هوشنگ» گرفته تا شخصیتهای بزرگ و کوچک و بدنام و خوشنام سیاسی. افکار عرفانی نقش پررنگی در سرودههای شهریار ندارد و او شعر را بهدرستی ابزار بیان احساسات خود قرار داده بود.
شهریار به موسیقی نیز مانند شعر عشق میورزید. او در جوانی دوست و همنشین بزرگانی چون ابوالحسن
#صبا و احمد
#عبادی بود؛ خود نیز سهتاری مینواخت و آوازی میخواند؛ اما پی این کار را نگرفت و بر اثر تعصبات دینی به قول خود از ساز نواختن توبه کرد. با این حال همیشه در برابر موسیقی خوب تسلیم بود و با شنیدن نوای ساز و آوازِ خوب مست و بیخویش میشد. در شعر شهریار بارها نام سازها و نوازندگان و خوانندگان مختلف ذکر شده است؛ ولی شناخت موسیقی اثر ویژهای بر سبک سخنوری او ننهاده است.
آشنایی شهریار با موسیقی و ابراز ارادت همیشگیاش به
#حافظ به گونهای است که انتظار میرود وی همچون حافظ شعری پر از ظرافتهای موسیقایی بسراید؛ اما چنین نیست و کمتر شعری از او میتوان یافت که از آغاز تا انجام خوشآهنگ و روان و رسا باشد. با اینهمه شماری از زیباترین غزلهای فارسی قرن چهاردهم خورشیدی را شهریار سروده است.
خلاصه اینکه شهریار در رفتاری تناقضآمیز هرچند شعر را ابزار سلوک عرفانی معرفی میکرد، از آن برای اهداف گوناگون و بیان احساسات و افکار مختلف سود میجست. همچنین هرچند موسیقی را راهی برای رسیدن به خدا میدانست، آن را برای دین همان خدا کنار گذاشت. درست گفتهاند که باورهای شاعران را نباید جدی تلقی کرد.
💐 ۲۷ شهریور سالروز درگذشت محمدحسین شهریار و روز ملی شعر و ادب پارسی
https://t.center/roshananemehr